Yeova “Nũmesĩ Ala Make”

1. Elesya ngewa yĩ Mbivilianĩ ĩkwonany’a ũndũ andũ amwe ma Yeova meekengete mo ene. (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

MŨTHENYA ũmwe kwakya, Mũthembi Mũnene Aluni aũngamĩte nza wa ĩeema ya Yeova akwete kĩtoeesya kya kũvĩvya ũvani. Kola vamwe na aũme angĩ 250 maũngeme vakuvĩ nake o namo makwete itoeesya. (Mot. 16:16-18) Mũndũ amasyaĩtye aĩ atonya kũsũanĩa kana onthe maĩ athaithi ma Yeova aĩkĩĩku. Ĩndĩ Aluni e weka no we waĩ mũĩkĩĩku, na asu angĩ onthe maĩ andũ me mĩtũlyo, meyendete ene, mate ewi na mendaa kũvena Aluni kĩanda kyake kya ũthembi. (Mot. 16:1-11) Meekengete mayona kana Ngai no etĩkĩle ũthaithi woo. Kũsũanĩa kwa mũthemba ũsu kwaĩ kũvũthya Yeova ũla ũsomaa ngoo, nũndũ nĩweene wangangany’a woo.—Yel. 17:10.

2. Mose athanĩte ata, na syo ndeto syake nĩsyeanĩie?

² Ĩyoo yĩu Mose aĩ anathana atĩĩ: “Ũnĩ kĩoko Yeova akoonan’ya naaũ ala make.” (Mot. 16:5) Vate nzika Yeova nĩwavathũkanisye athaithi ma w’o na ala mataĩ ma w’o ĩla ‘mwaki waumie kwake na wamina andũ asu maana elĩ na mĩongo ĩtano ala matoeeasya ũvani,’ vamwe na Kola. (Mot. 16:35; 26:10) Aluni no we ũtaanangwa, na kwa nzĩa ĩsu Yeova oonany’a nesa vyũ ũla waĩ mũthembi, na mũthaithi wake wa w’o.—Soma 1 Akolintho 8:3.

3. (a) Nĩ ũndũ wĩva weekĩkie ĩvindanĩ ya mũtũmwa Vaulo? (b) Tũtonya kwĩmanyĩsya kyaũ kumana na ũndũ Yeova weekanie na ala alei ma ĩvinda ya Mose?

³ Ũndũ ta ũsu nĩweekĩkie myaka ta 1,500 ĩtina wa vau, ĩvindanĩ ya mũtũmwa Vaulo. Andũ amwe meeyĩtaa Aklĩsto nĩmeetĩkĩlĩte momanyĩsyo ma ũvũngũ na makaendeea kwĩthĩwa o kĩkundinĩ. Andũ asu nĩmatonya kwĩthĩwa moonekaa ta athaithi ma w’o ma Yeova. Ĩndĩ momanyĩsyo asu moo mathũku maĩ matonya kũetee Aklĩsto ala aĩkĩĩku mũisyo. Na nũndũ mailyĩ ta nzũi mbai syĩvw’ĩkĩte ngũa sya malondu, nĩmambĩĩie ‘kũng’uthũla mũĩkĩĩo wa amwe.’ (2 Tim. 2:16-18) Ĩndĩ Yeova ti Ngai ũtasyaasya maũndũ nesa na mũtũmwa Vaulo nĩweesĩ ũu kumana na ũndũ Yeova weekanie na Kola na ala alei mamũkwete mbau. Kwoou ekai tũsũanĩe ĩũlũ wa ũvoo mũna wa kwendeesya wĩ Mbivilianĩ na tũimanya kĩla tũtonya kwĩmanyĩsya kumana naw’o.

