‘Syaĩĩsyai Kũvoyanĩ’

1, 2. (a) Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata tũendee ‘kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ’? (b) Nĩ makũlyo meva makonetye mboya ala twaĩle kwĩkũlya?

MŨNDŨ ũmwe wathũkũmaa wĩa wa ũtukũ aisye, “Masaa ala methĩawa me vinya mũno kwĩkala wĩ metho ũtukũ wʼonthe nĩ yĩla kũkilyĩ kũkya.” Nĩvatonyeka andũ ala mekalaa nthĩ ũtukũ mũima maketĩkĩlana na ndeto isu. No tũelekanyʼe ũndũ ũsu na ĩvinda yĩĩ tũĩ. Nthĩ ĩno ya Satani ĩkilyĩ kwanangwa. Aklĩsto maĩle kũtata vyũ nĩ kana maendee kwĩthĩwa me metho nũndũ no ta kũkilyĩ kũkya. (Alo. 13:12) Tũkalea kwĩka ũu twĩthĩwa tũyĩlikya mũisyonĩ mũnene. Kwoou nĩ ũndũ wa vata ‘twĩthĩwe na kĩlĩko kĩanu’ na tũiendeea ‘kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ.’—1 Vet. 4:7.

² Nũndũ mũminũkĩlyo wĩ vakuvĩ mũno, nũseo tũkekũlya atĩĩ: ‘Mboya syakwa syĩthĩawa syĩilyĩ ata? Nĩnĩvoyaa mĩthemba yonthe ya mboya, na nĩnĩvoyaa ndeũtĩĩa? Nyie nĩ kĩmanyĩo kya kũvoyea ala angĩ, kana nĩvoyaa o kwondũ wa mavata makwa? Nayo mboya ĩtonya kũndetheesya ata nĩĩsa kũtangĩĩwa?’

VOYAA MBOYA SYONTHE

3. Weta mĩthemba ĩmwe ya mboya.

³ Ĩla mũtũmwa Vaulo waandĩkĩaa kĩkundi kya Eveso, nĩwawetie ĩũlũ wa kũvoya “mboya syonthe.” (Aev. 6:18) Mavinda maingĩ ĩla tũũvoya, nĩtũmũkũlasya Yeova atwĩanĩsye mavata maitũ na aitũtetheesya kũsinda matatwa. Na nũndũ nĩwe “wĩwʼaa mboya,” nũtwĩthukĩĩasya na aitũsũngĩa. (Sav. 65:2) Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, nĩtwaĩlĩte kwĩkĩa kĩthito tũkavoyaa mboya sya mĩthemba ĩngĩ. Mĩthemba ĩsu ĩngĩ ya mboya no ta kũmũvoya Yeova nĩ kana tũmũtaĩe, tũmũtũngĩe mũvea, kana tũmwĩsũve.

4. Nĩkĩ twaĩle kũmũtaĩaa Yeova ĩla tũũvoya?

⁴ Ve maũndũ maingĩ ala matonya kũtuma tũmũtaĩa Yeova ĩla tũũmũvoya. Kwa ngelekanyʼo, ĩla twasũanĩa ĩũlũ wa “meko make me ũtonyi” na “ũnene wake mũnene,” nĩtwĩwʼaa twenda kũmũtaĩa. (Soma Savuli 150:1-6.) O na wasisya ĩla mĩsoa thanthatũ ya Savuli ya 150, nĩwetete mavinda 13 ĩũlũ wa kũmũtaĩa Yeova. Nake mũandĩki ũngĩ wa Savuli nĩwoonanisye ũndũ wamwendete Ngai mũno ĩla waisye, “Nĩkũtaĩaa mavinda mũonza kĩla mũthenya, nũndũ wa motwʼĩo maku malũngalu.” (Sav. 119:164) Wʼo ki, Yeova nĩwaĩle kũtaĩwa! Kwoou, twaĩle kũmũtaĩa “mavinda mũonza kĩla mũthenya,” kana kwa ndeto ingĩ, twaĩle kũmũtaĩa mavinda maingĩ.

