Ũndũ Yeova Ũtũĩkĩĩthĩtye Akatwʼĩkĩthya Nthĩ Nzaũ

1. Mwathani Isaia aĩ na ũtũmani wĩva kwondũ wa Aisilaeli ala angĩ?

MWATHANI Isaia aisye kana Yeova nĩ “Ngai wa wʼo.” Ndeto ĩla ĩalyũlĩtwe “wʼo” yonanasya “ameni.” (Isa. 65:16) Nawʼo ũalyũlo wa ndeto “ameni” nĩ “ũu ũtwĩke ũu,” kana “nĩ wʼo.” Yĩla ndeto “ameni” yatũmĩwa Mbivilianĩ mĩsoanĩ ĩla ĩkũneenea Yeova kana Yesũ, yĩthĩawa ĩyĩĩkĩĩthya kana kĩu kĩũwetwa nĩ kya wʼo. Kwoou Isaia endaa kũtavya Aisilaeli ala angĩ atĩĩ: Mavinda onthe kĩla Yeova wathana kĩthĩawa kĩ kya kũĩkĩĩka. Na Yeova nĩwonanĩtye ũu kwa kwĩanĩsya mawatho make onthe.

2. Nĩkĩ tũtonya kũĩkĩĩa maũndũ ala Yeova ũtwathĩte ĩũlũ wa ĩvinda yũkĩte, na twĩneenea makũlyo meva?

² Nata naitũ? No tũĩkĩĩe maũndũ ala Yeova ũtwathĩte ĩũlũ wa ĩvinda yũkĩte? Myaka ta 800 ĩtina wa Isaia kũkwʼa, mũtũmwa Vaulo nĩwaeleisye nĩkĩ mawatho ma Ngai methĩawa me ma kũĩkĩĩka mavinda onthe. Aisye kana ‘Ngai ndesa kũneena ũvũngũ.’ (Aevl. 6:18) O tondũ mbuluti ĩtesa kũvulutya kĩwʼũ kĩ mũyo na kya mũnyũ savalĩ ũmwe, Yeova ndesa kũneena ũvũngũ nũndũ nĩwe Mwambĩlĩlya wa ũla wʼo. Kwoou no tũĩkĩĩe vyũ kyonthe kĩla Yeova ũwetaa, o na maũndũ ala ũtwathĩte. Nũndũ wa ũu, twĩneenea makũlyo aa ĩsomonĩ yĩĩ: Nĩ maũndũ meva Yeova ũtwathĩte? Na atũĩkĩĩthĩtye ata kana ndalea kũmeanĩsya?

YEOVA ATWATHĨTE MAŨNDŨ MEVA?

3. (a) Athũkũmi ma Ngai mendete mũno watho wĩva? (Ũvuanyʼo 21:​3, 4) (b) Andũ amwe methĩawa na woni wĩva yĩla twamonyʼa watho ũsu?

³ Athũkũmi ma Ngai kĩla vandũ ĩũlũ wa nthĩ nĩmendete mũno watho ũla tũkwenda kũneenea. (Soma Ũvuanyʼo 21:​3, 4.) Yeova atwathĩte kana ĩvinda yũkĩte “kĩkwʼũ kĩikethĩwa vo ĩngĩ, o na kũikethĩwa ĩngĩ kĩmeto kana kĩĩo kana woo.” Ĩandĩko yĩu nĩyĩtwĩkĩaa vinya mũno, na aingĩ maitũ nĩtũyĩtũmĩaa yĩla tũũtavya angĩ ĩũlũ wa ĩvinda yĩla Ngai ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ. Amwe methĩawa na woni wĩva yĩla twamonyʼa watho ũsu? No masye, “Mwa ĩsu nĩ ndoto.”

4. (a) Nĩ ũndũ wĩva Yeova wamanyie kwĩ tene ũkekĩka ĩvinda yĩĩ yitũ? (b) Yeova eekie ũndũ ũngĩ wĩva eka o kũtũnenga watho?