“NYIE, YEOVA, NDIALYŨKAA”

4. Nĩ ũndũ wĩva Vaulo weesĩ nesa, na aũeleisye Timotheo ata?

⁴ Vaulo nĩweesĩ nesa vyũ kana Yeova ndaema kũmanya ũthaithi ũtaumĩte ngoonĩ na o na nĩweesĩ kana Yeova nũtonya kũmanya ala mamwĩw’aa. Mũĩkĩĩo ũsu wake wonanĩtw’e nesa nĩ ndeto ila watũmĩie kũandĩkĩa Timotheo atongoew’e nĩ veva mũtheu. Amina kũweta ũndũ akaĩi ma mũĩkĩĩo malulutĩkĩtye amwe kĩkundinĩ Vaulo aandĩkie atĩĩ: “Ĩndĩ wambĩlĩlyo mũlũmu wa Ngai nũũngeme, wĩ na ũsiĩlo ũũ, Mwĩaĩi [Yeova] nũmesĩ ala make: na, Kĩla mũndũ ũwetaa syĩtwa ya Mwĩaĩi [Yeova] natie ũndũ ũte ũlũngalu.”—2 Tim. 2:18, 19.

5, 6. Vaulo oonanasya kyaũ ĩla watũmĩie ndeto “wambĩlĩlyo mũlũmu wa Ngai,” na ndeto isu syatetheeisye Timotheo ata?

⁵ Nĩ kyaũ tũtonya kwĩmanyĩsya kumana na ndeto ila Vaulo watũmĩie ĩandĩkonĩ yĩu? Nthĩnĩ wa Mbivilia, ĩandĩkonĩ yĩu no vo vatũmĩĩtwe ndeto “wambĩlĩlyo mũlũmu wa Ngai.” Mbivilia nĩtũmĩaa ndeto “wambĩlĩlyo” ĩiweta syĩndũ syĩ kĩvathũkany’o. Kwa ngelekany’o, ndeto ĩsu nĩtũmĩĩtwe kwonany’a Yelusaleme ĩla yaĩ mũsyĩ mũnene wa Isilaeli ya tene. (Sav. 87:1, 2) Kĩanda kya Yesũ nthĩnĩ wa kĩeleelo kya Yeova o nakyo nĩkĩelekanĩtw’e na “wambĩlĩlyo” na kĩkaelekanw’a na “ĩvia ĩnene ya kĩkotonĩ.” (1 Ako. 3:11; 1 Vet. 2:6) Vaulo asũanĩaa kyaũ ĩla waandĩkie ĩũlũ wa “wambĩlĩlyo mũlũmu wa Ngai”?

⁶ Vaulo awetanĩsye ndeto “wambĩlĩlyo mũlũmu wa Ngai” vamwe na ndeto ila Mose waneenie kwelekela Kola na ala mamũkwete mbau. Ndeto isu syĩ ĩandĩkonĩ ya Motalo 16:5. Vaulo awetaa maũndũ asu meekĩkie ĩvinda ya Mose nĩ kana ekĩe Timotheo vinya, na aimũlilikany’a kana Yeova e na ũtonyi wa kũmanya, na wa kũvetanga ala mekaa maũndũ ma ngũlũ. Kĩeleelo kya Yeova kĩyaĩ kĩtonya kwanangwa nĩ akaĩi ma mũĩkĩĩo kĩkundinĩ, o tondũ kĩtaanangwa nĩ Kola myaka maana maingĩ mĩvĩtu. Vaulo ndaaelesya mũno kĩla kyonanaw’a nĩ “wambĩlĩlyo mũlũmu wa Ngai.” Ĩndĩ ndeto ila watũmĩie no nginya syĩthĩwe syeekĩie Timotheo vinya nĩ kana ethĩwe na mũĩkĩĩo kana nzĩa sya Yeova nĩsyo nzeo.

7. Nĩkĩ twaĩle kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana Yeova akeethĩawa e mũĩkĩĩku na e mũlũngalu mavinda onthe?

