Mũsumbĩ Nĩwametie Ala Maĩ Athokye Mbokanĩ ya Mũtwaano

Ũtavanyʼa wa Yesũ wangĩĩe kũthela nĩwaendeeie kũtũmĩa ngelekanyʼo kũvuanyʼa aandĩki na anene ma athembi. Na kwoou nĩmendaa mũno kũmũaa. (Luka 20:19) Ĩndĩ Yesũ ndaĩ anamina kũvuanyʼa maũndũ ala meekaa. Kwoou, nĩwanenganie ngelekanyʼo ĩngĩ:

“Ũsumbĩ wa ĩtu no ũelekanwʼe na mũsumbĩ waseũvisye mboka ya mũtwaano kwondũ wa mwana wake. Na atũma ngombo syake ikete ala mathoketwʼe mbokanĩ ĩsu ya mũtwaano, ĩndĩ mayendaa kũka.” (Mathayo 22:2, 3) Yesũ ambĩĩie ngelekanyʼo ĩsu kwa kũweta “Ũsumbĩ wa ĩtu.” Kwoou, no nginya “mũsumbĩ” ũsu ethĩwe ne Yeova Ngai. Nao nata mwana wa mũsumbĩ na ala mathoketwʼe mbokanĩ ya mũtwaano? Ti ũndũ wĩ vinya kũmanya kana mwana wa mũsumbĩ ũla ũwetetwe nĩ Mwana wa Yeova, ũla wamanengae ngelekanyʼo ĩsu, na ala mathoketwʼe mbokanĩ ya mũtwaano nĩ ala makasumbĩka na Mwana ũsu Ũsumbĩnĩ wa ĩtu.

Naaũ ala maĩ ma mbee kũthokwʼa? Yesũ na atũmwa make matavasya aaũ ũvoo wa Ũsumbĩ? Matavasya Ayuti. (Mathayo 10:6, 7; 15:24) Mbaĩ ĩsu yeetĩkĩlile ũtianĩo wa Mĩao mwaka wa 1513 mbee wa Klĩsto na kwoou nĩyo yaĩ ya mbee kũtwʼĩka “ũsumbĩ wa athembi.” (Kuma 19:5-8) Ĩndĩ andũ ma mbaĩ ĩsu meetiwe “mbokanĩ ya mũtwaano” ĩndĩĩ? Mambĩĩie kũthokwʼa mwaka wa 29 ĩtina wa Klĩsto, yĩla Yesũ wambĩĩie kũtavanyʼa ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa ĩtu.

Aisilaeli aingĩ meekie ata mathokwʼa? Yesũ aisye kana “mayendaa kũka.” Atongoi aingĩ ma ndĩni vamwe na andũ aingĩ mayaamwĩtĩkĩla tawe Masia kana Mũsumbĩ ũla wanyuvĩtwe nĩ Ngai.

Yesũ aendeeie kwasya kana Ayuti nĩmanengiwe mwanya ĩngĩ. Aisye: “Na [mũsumbĩ] atũma ngombo ingĩ, akyasya, ‘Matavyei ala mathoketwʼe atĩĩ: “Sisyai! Nĩnĩseũvĩtye kyaũya kyakwa kya wĩoo, nĩnĩthĩnzĩte nzaũ syakwa na indo ila nou, na syĩndũ syonthe nĩsyũmbanĩtwʼe. Ũkai mbokanĩ ya mũtwaano.”’ Ĩndĩ malea kwona ũu ta ũndũ, na ũmwe athi mũũndanĩ wake, ũla ũngĩ viasalanĩ wake; namo ala angĩ, makwata ngombo syake, maithĩnyʼa mũno na masyũaa.” (Mathayo 22:4-6) Kĩu nĩkyosanĩte na kĩla kyaĩ kĩthĩwe kĩkundi kya Kĩklĩsto kyambĩĩwʼa. Ĩvinda yĩu Ayuti aingĩ maĩ na mwanya wa kũlika Ũsumbĩnĩ, ĩndĩ nĩmaleile yĩla mathokiwʼe, o na nĩmathĩnisye ‘ngombo sya mũsumbĩ.’—Meko ma Atũmwa 4:13-18; 7:54, 58.

Nĩ kyaũ kyakwatie mbaĩ ĩsu? Yesũ aeleetye ũũ: “Na mũsumbĩ athata mũno na atũma ita syake na syoaa oaani asu na syavĩvya ndũa yoo.” (Mathayo 22:7) Ayuti nĩmakwatiwe nĩ ũndũ ũsu mwakanĩ wa 70 ĩtina wa Klĩsto, yĩla Alomi maanangie “ndũa yoo,” Yelusaleme.

Yĩla andũ asu maleile kũthokwʼa nĩ mũsumbĩ kĩu kyoonanisye kana vaiĩ mũndũ ũngĩ waĩ athokwʼe? Ngelekanyʼo ĩsu ndyonanĩtye ũu. Nĩkĩ? Yesũ aendeeie kwasya: “Na ĩndĩ [mũsumbĩ] asyĩa ngombo syake, ‘Mboka ya mũtwaano nĩ nzeũvye, ĩndĩ ala meĩthoketwʼe mayaĩle. Kwoou, endai nzĩanĩ ila syumĩte ndũanĩ, na mũithokya mũndũ o na wĩva ũla mũkwona oke mbokanĩ ya mũtwaano.’ Na ngombo isu syaumaala nzĩanĩ na syoombanyʼa onthe ala syoonie, athũku na aseo; na nyũmba ya mboka ya mũtwaano yausũa aeni.”—Mathayo 22:8-10.

Kwosana na kĩu, mũtũmwa Vetelo nĩwesie kũtetheesya andũ ma mbaĩ ingĩ (andũ ala mataĩ Ayuti kwa kũsyawa kana kwĩsĩla kũalyũla mũĩkĩĩo) matwʼĩke Aklĩsto ma wʼo. Mwaka wa 36 ĩtina wa Klĩsto, mũnene wa asikalĩ wa Lomi weetawa Kolinelio na mũsyĩ wake nĩmakwatie veva wa Ngai, na kĩu kyatuma makwata mwanya wa kũlika Ũsumbĩnĩ wa ĩtu ũla Yesũ wawetie.—Meko ma Atũmwa 10:1, 34-48.

Yesũ nĩwoonanisye kana ti onthe mookĩte mbokanĩ ĩsu mesaa kwĩtĩkĩlwa nĩ “mũsumbĩ.” Aisye ũũ: “Yĩla mũsumbĩ walikile asisye aeni, nĩwoonie mũndũ ũteekĩĩte ngũa ya mũtwaano. Na ĩndĩ amũkũlya: ‘We ũlikangile vaa ata ũtekĩĩte ngũa ya mũtwaano?’ Nake akilya ki. Na mũsumbĩ amea athũkũmi make, ‘Mwovei moko na maaũ na mũimwĩkya nza kĩvindunĩ. Vau nĩ vo ũkaĩĩa na kũvevetanyʼa maeo make.’ Nũndũ nĩ aingĩ athokye, ĩndĩ ala anyuve nĩ anini.”—Mathayo 22:11-14.

No kwĩthĩwa atongoi ma ndĩni ala meewie Yesũ aineena ndeto isu mataaelewa kĩla wawetaa. O na vailye ũu, mayaaendeewʼa nĩ ngewa ĩsu na kwoou matwʼa vyũ kũvetanga mũndũ ũsu wamekĩĩthasya nthoni.