5. Kũtũngaa mũvea mboyanĩ sitũ kũtonya kũtũsũvĩa ata?

⁵ Mũthemba ũngĩ wa vata wa mboya nĩ kũmũvoya Yeova nĩ kana ũmũtũngĩe mũvea. Vaulo athangaaisye ũũ Aklĩsto ala maĩ ndũanĩ ya Vilivi: “Mũikemakĩe kwa ũndũ o na wĩva; ĩndĩ kĩla ũndũnĩ mavata menyu nĩmatavanwʼe kwa Ngai na kũvoya na kwĩsũva vamwe na kũtũnga mũvea.” (Avi. 4:6) Nĩ ũndũ wa vata mũno kwitũ kũmũtũngĩaa Yeova mũvea kuma ngoonĩ kwondũ wa moseo onthe ala ũtwĩkĩte. Ũu nĩ wʼo nũndũ tũtwĩe mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo ya nthĩ ĩno ya Satani ĩla yĩ na andũ “mate mũvea.” (2 Tim. 3:1, 2) Andũ ma mũthemba ũsu me kĩla vandũ. Tũkaema kwĩsũvĩa nĩ laisi tũkekala o tamo. Ĩndĩ ethĩwa tũkeethĩawa na kĩmanyĩo kya kũtũngaa mũvea ĩla tũũvoya, ũndũ ũsu ũkatumaa twĩwʼa twĩ eanĩe na ũitũsiĩĩa tũikethĩwe “anyungunyĩsya, andũ ma kĩnyinginyi.” (Yuta 16) O na ĩngĩ, ĩla ana-a-asa ala me na mĩsyĩ meethĩwa na kĩmanyĩo kya kũtũngaa mũvea ĩla meũvoya me na mĩsyĩ yoo, ũndũ ũsu ũkatuma iveti syoo na syana syoo syĩthĩwa na kĩmanyĩo kya kũtũngaa mũvea.

6, 7. Kwĩsũvana nĩ kwĩka ata? Nĩ ĩndĩĩ tũtonya kũmwĩsũva Yeova?

⁶ Nayo mboya ya kwĩsũvana nĩ ĩla ĩvoyawa nĩ mũndũ na kĩthingʼĩĩsyo kuma ngoonĩ. Nĩ ĩndĩĩ tũtonya kũmwĩsũva Yeova? No tũmwĩsũve ĩla tũũthĩnwʼa kana ĩla tũwaĩte ũwau mũthũku mũno ũtonya kũtũaa. Ĩla tũũmũvoya Yeova mavindanĩ ta asu, ti ũndũ wĩ vinya tũkeyĩthĩa tũmwĩsũvie mũno atũtetheesye. Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, asu no mo maũndũ ala matonya kũtuma tũmwĩsũva Yeova?

⁷ Kwasũanĩa ĩla mboya ya Mwĩaĩi na ũisisya wone maũndũ ala Yesũ wawetie ĩũlũ wa ĩsyĩtwa ya Ngai, Ũsumbĩ wa Ngai, na kwenda kwake. (Soma Mathayo 6:9, 10.) Nthĩ ĩno yusũĩte ũthũku mwingĩ mũno, na mosumbĩ ma andũ nĩmaemetwe nĩ kwĩanĩsya mavata ma lasima ma ala mamasumbĩkĩte. Kwondũ wa ũu, nĩtwaĩlĩte kũvoya ĩsyĩtwa ya Ĩthe witũ wa ĩtunĩ yĩthewʼe na tũivoya Ũsumbĩ wake ũvetange ũsumbĩki wa Satani. O na ĩngĩ, yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kũmwĩsũva Yeova eanĩsye kwenda kwake kũũ nthĩ o ta kũya ĩtunĩ. Kwoou ekai tũendee kwĩkala twĩ metho na tũitata kũtũmĩa mĩthemba yonthe ya mboya.

“VOYAI”

8, 9. Nĩkĩ tũyaĩle kũsembea kũtũla mũtĩ Vetelo na amanyĩwʼa ala angĩ nũndũ wa kũkoma ĩla maĩ mũũndanĩ wa Ngesemanii?

⁸ O na kau mũtũmwa Vetelo nĩweekĩie vinya Aklĩsto maendee ‘kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ,’ we mwene ve ĩvinda yĩmwe waemiwe nĩ kũsyaĩĩsya. Nĩwe ũmwe wa ala amanyĩwʼa makomie ĩla Yesũ wavoyaa me mũũndanĩ wa Ngesemanii. O na ĩtina wa Yesũ kũmea ‘nĩmasyaĩĩsye na kũvoya,’ mayaaĩka ũu.—Soma Mathayo 26:40-45.

