Mũtaĩe Yeova Ũmbanonĩ

1. Ndaviti aĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa Yeova, na kĩu kyatumie eka ata?

MŨSUMBĨ NDAVITI aandĩkie ũũ: “Yeova, nĩ mũnene, na wa kũtaĩwa mũno.” (Sav. 145:3) Nĩwamwendete Yeova na kĩu kyatumaa amũtaĩa “ũmbanonĩ.” (Sav. 22:22; 40:5) Vate nzika, o naku nũmwendete Yeova na nũkwĩtĩkĩlana na ndeto ii sya Ndaviti: “Ũtaĩwe, ame Yeova, Ngai wa Isilaeli ĩthe waitũ, tene na tene.”—1 Mav. 29:10-13.

2. (a) Tũtonya kũmũtaĩa Yeova ata? (b) Andũ amwe methĩawa na mathĩna meva, na twĩneenea kyaũ?

² Ũmũnthĩ ũndũ ũmwe twĩkaa nĩ kana tũmũtaĩe Yeova nĩ kumya maelesyo maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Ĩndĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa amwe monaa ũsu ne ũndũ wĩ vinya. Nĩmendaa kumya maelesyo maũmbanonĩ ĩndĩ maikwatwa nĩ wia. Matonya kwĩka ata makasinda wia ũsu? Nĩ maũndũ meva matonya kũtetheesya kĩla ũmwe witũ aumye maelesyo matonya kũthangaasya ala angĩ? Tũtambĩte kũsũngĩa makũlyo asu, ekai twambe kũneenea itumi inya ila itumaa tumya maelesyo maũmbanonĩ.

NĨKĨ TWAĨLE KUMYA MAELESYO MAŨMBANONĨ?

3-5. (a) O tondũ ĩandĩko ya Aevelania 13:15 yonanĩtye, nĩkĩ tumasya maelesyo maũmbanonĩ? (b) No nginya ithyonthe tumye maelesyo mailye ũndũ ũmwe? Elesya.

³ Yeova nũnengete kĩla ũmwe witũ kĩanda kya kũmũtaĩa. (Sav. 119:108) Maelesyo ala tumasya maũmbanonĩ nĩ kĩlungu kĩmwe kya “nthembo ya ndaĩa,” na vaiĩ mũndũ ũngĩ ũtonya kumya nthembo ĩsu kwondũ witũ. (Soma Aevelania 13:15.) We Yeova endaa ithyonthe tumye nthembo, kana maelesyo, mailye ũndũ ũmwe? Aiee!

⁴ Yeova nĩwĩsĩ kana ũtonyi witũ wĩ kĩvathũkanyʼo na kana tũkomanaa na maũndũ me kĩvathũkanyʼo, na nĩwonaa nthembo ila tũtonya kũmumĩsya syĩ sya vata mũno kwake. Sũanĩa nthembo syĩ kĩvathũkanyʼo ila Aisilaeli mamumĩasya na akasyĩtĩkĩla. Aisilaeli amwe maĩ matonya kumya katena ka ĩlondu kana mbũi. Ĩndĩ Mũisilaeli ngya aĩ atonya kumya “ndumbũ ilĩ kana maswii elĩ ma ĩvũĩ.” Na ethĩwa Mũisilaeli ndaĩ atonya kwona tũsũni twĩlĩ, Yeova nĩweetĩkĩlaa “kĩlungu kya ĩkũmi kya eva ya mũtu mũvinyu.” (Ali. 5:7, 11) Mũtu ndwaĩ wa thooa mũnene, ĩndĩ Yeova nĩwoonaa wĩ wa vata ethĩwa nĩ “mũtu mũvinyu.”

⁵ Ngai witũ mũseo ewʼaa oou ũmũnthĩ. Yĩla tũkumya maelesyo, ndendaa ithyonthe twĩthĩwe twĩ aneeni aseo ta Avolo, kana tũneene kwa nzĩa ĩtonya kũĩkĩĩthya andũ kĩla tũũweta ta Vaulo. (Meko 18:24; 19:8) Yeova endaa tumye maelesyo maseo kwĩanana na ũtonyi witũ. Lilikana ũla mũndũ mũka ndiwa waumisye tũsendi twĩlĩ twa thooa mũnini. Aĩ wa vata methonĩ ma Yeova nũndũ aumisye kĩla ũtonya.—Luka 21:1-4.

6. (a) Kwosana na ĩandĩko ya Aevelania 10:24, 25, maelesyo ma angĩ matonya kũtũtethya ata? (b) Ũtonya kwonanyʼa ata kana nũũtũnga mũvea nũndũ wa maelesyo ala makwĩkĩa vinya?

