KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 31
Onaa Mũthĩnzĩo wa Mboya wĩ wa Vata
“Mboya yakwa nĩyambate mbee waku ta ũvani.” —SAV. 141:2.
WATHI 47 Mũvoyae Yeova Kĩla Mũthenya
KWA ŨKUVĨa
1. Twaĩle kwona ata mwanya ũla Yeova ũtũnengete wa kũmũvoya?
TWĨ na mũthĩnzĩo wa mwanya mũno wa kũneena na Mũmbi wa ĩtu na nthĩ. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: No tũmũtulũĩle Yeova ngoo sitũ saa ila tũkwenda na tũtũmĩĩte kĩthyomo kĩla tũkwenda, o na tũte kwĩtya lũũsa. Ĩthe witũ nũtwendete na kwoou no tũmũvoye tũte na nzika kana nũkũtwĩthukĩĩsya, o na twĩthĩwe tũkomete sivitalĩ kana twĩ yela. Tũyaĩle kwĩsa kũvũthĩĩsya mũthĩnzĩo ũsu.
2. Mũsumbĩ Ndaviti oonanisye ata kana nĩwoonaa mũthĩnzĩo wa mboya wĩ wa vata?
2 Mũsumbĩ Ndaviti nĩwoonaa mũthĩnzĩo wa mboya wĩ wa vata. Amwinĩie Yeova ũũ: “Mboya yakwa nĩyambate mbee waku ta ũvani.” (Sav. 141:1, 2) Ĩvindanĩ ya Ndaviti, ũvani ũla watũmĩawa ũthaithinĩ wa wʼo nĩ athembi waseũvawʼa nĩ mũndũ e metho mũno. (Kuma 30:34, 35) Kwoou Ndaviti endaa kũvindĩĩsya nesa kĩla ũkũmũtavya Ĩthe wake wa ĩtunĩ, o tondũ ala maseũvasya ũvani maũseũvasya me metho mũno. O naitũ twendaa kwĩka oou. Twĩenda mboya sitũ imwendeeasye Yeova.
3. Twaĩle kwĩthĩwa na woni wĩva yĩla tũũmũvoya Yeova, na nĩkĩ?
3 Yĩla tũũneena na Yeova tũyaĩle kũneena nake twĩ na ngũĩ. Twaĩlĩte kũmũvoya twĩ na ndaĩa nene mũno. Kwasũanĩa ĩũlũ wa mawoni ma kwendeesya ala Isaia, Esekieli, Ndanieli, na Yoana mooniwʼe. Mawoni asu mavathũkene vyũ ĩndĩ nĩmavwʼanene ũndũnĩ ũmwe. Onthe mamwonanasya Yeova ta Mũsumbĩ wĩ vinya na waĩlĩte kũnengwa ndaĩa mũno. Kwa ngelekanyʼo, Isaia oonie Yeova “ekalĩte kĩvĩlanĩ kya ũsumbĩ, kĩtũlu na kyũkĩlĩtwʼe.” (Isa. 6:1-3) Nake Esekieli oonie Yeova ekalĩte ĩkasyanĩ yake ya ĩtunĩ athyũlũlũkĩtwe nĩ ‘ũtisu ta mũvwʼanĩle wa ũtaathi.’ (Esek. 1:26-28) Ndanieli oonie “mũtumĩa wa matukũ” ekĩĩte ngũa nzaũ, na kĩvĩla kyake kya ũsumbĩ kyaĩ na itwʼĩki sya mwaki. (Nda. 7:9, 10) Yoana nake oonie Yeova ekalĩte kĩvĩlanĩ kya ũsumbĩ kĩthyũlũlũkĩtwe nĩ kĩndũ kĩilye ũtaathi kya langi wa sumalatai (ngilinĩ). (Ũvu. 4:2-4) Maũndũ asu matwonasya ũndũ ũtheu wa Yeova ũte maela. Kũsũanĩa ũtheu ũsu mũtisu kũtũlilikanasya kana mboya nĩ mũthĩnzĩo wa mwanya vyũ, na kana twaĩle kũneena nake twĩ na ndaĩa nene mũno. Ĩndĩ twaĩle kũvoya ĩũlũ wa kyaũ?