⁹ Ĩndĩ vandũ va kũsembea kũtũla mũtĩ Vetelo na amanyĩwʼa ala angĩ nũndũ wa kũkoma ĩla maĩ mũũndanĩ wa Ngesemanii, nũseo tũkalilikana kana maĩ na mĩnoo mingĩ mũno nũndũ wa maũndũ ala meekĩte mũthenya ũsu. Mũthenya o ũsu nowʼo meeyũmbanĩsye Vasaka na makamĩtanĩa ĩ ya wĩoo. Na wĩoo o ũsu nowʼo Yesũ wambĩĩisye Kyaũya kya Wĩoo kya Mwĩaĩi, na amonyʼa ũndũ makalilikanaa kĩkwʼũ kyake. (1 Ako. 11:23-25) Na ĩndĩ ‘mamina kwina, [nĩwʼo] maumaalile nza mathi kĩĩmanĩ kya Mĩthata,’ mesĩlĩte tũsĩlanĩ tũtheke twa Yelusaleme. Kuma Yelusaleme kũthi kũu maendete vaĩ o kamũkusyo. (Mt. 26:30, 36) Mayĩsa kũtwʼĩka nĩmavika Kĩĩmanĩ kya Mĩthata, nĩvatonyeka saa sita sya ũtukũ ikethĩwa syaĩ inavĩtũka. Takethĩwa o naitũ twaĩ mũũndanĩ wa Ngesemanii ũtukũ ũsu, nĩvatonyeka tũkethĩwa twakomie o tamo. Ĩndĩ vandũ va Yesũ kũtetya amanyĩwʼa asu, nĩwoonanisye kana nũkũelewa maĩ anou nũndũ ameie, “Veva nĩwʼo ũkwenda, ĩndĩ mwĩĩ ndwĩ na vinya.”

10, 11. (a) Maũndũ ala maendeeie mũũndanĩ wa Ngesemanii mamanyĩisye Vetelo ũndũ wĩva? (b) Maũndũ ala makwatie Vetelo meũmanyĩsya kyaũ?

¹⁰ Ũndũ ũsu weekĩkie mũũndanĩ wa Ngesemanii nĩwamanyĩisye Vetelo kĩndũ kya vata mũno. Nĩwamanyie kana kũlea kũsyaĩĩsya nĩ ũndũ mũthũku mũno. Mũthenya o ũsu Yesũ nĩwamatavĩtye atĩĩ: “Ũtukũ ũũ inywʼonthe nĩmũũlulutĩkwʼa nũndũ wakwa.” Ĩla Vetelo weewie ndeto isu aisye: “Ethĩwa onthe makalulutĩkwʼa nũndũ waku, nyie ndilulutĩkwʼa nongi.” Nake Yesũ ĩla weewie ũu amwĩie Vetelo kana nũkwĩsa kũmũkaĩa katatũ. Ĩndĩ Vetelo aleile vyũ ndeto sya Yesũ na asya: “O na ethĩwa no mũvaka nĩkwʼe naku, ndikakũkaĩa.” (Mt. 26:31-35) Ĩndĩ o na kau Vetelo nĩweevĩtie ũu, nĩwesie kũlulutĩka o tondũ Yesũ wawetete. Ĩla Vetelo wamanyie ũndũ weeka, eewie athĩnĩka mũno nginya “aĩa kĩĩo kĩ woo.”—Luka 22:60-62.

¹¹ Maũndũ asu nĩmatumie Vetelo amanya kana ndaĩle kwĩyĩelelaa. Vai nzika kana mboya nĩyo yamũtetheeisye Vetelo aeka kwĩyĩelela. Twĩsĩ ũu ata? Twĩsĩ ũu nũndũ Vetelo mwene no we waumisye ũtao wa kana twaĩle ‘kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ.’ Yo nĩtũatĩĩaa ũtao ũsu Vetelo waveveewe kũandĩka? Ĩkũlyo yĩngĩ nĩ, nĩtwonanasya kana nĩtũmwĩkwatĩtye Yeova kwa ‘kũvoya’ tũteũtĩĩa? (Sav. 78:7) O na ĩngĩ nũseo tũkalilikana ndeto ii sya mũtũmwa Vaulo: “Ũla ũnũkwona e mũũngamu, nĩesũvĩe ndakavalũke.”—1 Ako. 10:12.