⁶ Nĩtũthangaanasya kwĩsĩla maelesyo maitũ. (Soma Aevelania 10:24, 25.) Ithyonthe nĩtũtanĩaa kwĩwʼa maelesyo me kĩvathũkanyʼo maũmbanonĩ maitũ. Nĩtũtanĩaa ndeto syĩ laisi na sya kuma ngoonĩ sya kana kanini. Nĩtũthangaawʼa nĩ kwĩwʼa wasya mũsanzamũku wa mũndũ ũkũelesya ũndũ mũna mweũ wĩmanyĩisye Mbivilianĩ. Nĩtwendeeawʼa twoona ala ‘meethĩwa na ũkũmbaũ’ wa kumya maelesyo, o na kau me nthoni kana no ĩndĩ mekwĩmanyĩsya kĩthyomo kitũ. (1 Ath. 2:2) Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũũtũnga mũvea nũndũ wa kĩthito kyoo? No tũmatũngĩe mũvea ĩtina wa maũmbano nũndũ wa maelesyo moo ma kwaka. Nzĩa ĩngĩ ya kwonanyʼa nĩtũũtũnga mũvea nĩ kwa kũtata o naitũ tumye maelesyo. Tweeka ũu nĩtũthangaawʼa, na o naitũ tũkathangaasya angĩ maũmbanonĩ maitũ.—Alo. 1:11, 12.

7. Tũtethekaa ata yĩla twaumya maelesyo?

⁷ Ithyĩ ene nĩtũtethekaa yĩla twaumya maelesyo. (Isa. 48:17) Ata? Ũndũ wa mbee, yĩla twavanga kumya maelesyo, ũndũ ũsu nũtumaa twenda kwĩyũmbanyʼa nesa kwondũ wa maũmbano. Tweeyũmbanyʼa nesa, nĩtũeleawa mũnango Ndeto ya Ngai. Na o ũndũ twamĩelewa nesa, nowʼo twĩthĩawa tũtonya kũatĩĩa maũndũ ala tweemanyĩsya. Ũndũ wa kelĩ, nĩtũtonya kũtanĩa maũmbano mũnango nũndũ nĩtũkumya maelesyo. Ũndũ wa katatũ, nĩvendekaa kĩthito kumya maelesyo, na kwoou mavinda maingĩ nĩtũendeeaa kũlilikana kwa ĩvinda yĩasa ũndũ ũla tũneeneie ĩtina wa ũmbano ũsu.

8-9. (a) Kwosana na ĩandĩko ya Malaki 3:16, we wĩona Yeova ta wĩwʼaa ata yĩla twaumya maelesyo? (b) Amwe methĩawa na thĩna wĩva?

⁸ Nĩtũmwendeeasya Yeova yĩla twaneena ĩũlũ wa mũĩkĩĩo witũ. Tũi na nzika kana Yeova nũtwĩthukĩĩasya, na nĩwonaa kĩthito kitũ kya kumya maelesyo maũmbanonĩ kĩ kya vata mũno. (Soma Malaki 3:16.) Onanasya kana maelesyo maitũ nĩ ma vata kwa kũtũathima yĩla tweeka kĩla tũtonya tũmwendeesye.—Mal. 3:10.

⁹ Nĩtwĩthĩawa na itumi nzeo sya kumya maelesyo maũmbanonĩ. O na vailye ũu, amwe nĩmethĩawa na wia wa kũkĩlya kwʼoko. Ethĩwa nĩwĩwʼaa ũu, ndũkakwʼe ngoo. Ekai tũneenee myolooto ĩmwe ya Mbivilia, ngelekanyʼo kauta, na maũndũ angĩ matonya kũtetheesya kĩla ũmwe witũ aumye maelesyo maingangĩ maũmbanonĩ.

ŨNDŨ ŨTONYA KWĨKA ŨKASINDA WIA

10. (a) Aingĩ maitũ makĩaa kyaũ? (b) Ethĩwa nũkĩaa kumya maelesyo, ũtonya kwĩthĩwa na nguma yĩva nzeo?

