Maũmbano ma Ũtavanyʼa Ala Meanĩasya Kĩeleelo Kĩla Mavangĩĩwe

1. Maũmbano ma ũtavanyʼa matũtetheeasya ata?

¹ Ve ĩvinda yĩmwe Yesũ woombanie na amanyĩwʼa make 70 matamba kũthi kũtavanyʼa. (Luka 10:1-11) Nĩwamekĩie vinya kwa kũmatavya kana mayĩĩthĩwa me oka na kana maĩ matongoewʼe nĩ “Mwĩaĩi wa ngetha,” Yeova. O na ĩngĩ nĩwamanengie motao ala mamombanisye kwondũ wa wĩa ũsu, na amavanga “elĩ na elĩ.” O ta ũu, ũmũnthĩ maũmbano ala twĩkaa tũtanamba kũthi ũtavanyʼa nĩmatwĩkĩaa vinya, makatũmbanyʼa, na makatũvanga.

2. Ũmbano wa ũtavanyʼa waĩle kũkua ĩvinda yĩana ata?

² Ũmbano wa ũtavanyʼa wĩkawa ndatĩka 10 kũvika 15. Ndatĩka isu nosyo itũmĩawa kũvanga andũ, kũmanya vala me kũthi kũtavanyʼa, na kũvoya. Ĩndĩ yu nĩvekwĩthĩwa na ũalyũku. Kwambĩĩa Mwei wa 4, ũmbano wa ũtavanyʼa ũkeethĩawa wĩ wa ndatĩka itano kũvika mũonza. Ĩndĩ ethĩwa ũmbano ũsu wĩĩkwa ĩtina wa maũmbano ma kĩkundi, ũkeethĩawa wĩ mũkuvangĩ, nũndũ atavanyʼa makeethĩawa mauma kũtanĩa momanyĩsyo maseo ma kĩ-veva. Ũmbano wa kũthi kũtavanyʼa weethĩwa wĩ mũkuvĩ ũkatetheeasya atavanyʼa kũtũmĩa ĩvinda yingangĩ ũtavanyʼanĩ. O na ĩngĩ, ethĩwa mavainia kana atavanyʼa meĩ mambĩĩie kũtavanyʼa, ũkeethĩaa mainatilĩĩlwa kwa ĩvinda ĩasa.

3. Maũmbano ma ũtavanyʼa maĩle kũvangwa ata nĩ kana matetheesye atavanyʼa?

³ Maũmbano ma ũtavanyʼa maĩle kũvangawa nesa nĩ kana matetheesye atavanyʼa. Ikundinĩ mbingĩ wĩthĩaa nĩ ũseo atavanyʼa makakomana kwosana na ikundi syoo sya ũtavanyʼa, vandũ va kũmbanĩa vandũ vamwe me onthe. Meeka ũu ũkeethĩaa nĩ laisi kwa atavanyʼa kũvika vala me kũmbanĩa na kĩsionĩ kĩla me kũtavanyʼa. O na ĩngĩ, ũkeethĩaa nĩ laisi kũvanga atavanyʼa, o na ũyĩthĩa nĩ laisi kwa asyaĩĩsya ma ikundi kũmanya mavata ma kĩla mũtavanyʼa. Nzama ya atumĩa nĩyaĩle kũsũanĩa kana ũndũ ũsu no ũtonyeke kĩkundinĩ kyoo na ĩndĩ mayĩka ũtwi mũseo. Ũmbano ũtanamba kũminĩĩwa na mboya, kĩla ũmwe aĩle kwĩthĩwa esĩ etavanyʼa naũ na etavanyʼa va.