MBOYA SYA NEEMIA NĨSYASŨNGĨIWE

12. Nĩ kwa nzĩa yĩva Neemia watũtiĩe ngelekanyʼo nzeo?

¹² Kwasũanĩa ĩũlũ wa Neemia. Athũkũmaa kwa mũsumbĩ wa Velisia, Alitasasita, myaka ta 450 mbee wa kũsyawa kwa Klĩsto, na wĩa wake waĩ kũnenga mũsumbĩ mbinyu. Neemia nĩwatũtiĩe ngelekanyʼo nzeo ya kũvoyaa na kĩthingʼĩĩsyo kuma ngoonĩ. Ĩvinda yĩmwe ‘nĩwatĩĩie kũya na avoya mbee wa Ngai’ kwa mĩthenya kauta nĩkwĩthĩwa nĩwamakĩtwʼe mũno nĩ thĩna ũla wakwatĩte Ayuti ala maĩ Yelusaleme. (Nee. 1:4) Ĩla Mũsumbĩ Alitasasita wamũkũlilye nĩkĩ ũtukĩtye ũthyũ na kĩla ũkwenda mũsumbĩ amwĩke, Neemia ‘nĩwavoyie Ngai wa ĩtunĩ’ ndatĩkanĩ o ĩsu. (Nee. 2:2-4) Kweethĩiwe ata? Yeova nĩwasũngĩie mboya ya Neemia na aaĩlya maũndũ nĩ kana athaithi make matetheke. (Nee. 2:5, 6) No nginya ũndũ ũsu wĩthĩwe walũlũmĩĩilye mũno mũĩkĩĩo wa Neemia.

13, 14. Twaĩle kwĩka ata ethĩwa nĩtũkwenda mũĩkĩĩo witũ wĩkale wĩ mũlũmu na tũimũsiĩĩa Satani ndakatũtũle ngoo?

¹³ Kũvoya tũteũtĩĩa o tondũ Neemia weekie, nĩkũtũtetheeasya kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu. Satani nde tei o na vanini na akothaa kũtũvithũkĩa ĩla twĩ onzu. Kwa ngelekanyʼo, ethĩwa twĩ na ũwau mũna ũũtũthĩnyʼa kana nĩtũkwʼĩte ngoo, nĩvatonyeka tũkambĩĩa kwĩsilya Ngai ti ta wonaa ĩvinda yĩla tũtũmĩaa ũtavanyʼanĩ kĩla mwei yĩ ya vata. Amwe maitũ no mewʼe makwʼĩte ngoo nũndũ wa maũndũ matonya kwĩthĩwa mamakwatie ĩvinda ĩvĩtu. Satani endaa twone twĩ andũ vathei vyũ. Ĩla Satani ũkũtũkita, ethĩawa o ayenda kũtũtũla ngoo nĩ kana mũĩkĩĩo witũ wonze. Ĩndĩ ĩla twaendeea ‘kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ,’ mũĩkĩĩo witũ nũlũlũmĩĩlawʼa. Kwa nzĩa ĩsu, mũĩkĩĩo witũ ũkeethĩawa ta ngao nene ‘ĩla kwondũ wayo tũkatonya kũvosya mĩsyĩ yonthe yĩ na mwaki ya ũla mũthũku.’—Aev. 6:16.

¹⁴ Twaendeea ‘kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ,’ tũkaendeea kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku kwa Yeova o na twakwatwa nĩ matatwa tũtataĩĩe. Ĩla twakomana na mathĩna kana matatwa, nĩtũlilikanei ngelekanyʼo ya Neemia na tũimũvoya Ngai ndatĩkanĩ o ĩsu. Yeova e weka nowe ũtonya kũtũtetheesya tũsinde matatwa na tũyũmĩĩsya mathĩna ala matonya kwonzya mũĩkĩĩo witũ.

VOYEAA ALA ANGĨ

15. Nĩ makũlyo meva makonetye kũvoyeaa ala angĩ twaĩle kwĩkũlya?

¹⁵ Yesũ nĩwavoyeie mũno Vetelo nĩ kana mũĩkĩĩo wake ndũkonze. (Luka 22:32) Mũklĩsto ũmwe wa ĩvinda ya atũmwa weetawa Evavila nĩwaatĩĩie ngelekanyʼo ĩsu ya Yesũ. Athetheeisye mũno kũvoyea ana-a-asa make ala maĩ Kolosai. Vaulo aandĩkĩie ana-a-asa asu ũũ: “Mavinda onthe [Evavila] nũmũvoyeaa na kĩthingʼĩĩsyo kwa Ngai, nĩ kana mwĩthĩwe mwĩ alũmu mũĩkĩĩonĩ, mũte na nzika o na vanini ĩũlũ wa kwĩka kwenda kwa Ngai.” (Ako. 4:12, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Kwondũ wa ũu, nũseo tũkekũlya atĩĩ: ‘Nyie nĩnĩvoyeaa ana-a-asa onthe na kĩthingʼĩĩsyo? Nĩ keana nĩvoyeaa ana-a-asa ala makwatĩtwe nĩ mĩisyo? Nĩ ĩndĩĩ nĩĩla kũvoyea mũno ala makwatĩĩe maũndũ maito nthĩnĩ wa ũseũvyo wa Yeova? Yo nĩnĩla kũvoyea amwe kĩkundinĩ ala maendee kũmĩĩsya mathĩna?’