“INYWʼĨ ĨNDĨ VOYAAI ATĨĨ”
4. Ndeto sya mwambĩĩo sya ĩla mboya ya ngelekanyʼo syĩ Mathayo 6:9, 10 syĩtũmanyĩsya kyaũ?
4 Soma Mathayo 6:9, 10. Yesũ nĩwamanyĩisye amanyĩwʼa make ũndũ matonya kũvoya kwa nzĩa ĩkũmwendeesya Ngai nthĩnĩ wa ũla Ũtavanyʼa wa Kĩĩmanĩ. Ĩtina wa Yesũ kwasya “inywʼĩ ĩndĩ voyaai atĩĩ,” ambie kũweta maũndũ ma vata makonetye kĩeleelo kya Yeova. Mbee, awetie kũtaĩwa kwa ĩsyĩtwa ya Yeova, kelĩ, kũka kwa Ũsumbĩ wake, ũla ũkananga onthe ala mamũvĩngaa, na katatũ, moathimo ala ũvangĩte kwondũ wa nthĩ na andũ. Yĩla twaweta maũndũ ta asu mboyanĩ sitũ, twonanasya nĩtwonaa kwenda kwa Ngai kwĩ kwa vata.
5. Nĩ ũthũku kũvoya ĩũlũ wa maũndũ matũkonetye?
5 Mĩsoanĩ ĩla ĩatĩĩe ya mboya ĩsu, Yesũ oonanisye kana ti ũthũku kũvoya ĩũlũ wa maũndũ matũkonetye. No tũmũkũlye Yeova atũnenge lĩu wa mũthenya ũsu, atũekee naĩ sitũ, atũsũvĩe tũikalike matatwanĩ, na aitũtangĩĩa kuma kwa ũla mũthũku. (Mt. 6:11-13) Yĩla twavoya ĩũlũ wa maũndũ asu, twonanasya kana nĩwe tũmwĩkwatĩtye na nĩtũkwenda kũmwendeesya.
Mwana-a-asa atonya kũweta maũndũ ta meva yĩla ũkũvoya e na mũka? (Sisya kalungu ka 6)b
6. Yo twaĩlĩte o kũvoyaa ĩũlũ wa kĩla kĩ mboyanĩ ĩla Yesũ wamanyĩisye aatĩĩi make? Elesya.
6 Yesũ ndeendaa aatĩĩi make mekae kwinĩlĩĩla mboya ĩla wamamanyĩisye. Mboyanĩ ingĩ syake nĩwawetie maũndũ me kĩvathũkanyʼo ala weewʼaa me ma vata saa isu. (Mt. 26:39, 42; Yoa. 17:1-26) O naitũ no tũvoye ĩũlũ wa ũndũ o na wĩva tũkwĩwʼa wĩ wa vata. Kwa ngelekanyʼo, yĩla tũkwenda kwĩka ũtwi, no tũvoye tũkwate ũĩ na ũmanyi. (Sav. 119:33, 34) O na yĩla tũkilyĩ kwambĩĩa kĩanda kĩ vinya, no tũvoye tũkwate ũĩ wa kũmanya ũndũ tũtonya kũkĩanĩsya. (Nth. 2:6) Asyai no mavoyee syana syoo na syana no ivoyee asyai masyo, na eka ũu, kĩla ũmwe witũ nĩwaĩle kũvoyea amanyĩwʼa make ma Mbivilia na ala ũkũtavya ũvoo mũseo. Ĩndĩ tũyaĩle kũvoyaa o yĩla tũkwĩtya ũtethyo.
Tũtonya kũmũtaĩa Yeova na kũmũtũngĩa mũvea nũndũ wa maũndũ ta meva? (Sisya kalungu ka 7-9)c
7. Nĩkĩ twaĩle kũmũtaĩa Yeova yĩla tũũvoya?
7 Nĩtwaĩle kũlilikana kũmũtaĩa Yeova mboyanĩ sitũ. Vai ũngĩ waĩle kũtaĩwa mũno ta Ngai witũ. Nĩ “mũseo, . . . na nĩwĩyũmbanĩtye kũekea.” O na ĩngĩ, nĩ Ngai wĩ “tei na mũseo, mũmĩĩsya wa kũthata, na wĩ na ũseo mwingĩ wĩ wendo na wʼo.” (Sav. 86:5, 15) Kwa wʼo, nĩtwaĩle kũmũtaĩa Yeova nũndũ wa nguma syake nzeo na maũndũ ala wĩkaa.