4. Nĩkĩ maũmbano ma ũtavanyʼa maĩle kwoneka me ma vata o ta maũmbano ala angĩ?

⁴ Ũmbano Ũũ Nĩ wa Vata o ta Maũmbano Ala Angĩ ma Kĩkundi: Nũndũ ũmbano wa ũtavanyʼa wĩthĩawa kwondũ wa ala meũthi ũtavanyʼa, nĩvatonyeka kĩkundi kyonthe kĩkalea kũthi ũmbanonĩ ũsu. Ĩndĩ ũu ti kwasya kana ũmbano ũsu waĩle kũvũthĩĩwʼa kana kwoneka ũte wa vata. O ta maũmbano ala angĩ, maũmbano ma ũtavanyʼa methĩawa maseũvĩtwʼe nĩ Yeova nĩ kana matũtetheesye kũthangaanyʼa wendonĩ na mawĩanĩ maseo. (Aevl. 10:24, 25) Kwoou, ũla ũkũtongoesya ũmbano ũũ aĩle kwĩyũmbanyʼa nesa nĩ kana ũmbano ũsu ũetee Yeova ndaĩa, na ũitetheesya atavanyʼa. Ethĩwa nĩvatonyeka, ala me kũthi ũtavanyʼa maĩle kũtata ũndũ matonya mathi ũmbanonĩ ũsu.

Maũmbano ma ũtavanyʼa mayaĩle kũvũthĩĩwʼa kana kwoneka ta mate vata kwĩ maũmbano ala angĩ ma kĩkundi

5. (a) Mũsyaĩĩsya wa ũthũkũmi ethĩawa na kĩanda kĩva ĩla ũkũvanga maũmbano ma ũtavanyʼa? (b) Mwĩĩtu-a-asa aĩle kũtongoesya ũmbano wa ũtavanyʼa ata? (Sisya ũvoo ĩthangũnĩ ya 6.)

⁵ Ũla Ũkũtongoesya Ũmbano Ũũ Aĩle Kwĩyũmbanyʼa Nesa: Nĩ kana mũndũ eyũmbanĩsye kĩlungu kĩla ũnengetwe maũmbanonĩ, aĩle kũmanyĩthwʼa tene kana e na kĩlungu kĩu. Na ũu nowʼo vaĩle kwĩthĩwa vailyĩ maũmbanonĩ ma ũtavanyʼa. Ĩla kĩla kĩkundi kyoombana kĩ kyoka, asyaĩĩsya ma ikundi kana atetheesya moo nĩmo matongoeasya ũmbano ũsu. Ĩndĩ ĩla ikundi syonthe syĩkũmbana vamwe mũsyaĩĩsya wa ũthũkũmi aĩle kũnyuva ũla ũkũtongoesya. Asyaĩĩsya amwe ma ũthũkũmi nĩmamanengae ala meũtongoesya ĩthangũ yĩkwonanyʼa nĩ ĩndĩĩ makatongoesya ũmbano ũsu, na mayamba kovi ya ĩthangũ yĩu ũvwaũnĩ wa imanyĩthya. Mũsyaĩĩsya wa ũthũkũmi aĩle kwĩka ũtwi mũseo ĩla ũkũnyuva ala maĩle kũtongoesya maũmbano ma ũtavanyʼa, aililikana kana nĩ kenda maũmbano aa methĩwe me maseo, no nginya ũla ũkũtongoesya amanyĩsye nesa, na aivanga atavanyʼa nesa. Ethĩwa mĩthenya ĩmwe vai mũtumĩa, mũtetheesya wa kĩkundi kana mwana-a-asa waĩlĩte kũtongoesya ũmbano ũsu, mũsyaĩĩsya wa ũthũkũmi aĩle kũnyuva mwĩĩtu-a-asa waĩlĩte nĩ kana atongoesye.—Sisya kĩlungu kĩla kĩ na kyongo “Ethĩwa no Nginya Mwĩĩtu-a-asa Atongoesye Ũmbano wa Ũtavanyʼa.”

6. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata ũla ũkũtongoesya ũmbano wa ũtavanyʼa akeyũmbanyʼa nesa?

⁶ Ĩla twanengwa kĩlungu nthĩnĩ wa Sukulu ya Ũthũkũmi wa Kĩtheokulasi kana Ũmbanonĩ wa Ũthũkũmi, nĩtwosaa ũndũ ũsu kwa ũito na tũyĩyũmbanyʼa nesa. Ti andũ aingĩ matonya kweteela nginya ndatĩka ya mũthya ĩla maendete ũmbanonĩ makambĩĩa kũsũanĩa ĩũlũ wa ũndũ me kũthi kwasya. Twaĩle kwĩthĩwa na woni o ta ũsu ĩla twanengwa kĩlungu kya kũtongoesya ũmbano wa ũtavanyʼa. Nũndũ yu ũmbano wa ũtavanyʼa ũkeekawa kwa ĩvinda ĩkuvĩ, kwĩyũmbanyʼa nesa nĩ kwa vata nĩ kana ũmbano ũsu ũtetheesye atavanyʼa na ũithela kwa ĩvinda yĩla yaĩlĩte. Kwĩyũmbanyʼa nesa nĩ vamwe na kũmanya tene kĩsio kĩla kĩũtavanwʼa.