¹⁰ Nĩwĩwʼaa kĩwʼũ kyetĩka nda kĩla ĩvinda wasũanĩa kũkĩlya kwʼoko umye maelesyo? Ethĩwa nĩwĩwʼaa ũu, tuuwe weka. Vate nzika, aingĩ maitũ nĩmewʼaa wia yĩla mekumya maelesyo. Nĩ kana wĩthĩwe ũtonya kũsinda wia ũsu, no nginya ũmanye nĩ kyaũ kĩutuma wĩthĩwa na wia. Wĩthĩawa ũikĩa kũlwa nĩ kĩla ũkwenda kũweta, kana ũkĩaa kũvĩtya? Wĩthĩawa ũikĩa ũyona kana maelesyo maku mayĩĩthĩwa maseũvĩte ta ma ala angĩ? Aĩ wia ũsu nũtonya kwĩthĩwa ne wia mũseo. Nĩkĩ? Nũndũ wonanasya wĩ na wĩnyivyo na nũkwona ala angĩ me ma vata kwĩ we. Yeova nĩwendete nguma ĩsu. (Sav. 138:6; Avi. 2:3) Ĩndĩ o na vailye ũu, Yeova nĩwendaa ũmũtaĩe na ũyĩkĩa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maku vinya maũmbanonĩ. (1 Ath. 5:11) Nũkwendete na akaũnenga ũkũmbaũ.

11. Nĩ maũndũ meva me Maandĩkonĩ matonya kũtũtetheesya?

¹¹ Kwasũanĩa maũndũ aa me Maandĩkonĩ. Mbivilia yaĩtye kana ithyonthe nĩtwĩkaa mavĩtyo kwĩsĩla ũndũ tũũneena na kĩla tũũweta. (Yak. 3:2) Yeova nĩwĩsĩ kana twĩ ene naĩ na no twĩke mavĩtyo, o na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ nĩmesĩ no tũvĩtye. (Sav. 103:12-14) Twĩ namo twĩ andũ ma mũsyĩ ũmwe, na kwoou nĩmatwendete. (Mko. 10:29, 30; Yoa. 13:35) Nĩmaeleawa kana maelesyo maitũ mavinda maingĩ mayumaa ũndũ twĩĩvangĩte.

12-13. Ngelekanyʼo ya Neemia vamwe na ya Yona syĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹² Sũanĩa ngelekanyʼo imwe syĩ Mbivilianĩ ila itonya kũũtetheesya kũsinda wia. Lilikana Neemia. Athũkũmaa nyũmbanĩ ya mũsumbĩ wĩ vinya. Mũthenya ũmwe Neemia nĩwatukĩtye ũthyũ nũndũ wa kwĩwʼa kana ngũta na mbingĩlo sya Yelusaleme syaĩ mbanange. (Nee. 1:1-4) Kwasũanĩa ũndũ ũtonya kwĩthĩwa eewie kĩwʼũ kyetĩka nda yĩla mũsumbĩ wamũkũlilye nĩkĩ ũtukĩtye ũthyũ! Neemia nĩwavoyie, na ĩndĩ amũsũngĩa. Na kĩu nĩkyatumie mũsumbĩ atethya andũ ma Ngai mũno. (Nee. 2:1-8) Yu kwasũanĩa ĩũlũ wa Yona. Yĩla Yeova weeie Yona athi akaneene na ekali ma Nineva, eewie wia mũno nginya akĩĩa kũndũ kũngĩ. (Yona 1:1-3) Ĩndĩ Yeova nĩwamũtetheeisye Yona eanĩsye kĩanda kyake. Ndeto syake nĩsyatethisye mũno andũ ma Nineva. (Yona 3:5-10) Ngelekanyʼo ya Neemia ĩtũmanyĩsya vata wa kũvoya tũtanamba kũsũngĩa. Nayo ya Yona ĩtũmanyĩsya kana Yeova no atũtetheesye tũkamũthũkũma o na ethĩwa twĩĩwʼa wia wingĩvĩte ata. Vate nzika, kumya maelesyo maũmbanonĩ kũyĩsa kwĩthĩwa kwĩ vinya ta kũtavanyʼa ũvoo wa ũsilĩlo Nineva. Kana ti wʼo?

¹³ Nĩ maũndũ angĩ meva matonya kũtũtetheesya tumye maelesyo matonya kũthangaasya angĩ maũmbanonĩ? Ekai tũneenee amwe.

