Twĩkalĩte “Mĩthenyanĩ ya Mũminũkĩlyo”?

1. Tũtonya kwĩmanyĩsya kuma va ĩũlũ wa ĩvinda yũkĩte?

NĨWĨTHUKĨĨASYA maũvoo kuma letiũnĩ na televiseninĩ na ũkasengʼa vala nthĩ ĩno yelekele? Mĩisyo yĩkĩkaa tũtataaĩe ũkethĩa vaiĩ mũndũ ũtonya kũmanya ũnĩ kũkeethĩwa kũilyĩ ata. (Yakovo 4:14) Ĩndĩ, Yeova nĩwĩsĩ ũndũ kwĩĩthĩwa kũilyĩ ĩvinda yũkĩte. (Isaia 46:10) Mbivilia, ndeto yake, yathanie tene kana maũndũ aa mathũku ma ĩvinda yitũ o na angĩ maseo makekĩka ĩvinda ĩkuvĩ yũkĩte.

2, 3. Amanyĩwʼa ma Yesũ mamũkũlilye ata, nake amasũngĩie ata?

² Yesũ Klĩsto nĩwamanyĩisye ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai ũla ũkamina ũthũku na ũitwʼĩkĩthya nthĩ valatiso. (Luka 4:​43) Andũ nĩmendaa kũmanya yĩla Ũsumbĩ ũkoka. Amanyĩwʼa ma Yesũ nĩmamũkũlilye: “Nĩ wonanyʼo mwaũ ũkethĩwa wa kwĩthĩwa kwaku na wa mũminũkĩlyo wa walanyʼo wa maũndũ? ” (Mathayo 24:​3, NW ) Yesũ ameie Yeova nowe weka wĩsĩ mũthenya wa mũminũkĩlyo ũkeethĩwa ĩndĩĩ. (Mathayo 24:36) Ĩndĩ Yesũ nĩwathanie maũndũ ala maĩ no nginya mekĩke kũũ nthĩ ũsumbĩ ũtanaetee andũ mũuo wa wʼo. Maũndũ ala wathanie yu nĩmaendee kwĩkĩka!

³ Tũtanamba kwona ũĩkĩĩthyo wa kana twĩkalĩte “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo,” ekai tũsũanĩe ĩũlũ wa kaũ ũtaĩ woneka na metho wokitiwe ĩtunĩ, na ũtũkonetye.

KAŨ ĨTUNĨ

4, 5. (a) Yĩla Yesũ watwʼĩkie Mũsumbĩ ĩtunĩ kweekĩkie ata? (b) Kwĩanana na Ũvuanʼyo 12:​12, kaũ wa ĩtunĩ waumĩlilye kyaũ?

⁴ Kĩlungunĩ kya 8 tũneemanyĩisye kana Yesũ Klĩsto atwʼĩkie Mũsumbĩ ĩtunĩ mwaka wa 1914. (Ndanieli 7:​13, 14) Ambĩĩa kũsumbĩka Yesũ nĩwoosie ĩtambya kwambĩĩa wĩa wake. Mbivilia yaĩtye: “Na kwaĩ kaũ ĩtunĩ: Mikaeli [syĩtwa yĩngĩ ya Yesũ] na alaĩka make maithi kũkita na ũla mũkũnga mũnene [Satani ũla Ndevili], na mũkũnga ũsu na alaĩka mawʼo mokita.”a Satani na alaĩka make, kana ndaimoni, nĩmasindiwe kaũnĩ ũsu na mekwʼa kũũ nthĩ. Alaĩka aĩkĩĩku ma Ngai nĩmatanie nũndũ Satani na ndaimoni syake nĩmavetiwe ĩtunĩ. Ĩndĩ andũ kũũ nthĩ maiaaĩthĩwa na ũtanu nũndũ Mbivilia yathanĩte kana “woo nĩ wa nthĩ . . . nũndũ ndevili nĩwamũtheeea inywʼĩ, e na ũthilĩku mũnene, akĩmanya kana e na kavinda o kanini.”​—⁠Ũvuanʼyo 12:​7, 9, 12.