⁴ Vate nzika, yĩla Yeova waveveeie mũtũmwa Yoana aandĩka ĩũlũ wa ĩvinda yĩla ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ, nĩweesĩ kana ũmũnthĩ tũkatavasya andũ ĩũlũ wa wĩkwatyo ũsu yĩla tũũtavanyʼa. O na ĩngĩ, Yeova nĩweesĩ kana andũ aingĩ meewʼa watho ũsu wa “maũndũ meũ” makoona ũtesa kwĩanĩa. (Isa. 42:9; 60:2; 2 Ako. 4:​3, 4) Kwoou tũtonya ata kwĩyĩĩkĩĩthya ithyĩ ene na ala angĩ kana watho ũla ũwetetwe Ũvuanyʼo 21:​3, 4 ũkeanĩa? Ve ũndũ ũngĩ Yeova weekie eka o kũtũnenga watho ũsu ũtwĩkĩaa vinya mũno. Nĩwatũnengie itumi nzeo sya kũmũĩkĩĩa. Nĩ itumi syĩva?

YEOVA NŨTŨĨKĨĨTHĨTYE KANA AKEANĨSYA WATHO WAKE

5. Ngai atũnengete itumi syĩva sya kũĩkĩĩa watho wake, na tũisomaa va?

⁵ Mĩsoanĩ ĩla ĩatĩĩe mũsoa wa 4, Yeova nũtũnengete itumi sya kũĩkĩĩa watho wa ĩvinda yĩla ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ. Mĩsoa ĩsu yaĩtye atĩĩ: “Na Ũla wĩkalĩte kĩvĩlanĩ kya ũsumbĩ asya: ‘Sisya! Nĩngũtwʼĩkĩthya maũndũ onthe meũ.’ O na ĩngĩ asya: ‘Andĩka, nũndũ ndeto ii nĩ sya kũĩkĩĩka na nĩ sya wʼo.’ Na ambĩa: ‘Nĩsyeanĩa! Ninyie Aliva na Omeka, mwambĩlĩlyo na mũminũkĩlyo.’”—Ũvu. 21:​5, 6a.

6. Nĩkĩ ũĩkĩĩthyo ũla wĩ Ũvuanyʼo 21:​5, 6 ũtumaa tũtethĩwa na nzika na watho wa Ngai?

⁶ Nĩkĩ mĩsoa ĩsu ĩtumaa tũtethĩwa na nzika na watho wa Ngai? Ĩvuku Upeo wa Ufunuo yĩwetete ũũ ĩũlũ wa mĩsoa ĩsu: “Yeova no ta wĩkĩĩe andũ onthe ala aĩkĩĩku saii valũanĩ mũna, kana akamanenga title deed, nĩ kana amaĩkĩĩthye maũndũ asu makeanĩa.”b Watho ũla Ngai ũtũnengete wĩ Ũvuanyʼo 21:​3, 4. Ĩndĩ mũsoanĩ wa 5 na wa 6, nĩ vo twĩthĩaa saii ya Yeova kwa nzĩa ya ngelekanyʼo, ĩla ĩtũĩkĩĩthasya kana akeanĩsya watho ũsu. Ekai tũneenee mũnango ndeto ila Yeova ũtũmĩĩte kũtũĩkĩĩthya.

7. Nũũ ũneenete ndeto ila syambĩĩe mũsoa wa 5, na nĩkĩ ũndũ ũsu ũtwĩkĩaa vinya?

⁷ Mũsoa wa 5 wambĩĩe na ndeto ii: “Na Ũla wĩkalĩte kĩvĩlanĩ kya ũsumbĩ asya.” (Ũvu. 21:5a) Ndeto isu syĩonanyʼa ũla ũkwenda kũneena nĩ Yeova, na yĩu nĩ ĩvinda yĩmwe katĩ wa mavinda o atatũ ala ũneenete mawoninĩ ala me ĩvukunĩ ya Ũvuanyʼo. Kwoou Yeova mwene nĩwe ũtũĩkĩĩthĩtye kana akeanĩsya watho wake, ĩndĩ ndaatũma mũlaĩka, kana o na Yesũ, atũĩkĩĩthye watho ũsu. Kĩu kĩonanyʼa kana no tũĩkĩĩe vyũ ndeto ila iatĩĩe. Nĩkĩ? Nũndũ Yeova “ndatonya kũneena ũvũngũ.” (Tito 1:2) Ndeto isu itumaa tũĩkĩĩa vyũ kĩla tũsomaa nthĩnĩ wa Ũvuanyʼo 21:​5, 6.