7. Nĩ maũndũ meva ala ũla ũtongoesye ũmbano wa ũtavanyʼa ũtonya kũneenea? (Sisya ĩsandũkũ ĩthangũnĩ ya 6.)

⁷ Kĩla Kyaĩle Kũneenewa: Nũndũ kĩla kĩsio kĩthĩawa kĩ kĩvathũkanyʼo na kĩla kĩngĩ, ngombo yĩ kĩthito ndĩseũvĩtye walanyʼo mũna ũla waĩle kũneeneawa kĩla ũmbanonĩ wa ũtavanyʼa. Ĩsandũkũ yĩla yĩ na kyongo “No Ũneenee Maũndũ ta Aa Ũmbanonĩ wa Ũtavanyʼa” nĩyonanĩtye maũndũ amwe matonya kũneenewa. Kaingĩ, ũmbano ũũ wĩthĩawa wĩ ũneenanyʼa katĩ wa ũla ũtongoesye na atavanyʼa. Mavinda amwe no vethĩwe na wonanyʼo kana vitio yaĩlĩte kuma Kĩsesenĩ kya jw.org/kam. Ũla ũkũtongoesya ũmbano ũsu aĩle kũsũanĩa ĩũlũ wa maũndũ ala matonya kwĩkĩa atavanyʼa vinya, na kũmombanyʼa kwondũ wa ũtavanyʼa.

Ĩla ũla ũkũtongoesya ũmbano wa ũtavanyʼa ũkwĩyũmbanyʼa, aĩle kũsũanĩa maũndũ ala mekwĩkĩa atavanyʼa vinya, na meũmatetheesya kwĩvanga nesa

8. Nĩ maũndũ meva ma vata matonya kũneenewa ũmbanonĩ wa ũtavanyʼa Wathanthatũ na Wakyumwa?

⁸ Atavanyʼa aingĩ Wathanthatũ manenganae ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya na ya Amkeni! Aingĩ ala matavanasya Wathanthatũ mayĩthĩawa ũtavanyʼanĩ katĩkatĩ wa kyumwa, na nũndũ wa ũu nĩmatonya kũlwa nĩ kĩla maneeyũmbanĩisye nthĩnĩ wa Ũthaithi wa Mũsyĩ. Kwoou, no wĩthĩwe wĩ ũndũ mũseo ũla ũtongoesye akasyokeleela maũndũ ala me kĩlungunĩ “Ũndũ Ũtonya Kwasya” nthĩnĩ wa Ũthũkũmi Witũ wa Ũsumbĩ. Nzĩa ĩngĩ nĩ kũneenea ũndũ tũtonya kũtũmĩa maũndũ ala maendeee kĩsionĩ kitũ ĩla tũũnengane makaseti kana ĩla tũkwĩkĩa mũsingi kwondũ wa ĩvinda yĩngĩ twasyoka. Ethĩwa amwe ũmbanonĩ ũsu nĩmethĩĩtwe maitũmĩa makaseti ala meũnenganwe, ũla ũtongoesye no amakũlye maelesye ũndũ makaseti asu matonya kumwʼa, kana mawete ũndũ mũna ũla manatanĩie mainengane makaseti asu. Wakyumwa, ũla ũtongoesye no eke ũndũ ta ũsu ĩla ũkũneenea mavuku ala mekũnenganwe mwei ũsu. Mavuku ala tũtũmĩaa kũmanyĩsya andũ ta Ũvoo Mũseo, Mwĩthukĩĩsye Ngai, na Mbivilia Ĩmanyĩasya no matũmĩwe ũtavanyʼanĩ kĩla ĩvinda, na kwoou ũla ũkũtongoesya no aneenee kwa ũkuvĩ ũndũ matonya kũnenganwe.