⁵ Nĩtwoona kĩla kyaetiwe nĩ kaũ ũla wokitiwe ĩtunĩ. Nũndũ wa ũthilĩku, Satani nĩwaetie woo, kana thĩna kũũ nthĩ. Tũkeemanyĩsya kana twĩkalĩte ĩvindanĩ yĩu ya woo. Ĩndĩ ĩvinda yĩu ti yĩasa, no “kavinda o kanini.” O na Satani nĩwĩsĩ ũu. Mbivilia yĩtaa ĩvinda yĩĩ tũĩ ‘mĩthenya ya mũminũkĩlyo.’ (2 Timotheo 3:⁠1) Nĩ ũtanu nũndũ o mĩtũkĩ Ngai akamũveta Ndevili na mothũku ala ũetete kũũ nthĩ! Eka twone maũndũ amwe mathanĩtwe Mbivilianĩ mekwʼo ĩvindanĩ yĩĩ. Maũndũ asu meĩkĩĩthya kana twĩ mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo na Ũsumbĩ wa Ngai o mĩtũkĩ ũkaete moathimo ma tene na tene kwa ala mamwendete Yeova. Eka, tũsisye maũndũ 4 ala Yesũ waisye makethĩwa ta ũvano wa mĩthenya ĩĩ twĩkalĩte.

MAŨNDŨ MANENE MA MĨTHENYA YA MŨMINŨKĨLYO

6, 7. Ndeto sya Yesũ ĩũlũ wa kaũ na wau wa lĩu iendee kwĩanĩa ata?

⁶ ‘Nũndũ mbaĩ ĩkookĩlĩla mbaĩ, na ũsumbĩ ũkookĩlĩla ũsumbĩ.’ (Mathayo 24:⁠7) Andũ milioni mbingĩ nĩ mowaĩtwe makaũnĩ ĩvindanĩ ya myaka 100 mĩvĩtu. Mũandĩki ũmwe wa isitoli kuma Ũngelesa aisye: “Myaka ĩsu ĩana mĩthelu yaĩ na ũaani ũla mwingĩ vyũ waaoneka. . . . Nĩ ĩvinda yaĩ na makaũ maatĩanĩe, na no mavinda manini kũtaĩ kaũ ũkũkitwa vandũ vana ĩũlũ wa nthĩ.” Livoti ya ngwatanĩo ĩmwe ya kũsyaĩĩsya maũndũ ma nthĩ yonthe yaĩtye kana “andũ ala makwʼĩte makaũnĩ ala methĩĩtwe kwʼo myaka 100 mĩvĩtu nĩ kũndũ kũtatũ kwa ala makwie makaũnĩ ala meethĩĩtwe kwʼo myaka 1900 ĩla yaĩ mbee.” Andũ milioni 100 nĩmakwʼĩte nũndũ wa makaũ kuma mwaka wa 1914. Tũkethĩwa twĩna kyeva nũndũ wa kwasya mũndũ ũmwe kaũnĩ nĩtũtonya kũsũanĩa ũndũ kyeva kya kwasya andũ milioni mbingĩ kĩana.

⁷ “Kũkeethĩwa mayũa na itetemo sya nthĩ kũũ na kũũ.” (Mathayo 24:⁠7) Andũ ma saenzi mawetete kana lĩu nĩwingĩvĩte nthĩnĩ wa ĩvinda ya myaka 30 mĩvĩtu. O ũu wĩovo andũ maiĩ na lĩu nũndũ maiĩ na mbesa sya kũthooa lĩu na maina kĩtheka kya kũĩma. Nthĩnĩ wa nthĩ mbingĩ ite maendeeo mũno, andũ mbilioni mbingĩ mũsaala woo wĩ ĩtheo wa silingi 70 kwa mũthenya. Aingĩ moo mena yũa yĩtathelaa. Ngwatanĩo ĩmwe ya nthĩ yonthe [WHO] ĩwetete kana wau wa lĩu ũaa syana mbee wa milioni 5 kĩla mwaka.