⁷ Myolooto ya Yeova ndĩthingĩthĩka. Ĩandĩko ya Savuli 33:11 yaĩtye ũũ: “Ũtao wa Yeova nĩwĩkalaa kũvika tene na tene, mosũanĩo ma ngoo yake kũvikĩa nzyawa syonthe.” Maandĩko angĩ maasya kana ũsumbĩki wa Yeova, ũseo wĩ wendo, ũĩkĩĩku, na ũlũngalu, nĩ syĩndũ syĩkalaa tene na tene. (Kuma 15:18; Sav. 106:1; 112:9; 117:2) Ĩandĩko ya Malaki 3:6 yaĩtye atĩĩ: “Nyie, Yeova, ndialyũkaa.” O ta ũu, ĩandĩko ya Yakovo 1:17 yaĩtye kana kwa Yeova “kũitonyeka kwĩthĩwa kũalyũkĩka, kana kyuu kya kũalyũka.”

“ŨSIĨLO” ŨLA ŨTUMAA TWĨTHĨWA NA MŨĨKĨĨO MŨLŨMU

8, 9. Tũtonya kwĩmanyĩsya kyaũ kumana na “ũsiĩlo” ũla wĩ ngelekany’onĩ ya Vaulo?

⁸ Ngelekany’o ya Vaulo ĩla ĩandĩkĩtwe ĩandĩkonĩ ya 2 Timotheo 2:19 yonanĩtye mũsingi wĩ na ũandĩko. Ĩvinda ya tene andũ nĩmaakaa mũsingi wa nyũmba na mayĩandĩka mũsinginĩ ũsu ĩsyĩtwa ya mwene nyũmba ĩsu, kana ya ũla wamyakie. Vaulo nĩwe waĩ mũandĩki wa Mbivilia wa mbee ũla watũmĩie ngelekany’o ĩsu.a Ũsiĩlo ũsu wĩ ‘wambĩlĩlyonĩ mũlũmu wa Ngai’ wĩ na maũndũ elĩ. Ũndũ wa mbee, “Mwĩaĩi nũmesĩ ala make,” naw’o wa kelĩ nĩ, “Kĩla mũndũ ũwetaa syĩtwa ya Mwĩaĩi natie ũndũ ũte ũlũngalu.” Maũndũ asu metũlilikany’a ĩũlũ wa kĩla tũsomaa ĩandĩkonĩ ya Motalo 16:5.—Soma.

⁹ Ala mesĩkĩe nĩ Mwĩaĩi matonya kwĩmanyĩsya kyaũ kumana na “ũsiĩlo” ũla wĩ ngelekany’onĩ ya Vaulo? Meĩmanyĩsya kana myolooto ya Yeova ĩũngamĩwe nĩ maũndũ aa elĩ ma w’o: (1) Yeova nĩwendete ala aĩkĩĩku kwake, na (2) Yeova nũmenete maũndũ mate malũngalu. Maũndũ asu makonetye ata ũkaĩi wa mũĩkĩĩo kĩkundinĩ?

10. Meko ma akaĩi ma mũĩkĩĩo matumie ala aĩkĩĩku ĩvindanĩ ya Vaulo mew’a ata?

¹⁰ Timotheo vamwe na ala angĩ aĩkĩĩku nĩmeew’aa maithĩnĩka mũno nũndũ wa meko ma ala makaĩĩte mũĩkĩĩo kĩkundinĩ. O na nĩvatonyeka ũkethĩa Aklĩsto amwe nĩmeekũlasya nĩkĩ andũ asu maeketwe kĩkundinĩ. Ala aĩkĩĩku nĩmatonya kwĩthĩwa maĩ na nzika sya kana Yeova nĩwoonaa kĩvathũkany’o katĩ wa ũĩkĩĩku woo, na ũthaithi wa wangangany’a wa akaĩi ma mũĩkĩĩo.—Meko 20:29, 30.

11, 12. Valũa ũla Vaulo waandĩkĩie Timotheo wamwĩkĩie vinya ata?