9. Nĩ kyaũ kĩtonya kũneenewa mũthyanĩ wa kyumwa ethĩwa kĩkundi kĩ na kambeini?

⁹ Ethĩwa kĩkundi kĩ na kambeini mũthyanĩ wa kyumwa, ũla ũkũtongoesya ũmbano no aneenee ũndũ matonya kumya makaseti vamwe na valũa wa kũthokanyʼa kana tulakiti, o na no aneenee ũndũ mũtavanyʼa ũtonya kwĩka ethĩwa mwene nyũmba nĩwendeewʼa. O na ĩngĩ no maneenee maũndũ maseo ala monekete kambeininĩ mbĩtu ala mekwonanyʼa vata wa kambeini ta isu.

10, 11. Nĩ kana ũmbano wa ũtavanyʼa wĩthĩwe wĩ mũseo, nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata atavanyʼa kwĩyũmbanyʼa nesa?

¹⁰ Ũndũ Atavanyʼa Matonya Kwĩyũmbanyʼa: Atavanyʼa methĩawa maĩle kwĩanĩsya maũndũ mana nĩ kana ũmbano ũsu waĩle. Ĩla meeyũmbanyʼa tene kwondũ wa ũtavanyʼa, kwa ngelekanyʼo me ũthaithinĩ wa mũsyĩ, makeethĩawa na ũndũ wa kũweta ĩla me na atavanyʼa ala angĩ. Kwosa makaseti na mavuku ũmbano wa ũtavanyʼa ũtanambĩĩa, nĩ nzĩa ĩmwe ya kwĩyũmbanyʼa nesa nĩ kana ũmbano wathela atavanyʼa onthe mathi kĩsionĩ mate kwananga ĩvinda.

¹¹ O na ĩngĩ, nĩ ũndũ wa vata kũvika ũmbanonĩ wa ũtavanyʼa ũtanambĩĩa. Vate nzika, twĩthĩawa tũtwʼĩte kũvika tene maũmbanonĩ onthe. Ĩndĩ wĩthĩawa ũte ũndũ mũseo kũvika twĩ aselee ũmbanonĩ wa ũtavanyʼa. Nĩkĩ? Nũndũ ũla ũtongoesye ũmbano ũsu nũsũanĩaa ĩũlũ wa maũndũ me kĩvathũkanyʼo atanamba kũvanga atavanyʼa. Kwa ngelekanyʼo, ethĩwa atavanyʼa ti aingĩ, no avange mathi kĩsionĩ kĩtatavanĩtwʼe kĩkathela. Ethĩwa atavanyʼa amwe matembeie mũno maivika vala ũmbano ũkwĩkĩwa, na kĩsio kĩla kĩũtavanwʼa kĩ kũasa, no avange atavanyʼa asu maendanyʼe na ala me na ngalĩ. Ethĩwa kĩsio kĩla kĩũtavanwʼa kĩyĩthĩawa kĩ kĩseo, no avange kĩtavanwʼe nĩ ana-a-asa vamwe na eĩtu-a-asa, kana matavanyʼe me vakuvĩ namo. Namo atavanyʼa ala awau kana akũũ no maaĩwe kũtavanyʼa kũndũ kũla kũtindimalu, kana kũla kũte nyũmba ndũlu. Namo ala manatwʼĩkie atavanyʼa o mĩtũkĩ no maawe vamwe na ala methĩĩtwe me atavanyʼa kwa ĩvinda yĩasa. Ĩndĩ ethĩwa atavanyʼa mavika me aselee, ũkeethĩaa no nginya mĩvango ĩalyũlwe nĩ kana asu aselee mavangwe. Vate nzika mavinda amwe nĩtũtonya kũselewa ve kĩtumi kĩseo. Ĩndĩ ethĩwa nĩtwamanyĩie kũseleawa, no twĩkũlye kana tũseleawa nũndũ wa kũvũthĩĩsya ũmbano wa ũtavanyʼa kana nũndũ tũyĩthĩawa twĩvangĩte nesa.