14. Nĩkĩ twaĩle kwĩyũmbanyʼa nesa kwondũ wa maũmbano, na tũtonya kwĩka ũu ĩndĩĩ?

¹⁴ Ĩyũmbanyʼe kwondũ wa kĩla ũmbano. Weevanga tene na weeyũmbanyʼa nesa, ndũkakĩaa kumya maelesyo. (Nth. 21:5) Vate nzika, ithyonthe tũyĩthĩawa na mĩvango ivwʼanene ya kwĩyũmbanĩsya maũmbano. Eloise, ũla nĩ ndiwa na e na myaka 80 na kĩndũ, ambĩĩaa kwĩyũmbanĩsya Ĩsomo ya Mũsyaĩĩsya mwambĩĩonĩ wa kyumwa. Aĩtye ũũ: “Nĩtanĩaa maũmbano mũno yĩla neemanyĩsya tene vala veũneenewa.” Nake Joy, ũla wĩthĩawa wĩanĩ vakuvĩ mĩthenya yonthe, nũmanthaa ĩvinda kĩla Wathanthatũ nĩ kana eyũmbanyʼe kwondũ wa Ĩsomo ya Mũsyaĩĩsya. Aĩtye ũũ: “Yĩla neemanyĩsya maũmbano matielye ĩvinda ĩkuvĩ, wĩthĩawa wĩ ũndũ wĩ laisi kũlilikana maũndũ.” Nake Ike, ũla nĩ mũtumĩa wa kĩkundi wĩthĩawa na maũndũ maingĩ na no vainia, aĩtye ũũ: “Nonaa wĩ ũndũ mũseo kũtũmĩa ĩvinda ĩkuvĩ kĩla mũthenya kwĩmanyĩsya, vandũ va kũtũmĩa ĩvinda yingĩ mũthenya ũmwe.”

15. Ũtonya kwĩka ata nĩ kana wĩyũmbanĩsye maũmbano nesa?

¹⁵ Nĩ kyaũ kyendekaa nĩ kana mũndũ eyũmbanĩsye maũmbano nesa? Kĩla ĩvinda ũyambĩĩa kwĩmanyĩsya, mũvoye Yeova aũnenge veva wake mũtheu. (Luka 11:13; 1 Yoa. 5:14) Na ĩndĩ ũitũmĩa ndatĩka nini kũsũanĩa kyongo kĩla kĩnene, twongo tũla tũnini, visa, na masandũkũ. Ũendeee kwĩmanyĩsya kĩla kalungu, soma maandĩko ala monanĩtwʼe vau kalungunĩ. Tata ũsome maingĩ ũndũ ũtonya. Sũanĩa ũvoo ũsu, na ũisũanĩa mũnango maũndũ ala ũtonya kwĩthĩwa ũyenda kumya maelesyo ĩũlũ wamo. O ũndũ weeyũmbanyʼa nesa, nowʼo ũkwĩthĩa ne laisi kwaku kumya maelesyo na ũitetheka mũnango.—2 Ako. 9:6.

16. Nĩ syĩndũ syĩva ũtonya kũtũmĩa, na ũitũmĩaa ata?

¹⁶ Ethĩwa nĩvatonyeka, tũmĩa syĩndũ ila ũtonya kũkwata simũnĩ kana kombiũtanĩ kwa kĩthyomo kyaku. Yeova nũtũmĩĩte ũseũvyo wake kũtũnenga syĩndũ itonya kũtũtetheesya kwĩyũmbanĩsya maũmbano. Kwa ngelekanyʼo, JW Library^® app nĩtũtetheeasya kumya mavuku ma kwĩmanyĩsya tũitũmĩa simũ sitũ. Tweeka ũu, no twĩmanyĩsye, tũkasoma, kana tũkethukĩĩsya kĩla twaumya twĩ vala tũkwenda na saa ila tũkwenda. Amwe matũmĩaa JW Library^® kwĩmanyĩsya ĩvindanĩ ya lĩu wa mũthenya me wĩanĩ, sukulu, kana yĩla me kyalonĩ. Syĩndũ ingĩ syĩ laisi ũtonya kũtũmĩa kwĩka ũkunĩkĩli nĩ kana ũmanye maũndũ maingangĩ ĩsomonĩ ĩna nĩ ta Watchtower Library na LIBRARY INDANETINĨ.

17. (a) Nĩkĩ nĩ ũndũ mũseo kwĩyũmbanyʼa kumya maelesyo meana ũna? (b) Vitio Ĩthĩwa wĩ Mũnyanya wa Yeova—Ĩyũmbanasye Nĩ Kana Umye Maelesyo yĩũmanyĩsya kyaũ?