8. Tũtonya kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa maũndũ ta meva? (Savuli 104:12-15, 24)
8 Eka kũmũtaĩa Yeova mboyanĩ sitũ, nĩtũmũtũngĩaa mũvea nũndũ wa syĩndũ mbingĩ ila ũtũnengae. Kwa ngelekanyʼo, no tũmũtũngĩe mũvea nũndũ wa malangi manake na ma kwendeesya ala tũmonaa malaanĩ, malĩu matatalĩka me mũyo, na kĩtindo kĩseo kya ala twĩ ndũũ. Ĩthe witũ atũnengete syĩndũ isu na ingĩ mbingĩ no kana twĩkale twĩ atanu. (Soma Savuli 104:12-15, 24.) Ĩndĩ ũndũ ũla wa vata vyũ tũmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wawʼo nĩ lĩu mwingĩ wa kĩ-veva ũla ũtũseũvĩasya na wĩkwatyo mũseo ũla ũtũnengete.
9. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũlilikanae kũmũtũngĩa Yeova mũvea? (1 Athesalonika 5:17, 18)
9 Nĩ laisi mũno tũkolwa nĩ kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa maũndũ onthe ala ũtwĩkĩte. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũlilikanae kũmũtũngĩa mũvea? No ũandĩke maũndũ ala wamũvoya, na mavinda kwa mavinda ũimasiasya nĩ kana wone ũndũ ũkũsũngĩĩte. Na ĩndĩ ũimũtũngĩa mũvea. (Soma 1 Athesalonika 5:17, 18.) Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Yĩla angĩ matũtũngĩa mũvea, twĩwʼaa mũyo na tũimanya nĩmatwendete. O ta ũu, yĩla twalilikana kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa kũsũngĩa mboya sitũ, nũtanaa mũno. (Ako. 3:15) Ĩndĩ twĩ na kĩtumi kĩngĩ kĩva kĩseo kya kũmũtũngĩa Ngai mũvea?
TŨNGĨAA YEOVA MŨVEA NŨNDŨ WA MWANA WAKE MWENDWA
10. Kwosana na 1 Vetelo 2:21, nĩkĩ twaĩle kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa kũmũtũma Yesũ kũũ nthĩ?
10 Soma 1 Vetelo 2:21. Nĩtwaĩle kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa kũtũma Mwana wake mwendwa atũmanyĩsye ĩũlũ wake. Kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yesũ kũtumaa tũmanya maũndũ maingĩ mũno ĩũlũ wa Yeova na kĩla tũtonya kwĩka tũmwendeesye. Twoonanyʼa kana nĩtũĩkĩĩaa nthembo ya Klĩsto, no twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo mũno na Yeova Ngai na no tũtanĩe mũuo vamwe nake.—Alo. 5:1.
11. Nĩkĩ tũvoyaa Yeova ĩsyĩtwanĩ ya Yesũ?
11 Nĩtũmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa kwĩthĩwa tũtonya kũmũvoya kwĩsĩla vala ve Mwana wake. Yesũ nĩwe nzĩa ĩla Yeova ũtũmĩaa kũsũngĩa mboya sitũ. Mboya ila Yeova wĩthukĩĩasya na ũsũngĩaa no ila twavoya ĩsyĩtwanĩ ya Yesũ. Yesũ aisye: “Ũndũ o na wĩva ũla mwĩvoya ĩsyĩtwanĩ yakwa, ngawĩka, nĩ kana Asa akumwʼe kwĩsĩla Mwana.”—Yoa. 14:13, 14.
12. Twĩ na kĩtumi kĩngĩ kĩva kĩseo kya kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa Mwana wake?
12 Yeova atũekeaa naĩ sitũ nũndũ wa nthembo ya wovosyo ya Yesũ. Maandĩko maĩtye kana Yesũ nĩ “mũthembi mũnene . . . wĩkalĩte kwʼokonĩ kwa aũme kwa kĩvĩla kya ũsumbĩ kya ũla Mũnene ĩtunĩ.” (Aevl. 8:1) Yesũ nĩwe “mũtetheesya [witũ] ũla wĩ vamwe na Asa.” (1 Yoa. 2:1) Tũmũtũngĩaa Yeova mũvea mũno nũndũ wa kũtũnenga Mũthembi Mũnene, ũla ũtwĩwʼĩaa tei mawonzunĩ maitũ na ‘wĩsũvanaa kwondũ witũ.’ (Alo. 8:34; Aevl. 4:15) Nũndũ twĩ ene naĩ, tũyĩthĩwa tũtonya kũneena na Yeova ta kethĩwa ti va nthembo ya Yesũ. Vate nzika, kĩla ũmwe witũ nũkwĩtĩkĩla kana tũyĩsa kũmũtũngĩa Yeova mũvea wĩanĩtye nũndũ wa mũthĩnzĩo wa mwanya ũla watũnengie wa Mwana wake mwendwa!