“SISYA! NĨNGŨTWʼĨKĨTHYA MAŨNDŨ ONTHE MEŨ”

8. Yeova akindĩlĩĩle ata kana ndalea kwĩanĩsya watho wake? (Isaia 46:10)

⁸ Yu ekai tũneenee ndeto “Sisya!” (Ũvu. 21:5) Ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe “sisya!” ĩtũmĩĩtwe kaingĩ ĩvukunĩ ya Ũvuanyʼo. Ĩvuku yĩmwe yĩwetete kana ndeto ĩsu ĩtũmĩĩtwe ta “nzĩa ya kũtuma mũsomi atũnga kĩlĩko ndetonĩ ila iatĩĩe.” Kwoou nĩ ndeto syĩva iatĩĩe ndeto ĩsu? Nĩ ii: “Nĩngũtwʼĩkĩthya maũndũ onthe meũ.” Nĩ wʼo kana Yeova eneenea maũndũ me mbee, ĩndĩ kwosana nake, watho ũsu ndwĩ ndĩi ya kũlea kwĩanĩa, nginya o na aiũneenea atũmĩie ndeto ya tene ya Kĩkiliki ĩkwonanyʼa ta ũendeee kwĩanĩa.—Soma Isaia 46:10.

9. (a) Ndeto “nĩngũtwʼĩkĩthya maũndũ onthe meũ” ineneete maũndũ meva elĩ Yeova ũkeka? (b) Nĩ kyaũ kĩkakwata “ĩtu ya mbee” na “nthĩ ya mbee”?

⁹ We Yeova oonanasya ata yĩla waisye: “Nĩngũtwʼĩkĩthya maũndũ onthe meũ”? Kĩlungu kĩla kĩ na ndeto isu kĩneeneete maũndũ elĩ Yeova ũkeka. Mbee, akavetanga maũndũ ma ĩvinda yĩĩ, na kelĩ, akaete maũndũ meũ. Ĩandĩko ya Ũvuanyʼo 21:1 yaĩtye: “Ĩtu ya mbee nĩ ĩvĩtu na nthĩ ya mbee nĩ mbĩtu.” “Ĩtu ya mbee” nĩ silikalĩ sya nthĩ ĩno ila itongoewʼe nĩ Satani na ndaimoni syake. (Mt. 4:​8, 9; 1 Yoa. 5:19) Nayo ndeto “nthĩ,” o ũndũ ĩtũmĩĩtwe Mbivilianĩ, no yonanyʼe ekali ma ĩ nthĩ. (Mwa. 11:1; Sav. 96:1) Kwoou “nthĩ ya mbee” nĩ andũ athũku ala me kwʼo. Yeova ndakeka o kũseũvangya “ĩtu ya mbee” na “nthĩ ya mbee,” ĩndĩ akaituta vyũ na aiete ingĩ. Aiveta, akaete “ĩtu yeũ na nthĩ nzaũ.” Na ũu nĩ kwasya, akaĩkĩĩthya kana kwĩ na silikalĩ nzaũ na andũ ala alũngalu me oka.

10. Nĩ kyaũ Yeova ũkatwʼĩkĩthya kyeũ?

¹⁰ Mũsoa wa 5 nthĩnĩ wa Ũvuanyʼo 21 nũsyokete ũkatũtavya kĩla Yeova ũkatwʼĩkĩthya kyeũ. Wasisya nũkwona Yeova ndaasya: “Nĩngũmba syĩndũ nzaũ.” Vandũ va ũu, aisye: “Nĩngũtwʼĩkĩthya maũndũ onthe meũ.” Yeova akatwʼĩkĩthya nthĩ nzaũ kwa kũmĩvosya, na akatwʼĩkĩthya andũ eũ kwa kũmavetea naĩ. O tondũ Isaia wathanie, Yeova akatuma nthĩ yonthe yĩthĩwa yĩ mbanake ta mũũnda wa Eteni. O na kĩla ũmwe witũ akatwʼĩkĩthwʼa mweũ. Ala au mamutha, ilalinda, na ala matewʼaa makavowʼa, o na ala akwʼũ makathayũũkwʼa.—Isa. 25:8; 35:​1-7.