¹⁷ Ethĩwa nĩvatonyeka, ĩyũmbanyʼe kumya maelesyo meana ũna nthĩnĩ wa kĩla ĩsomo. Nĩkĩ? Nũndũ no ũeme kũkũlwʼa kĩla ĩvinda wookĩlya kwʼoko. O na angĩ no mokĩlye kwʼoko ĩvinda yĩmwe naku, na ũla ũtongoesye ainyuva ũmwe woo. Nĩ kana ũla ũtongoesye aĩkĩĩthye maũmbano mathela ĩvindanĩ yĩla yaĩle, no atwʼe kũkũlya andũ mate aingĩ maumye maelesyo kĩlungunĩ kĩna. Kwoou, ndũkathate kana ũkwʼe ngoo yĩla waema kũkũlwʼa ĩsomo yambĩĩa oou. Weeyũmbanyʼa kumya maelesyo kauta, ũkeethĩwa na myanya mingĩ ya kumya maelesyo ĩsomonĩ yĩu. Maelesyo amwe ũtonya kwĩyũmbanĩsya nĩ kũsoma ĩandĩko. Ĩndĩ ethĩwa nũtonya, no wĩyũmbanyʼe kumya maelesyo ũtũmĩĩte ndeto syaku mwene.b

18. Nĩkĩ twaĩle kumya maelesyo makuvĩ?

¹⁸ Umya maelesyo makuvĩ. Mavinda maingĩ maelesyo ala mathangaaasya ala angĩ methĩawa me laisi na makuvĩ. Kwoou tata umasye maelesyo makuvĩ. Tata ũmaumasye na sekendi ta 30. (Nth. 10:19; 15:23) Ethĩwa nĩwĩthĩĩtwe ũyumya maelesyo maũmbanonĩ kwa myaka mingĩ, ve ũndũ wa vata ũtonya kwĩka, nawʼo nĩ kwĩthĩwa ngelekanyʼo nzeo kwa kumya maelesyo makuvĩ. Waumya maelesyo me vinya na watũmĩa ndatĩka kauta kumya maelesyo, angĩ no mambĩĩe kũkĩa, mayona ta matesa kumya maelesyo maseo taku. O na ĩngĩ, maelesyo makuvĩ nĩmanengae andũ aingĩ mwanya wa kumya maelesyo maũmbanonĩ. Ethĩwa nue wanengwa mwanya wa kumya maelesyo mbee, nengane ũsũngĩo mũkuvĩ na wĩ laisi wa ĩkũlyo yĩla yakũlwʼa. Ndũkaneenee kĩla kĩndũ kalungunĩ. Ĩtina wa maũndũ ala manene kalungunĩ kũneenewa, no umye maelesyo ma kwongeleela.—Sisya ĩsandũkũ “Ndonya Kumya Maelesyo Ĩũlũ wa Kyaũ?”

19. Ũla ũkũtongoesya atonya kũũtethya ata, naku waĩle kwĩka ata?

¹⁹ Mũtavye ũla ũkũtongoesya kana nũkwenda kwĩsa kumya maelesyo mwavika kalungunĩ kana. Watwʼa kwĩka ũu, nĩwaĩle kũtavya ũla ũkũtongoesya ũmbano ũtanambĩĩa. Ĩkũlyo ya kalungu kala ũvangĩte kumya maelesyo yakũlwʼa, ũkĩlya kwʼoko kwaku mĩtũkĩ na ũikũkĩlya mũno nĩ kana ũla ũkũtongoesya ethĩwe atonya kũkwona.

20. Nĩ kwa nzĩa yĩva tũtonya kũelekanyʼa maũmbano ma kĩkundi na lĩu ũkũĩsanĩwa nĩ andũ me ndũũ?

²⁰ Ona maũmbano ma kĩkundi ta lĩu ũkũĩsanĩa na anyanyau. Kwasũanĩa anyanya amwe maku kĩkundinĩ maivanga kyathĩ na maikwĩa ũue kaĩndũ o kanini katonya kũĩwa. Ũtonya kwĩka ata? No kwĩthĩwa ũtonya kwamba kwĩwʼa wia, ĩndĩ ũitata kwĩka kĩla ũtonya nĩ kana ũete kaĩndũ andũ onthe matonya kũtanĩa. O ta ũu, Yeova nũtũthoketye mesanĩ yusũĩte syĩndũ nzeo kwondũ witũ maũmbanonĩ. (Sav. 23:5; Mt. 24:45) Na nũtanaa yĩla twaete kamũthĩnzĩo kala tũtonya. Kwoou ĩyũmbanyʼe nesa na ũitata kumya maelesyo mavinda maingĩ ũndũ ũtonya. Weeka ũu, ũkeethĩwa ũiya mesanĩ ya Yeova, na ĩvindanĩ o yĩu ũyĩthĩwa waete mũthĩnzĩo ũtonya kũĩsanĩa na ala angĩ kĩkundinĩ.