“Ũla Mũlũngalu Akatanĩaa” Nthĩnĩ wa Yeova

MWĨĨTU-A-ASA wĩtawa Diana e na myaka mbee wa 80. Mũũme wake aĩ na ũwau wĩtawa Alzheimer’s, na nĩwekalĩte kũndũ kũla andũ akũũ masuvĩĩawa kwa myaka kauta ayĩsa kũkwʼa. O na ĩngĩ, ana make elĩ nĩmakwie nake aĩ na kanza ya nondo. Yaĩ no nginya Diana omĩanĩsye na maũndũ asu onthe. O na vailye ũu, kĩla ĩvinda ana-a-asa na eĩtu-a-asa mamwonaa e mũtanu e Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ kana e ũtavanyʼanĩ.

Nake Mwana-a-asa John aĩ mũsyaĩĩsya wa kũthyũlũlũka kwa ĩvinda ya myaka mbee wa 43. Nĩwendete ũthũkũmi ũsu mũno vyũ. Ĩtina nĩwaekie kwĩthĩwa e mũsyaĩĩsya wa kũthyũlũlũka nĩ kana athi akasũvĩe mũndũ wa mũsyĩ waĩ mũwau, nayu ethĩawa kĩkundinĩ kya kũu. Yĩla John wakomana na ala mamwĩsĩ maũmbanonĩ manene, monaa e o mũtanu o ũndũ wailye e mũsyaĩĩsya wa kũthyũlũlũka.

Nĩ kyaũ kĩtumĩte Diana na John maendeea kwĩthĩwa me atanu? Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma mũndũ wĩ na kyeva kana mũndũ mũwau aendeea kwĩthĩwa e mũtanu? Na nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma mũndũ waekie kwĩthĩwa na kĩanda kĩla wendete mũno aendeea kwĩthĩwa e mũtanu? Mbivilia nĩsũngĩĩte makũlyo asu nũndũ yaĩtye kana “ũla mũlũngalu akatanĩaa” nthĩnĩ wa Yeova. (Sav. 64:10) No tũkwatye nesa ũndũ ũsu twaelewa kĩla kĩtonya kũtuma tũkwata ũtanu ũla ũtakathela, na kĩla kĩtesa kũtũnenga ũtanu ũsu.

ŨTANU WA KAVINDA

No wĩthĩwe wĩsĩ kana ve maũndũ amwe matumaa mũndũ ethĩwa na ũtanu. Kwa ngelekanyʼo, yĩla andũ elĩ mendanĩte meũtwaana nĩmethĩawa na ũtanu. O na ĩngĩ, mũndũ nũtanaa yĩla wamesya mwana, kana yĩla wakwata kĩanda ũseũvyonĩ wa Yeova. Maũndũ asu nĩmatumaa andũ matana nũndũ maumĩte vala ve Yeova. Nĩwe wambĩĩsye mũtwaano, oomba andũ me na ũtonyi wa kũsyaana, na nowe ũvangĩte andũ methĩwe matonya kũkwata ianda kĩkundinĩ kya Kĩklĩsto.​—Mwa. 2:18, 22; Sav. 127:3; 1 Tim. 3:1.

O na vailye ũu, maũndũ amwe maetae ũtanu wa kavinda. Kwa ngelekanyʼo, ethĩwa nĩ andũ matwaanĩte, ũmwe woo no athi nza wa mũtwaano kana o akakwʼa. (Esek. 24:18; Osea 3:1) Nasyo syana imwe nitonya kũlea kwĩwʼa asyai kana kwĩthĩwa syĩ ndĩkĩĩku kwa Ngai. O na imwe nitengawa. Ngelekanyʼo ĩmwe nĩ ya ana ma Samueli ala mataalũmanyʼa na Yeova, na ĩngĩ nĩ ya Ndaviti ũla weekie maũndũ na mesa kũete thĩna mũsyĩnĩ kwake. (1 Sam. 8:1-3; 2 Sam. 12:11) Yĩla mũndũ wakwatwa nĩ maũndũ asu nĩwĩthĩawa na kyeva kingĩ. Vaiĩ mũndũ wĩsa kũtanĩthwʼa nĩ maũndũ ta asu.

O ta ũu, mũndũ nũtonya kũeka kĩanda kĩna ũthũkũminĩ wa Yeova nũndũ wa maũndũ amwe ta ũwau, kũsũvĩa andũ ma mũsyĩ, kana nũndũ wa moalyũku ũseũvyonĩ wa Ngai. Aingĩ ala maekete kĩanda kĩna nũndũ wa maũndũ ta asu maasya kana no malilikanaa ũndũ meewʼaa me eanĩe nũndũ wa kĩanda kĩla maĩ nakyo.