VOYEAA ANA-A-ASA NA EĨTU-A-ASA MAKU
13. Ũtukũ wa mũthya Yesũ atanoawa, oonanisye ata kana nĩwendete amanyĩwʼa make?
13 Ũtukũ wa mũthya Yesũ atanoawa, nĩwatũmĩie ĩvinda yingĩ aivoyea amanyĩwʼa make. Akũlilye Ĩthe wake ‘amasũvĩe nũndũ wa ũla mũthũku.’ (Yoa. 17:15) Kwa wʼo, Yesũ nĩwendete amanyĩwʼa make mũno! Twĩasya ũu nũndũ o na kau vaĩ ĩtatwa ĩito mũno yamweteele, no wasũanĩaa atũmwa make.
Nĩ maũndũ meva tũtonya kũvoya kwondũ wa ana-a-asa na eĩtu-a-asa? (Sisya kalungu ka 14-16)d
14. Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtwendete ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ?
14 Tũatĩĩaa ngelekanyʼo ya Yesũ kwa kwĩkĩa kĩthito tũikesũanĩae mũno kĩla ĩvinda. Vandũ va ũu, tũvoyeaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ kĩla ĩvinda. Tweeka ũu, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtũatĩĩe ũla mwĩao Yesũ watũnengie wa kwendana. O na ĩngĩ, twĩthĩawa tũimwonyʼa Yeova kana nĩtwendete athaithi ala angĩ mũno vyũ. (Yoa. 13:34) Yĩla tũũmavoyea, tũyĩthĩawa tũyananga ĩvinda. Ndeto ya Ngai ĩtũtavĩtye kana “mboya ya kĩthingʼĩĩsyo ya mũndũ mũlũngalu nĩtethasya mũno.”—Yak. 5:16.
15. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata tũvoyee ana-a-asa na eĩtu-a-asa?
15 Nĩ ũndũ wa vata tũvoyee ana-a-asa na eĩtu-a-asa nũndũ nĩmakomanaa na matatwa maingĩ. No tũmwĩsũve Yeova amatetheesye momĩanĩsye na mowau, mĩisyo ĩla yumĩlĩte kĩsionĩ kyoo, kaũ ũla wĩ nthĩ yoo, kũnyamawʼa, kana o mathĩna angĩ. O na no tũvoyee ala methĩawa meyumĩtye manengane ũtethyo ĩvinda ya mĩisyo. Nĩwĩthĩwa wĩsĩ amwe makomanĩte na maũndũ momũ? Wĩona ata ũkaweta masyĩtwa moo yĩla ũũvoya? Yĩla twamwĩsũva Yeova amatetheesye kũmĩĩsya, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtũmendete kuma ngoonĩ.
16. Nĩkĩ twaĩle kũvoyeaa ala matongoetye?
16 Ala matongoetye kĩkundinĩ nĩmatũngaa mũvea mũno nũndũ wa kũmanya kana nĩtũmavoyeaa, na mboya sitũ nimatethasya mũno. O nake mũtũmwa Vaulo nĩweesĩ kana mboya sya angĩ nĩsyamũtethasya. Aandĩkie ũũ: “O nakwa mboyeai, nĩ kana yĩla naathamya nĩnengwe ũtonyi wa kũneena, nĩ kenda nĩthĩwe ndonya kũtavanyʼa na ũkũmbaũ ĩũlũ wa kĩmbithĩ kĩtheu kya ũvoo mũseo.” (Aev. 6:19) O ta ũu, ũmũnthĩ kwĩ ana-a-asa aingĩ matongoetye katĩ witũ na mathũkũmaa na kĩthito kingĩ. Twonanasya nĩtũmendete kwa kũmwĩsũva Yeova aathime wĩa woo.
YĨLA TWATHOKWʼA TŨVOYE ANDŨNĨ
17-18. Nĩ mavinda ta meva tũtonya kũkũlwʼa tũvoye andũnĩ, na twaĩle kũlilikana kyaũ yĩla tũũvoya?
17 Mavinda angĩ nĩtũthokawʼa tũvoye andũnĩ. Kwa ngelekanyʼo, mwĩĩtu-a-asa ũkũmanyĩsya mũmanyĩwʼa wake wa Mbivilia nũtonya kũkũlya mwĩĩtu-a-asa ũla me ĩmwe avoye. Ĩndĩ mwĩĩtu-a-asa ũsu ũngĩ nũtonya kwĩthĩwa atesĩ mũmanyĩwʼa ũsu nesa, na kwoou no one ve kavaa kũvoya maiminĩĩa. Kĩu no kĩmũtetheesye kũmanya nĩ maũndũ meva ũtonya kũvoya kwondũ wa mũmanyĩwʼa.
