Nĩwe Nzĩa, Wʼo, na Thayũ

Ndũema kwĩthĩwa ũtanaa wakwata ũvoo mũseo. Ĩndĩ nĩwĩsĩ kana Mũmbi wa syĩndũ syonthe, Yeova Ngai, e na ũvoo mũseo kwondũ waku na ala wendete?

Ũvoo ũsu mũseo wĩ Mbivilianĩ, na Yeova Ngai aũandĩkĩthisye myaka mingĩ mĩvĩtu. Ĩvukunĩ yĩĩ twĩneenea mũno mũno mavuku ana ma Mbivilia, ala me na ũvoo mũseo mũno kwondũ witũ ithyonthe. Mavuku asu manengetwe masyĩtwa kwosana na aũme ala Ngai watũmĩie kũmaandĩka, namo nĩ Mathayo, Maliko, Luka, na Yoana.

Andũ aingĩ maasya asu nĩmo mavuku ana ma Ũvoo Mũseo. Onthe me ana nĩmaeleetye ũvoo mũseo ĩũlũ wa Yesũ. Ũvoo ũsu nĩ kana Yesũ nĩwe watũmĩiwe nĩ Ngai kũete ũtangĩĩo, na e Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa ĩtunĩ, akaetee andũ onthe ala methĩawa na mũĩkĩĩo nthĩnĩ wake ũathimo wa tene na tene.—Maliko 10:17, 30; 13:13.

NĨKĨ VE MAVUKU ANA MA ŨVOO MŨSEO?

Noĩthwa ũkasengʼa nĩkĩ Ngai waandĩkĩthisye mavuku ana maneeneete Yesũ na momanyĩsyo make.

Ve ũseo wa kũtũmĩa andũ me kĩvathũkanyʼo kũandĩka maũndũ ala Yesũ waneenie na ala weekie. Ekai tũtũmĩe ngelekanyʼo kũelesya. Twasye ve mwalimũ wĩ nguma ũkũmanyĩsya e mbee wa aũme ana. Ũla masianĩtye ethĩawa na ovisi wa kwosanyʼa koti. Nake ũla wĩ kwʼokonĩ kwake kwa aũme nĩ ndakĩtalĩ. Nao kwʼokonĩ kwake kwa aka ve ũngĩ wĩthĩawa e mũtei wa makũyũ na nĩwe me ndũũ vyũ. Na ĩndĩ ve ũla wa kana mũnini kwĩ ala angĩ ũũngamĩte vaaya ĩtina ĩthukĩĩsye kĩla kĩendeee. Onthe nĩ aũme me na ngoo nzeo, ĩndĩ kĩla ũmwe ve maũndũ ala meũmwendeesya na meũkwata kĩlĩko kyake mũno. Makalika vo maandĩke momanyĩsyo ma mwalimũ ũsu na maũndũ ala ũkwĩka, nĩvatonyeka kĩla ũmwe akaweta maũndũ mana ma mwanya ĩũlũ wa mwalimũ ũsu matawetetwe nĩ ala angĩ. Ĩndĩ tũkasianĩsya maũndũ ala onthe me ana maandĩka, o na kau kĩla ũmwe aandĩkĩte kĩla kĩũmwendeesya mũno, no tũelewe nesa maũndũ ala mwalimũ ũsu ũwetete na ala wĩkĩte. Ngelekanyʼo ĩsu no ĩtũtetheesye kũelewa ũseo wa kũtũmĩa aũme me kĩvathũkanyʼo maandĩke ĩũlũ wa ũla Mũmanyĩsya Mũnene, Yesũ.

Ekai tũeleangye ngelekanyʼo ĩsu. Nthĩnĩ wa ngelekanyʼo ĩsu tũtonya kwasya, mumĩthya wa koti aandĩkie asũanĩĩte Ayuti, na nũndũ wa ũu aandĩkie kwa ũkuvĩ momanyĩsyo na maũndũ ala mwalimũ ũsu weekie kwa nzĩa yaĩ ĩtonya mũno mũno kũtethya andũ asu. Nake mũndũũme ũla waĩ ndakĩtalĩ nĩwaeleisye nesa ũndũ andũ ala awau kana ala maĩ onzu mamutha mavoawʼa. Nũndũ wa ũu, ve maũndũ amwe ũtaaweta mawetiwe nĩ mumĩthya wa koti na ala ũwetete amavangĩte kwa nzĩa yĩ kĩvathũkanyʼo na mumĩthya ũsu wa koti. Nao mũndũũme ũla waĩ ndũũ na mwalimũ nĩwaeleisye nesa ũndũ mwalimũ weewʼaa na nguma ila waĩ nasyo. Ũla waĩ mũnini katĩ woo nake aandĩkie ũvoo ũsu kwa ũkuvĩ na kwa nzĩa yĩ laisi. O na vailye ũu, aũme asu me ana maandĩkie maũndũ ma wʼo. Ngelekanyʼo ĩsu no ĩtũtetheesye kũmanya kana no tũtetheke mũno twasoma ala mavuku ana maeleetye ĩũlũ wa Yesũ, maũndũ ala weekie, na ala wamanyĩisye vamwe na nguma ila waĩ nasyo.