8, 9. Nĩ kyaũ kĩkwonanyʼa kana wathani wa Yesũ ĩũlũ wa itetemo sya nthĩ na mĩimũ nĩwĩanĩĩte?

⁸ “Kũkeethĩwa itetemo nene sya nthĩ.” (Luka 21:11) Ngwatanĩo ya andũ ma saenzi masomaa ĩũlũ wa itetemo sya nthĩ yaĩtye kana, kuma mwaka wa 1990 kwĩthĩĩtwe na itetemo sya nthĩ 17 kĩla mwaka itonya kwananga nyũmba na kwalĩkya nthĩ. Na vakuvĩ kĩla mwaka, itetemo itonya kũomboa nyũmba vyũ nĩsyĩthĩĩtwe kwʼo. Livoti ĩngĩ ĩwetete ũũ: “Itetemo syũaĩte andũ ngili mbingĩ myaka 100 mĩvĩtu na maendeeo ma saenzi maolete ikwʼũ isu o vanini.”

⁹ “Kũkeethĩwa . . . mĩimũ.” (Luka 21:11) O na kau ũiiti nĩ mũendeeu mũno mowau makũũ na angĩ ma mĩtũkĩ no maendee na kũthĩnyʼa andũ. Livoti ĩngĩ ĩwetete kana mowau 20 ma tene ta kĩthũi [TB], ndetema, na kĩvĩndũvĩndũ nĩmaendee na kwingĩva, namo mowau angĩ maendee kwĩthĩwa mena vinya kũiitĩka. O na nĩkumĩlĩte mĩthemba ĩvika 30 ya mowau mataĩ kwʼo tene. Amwe o na maiĩ ndawa.

ANDŨ MA MĨTHENYANĨ YA MŨMINŨKĨLYO

10. Nĩ mĩkalĩle yĩva ya andũ yathanĩtwe nthĩnĩ wa 2 Timotheo 3:​1-5 ũmyonaa ũmũnthĩ?

¹⁰ O vamwe na maũndũ ma nthĩ kũalyũka, Mbivilia nĩyathanie kana o na andũ namo makaalyũka. Mũtũmwa Vaulo nĩwaeleisye ũndũ andũ aingĩ meĩthĩwa mailyĩ. Nthĩnĩ wa 2 Timotheo 3:​1-5 tũsomaa: “Mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo kũkeethĩwa mavinda ma mũisyo.” Kwa ũkuvĩ Vaulo aisye andũ makeethĩwa

• makĩyenda ene

• makyenda mbesa

• matewʼaa asyai

• mate atheu

• mate na wendo waĩle

• mate na wĩtingʼo

• ai

• endi ma motanu ma nthĩ mbee wa kũmwenda Ngai

• me na mũvwʼano wa kĩkĩo kwa Ngai, ĩndĩ nĩmakaĩĩte vinya wakyo

11. Savuli 92:7 yaĩtye ala athũku makeekwa ata?

¹¹ Andũ mailyĩ ũu vala wĩkalaa? No nginya methĩwe mailyĩ ũu. Kĩla vandũ ve andũ me mĩkalĩle mĩthũku. Ũu wĩonanyʼa kana Ngai nũkilĩlye kwosa ĩtambya nũndũ Mbivilia yaĩtye: “Yĩla athũku maumĩlanga ta nyeki, na yĩla ala mekaa ũthũku maĩlaa; ũu wĩthĩawa nĩ kana makanangwa tene na tene.”​—⁠Savuli 92:⁠7.

MAŨNDŨ MASEO!

12, 13. Ũmanyi wa ũwʼo ĩũlũ wa Ngai wongelekete ata ‘ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo’?

¹² O ũndũ Mbivilia yathanie, mĩthenya ĩno ya mũminũkĩlyo yusũĩtwe nĩ woo. O nthĩnĩ wa nthĩ ĩno nthũku, kwĩo maũndũ maseo maendee kwĩkĩka katĩ wa athaithi ma Yeova.