¹¹ Vate nzika valũa ũla Vaulo waandĩkĩie Timotheo nĩwamwĩkĩie vinya nĩkwĩthĩwa nĩwamũlilikanilye kĩla kyeekĩkie ĩla Aluni weetĩkĩlilwe nũndũ aĩ mũĩkĩĩku, nake Kola na ala waĩ namo malewa na maanangwa nĩ Yeova nũndũ wa wangangany’a woo. Vaulo oonanasya kana o na vala kĩkundinĩ kwaĩ Aklĩsto mate ma w’o, Yeova nĩwesaa kwonany’a ala make o tondũ weekie ĩvindanĩ ya Mose.

¹² Yeova ndaalyũkaa, na kwoou mavinda onthe no tũmwĩkwatye. Nũmenete ũthũku na akaananga ala onthe mekaa maũndũ mathũku matekwĩlila. Nũndũ Timotheo aĩ ũmwe katĩ wa ala ‘mawetaa syĩtwa ya Mwĩaĩi,’ nĩwalilikanilw’e kana aĩ na kĩanda kya kũlea maũndũ ala mate malũngalu maetetwe nĩ akaĩi asu ma mũĩkĩĩo.b

ŨTHAITHI WA KUMA NGOONĨ TI WA MANA

13. Tũtonya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo wĩva?

¹³ O naitũ nĩtũtonya kwĩkĩwa vinya nĩ ndeto isu sya Vaulo mbeveee. Ũndũ wa mbee, nĩtũtanaa ĩla twamanya kana Yeova nĩwonaa ũĩkĩĩku witũ. We ndonaa ũu na ayĩema kwosa ĩtambya. Vandũ va ũu, nĩwendeeaw’a mũno nĩ ala make. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Metho ma Yeova maendaa kũũ na kũũ nthĩ yonthe, eyonan’ye e vinya kwondũ wa ala ngoo syoo imwelekele syĩ mbĩanĩu.” (2 Mav. 16:9) Kwoou no twĩthĩwe na mũĩkĩĩo vyũ kana maũndũ ala twĩkaa kwondũ wa Yeova kuma “ngoonĩ ntheu” ti ma mana.—1 Tim. 1:5; 1 Ako. 15:58.

14. Nĩ ũthaithi wa mũthemba mwaũ ũla Yeova ũtesa kũwĩtĩkĩla?

¹⁴ Kũmanya kana Yeova ndesa kwĩtĩkĩla ũthaithi ũtaumĩte ngoonĩ nĩ ũkany’o kwitũ. Nũndũ “metho ma Yeova maendaa kũũ na kũũ nthĩ yonthe,” nũtonya kũmanya ala mamũthũkũmaa mate na ngoo “imwelekele syĩ mbĩanĩu.” Ĩandĩko ya Nthimo 3:32 yaĩtye kana “ũla wĩ ngũlũ nĩ ũthatyo kwa Yeova.” Kwa ngelekany’o, mũndũ wĩ ngũlũ nĩ ũla wĩtw’ĩkĩthasya mwĩwi na kaĩ ekaa maũndũ mathũku evithĩte. O na kau mũndũ ũsu wĩ ngũlũ nũtonya kũkenga ala angĩ kwa kavinda, Yeova nĩ mũnene na nĩ mũlũngalu na akaĩkĩĩthya kana “ũla ũvw’ĩkaa mavĩtyo make ndakaathimĩka.”—Nth. 28:13; soma 1 Timotheo 5:24; Aevelania 4:13.