12. Ethĩwa mavinda maingĩ nue wĩvangĩaa ũla ũkũtavanyʼa nake, nĩ maũndũ meva ũtonya kũsũanĩa?

¹² Atavanyʼa no meke mĩvango ya ũla me kũtavanyʼa nake ũmbano ũtanambĩĩa, kana maketeela maaĩwe ũla me kũtavanyʼa nake. Ethĩwa mavinda maingĩ nue wĩvangĩaa ũla ũkũtavanyʼa nake, no ‘ũneneve ngoonĩ’ kwa kũtavanasya na andũ me kĩvathũkanyʼo vandũ va kũtavanasya na anyanyau o ala amwe? (2 Ako. 6:11-13) Mavinda kwa mavinda no ũvange kũtavanyʼa na mũtavanyʼa mweũ nĩ kana ũmũtetheesye eke maendeeo kũmanyĩsyanĩ kwake? (1 Ako. 10:24; 1 Tim. 4:13, 15) Ĩthukĩĩsye nesa maũndũ ala mũũtavwʼa, ta kwa ngelekanyʼo vala mwaĩle kwambĩĩa kũtavanyʼa. Ũmbano wathela ndũkavĩndũe mĩvango ĩla yeekwa, na mwaĩle kũthi kĩsionĩ mũte kwananga ĩvinda.

13. Ĩla kĩla ũmwe weekĩa kĩthito kwĩanĩsya kĩanda kĩla wĩ nakyo, maũmbano ma ũtavanyʼa makatũtetheeasya ata?

¹³ Ĩtina wa kũtavanyʼa, amanyĩwʼa 70 ala Yesũ wavangie mathi kũtavanyʼa ‘masyokie me atanu.’ (Luka 10:17) Vate nzika, maũndũ ala Yesũ wamatavisye matanamba kũthi kũtavanyʼa nĩmamatetheeisye mũno. O ta ũu, ũmũnthĩ maũmbano ma ũtavanyʼa nĩmatetheeasya mũno. Ethĩwa ithyonthe tũkeekĩaa kĩthito kwĩanĩsya ianda sitũ, maũmbano ma ũtavanyʼa makeethĩawa me ma kũtwĩkĩa vinya, kũtũmbanyʼa, na kũtũvanga nĩ kana twĩanĩsye wĩa witũ wa kumya “ũkũsĩ kwa mbaĩ syonthe.”—Mt. 24:14.

Ethĩwa no Nginya Mwĩĩtu-a-asa Atongoesye Ũmbano wa Ũtavanyʼa

Mwĩĩtu-a-asa aĩle kwĩvwʼĩka mũtwe na ayĩkala nthĩ ĩla ũkũtongoesya ũmbano wa ũtavanyʼa. Aĩle kũneenea maũndũ o ta ala mwana-a-asa waĩle kũneenea. Nĩ kana ndakoneke ta ũkũmanyĩsya ala me ũmbanonĩ ũsu, no aũtongoesye kwa nzĩa ya kũneenanyʼa na ala me vo. Ethĩwa nũkũthokya mwĩĩtu-a-asa ũngĩ avoye, o nake aĩle kũvwʼĩka mũtwe. Ethĩwa mwana-a-asa nĩwavika ũmbano ũsu ũendeee, mwĩĩtu-a-asa ũsu aĩle kũmũthokya aminĩĩe. Mũsyaĩĩsya wa ũthũkũmi aĩle kũsũanĩa tene maũndũ ala matonya kumĩla na ayĩelesya ũndũ vaĩle kwĩkwa nĩ kana maũndũ maende nesa. Kwa ngelekanyʼo, vaĩle kwĩkwa ata ethĩwa mwana-a-asa wa mũika ũtonya kwĩthĩwa atavikĩtye myaka 13 e ũmbanonĩ wa ũtavanyʼa mũthenya ũsu mwĩĩtu-a-asa waĩle kũtongoesya, na atumĩa maikwona mwana-a-asa ũsu aĩlĩte kũtongoesya? Veethĩwa vailyĩ ũu, mũsyaĩĩsya wa ũthũkũmi no atavye ala maĩlĩte kana mwĩĩtu-a-asa ũsu nĩwe waĩle kũtongoesya, na mwana-a-asa ũsu aivoya, ethĩwa atumĩa nĩmekwona aĩlĩte kwĩka ũu. O na nĩvatonyeka mwana-a-asa akethĩwa ũmbanonĩ ũsu, ĩndĩ ũyĩthĩa nũndũ wa itumi syĩsĩkĩe nĩ atumĩa ndatonya kũtongoesya ũmbano ũsu kana kũvoya mbee wa andũ. Mate kumbũla maũndũ ma kĩmbithĩ ĩũlũ wa mwana-a-asa ũsu, atumĩa maĩlĩte kũelesya eĩtu-a-asa ala manengetwe ianda sya kũtongoesya ũmbano ũsu kana nĩmo maĩle kũũtongoesya na kumya mboya o na ethĩwa mwana-a-asa ũsu e vo. Atumĩa no matavye mwana-a-asa ũsu mĩthenya ĩla eĩtu-a-asa matongoeasya ũmbano wa ũtavanyʼa.