18 Mwana-a-asa no akũlwʼe avoye twĩ ũmbanonĩ wa ũtavanyʼa kana wa kĩkundi. Ana-a-asa ala manengwa kĩanda kĩu maĩlĩte kũlilikana kĩeleelo kya ũmbano ũsu nĩ kĩva. Tũyaĩlĩte kwona mboya ta mwanya wa kũtaa kĩkundi kana kumya imanyĩthya. Maũmbanonĩ maingĩ, wathi na mboya syaĩle kũkua ndatĩka itano. Kwoou mwana-a-asa ũla wanengwa mwanya wa kũvoya ndaĩle “kũneena ndeto mbingĩ,” na mũno mũno ethĩwa nĩwe wĩ na mboya ya mwambĩĩo.—Mt. 6:7.
ONAA MBOYA YĨ YA VATA MŨNO
19. Nĩ kyaũ kĩkatũtetheeasya kwĩkala twĩyũmbanĩsye mũthenya wa Yeova wa ũsilĩlo?
19 O ũndũ mũthenya wa Yeova wa ũsilĩlo ũthengeee, nowʼo twaĩle kwonaa mboya yĩ ya vata mũnango. Kĩu nĩkyo kĩtumi Yesũ waisye atĩĩ: “Endeeai kũsyaĩĩsya, mũkĩvoya na kĩthingʼĩĩsyo ĩvinda yonthe nĩ kana mwĩthĩwe mũtonya kũvonoka maũndũ aa onthe ala no nginya mekĩke.” (Luka 21:36) Nĩ wʼo vyũ, twavoyaa kĩla ĩvinda, tũkekalaa twĩ metho kĩ-veva. Na nũndũ wa ũu, mũthenya wa Ngai ndũkatũkitanĩsya tũteyũmbanĩtye.
20. Tũtonya kwĩka ata nĩ kana mboya sitũ syĩthĩwe iilye ta ũvani wĩ mũuke mũseo?
20 Tweemanyĩsya kyaũ? Twonaa mũthĩnzĩo ũla tũnengetwe wa mboya wĩ wa vata mũno. Maũndũ ala maĩlĩte kwĩthĩwa me ma mbee vyũ mboyanĩ sitũ nĩ ala makonetye kĩeleelo kya Yeova. O na ĩngĩ, nĩtwaĩle kũtũngaa mũvea nũndũ wa Mwana wa Ngai na Ũsumbĩ wake, na nĩtwaĩle kũvoyeaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa. Na ĩndĩ ti ũthũku kũvoya kwondũ wa mavata maitũ ma kĩ-mwĩĩ na ma kĩ-veva. Yĩla twasũanĩa nesa kĩla tũkwenda kũweta mboyanĩ sitũ, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtwonaa mũthĩnzĩo ũsu wĩ wa vata mũno. Nũndũ wa ũu, Yeova akoonaa ndeto sitũ iilye ta ũvani wĩ mũuke mũseo, kana kwa ndeto ingĩ, ikeethĩawa “ũtanu wake.”—Nth. 15:8.
WATHI 45 Mosũanĩo ma Ngoo Yakwa
a Nĩtũmũtũngĩaa Yeova mũvea mũno nũndũ nũtũthoketye tũmũvoyae. Twĩenda mboya sitũ syĩthĩwe iilye ta ũvani wĩ mũuke mũseo ũũmwendeesya. Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona kĩla tũtonya kũweta mboyanĩ sitũ. O na nĩtũkwona maũndũ twaĩle kũlilikana yĩla twathokwʼa tũvoye andũnĩ.
b MAELESYO MA VISA: Mwana-a-asa ũkũvoya e na mũka. Evoyea mwana woo ekale e mũsũvĩĩku sukulu, ĩthe wa mũka ewʼe nesa, na mũmanyĩwʼa ũmwe woo wa Mbivilia eke maendeeo.
c MAELESYO MA VISA: Mwana-a-asa wa mũika ũkũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wa nthembo ya wovosyo ya Yesũ, nthĩ ĩno mbanake watũmbĩie, na lĩu mũseo ũla tũkwataa.
d MAELESYO MA VISA: Mwĩĩtu-a-asa ũkũvoya Yeova anenge Nzama Ĩla Ĩtongoesye veva wake, na aitetheesya ala makwatĩtwe nĩ mĩisyo o vamwe na ala meũthĩnwʼa.