15. Twaĩle kwĩvathana na kwĩka ata, na nĩkĩ?

¹⁵ Athũkũmi aingĩ ma Yeova mamũthũkũmaa meyumĩtye vyũ. Nũndũ wa ũu, ti ũndũ wĩ laisi kwona mũndũ kĩkundinĩ ũkũkenga Yeova kwa kwĩka maũndũ mathũku na ngũlũ avithĩte. Ĩndĩ ethĩwa ũndũ ta ũsu nĩweekĩkie ĩvindanĩ ya Mose, na weekĩka ĩngĩ ĩvindanĩ ya atũmwa, no wĩkĩke o na ũmũnthĩ. (2 Tim. 3:1, 5) Ĩndĩ yo ũu nĩ kwasya kana twaĩle kwĩthĩwa na nzika kwelekela ana-a-asa maitũ kana tũkasũanĩa mo mathũkũmaa Yeova nũndũ wa itumi itaĩle? Aiee! Ti ũseo kũsũanĩĩa ala angĩ naĩ tũte na itumi mbĩanĩu sya kwĩka ũu. (Soma Alomi 14:10-12; 1 Akolintho 13:7.) O na eka ũu, kwĩthĩwa na mũtuo wa mũthemba ũsu nĩkũtonya kwananga ngwatanĩo yitũ na Yeova.

16. (a) Kĩla ũmwe witũ atonya kwĩka ata nĩ kana asiĩĩe wangangany’a ndũkalike ngoonĩ? (b) Tũtonya kwĩmanyĩsya kyaũ kumana na ĩsandũkũ “Ĩthimei . . . Ĩosyei . . .”?

¹⁶ Kĩla Mũklĩsto nĩwaĩle ‘kũosya wĩa wake mwene.’ (Aka. 6:4) Nũndũ twĩ andũ me na naĩ, nĩtũtonya kwĩthĩa tũimũthaitha Yeova na kĩeleelo kĩla kĩtaĩle tũtesĩ. (Aevl. 3:12, 13) Kwoou nĩtwaĩle kwĩyĩosya mavinda kwa mavinda tũmanye kana tũthũkũmaa Yeova na kĩeleelo kĩla kyaĩle. Twaĩle kwĩkũlya atĩĩ: ‘Nyie nĩmũthũkũmaa Yeova nũndũ nĩnĩmwendete, na nũndũ nĩnĩsĩ we nĩwe mũsumbĩki ũla mũnene? Kana nĩmũthũkũmaa nũndũ wa maũndũ ala ũmbathĩte Nthĩ Nzaũ?’ (Ũvu. 4:11) Nĩtũtonya kũunĩka mũno ĩla twathiana meko maitũ, na ĩndĩ tũivetanga wangangany’a o na wĩva ũla ũtonya kwĩthĩwa ngoonĩ.

ŨĨKĨĨKU NŨETAE ŨTANU

17, 18. Nĩkĩ twaĩle kũmũthaitha Yeova kuma ngoonĩ?

¹⁷ Nĩtũathimĩkaa mũno ĩla twatata ũndũ tũtonya nĩ kana tũthaithe Yeova kuma ngoonĩ. Mũandĩki wa Savuli aisye atĩĩ: “Kũathimwa nĩ mũndũ ũla Yeova ũtamũtalĩlaa ũthũku, na vevanĩ wake vai ũĩ wa ũkengani.” (Sav. 32:2) Vate nzika ala mathaithaa Yeova kuma ngoonĩ methĩawa me atanu na nĩmeteele kwĩsa kũtanĩa maũndũ maingĩ maseo ĩvinda yĩla yũkĩte.

¹⁸ O mĩtũkĩ Yeova akilyĩ anoonany’a ala mekaa maũndũ mathũku kana ala mavithaa ũthũku woo na ũu ũkatetheesya “kũvathũkan’ya katĩ wa ala alũngalu na ala athũku, ũla ũthũkũmaa Ngai na ũla ũtamũthũkũmaa.” (Mal. 3:18) Ũmũnthĩ nĩ ũndũ wa kũtanĩthya mũno kũmanya kana “metho ma Mwĩaĩi masyaasya ala alũngalu, na matũ make nĩmethukĩĩasya mboya syoo.”—1 Vet. 3:12.