No Ũneenee Maũndũ ta Aa Ũmbanonĩ wa Ũtavanyʼa:

Ũndũ ũmwe wĩ nthĩnĩ wa Ũthũkũmi Witũ wa Ũsumbĩ ũkwonanyʼa ũndũ tũtonya kũnengane mavuku maitũ.
Vitio ĩkũelesya ĩũlũ wa ũtavanyʼa kuma Kĩsesenĩ kya jw.org/kam.
Ũndũ mũseo nthĩnĩ wa nzĩa yonanĩtwʼe ya ũtavanyʼa, ta ũndũ ũtonya kwambĩĩsya ũneenanyʼa, ũndũ ũtonya kwĩyũmbanyʼa kwondũ wa kĩla mwĩneenea wasyoka, kana kũweta mũvango wa kumya mĩvothi ĩla mũndũ weetĩkĩla ĩvuku.
Ĩandĩko yĩkonetye ũtavanyʼa ya kwĩkĩa atavanyʼa vinya.
Ũndũ wĩkĩkĩte kĩsionĩ kyenyu ĩũlũ wa ũtavanyʼa, kana ũandĩkĩtwe mavukunĩ maitũ.
Ũvoo mũna umĩte nthĩnĩ wa Ũthũkũmi Witũ wa Ũsumbĩ.
Ũvoo mũna kuma kĩlungunĩ kya mĩtũkĩ nthĩnĩ wa Ũmbano wa Ũthũkũmi.
Ũndũ ũkonetye ũtavanyʼa kuma ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya.
Maũndũ makonetye ũtavanyʼa kuma ĩvukunĩ ya Shule ya Huduma na ya ‘Njoo Uwe Mfuasi Wangu.’
Ũndũ ũmwe wĩ nthĩnĩ wa jw.org ũla ũtonya kũtũmĩwa ũtavanyʼanĩ.
Ũndũ ũmwe nthĩnĩ wa Mbivilia nzaũ ya New World Translation ũla ũtonya kũtũmĩwa ũtavanyʼanĩ.
Ũndũ ũtonya kwambĩĩsya ũneenanyʼa na mũndũ ũtaĩkĩĩaa kana kwĩ Ngai, mũndũ ũtaĩkĩĩaa wũmbi, mũndũ wa ndĩni ya Hindu, kana ya Buddha.
Ũndũ ũtonya kũsũngĩa mũndũ ũtekwendeewʼa.
Ũndũ ũtonya kũtetheesya ũla ũũtavanyʼa nake ethĩwe e mũtavanyʼa mũseo.
Ũndũ ũtonya kwĩka wakomana na mũndũ ũneenaa kĩthyomo kĩngĩ.
Ũndũ ũtonya kwĩthĩwa wĩ mũtavanyʼa mũseo nthĩnĩ wa ũtavanyʼa wa simũ, kũmantha andũ ma kĩthyomo kĩla wĩmanyĩĩtye, kũtavanyʼa kũla kwĩthĩawa andũ aingĩ, kũsyokea ala tweekie mũvango namo, na kwĩmanyĩsya na andũ Mbivilia.
Kũlilikanyʼa atavanyʼa methĩwe mesũvĩĩte me ũtavanyʼanĩ, me na tavia nzeo, mayĩalyũkana na ĩvinda, na mayĩthĩwa na woni mũseo ũtavanyʼanĩ, na maũndũ angĩ ta asu.