“NDETO II NĨ SYA KŨĨKĨĨKA NA NĨ SYA WʼO. . . . NĨSYEANĨA!”

11. Yeova anengie Yoana mwĩao wĩva, na nĩkĩ?

¹¹ Ngai atũnengete kĩtumi kĩngĩ kĩva kya kũmũĩkĩĩa? Anengie Yoana mwĩao ũũ: “Andĩka, nũndũ ndeto ii nĩ sya kũĩkĩĩka na nĩ sya wʼo.” (Ũvu. 21:5) Yeova ndaaĩka o kũmwĩaĩa ‘aandĩke.ʼ Nĩwamũtavisye nĩkĩ wamũnenga mwĩao ũsu. Amwĩie: “Nũndũ ndeto ii nĩ sya kũĩkĩĩka na nĩ sya wʼo.” Kana kwa ndeto ingĩ, ndeto syake nĩ sya kwĩkwatwʼa na ii mavĩtyo. Tũtũngaa mũvea ta kĩ kwona Yoana eekie o ũndũ weeaĩwe! Nũndũ wa ũu, no tũsome watho ũla Ngai ũtũnengete wa kũtwʼĩkĩthya maũndũ meũ, na tũivindĩĩsya ĩũlũ wa moathimo ala tweteele.

12. Nĩkĩ Yeova waĩ atonya kwasya: “Nĩsyeanĩa!”

¹² Ngai awetete ũndũ wĩva ĩtina wa ũu? Aĩtye: “Nĩsyeanĩa!” (Ũvu. 21:6) Yeova aneeneie watho ũla ũtwathĩte ta ũminĩte kwĩanĩa. Na we no aneene kwa nzĩa ĩsu nũndũ vai kĩndũ o na kĩmwe kĩtonya kũmũsiĩĩa aianĩsya kĩeleelo kyake. Ĩndĩ ve o ũndũ ũngĩ Yeova ũwetete ũtũĩkĩĩthasya vyũ kana watho wake ũkeanĩa. Nĩ wĩva?

“NINYIE ALIVA NA OMEKA”

13. Nĩkĩ Yeova waisye: “Ninyie Aliva na Omeka”?

¹³ O tondũ twaweta, Yeova aneenie na Yoana ĩmwe kwa ĩmwe katatũ nthĩnĩ wa mawoni ala wamwonisye. (Ũvu. 1:8; 21:​5, 6; 22:13) Kĩla ĩvinda ũkũneena nake, amwĩaa: “Ninyie Aliva na Omeka.” Nthoo ya mbee nthoonĩ sya Kĩkiliki nĩ Aliva, nayo nthoo ya mũthya nĩ Omeka. Kwoou yĩla Yeova waisye nĩwe “Aliva na Omeka,” oonanasya kana ambĩĩsya kĩndũ ndaleaa kũkĩmina.

14. (a) Nengane ngelekanyʼo ya ĩvinda Yeova waisye “Aliva” kwa nzĩa ya ngelekanyʼo na yĩla ũkasya “Omeka” kwa nzĩa ya ngelekanyʼo. (b) Nĩ ũĩkĩĩthyo wĩva tũnengetwe ĩandĩkonĩ ya Mwambĩlĩlyo 2:​1-3?

