1, 2. Nĩ kyaũ kyeekĩkie ĩvindanĩ ya atũmwa kyanenga Aklĩsto ala maĩ Yelusaleme na Yutia mwanya wa ‘kũkĩĩa iĩmanĩ?’

YĨLA Yesũ waĩ kũũ ĩũlũ wa nthĩ, amanyĩwʼa make nĩmookie vala ũĩ na mamũkũlya atĩĩ: “Wonanyʼo nĩ wĩva wa kwĩthĩwa vo kwaku, na wa mũminũkĩlyo wa ĩvinda yĩĩ?” Wathani ũla Yesũ wamanengie aimasũngĩa ĩkũlyo yĩu weanĩie ya mbee ĩvindanĩ ya atũmwa. Yesũ nĩwawetie wonanyʼo wa mwanya ũla waĩ ũĩkĩĩthye kana mũthya wĩ vakuvĩ. “Ala me Yutia [maĩ] mambĩĩe kũkĩĩa iĩmanĩ” moona wonanyʼo ũsu. (Mt. 24:1-3, 15-22) Mo amanyĩwʼa ma Yesũ maĩ matonya kwona wonanyʼo ũsu na mayĩatĩĩa ũndũ Yesũ wameete?

² Ĩtina wa myaka vakuvĩ 30, twĩ mwaka wa 61 ĩtina wa Klĩsto, mũtũmwa Vaulo nĩwaandĩkĩie Aklĩsto Aevelania ala mekalaa Yelusaleme na isio ila syaĩ vakuvĩ ũvoo maaĩlĩte kũwosa kwa ũito. Ĩndĩ Vaulo na athaithi ala angĩ mayeesĩ kana ũndũ ũla waĩ wonanyʼe kana “thĩna mũnene” wakilye kwambĩĩa watialĩtye vakuvĩ myaka ĩtano. (Mt. 24:21) Mwaka wa 66 ĩtina wa Klĩsto, Cestius Gallus atongoesye ita sya Lomi nĩmaendie Yelusaleme, na matialĩtye o vanini mamĩvithũkĩe. Ĩndĩ nĩwavetangie ita syake na mĩtũkĩ na ũu wanenga mwanya ala maĩ mũisyonĩ masembe mevonokye.

3. Nĩ ũtao wĩva Vaulo wamanengie Aklĩsto Aevelania, na nĩkĩ?

³ Yaĩ no nginya Aklĩsto asu methĩwe me oĩ na me metho kĩ-veva nĩ kenda mamanye maũndũ mayĩalyũka na maisemba. Ĩndĩ, amwe matwʼĩkĩte “andũ matewʼaa nthĩ nesa.” No twasye maĩlye ta syana kĩ-veva na maaĩlĩte kũnywʼa “ĩia.” (Soma Aevelania 5:11-13.) O na amwe ala makinyĩlĩte nzĩanĩ ya ũla wʼo kwa myaka mingĩ moonekaa maendeee “kũmũtia Ngai ũla wĩ thayũ.” (Aevl. 3:12) Amwe maĩ na kĩmanyĩo kya kũlea kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto ĩvinda yĩla ‘mũthenya ũsu wĩ mũisyo waendeee kũthengeea.’ (Aevl. 10:24, 25) Kwoou, Vaulo nĩwamanengie ũtao ĩvinda yĩla yaĩlĩte, kwa kũmea atĩĩ: “Nũndũ yu nĩtũtiĩte momanyĩsyo ma mũsingi ĩũlũ wa Klĩsto, ekai tũendeee kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu.”—Aevl. 6:1.

4. Nĩkĩ twaĩlĩte kũendeea kwĩthĩwa twĩ metho kĩ-veva, na nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtheesya kwĩka ũu?

⁴ Yu twĩkalĩte ĩvindanĩ ya kwĩanĩwʼa kwa mũthya kwa wathani wa Yesũ. “Mũthenya mũnene wa Yeova,” kana ĩvinda yĩla ũkananga nthĩ ĩno ya Satani, “wĩ vakuvĩ.” (Nzev. 1:14) Twaĩlĩte kũendeea kwĩthĩwa twĩ oĩ na twĩ metho kĩ-veva kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. (1 Vet. 5:8) Yo nĩtũendeee kwĩka ũu? Kwĩthĩwa twĩ Aklĩsto aimu kũkatũtetheesya tũendeee kwĩthĩwa twĩsũvĩĩte tũimanya kana ĩvinda yĩla yĩtialĩte nĩ ĩkuvĩ.

17. Nĩkĩ wĩwi waĩ wa vata mũno ĩvindanĩ ya atũmwa?

¹⁷ Ũtao ũla Vaulo wanenganie wa ‘kũendeea kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu’ nĩwatangĩĩie thayũ wa Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa ala mekalaa Yelusaleme na Yutia. Ala maũatĩĩie maĩ metho kĩ-veva na maĩ na ũĩ ũla wendekaa nĩ kenda mamanye wonanyʼo ũla Yesũ wamanengete nĩ kana “mambĩĩe kũkĩĩa iĩmanĩ.” Yĩla moonie “ũthatyo ũla ũetae wanangĩko ũũngamĩte vala vandũ vatheu,” na ũu nĩ kwasya, ita sya Lomi ithyũlũlũkĩte Yelusaleme na iendeee kũlika, nĩmamanyie ĩvinda yaĩ ĩviku ya kũkĩa. (Mt. 24:15, 16) Aklĩsto nĩmaatĩĩie ũkanyʼo wa Yesũ na masemba mauma ndũanĩ ya Yelusaleme ĩtanamba kwanangwa. Kwosana na mũsomi ũmwe wa maũndũ ma Ũklĩsto, wĩtawa Eusebius, Aklĩsto asu maendie kũtũa ndũanĩ ya Vela kĩsionĩ kĩ iĩma kya Ngileati. Kwĩka ũu nĩkwatumie mavonoka mũisyo mũthũku mũno kwĩ ũngĩ o na wĩva waakwata Yelusaleme.

18, 19. (a) Nĩkĩ wĩwi nĩ wa vata ũmũnthĩ? (b) Nĩ kyaũ kĩkaneenewa kĩlungunĩ kĩla kĩatĩĩe?

¹⁸ Kwĩwʼa kũla kumanaa na kwĩka maendeeo twĩthĩwe aimu, o nakwʼo kũkatũtangĩĩa yĩla wathani wa Yesũ ũkeanĩa vyũ, vala waisye kana “kũkeethĩwa na thĩna mũnene” ũtaaĩthĩwa ĩngĩ. (Mt. 24:21) Yo tũkeethĩwa twĩ ewi na kũatĩĩa mwolooto o na wĩva ũla tũkanengwa nĩ “mũũngamĩi wa nyũmba mũĩkĩĩku”? (Luka 12:42) Kwoou nĩ ũndũ wa vata mũno twĩmanyĩsye ‘kwĩwʼa kuma ngoonĩ’!—Alo. 6:17.