Kwoou, no twasye kana mavinda amwe maũndũ asu no maetee mũndũ ũtanu wa kavinda. Nũndũ wa ũu no twĩkũlye atĩĩ, ‘Ve ũndũ ũtonya kũtuma twĩthĩwa na ũtanu ũtakathela o na kweekĩka ata?’ No nginya wĩthĩwe vo nũndũ andũ amwe ta, Samueli, Ndaviti, na angĩ nĩmaendeeie kwĩkala me atanu o na kũtwʼĩka nĩmakwatiwe nĩ mathĩna me kĩvathũkanyʼo.

ŨTANU ŨLA ŨTAKATHELA

Yesũ nĩweesĩ kĩla kĩtonya kũtuma mũndũ ethĩwa na ũtanu wa wʼo. Kwa ngelekanyʼo, eethĩawa na ‘ũtanu kĩla mũthenya’ yĩla waĩ ĩtunĩ atambĩte kũka kũũ nthĩ. Ĩvindanĩ yĩu, maũndũ maĩ maseo vyũ. (Nth. 8:30) Ĩndĩ yĩla wesie kũka kũũ nthĩ, mavinda amwe nĩwakwatawa nĩ mathĩna maito. O na vailye ũu, Yesũ nĩwatanĩaa kwĩka kwenda kwa Ĩthe wake. (Yoa. 4:34) Nao nata yĩla wathĩnawʼa ĩvinda ĩkuvĩ atanamba kũawa? Mbivilia yaĩtye kana ‘kwondũ wa ũtanu ũla waiiwe mbee wake nĩwoomĩĩisye’ mũtĩ wa mathĩna. (Aevl. 12:2) Nũndũ wa ũu, ekai tũneenee maũndũ elĩ ala Yesũ wawetie matonya kũtuma twĩthĩwa na ũtanu wa wʼo.

Ve ĩvinda yĩmwe Yesũ watũmie amanyĩwʼa 70 mathi makatavanyʼe. Yĩla masyokie, maĩ atanu nũndũ nĩmeekĩte syama, o na makaumya ndaimoni. Ĩndĩ Yesũ amatavisye atĩĩ: “Manyai ũtana nũndũ ndaimoni niũmwĩnyivĩsya; ĩndĩ tanai nũndũ masyĩtwa menyu nĩmaandĩkĩtwe ĩtunĩ.” (Luka 10:1-9, 17, 20) Kwoou, kĩla kyaĩ kya vata vyũ ti kĩanda kĩla maĩ nakyo, ĩndĩ nĩ kũmwendeesya Yeova. Ũu nĩ wʼo nũndũ Yeova ndaĩ esa kũlwa nĩ amanyĩwʼa asu aĩkĩĩku, na kĩu nĩkyo kyaaĩlĩte kũtuma matana mũno.

Ve ĩvinda yĩngĩ Yesũ waneenaa na ĩkomano. Na nũndũ Yesũ aĩ mũmanyĩsya mũseo, mũndũ mũka ũmwe Mũyuti asya kana no nginya inyia wake akethĩwa e mũtanu mũno. Ĩndĩ Yesũ nĩwamũlũngile na amwĩa atĩĩ: “Ĩĩ, ĩndĩ, nĩ aathime mbee, ala mewʼaa ndeto ya Ngai, makĩmĩkwata.” (Luka 11:27, 28) Mũndũ nũtanaa yĩla woona syana syake iendeee nesa, ĩndĩ kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo vamwe na Yeova nĩkwʼo kũtumaa mũndũ ethĩwa na ũtanu mwingangĩ.

Vate nzika, kũmanya kana nĩtũmwendeeasya Yeova nĩkwʼo kũtumaa twĩthĩwa na ũtanu wa wʼo. O na kũtwʼĩka vaiĩ mũndũ ũtanaa yĩla ũkũthĩna, mathĩna mayĩsa kũtuma tũeka kwĩthĩwa na ũtanu ethĩwa nĩtũmwendeeasya Yeova. Kĩvathũkanyʼo na ũu, tũendeeaa kwĩthĩwa twĩ atanu yĩla twomĩĩsya mathĩna twĩ aĩkĩĩku. (Alo. 5:3-5) O na ĩngĩ, Yeova nũnengae ala mamwĩkwatĩtye veva wake, na ũtanu nĩ kĩlungu kya ũsyao wa veva. (Aka. 5:22) Nĩkyo kĩtumi ĩandĩko ya Savuli 64:10 yaĩtye kana “ũla mũlũngalu akatanĩaa” nthĩnĩ wa Yeova.