¹⁴ Yĩla Yeova woombie Atamu na Eva, nĩwamatavisye kĩeleelo kyake kwondũ wa andũ na nthĩ. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Na Ngai amaathima: na Ngai amea, Ongelekai, mwingĩve, musũsye nthĩ, na kũmĩkĩlya vinya.” (Mwa. 1:28) Yĩla wamatavisye ndeto isu, no ta ũndũ ũmwe na wameie “Aliva.” Ndeto isu syamatavisye kĩeleelo kyake, nakyo nĩ: Kwona ĩvinda yĩla nzyawa syonthe sya Atamu na Eva ikausũsya nthĩ na kũmyanakavya, ite na naĩ na syĩ mbĩwi. Yĩla ĩvinda yĩu yĩvika, Yeova no ta ũkethĩwa asya “Omeka.” “Matu na nthĩ syathela kũmbwa, na nguthu yonthe yasyo,” ve ũndũ Yeova wawetie ũtũĩkĩĩthasya kana ndakalea kwĩanĩsya kĩeleelo kyake. Ũndũ ũsu wĩ Mwambĩlĩlyo 2:​1-3. (Soma.) Yeova avathie mũthenya wa mũonza wĩthĩwe mũtheu kwake. Ũu nĩ kwasya ata? Endaa kũtũĩkĩĩthya kana vate ndĩi, akeanĩsya kĩeleelo kyake kwondũ wa andũ na nthĩ. Kĩeleelo kĩu kĩkeanĩa nesa vyũ mũthyanĩ wa mũthenya ũsu wa mũonza.

15. Nĩkĩ Satani ũtonya kwĩthĩwa oonie ta wavota kwananga kĩeleelo kya Ngai kwondũ wa andũ?

¹⁵ Yĩla Atamu na Eva maleile kũmwĩwʼa Ngai, nĩmatwʼĩkie eki ma naĩ, na matiĩa nzyawa syoo naĩ ĩsu na kĩkwʼũ. (Alo. 5:12) Nũndũ wa ũu, Satani nũtonya kwĩthĩwa asũanĩie ta wavota kwananga kĩeleelo kya Ngai kya kũĩkĩĩthya nthĩ nĩyausũa andũ ewi na mate na naĩ. Vaĩ vatonya kwoneka ta wavĩngĩĩsa Yeova vyũ wĩthĩe ndakesa kwasya “Omeka.” No kwĩthĩwa Satani asũanĩie kana yu nzĩa ila Yeova ũtialĩtye sya mwathũko nĩ nini mũno. Nzĩa ĩmwe wasũanĩaa Yeova ta ũtonya kũatĩĩa nĩ kũaa Atamu na Eva, na ayũmba andũ angĩ elĩ matonya kwĩanĩsya kĩeleelo kyake kwondũ wa andũ. Ĩndĩ ta kethĩwa Ngai nĩweekie ũu, Ndevili ethĩwa akwatie mwanya wa kũmwĩta mũkengani. Nĩkĩ? Nũndũ kwosana na Mwambĩlĩlyo 1:​28, Yeova aĩ anatavya Atamu na Eva kana nzyawa syoo nĩsyo ikausũsya nthĩ.

16. Nĩkĩ Satani ũtonya kwĩthĩwa asũanĩie kana no akwate mwanya wa kwonethya Yeova kana nũemetwe nĩ kwĩanĩsya kĩeleelo kyake?

¹⁶ Nĩ nzĩa ĩngĩ yĩva ya mwathũko Satani ũtonya kwĩthĩwa asũanĩie Ngai ta ũtonya kũatĩĩa? No kwĩthĩwa asũanĩie kana Yeova nũkũekana na Atamu na Eva masyae syana, ĩndĩ ũyĩthĩa ikekalaa syĩ na naĩ. (Mũta. 7:20; Alo. 3:23) Keka nake Yeova nĩweekie ũu, Ndevili ethĩwa akwatie mwanya wa kũmwonethya nĩwaemwa nĩ kwĩanĩsya kĩeleelo kyake. Nĩkĩ? Nũndũ nzĩa ĩsu ndyaĩ yĩsa kwĩanĩsya kĩeleelo kya Ngai kya kusũsya nthĩ na nzyawa sya Atamu na Eva mbĩwi na ite na naĩ.

