Makũlyo Kuma kwa Asomi Maitũ

Nĩkĩ maũndũ ala Mathayo na Luka maandĩkie ĩũlũ wa kũsyawa kwa Yesũ na myaka yake ya mbee matavwʼanene?

Mathayo na Luka mawetete maũndũ me kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa kũsyawa kwa Yesũ na myaka yake ya mbee kũũ nthĩ nũndũ Mathayo aeleetye mũno maũndũ ala makonetye Yosevu, nake Luka aeleetye mũno maũndũ ala makonetye Meli.

Ĩvuku ya Mathayo yonanĩtye ũndũ Yosevu weekie eewa Meli nĩ mũito, yĩkaelesya ndoto ĩla waotie aitavwʼa nĩ mũlaĩka kĩla kĩendeeie Meli aikaatwʼĩka nĩwaitava, na yĩkaweta ĩtambya yĩla woosie atavwʼa ũu. (Mt. 1:19-25) Ĩtina wa ũu nĩyĩwetete ndoto ĩla Yosevu waotie mũlaĩka aimwĩa akĩĩe Misili, na yĩkaweta ũndũ wakĩĩie nthĩ ĩsu na andũ make. O na nĩyĩwetete ayĩwa nĩ mũlaĩka ndotonĩ asyoke Isilaeli, yĩkaweta ũndũ wasyokie, na mũthya ũtwi ũla weekie wa kũthamĩĩsya andũ make Nasaleti. (Mt. 2:13, 14, 19-23) Ilungunĩ sya mbee ilĩ sya Mathayo, ĩsyĩtwa ya Yosevu yĩwetetwe mavinda mũonza, ĩndĩ ya Meli yĩwetetwe mavinda o ana.

Nayo ĩvuku ya Luka yĩwetete ĩla Meli wathokeiwe nĩ mũlaĩka Kavilieli, ĩla waendie kwona Elisavethi, na ndeto ila waneenie aimũtaĩa Yeova. (Luka 1:26-56) O na nĩyĩwetete kĩla Simeoni watavisye Meli ĩũlũ wa mathĩna ala maĩ makwate Yesũ. O na Luka nũwetete ĩvinda yĩla Yesũ na asyai make maendie ĩkalũnĩ e wa myaka 12, na akaweta ndeto ila Meli waneenie ĩvinda yĩu ĩndĩ ndawetete ndeto sya Yosevu. Luka ongelete kũweta kana Meli nĩwakiitiwe mũno nĩ maũndũ asu. (Luka 2:19, 34, 35, 48, 51) Ilungunĩ sya mbee ilĩ sya Luka, ĩsyĩtwa ya Meli yĩwetetwe mavinda 12, ĩndĩ ya Yosevu yĩwetetwe mavinda 3 tũ. Kwoou Mathayo aeleetye mũno mũno ĩũlũ wa Yosevu na kĩla weekie, nake Luka aneeneete mũno mũno kĩanda kĩla Meli weanĩisye na maũndũ ala mamũkwatie.

Kĩvathũkanyʼo kĩngĩ kĩlikĩte nũndũ Mathayo aandĩkie andũ ma ũko wa Yesũ ala maĩ ngalĩko ya Yosevu, nake Luka aandĩkie ala maĩ ngalĩko ya Meli. Mathayo awetie andũ ma ũko wa Yosevu nĩ kana aĩkĩĩthye kana kwosana na mĩao Yesũ nĩwe waaĩle kwĩkalĩla kĩvĩla kya ũsumbĩ kya Ndaviti nũndũ aeiwe nĩ Yosevu. Na ũu nĩ wʼo nũndũ Yosevu aĩ nzyawa ya Mũsumbĩ Ndaviti kwĩsĩla vala ve Solomoni, ũla waĩ mwana wa Ndaviti. (Mt. 1:6, 16) Luka nake awetete andũ ma ũko wa Meli nĩ kenda aĩkĩĩthye kana Yesũ aĩ nzyawa ya Ndaviti na kwoou nĩwaaĩle kũtiĩwa kĩvĩla kya ũsumbĩ kya Ndaviti “kwondũ wa mwĩĩ.” (Alo. 1:3) Na ũu nĩ wʼo nũndũ Meli aĩ nzyawa ya Mũsumbĩ Ndaviti kwĩsĩla vala ve Nathani, ũla waĩ mwana wa Ndaviti. (Luka 3:31) Ĩndĩ nĩkĩ Luka ũtaaweta kana Meli nĩ mwĩĩtu wa Eli aitalanyʼa andũ ma ũko wa Yesũ? Kĩtumi nũndũ kwosana na mĩao ĩla masyĩtwa ma ũko mũna meũtalanwʼa aũme nĩmo makothaa kũwetwa. Kwoou ĩla Luka waandĩkie kana Yosevu nĩ mwana wa Eli, andũ nĩmakwatisye endaa kwasya Yosevu atwaĩte mwĩĩtu wa Eli.—Luka 3:23.

Masyĩtwa ala Mathayo na Luka maandĩkie ma ũko wa Yesũ maĩkĩĩthasya nesa vyũ kana Yesũ nĩwe Masia ũla wathaniwe. O na Avalisi na Asatukai mayaĩ makananĩsya kĩu nũndũ andũ nĩmeesĩ nesa vyũ Yesũ aĩ nzyawa ya Mũsumbĩ Ndaviti. Ũmũnthĩ, mosyaanĩo asu Mathayo na Luka maandĩkie nĩmatumaa twĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu, na nĩmatũĩkĩĩthasya vyũ kana kĩla Ngai ũtwathĩte kĩkeanĩa.