Maũndũ asu nĩmo matumie Diana na John, ala mawetetwe mwambĩĩonĩ, maendeea kwĩthĩwa na ũtanu o na yĩla makwatiwe nĩ maũndũ maito. Diana aĩtye: “Nĩmwĩkwatasya Yeova o tondũ kana kekwatasya mũsyai.” Amanyaa ata kana nũmwendeeasya Ngai? Aĩtye ũũ: “[Yeova] nũngathimĩte ngethĩwa ndonya kũtavanyʼa kĩla ĩvinda nĩ mũtanu.” Nake John, ũla waendeeie kwĩthĩwa na kĩthito wĩanĩ wa kũtavanyʼa auma wĩanĩ ũla wendete mũno wa kũthyũlũlũka, nũeleetye nĩ kyaũ kĩmũtethetye mũno. Aĩtye ũũ: “Kuma mwaka wa 1998, yĩla nanengiwe kĩanda kya kũsomethya Sukulu ya Kũmanyĩsya Maũndũ ma Ũthũkũmi [MTS], nĩthĩĩtwe ndyĩmanyĩsya nesa kwĩ ũndũ neekaa tene.” Ongelete kwasya ũũ ĩũlũ wake na kĩveti kyake: “Woni ũla twĩthĩawa nawʼo myaka ĩsu yonthe ĩũlũ wa kũmũthũkũma Yeova o na ethĩwa twĩ na kĩanda kĩva, nĩwʼo ũtumĩte wĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ laisi kwĩtĩkĩla moalyũku asu. Tũyaaĩsa kwĩlila nũndũ wa kũmũthũkũma Yeova o na ethĩwa twaaĩwa wĩa wĩva.”

Ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa angĩ aingĩ monete ũwʼo wa ĩandĩko ya Savuli 64:10. Kwa ngelekanyʼo, sũanĩa ĩũlũ wa mwana-a-asa ũmwe na mũka, ala mathũkũmie Mbetheli ya Amelika myaka mbee wa 30. Nĩmesie kũtwʼĩkĩthwʼa mavainia ma mwanya. Maĩtye ũũ mateũvitha kĩndũ: “Mũndũ nĩwĩthĩawa na kyeva yĩla waasya kĩndũ wendete mũno.” Ĩndĩ masyokete makasya: “Ndwĩsa kwĩkala na kyeva tene na tene.” Vate kwananga saa, nĩmakwatie kĩkundi mbau wĩanĩ wa ũtavanyʼa. O na ĩngĩ maĩtye: “Nĩtwamũvoyie Yeova na twamũelesya maũndũ amwe tũteũvithanyʼa. Yĩla twoonie twasũngĩwa mboya sitũ, nĩtweekĩiwe vinya na twatana mũno. Ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ, angĩ kĩkundinĩ nĩmoosie ũvainia, naitũ nĩtwatanĩie kũkwata amanyĩwʼa elĩ ma Mbivilia ala meekie maendeeo.”

‘TŨKATANAA TENE NA TENE’

Nĩ wʼo kana ti laisi kwĩthĩwa twĩ atanu ĩvinda yonthe, na tũyamba kũlea kũkwatwa nĩ maũndũ maito. Ĩndĩ Yeova nĩwamũveveee mũandĩki wa savuli aandĩka ndeto sya kũtwĩkĩa vinya ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Savuli 64:10. O na yĩla tũkwʼĩte ngoo no tũĩkĩĩe kana ‘ala alũngalu’ maendeea kwĩthĩwa me aĩkĩĩku o na yĩla makwatwa nĩ maũndũ maito, ‘makatanĩaa’ nthĩnĩ wa Yeova. O na ĩngĩ, nĩtweteele Yeova eanĩsye watho wake wa kũete “matu meũ na nthĩ nzaũ.” Ĩvindanĩ yĩu andũ makavetewa naĩ vyũ. Andũ onthe ma Ngai makeethĩwa na ‘mũyo na makatana tene na tene’ nũndũ wa kĩla Ngai ũkeka.​—Isa. 65:17, 18.

Kwasũanĩa ũndũ maũndũ makeethĩwa mailye: andũ makatanĩa kwĩthĩwa na ũima wa mwĩĩ, na makaamũkaa kĩla mũthenya me na vinya. O na ethĩwa tene makomanie na mathĩna meana ata, maikalilikana maũndũ asu onthe. Ngai atwathĩte kana “maũndũ ma mbee matikalilikanwa, o na matikalika kĩlilikanonĩ.” Yĩla ala akwʼũ makathayũũkwʼa, andũ makakomana ĩngĩ na endwa moo. Andũ milioni mbingĩ makeewʼa ũndũ ala asyai ma kala kelĩtu kaĩ na myaka 12 meewie yĩla Yesũ wakathayũũkisye. Mbivilia yaĩtye kana ‘masengʼie na ũsengyʼo mũnene,’ kana kwa ndeto ingĩ, meethĩiwe na ũtanu mwingĩ mũno. (Mko. 5:42) Ĩvindanĩ yĩu, andũ onthe makeethĩwa ‘alũngalu’ vyũ na ‘makatanĩaa’ nthĩnĩ wa Yeova.