17. Yeova athĩnĩkĩie ata ũlei wa Satani na wa asyai maitũ ma mbee, na mũthya wa ũndũ ũsu ũkeethĩwa ũilye ata? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁷ No nginya wĩthĩe Satani nĩwatuanĩiwe nĩ nthĩ vyũ oona nzĩa ĩla Yeova watũmĩie kũthĩnĩkĩa ũlei wake na wa asyai maitũ ma mbee. (Sav. 92:5) Yeova nĩweetĩkĩlilye Atamu na Eva masyae syana, na kĩu kyoonanyʼa kana we aneenaa wʼo ĩndĩ ti mũkengani. Na vandũ va kwoneka ta waemwa nĩ kwĩanĩsya kĩeleelo kyake, nĩwoonanisye kana vai kĩndũ kĩsa kũmũsiĩĩa. Aĩkĩĩthisye akeanĩsya kĩeleelo kyake kwa kumĩlya “ũsyao” ũla ũkatangĩĩa nzyawa ila mbĩwi sya Atamu na Eva. (Mwa. 3:15; 22:18) Mwa Satani ndalea kwĩthĩwa atelemilwʼe mũno nĩ mũvango wa Yeova wa nthembo ya wovosyo! Nĩkĩ? Nũndũ mũvango ũsu woonanisye kana Yeova na Yesũ mendete andũ vate ũseleke. (Mt. 20:28; Yoa. 3:16) Satani ndesa kwona wendo ta ũsu. Eyendete mũno. Kwoou yo nthembo ya wovosyo ĩkatuma maũndũ methĩwa mailye ata? Mũthyanĩ wa ũla Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto, nzyawa sya Atamu na Eva, ila ikethĩwa syĩ mbĩwi na ite na naĩ, ikatũa ĩũlũ wa nthĩ yĩ nzaũ. Na kwoou kĩeleelo kĩla Yeova waĩ nakyo kuma mwambĩĩonĩ kĩkeanĩa. Ĩvinda yĩu, Yeova no ta ũkethĩwa asya “Omeka.”

KĨLA KĨTUMAA TŨĨKĨĨA VYŨ WATHO ŨLA YEOVA ŨTŨNENGETE

18. Ngai atũnengete itumi syĩva itatũ sya kũmũĩkĩĩa? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Itumi Itatũ sya Kũĩkĩĩa Watho wa Yeova.”)

¹⁸ Kwosana na kĩla twaneenea, twĩ na itumi syĩva sya kũĩkĩĩthya ala me na nzika kana watho wa Ngai wa kũtwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ ũkeanĩa? Mbee, Yeova mwene nĩwe ũnenganĩte watho ũsu. Ĩvuku ya Ũvuanyʼo yaĩtye: “Na Ũla wĩkalĩte kĩvĩlanĩ kya ũsumbĩ asya: ‘Sisya! Nĩngũtwʼĩkĩthya maũndũ onthe meũ.’” Yeova e na ũĩ, vinya, na wendi wa kwĩanĩsya watho wake. Kelĩ, Yeova nde na nzika kana kĩeleelo kyake kĩkeanĩa, nginya o na kwosana nake, no ũndũ ũmwe na kĩanĩĩte. Nĩkyo kĩtumi waĩtye: “Ndeto ii nĩ sya kũĩkĩĩka na nĩ sya wʼo. . . . Nĩsyeanĩa!” Katatũ, Yeova ambĩĩsya kĩndũ, ndaleaa kũkĩmina. Nĩkyo kĩtumi waĩtye: “Ninyie Aliva na Omeka.” Vate nzika, mũthya Yeova akoonanyʼa ũtheinĩ kana Satani nĩwe mũkengani na ndeanĩasya kĩla waweta.

19. Ũtonya kwĩka ata wakomana na mũndũ wĩ na nzika kana Ngai akeanĩsya watho wake?

¹⁹ Lilikana kana kĩla ĩvinda waelesya angĩ ũĩkĩĩthyo ũla Ngai ũtũnengete, wĩthĩawa ũyĩyĩĩkĩĩthya mũnango kana mawatho ma Yeova makeanĩa. Kwoou ũkeeka ata yĩĩngĩ wathi ũtavanyʼa na ũisomea mũndũ watho wa kwĩkĩa vinya ũla wĩ Ũvuanyʼo 21:4 na aikwĩa, “Mwa ĩsu nĩ ndoto”? Wĩona ata ũkamũsomea mũsoa wa 5 na wa 6 na ũimũelesya? Ũyĩka ũu, wĩmwonyʼa ũndũ Yeova ũtũĩkĩĩthĩtye akeanĩsya watho wake kwa kũtwĩkĩĩa saii kwa nzĩa ya ngelekanyʼo.—Isa. 65:16.