Wĩanĩsyo wa ũmũnthĩ wa woni ũsu nĩ kana ũla mũndũ wĩ na ũvya wa ingi wa mũandĩki nĩ Yesũ Klĩsto. O na kau ndenekee, nĩwe ũvanaa ala makatangĩĩwa
Makũlyo Kuma Kwa Asomi Maitũ
Nũũ ũla mũndũ wĩ na ũvya wa ingi wa mũandĩki woninĩ wa Esekieli, na naaũ ala aũme thanthatũ me na mĩio yoo ya kaũ ya kũaa woninĩ o ũsu?
Aũme asu meonanyʼa ita sya ĩtunĩ ila syatũmĩiwe kwananga Yelusaleme, na nosyo ikatũmĩwa kwananga nthĩ ĩno nthũku ya Satani ĩvindanĩ ya Ali–Maketoni. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana ũmanyi ũsu mweũ nĩwosanĩte na kĩlĩko?
Ĩvinda yĩmwe Esekieli nĩwooniwʼe woninĩ mothũku ala meekawa ndũanĩ ya Yelusaleme ĩtanamba kwanangwa mwakanĩ wa 607 Klĩsto ate mũsyae. Ĩtina wa ũu nĩwasyokie oonwʼa maũndũ ala maĩ mekĩke wanangĩko ũsu ũte mũviku. Woninĩ ũsu oonie aũme thanthatũ kĩla ũmwe e na mũio wake wa kũaa. O na nĩwoonie mũndũ ũngĩ katĩ woo, nake “eevwʼĩkĩte ngũa ya katane” na aĩ na “ũvya wa ingi wa mũandĩki.” (Esek. 8:6-12; 9:2, 3) Mũndũ ũsu ataviwʼe atĩĩ: “Vĩtĩla katĩ wa ndũa, . . . noiĩkĩa ũvano itulyanĩ sya andũ ala mavevũũkaa na ala maĩaa nũndũ wa mothatyo onthe ala mekawa katĩ wayo.” Ĩtina wa ũu, ala aũme me na mĩio ya kũaa meeiwe moae onthe ala mekwĩthĩa mate na ũvano ũsu. (Esek. 9:4-7) Ĩndĩ wʼo woni ũsu wĩtũmanyĩsya kyaũ, na nũũ ũla mũndũ wĩ na ũvya wa ingi wa mũandĩki?
Esekieli athanie wathani ũsu mwakanĩ wa 612 Klĩsto ate mũsyae, na weanĩie ya mbee ĩtina wa myaka o ĩtano, ĩla Yeova waekie ita sya Mbaviloni syanange ndũa ya Yelusaleme. O na kũtwʼĩka Ambaviloni mayamũthũkũmaa Yeova, nĩwamatũmĩie kwananga ndũa ĩsu. (Yel. 25:9, 15-18) Yeova eetĩkĩlilye kĩu kĩkĩke nĩ kana akanyʼe andũ make nĩkwĩthĩwa maĩ manaeka kũmwĩwʼa. Ĩndĩ ũu ti kwasya kana aekie andũ mooawa oou tũ kĩtumbo. Ala alũngalu mayaĩ mesa kwananganĩwʼa vamwe na ala athũku. Nũndũ Yeova nĩwendete andũ, nĩweekie mĩvango nĩ kana asũvĩe Ayuti ala matakwatĩanĩaa na mothũku ala maĩ ndũanĩ ĩsu.
Esekieli ndanengetwe wĩa ũsu wa kũvana o na ndaanengwa wĩa wa kũaa. Vandũ va ũu, wĩa ũsu wa kwananga Yelusaleme watongoewʼe nĩ alaĩka. Kwoou wathani ũsu ũtũtetheeasya kũmanya kĩla kyaendeee ĩtunĩ. Ĩvindanĩ yĩu Yeova anengie alaĩka mwĩao wa kũvangĩthya ũndũ ala athũku mekwanangwa vamwe na ũndũ ala alũngalu mekũtangĩĩwa.a
Nũndũ woni ũsu waĩ wĩanĩe ya kelĩ, navu ĩtina tũnaeleasya kana etĩkĩwʼa mauta ala matialĩte kũũ nthĩ nĩmo maelekanĩtwʼe na ũla mũndũ wĩ na ũvya wa ingi wa mũandĩki. Twoonaa kana ala meetĩkĩla ũvoo mũseo meethĩawa meekĩwa ũvano wa kũvonoka. Ĩndĩ myakanĩ ya mĩtũkĩ twonete kana no nginya ũmanyi ũsu wĩkwe moalyũku. Kwosana na ndeto ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Mathayo 25:31-33, Yesũ nĩwe wĩ na kĩanda kya kũsilĩla andũ. Ũsilĩlo wa mũthya akawĩka ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene nũndũ ĩvindanĩ yĩu nĩwʼo ũkavathanyʼa malondu na mbũi. Ala maelekanĩtwʼe na malondu makatangĩĩwa, namo ala maelekanĩtwʼe na mbũi makaanangwa.