16. Yo ve vata wa kũvoyea ala angĩ? Elesya.

¹⁶ Kũmũvoya Yeova Ngai kwondũ wa ana-a-asa nĩkũmatetheeasya mũno. (Soma 2 Akolintho 1:11.) O na kau ti lasima Yeova asũngĩe mboya aĩ nũndũ athaithi make aingĩ nĩmamũvoya kĩtũngĩlĩĩlo eanĩsye ũndũ mũna, we nũtanaa mũno kwona kĩthito kyoo kya kũthĩnĩkĩa ala angĩ kuma ngoonĩ ĩla watwʼa kũsũngĩa mboya syoo. Kwoou twaĩle kwona kĩ kĩanda kya mwanya na ndaĩa nene kũvoyea ala angĩ. O ta Evavila, twaĩle kwonanyʼa kana nĩtwendete vyũ Aklĩsto ala angĩ na kana nĩtũmathĩnĩkĩaa kwa kũmavoyea na kĩthingʼĩĩsyo. Kwĩka ũu kũkatuma tũkwata ũtanu mwingĩ nũndũ “kwĩ mũyo kũnengane kwĩ kwosa.”—Meko 20:35.

“ŨTANGĨĨO WĨ VAKUVĨ NAITŨ”

17, 18. ‘Kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ’ kũtonya kũtũtetheesya ata?

¹⁷ Vaulo atambĩte kwasya kana “utukũ nĩ mũendu mũno, mũthenya nũthengeee,” aandĩkie ũũ: “Tũkĩmanya ĩvinda, kana yuyu kyathĩ nĩ kĩviku kya kũamũka kuma toonĩ: nũndũ yu ũtangĩĩo wĩ vakuvĩ naitũ kwĩ yĩla tweetĩkĩlile mbee.” (Alo. 13:11, 12) Nthĩ nzaũ ĩla Ngai ũtwathĩte yĩ vakuvĩ, na ũtangĩĩo witũ wĩ vakuvĩ vyũ kwĩ ũndũ tũtonya kwĩsilya. Tũyaĩle o na vanini kũkoma kĩ-veva, na tũyaĩle nongi kwĩtĩkĩlya maũndũ ma nthĩ matwanangĩe ĩvinda yĩla tũtonya kũtũmĩa tũimũvoya Yeova. Ĩndĩ ekai tũtwʼe ‘kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ.’ Kwĩka ũu kũkatũtetheesya twĩthĩwe na ‘mwĩkalĩle mũtheu wa thayũ na kũmũkĩa Ngai’ kavindanĩ kaa tweteele mũthenya wa Yeova ũvike. (2 Vet. 3:11, 12) Maũndũ ala twĩkaa makoonanyʼa ethĩwa twĩ metho kĩ-veva na ethĩwa nĩtũĩkĩĩe kana nthĩ ĩno nthũku ndĩtĩa kwanangwa. Kwoou ekai ‘tũvoyae tũtekũeka.’ (1 Ath. 5:17) Na nĩtũatĩĩei ngelekanyʼo ya Yesũ kwa kũmanthaa ĩvinda tũvoye twĩ ithyoka. Ethĩwa tũkoosa ĩvinda yĩtoetye nĩ kana tũmũvoye Yeova, tũkeethĩawa na mũamba mũseo nake. (Yak. 4:7, 8) Vai ũathimo ũngĩ mũseo kũvĩtũka ũsu!

¹⁸ Maandĩko maĩtye: “Matukũ ma mwĩĩ wake, [Klĩsto nĩwamũvoyie] ũla waĩ atonya kũmũtangĩĩa kũmumya kĩkwʼũnĩ, na mboya na mawĩsũvano vamwe na kũĩa mũno na methoi, na eethukĩĩwʼa nũndũ wa kũmũkĩa Ngai.” (Aevl. 5:7) Yesũ nĩwavoyaa na akesũvana, o na nĩwaendeeie kwĩthĩwa e mũĩkĩĩku kwa Ngai mũvaka ndatĩka ya mũthya. Nũndũ wa ũu, Yeova nĩwathayũũkisye Mwana ũsu wake ũmwendete na amũnenga mũthĩnzĩo wa kwĩkala ĩtunĩ e na thayũ ũtatonya kũkwʼa. O naitũ no tũendee kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku kwa Ĩthe witũ wa ĩtunĩ o na twakwatwa nĩ matatwa mailyĩ ata. O na vai nzika kana no tũkwate mũthĩnzĩo wa thayũ ũtathela twaendeea ‘kũsyaĩĩsya kũvoyanĩ.’