¹³ Ĩvuku ya Ndanieli yathanie kana ‘Ũmanyi ũkongeleka.’ Ũũ nĩ ũmanyi wa ũwʼo ĩũlũ wa Ngai. Ũu waĩ wĩkĩke “ĩvinda ya mũminũkĩlyo.” (Ndanieli 12:⁠4) Mũno mũno kuma mwaka wa 1914, Yeova nũtetheetye ala mamũthaithaa kũelewa Mbivilia. Mena ũtanu mwingĩ nũndũ wa kũmanya ũwʼo ĩũlũ wa syĩtwa ya Ngai na kĩeleelo kyake, nthembo ya wovosyo ya Yesũ Klĩsto, ũndũ akwʼũ mailyĩ, na ũthayũũkyo. Na ĩngĩ, athaithi ma Yeova nĩmemanyĩĩtye ĩũlũ wa mwĩkalĩle ũtonya kũmaetee ũtethyo na kũtaĩa Ngai. Nĩmamanyĩte nesa vyũ ĩũlũ wa maũndũ ala Ũsumbĩ wa Ngai wĩĩka na ũndũ ũkalũngalya maũndũ kũũ nthĩ. Ũmanyi ũũ mekaa ata nawʼo? Ĩkũlyo yĩu yĩtũete wathaninĩ ũngĩ ũendee kwĩanĩwʼa mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo.

14. Ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ ũtavanĩtwʼe kũvika va, na nĩ aaũ maũtavanasya?

¹⁴ Nthĩnĩ wa wathani wake ĩũlũ wa “wĩanĩu wa ĩvinda yĩĩ” Yesũ aisye: ‘Ũvoo ũũ mũseo wa ũsumbĩ ũkatavanwʼa nthĩ yonthe.’ (Mathayo 24:​3, 14) Nthĩ yonthe ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ nũtavanĩtwʼe nthĩnĩ wa nthĩ mbee wa 230 na ithyomo mbee wa 400. Ũvoo ũsu ũeleasya Ũsumbĩ wa Ngai nĩ kyaũ, maũndũ ala ũkeka, na ũndũ tũkakwata moathimo mawʼo. Ngũsĩ sya Yeova milioni mbingĩ nitavanasya na kĩthito ĩũlũ wa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ. Namo nĩ “kuma andũnĩ ma kĩla mũthemba na mbaĩ na ngo na ithyomo.” (Ũvuanʼyo 7:⁠9) Ngũsĩ nĩsyĩmanyĩasya Mbivilia na andũ milioni mbingĩ vate ndĩvi ala mekwenda kũmanya ũndũ Mbivilia Yo ĩmanyĩasya. Ũmanyĩsya ũsu wonanasya wĩanĩu mũlũmu mũno wa wathani, mũno mũno nũndũ Yesũ nĩwathanie kana Aklĩsto mawʼo ‘makamenwa nĩ andũ onthe.’​—⁠Luka 21:⁠17.

WAĨLE KWĨKA ATA?

15. (a) We nũĩkĩĩte kana twĩ mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo, na nĩkĩ? (b) “Mũminũkĩlyo” ũkaete kyaũ kwa ala mamũleaa Yeova na kwa ala metĩkĩlaa kũsumbĩkwa nĩ Ũsumbĩ wa Ngai?

¹⁵ Nũndũ mawathani maingĩ ma Mbivilia nĩmeanĩĩte ũmũnthĩ, ndũkwĩtĩkĩla kana twĩ mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo? Yĩla ũvoo mũseo wĩtavanwʼa ũndũ Yeova ũkwenda, “mũminũkĩlyo” ndũkatĩa kũka. (Mathayo 24:14) “Mũminũkĩlyo” nĩ ĩvinda yĩla Ngai wĩveta ũthũku kũũ nthĩ. Yeova anengete Yesũ na alaĩka wĩa ũsu wa kwananga ala Mamũleaa. (2 Athesalonika 1:​6-10) Satani na ndaimoni syake maikaakenga andũ ĩngĩ ĩvinda yu. Ũsumbĩ wa Ngai ũkaete moathimo maingĩ kwa ala mendaa kũsumbĩkwa kwa ũlũngalu.​—⁠Ũvuanʼyo 20:​1-3; 21:​3-5.