Andũ amwe nĩmaasya twĩ na ‘Ũvoo Mũseo wa Mathayo’ kana twĩ na ‘Ũvoo Mũseo wa Yoana.’ Ti mavĩtyo kwasya ũu, nũndũ kĩla ũmwe aandĩkĩte “ũvoo mũseo ĩũlũ wa Yesũ Klĩsto.” (Maliko 1:1) O na vailye ũu, tũyĩthĩwa tũivĩtya tũkasya kana ũvoo mũseo nĩ ũvoo wʼonthe ũla ũandĩkĩtwe nthĩnĩ wa ala mavuku ana ma ũvoo mũseo.

Asomi aingĩ ma Ndeto ya Ngai nĩmatatĩte kũsianĩsya maũndũ ala mawetetwe nthĩnĩ wa Mathayo, Maliko, Luka, na Yoana na makonanyʼa ũndũ mosanĩte. Ũmwe weekie ũu nĩ mũandĩki ũmwe wa Syria weetawa Tatian, na eekie ũu ta mwakanĩ wa 170 ĩtina wa Klĩsto. Mũandĩki ũsu nĩwaĩkĩĩaa kana mavuku asu me ana nĩmaveveewe nĩ Ngai, na nũndũ wa ũu nĩwaandĩkie ĩvuku yĩtawa Diatessaron yĩla yĩeleetye ĩũlũ wa Yesũ na ũthũkũmi wake kwosana na mavuku asu me ana.

O nayo ĩvuku Yesũ Nĩwe Nzĩa, Nĩwe Wʼo, Nĩwe Thayũ yĩkĩte oou, ĩndĩ yĩ na ũvoo mwingangĩ na ũtonya kũĩkĩĩka mũnango. Twĩasya ũu nũndũ yu nĩtũeleetwe nesanga ũndũ mawathani maingĩ ala Yesũ waumisye meanĩĩtwʼe vamwe na ngelekanyʼo syake. Ũmanyi ũsu nũtumaa tũelewa nesanga maũndũ ala waneenaa na ala weekaa, vamwe na kũelewa ũndũ maatĩanĩe. O na ĩngĩ, syĩndũ sya tene ila syĩnzĩtwe nthĩ nitumĩte maũndũ angĩ makonetye aandĩki ma mavuku asu mamanyĩka nesanga. O na ũu wĩ o vo, vaiĩ mũndũ ũweta vyũ ũndũ maũndũ ala mawetetwe mavukunĩ asu maatĩanĩe. Kĩla kĩ vo nĩ kana, ĩvuku Yesũ Nĩwe Nzĩa, Nĩwe Wʼo, Nĩwe Thayũ nĩyĩwetete maũndũ asu kwa nzĩa ĩkũeleeka na ĩkwosana na kĩlĩko.

NĨWE NZĨA, WʼO, NA THAYŨ

Ũisoma ĩvuku yĩĩ, vindĩĩsya mũno kĩla ũtonya kwĩmanyĩsya vamwe na endwa maku. Lilikana kana Yesũ Klĩsto mwene nĩwatavisye mũtũmwa Thoma atĩĩ: “Nyie ninyie nzĩa na ninyie wʼo na ninyie thayũ. Vaiĩ mũndũ wũkaa kwa Asa atesĩle kwakwa.”—Yoana 14:6.

Ĩvuku Yesũ Nĩwe Nzĩa, Nĩwe Wʼo, Nĩwe Thayũ, nĩyĩũkũtetheesya wone kana nĩ ũndũ wa vata kwĩthĩwa na Yesũ tawe “nzĩa.” Mbee, tũyĩsa kũmũvikĩa Yeova kwa nzĩa ya mboya tũtesĩlĩte vala ve Yesũ. Na ĩngĩ, Yesũ nĩwe watũmĩiwe kũtũngĩĩa ngwatanĩo yitũ na Ngai. (Yoana 16:23; Alomi 5:8) Kwoou, Yesũ e weka nĩwe watũvingũĩe nzĩa ya kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ngai.

Yesũ nĩwe “wʼo.” Yesũ aneenaa na akekala kwosana na wʼo. Na eka ũu, ve mawathani maingĩ meanĩie na matwʼĩka “‘ĩĩ’ kwĩsĩla kwake.” (2 Akolintho 1:20; Yoana 1:14) Mawathani asu nĩmatũtetheeasya kũelewa kana nĩwe watũmĩiwe mũno nĩ Ngai kwĩanĩsya kĩeleelo kyake.—Ũvuanyʼo 19:10.

Na ĩndĩ Yesũ Klĩsto nĩwe “thayũ.” Yĩla weeyumisye akwʼe na etĩkya nthakame yake ate na naĩ, nĩwaumisye wovosyo ũla watũnengie mwanya wa kũkwata “thayũ wa wʼo.” Ĩĩ, “thayũ wa tene na tene.” (1 Timotheo 6:12, 19; Aeveso 1:7; 1 Yoana 1:7) O na ĩngĩ, akeethĩwa thayũ kwondũ wa andũ milioni mbingĩ ala makwie, nũndũ makathayũũkwʼa mekale tene na tene ĩvinda yĩla Ngai ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ.—Yoana 5:28, 29.

Ithyonthe nĩtwaĩle kũelewa kana Yesũ e na kĩanda kya vata mũno aitũmĩwa nĩ Ngai kwĩanĩsya kĩeleelo kyake. Vate nzika nũũtanĩa kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yesũ, ũla waisye: “Ninyie nzĩa na ninyie wʼo na ninyie thayũ.”