Kwoou kwosana na ũmanyi ũla mweũ tũkwatĩte, woni ũsu wa Esekieli wĩtũmanyĩsya kyaũ? Ve maũndũ ta atano tũkwĩmanyĩsya:
Ndũa ya Yelusaleme ĩtanamba kwanangwa, Esekieli anengetwe wĩa wa kũtwʼĩka mũsyaĩĩsya vamwe na Yelemia. O nake Isaia anengetwe wĩa o ta ũsu. Ĩvindanĩ yĩĩ Yeova anengete kakundi kanini ka athũkũmi make etĩkĩwʼa mauta wĩa wa kũĩthya andũ make na kũnengane mokanyʼo thĩna ũla mũnene ũtanamba kwambĩĩa. Namo onthe ala ma nyũmba ya Klĩsto nĩmatetheeasya kumya mokanyʼo asu.—Mt. 24:45-47.
Esekieli ndaatethya wĩa wa kwĩkĩa andũ ũvano nĩ kana matangĩĩwe, na o namo andũ ma Ngai ũmũnthĩ maitethasya wĩa ũsu. Kĩla mekaa no kũtavanyʼa ũtũmane wa Yeova. Ũtũmane ũsu nĩ kĩlungu kĩmwe kya wĩa woo wa kũtavanyʼa, ũla ũtongoewʼe nĩ alaĩka.—Ũvu. 14:6.
Ĩvindanĩ ya Esekieli andũ meekĩiwe ũvano wa ngelekanyʼo. Ũu nowʼo kũilyĩ ũmũnthĩ. Kwoou andũ maĩlĩte kwĩka ata nĩ kana mekĩwe ũvano ũsu? Maĩlĩte kwĩtĩkĩla ũvoo ũla ũtavanawʼa, methĩwe na mwĩkalĩle wa Kĩklĩsto, meyumye mamũthũkũme Yeova, na mailũmanyʼa vyũ na ana-a-asa ma Klĩsto. (Mt. 25:35-40) Ala meanĩasya maũndũ asu makeekĩwa ũvano ũsu wa kũvonoka ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene.
Wĩanĩsyo wa ũmũnthĩ wa woni ũsu nĩ kana ũla mũndũ wĩ na ũvya wa ingi wa mũandĩki nĩ Yesũ Klĩsto. O na kau ndenekee, nĩwe ũvanaa ala makatangĩĩwa. Ĩndĩ ala me ĩkomanonĩ ĩnene makakwata ũvano woo ĩla makaiwa ngalĩko ya malondu ĩvindanĩ ya ũla thĩna mũnene. Kwĩkĩwa ũvano ũsu kũkoonanyʼa nĩmekũnengwa thayũ ũtathela me kũũ ĩũlũ wa nthĩ.—Mt. 25:34, 46.b
Wĩanĩsyo wa ũmũnthĩ wa woni ũsu nĩ kana ala aũme thanthatũ me na mĩio ya kaũ ya kũaa nĩ ita sya Yesũ sya ĩtunĩ itongoewʼe nĩ ũ Yesũ. O mĩtũkĩ makilyĩ manaananga mbaĩ vamwe na ũthũku wʼonthe.—Esek. 9:2, 6, 7; Ũvu. 19:11-21.
Kwĩmanyĩsya maũndũ asu twoona ma vata kũlũlũmĩlasya mũĩkĩĩo witũ ĩũlũ wa ũndũ ũũ: Yeova ndananganĩasya ala alũngalu vamwe na ala athũku. (2 Vet. 2:9; 3:9) O na kwĩtũlilikanyʼa vata wa kũtethya wĩa wa kũtavanyʼa ĩvindanĩ yĩĩ tũĩ. Kĩla mũndũ e na vata wa kũkanwʼa mũthya ũtanavika!—Mt. 24:14.
a Andũ ta Mbaluku (mũandĩki wa Yelemia), ũla Mũethiovia weetawa Eveti-meleki, na Alekavi nĩmatangĩĩiwe, ĩndĩ ti atĩ nĩmeekĩĩtwe ũvano weenekee itulyanĩ syoo. (Yel. 35:1-19; 39:15-18; 45:1-5) Vandũ va ũu, ũvano ũla meekĩĩtwe wa kũtangĩĩwa waĩ wa ngelekanyʼo.