16. Nĩ ũndũ wa ũĩ kwaku kwĩka ata?

¹⁶ Nũndũ mũminũkĩlyo wa walanyʼo wa Satani wĩ vakuvĩ, nĩtwaĩle kwĩkũlya atĩĩ, ‘Naĩle kwĩthĩwa ngĩka ata? ’ Nĩ ũndũ wa ũĩ kũendeea kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova na mawendi make. (Yoana 17:⁠3) Ĩmanyĩsye Mbivilia na kĩthito. Ĩmanyĩsye kũmbanaa na ala mendaa kwĩka kwenda kwa Yeova. (Aevelania 10:​24, 25) Ĩmanyĩsye maũndũ maingĩ ala Yeova Ngai wonetye andũ nthĩ yonthe, na ũyĩalyũla maũndũ ala ũkwona waĩle kũalyũla nĩ kana wĩtĩkĩlĩke nĩ Ngai.​—⁠Yakovo 4:⁠8.

17. Nĩkĩ kwanangwa kwa athũku kũkamakwatya matataĩe?

¹⁷ Yesũ athanie kana andũ aingĩ makaleana na maũndũ ala me kwonanyʼa kana twĩ mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo. Kwanangwa kwa ala athũku kũkooka kĩthũlũmũkĩlo kũtataĩĩwe. Kũkooka ta kĩngʼei ũndũ kyũkaa ũtukũ andũ matesĩ. (1 Athesalonika 5:⁠2) Yesũ aumisye ũkanyʼo ũũ: “Ĩndĩ o ũndũ kwailyĩ matukũ ma Noa, nowʼo kũkethĩwa kũilyĩ Mwana wa mũndũ akyũka. Nũndũ o tondũ matukũnĩ asu ala maĩ mbee wa kĩla kĩwʼũ kingĩ, andũ meethĩiwe makĩya, na makĩnywʼa, makĩtwaana na makĩtwawa, kũvika mũthenya ũla Noa walikile ngalawanĩ, na matyeesĩ [“mayaaona ũu tondũ,” NW ] mũvaka kĩla kĩwʼũ kingĩ kyooka, kyamatwaa onthe; nowʼo kũkethĩwa kũilyĩ mwana wa mũndũ akyũka.”​—⁠Mathayo 24:​37-39.

18. Nĩ ũkanyʼo wĩva wa Yesũ twaĩle kwĩkĩa ngoonĩ?

¹⁸ Nĩkyo kĩtumi Yesũ wameie ethukĩĩsya make atĩĩ: “Ĩsũvĩei, ngoo syenyu itikese kũemewa nĩ kũya mũno, na ũthengi, na mawĩmakĩo ma thayũ ũũ, na mũthenya ũsu kũmũvikĩa na kĩthũlũmũko ta kĩtei: nũndũ o ta ũu, nĩwʼo ũkamokĩa andũ onthe ala me ĩũlũ wa nthĩ. Ĩndĩ ĩkalai mũsyaĩĩsye matukũ onthe mũkĩvoya, nĩ kana mũnengwe kũvonoka maũndũ asu onthe ala makoka, na kũũngama mbee wa Mwana wa mũndũ.” (Luka 21:​34-36) Nĩ ũndũ wa ũĩ kwĩkĩa ndeto isu sya Yesũ ngoonĩ. Nĩkĩ? Nũndũ ala metĩkĩlĩtwe nĩ Yeova Ngai na “Mwana wa mũndũ,” Yesũ Klĩsto, mena wĩkwatyo wa kũvonoka mũminũkĩlyo wa walanyʼo wa maũndũ wa Satani na mayĩkala tene na tene nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ nzeo ĩla yu yĩ vakuvĩ!​—⁠Yoana 3:16; 2 Vetelo 3:⁠13.