We Yesũ Ailyĩ Ata?

Vai mũndũ wĩsĩ nesa ũndũ Yesũ wailyĩ nũndũ ndaaĩa mũndũ amũkũne visa kana ase ĩvisa yake. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, kwa myaka maana maingĩ, asoli aingĩ nĩmethĩĩtwe maisola visa sya kwonanyʼa ũndũ Yesũ wailyĩ.

Kwa wʼo, asoli asu mayeesĩ nesa ũndũ Yesũ wailyĩ. Mavinda maingĩ matongoeawʼa nĩ maũndũ ta syĩthĩo, mĩĩkĩĩo ya ndĩni, na wendi wa ala meenda kũsolelwa visa wa Yesũ nĩ kana mamanye ũndũ meũmũsola ailyĩ. O na ũu wĩ o vo, visa ũla masola waĩ ũtonya kũtuma andũ methĩwa na woni ũtaĩle ĩũlũ wa Yesũ, o na waĩ ũtonya kũtuma matamũmanya na mataelewa momanyĩsyo make.

Asoli amwe masolaa Yesũ e mwonzu, e na nzwĩĩ ndaasa na kĩngʼee, na emakĩe. Nasyo visa ingĩ syoonanasya Yesũ e na vinya ũvĩtũkĩte wa mũndũ, athyũlũlũkĩtwe nĩ kyeni kĩtheu mũtwe, kana e mũndũ ũtendete kũtindanyʼa na andũ. Syo visa isu nĩsyonanasya nesa ũndũ Yesũ wailyĩ? Tũtonya kũmanya ata? Nzĩa ĩmwe ya kwĩka ũu nĩ kwĩmanyĩsya maũndũ me Mbivilianĩ matonya kũtũtetheesya kũelewa ũndũ Yesũ ũtonya kwĩthĩwa ailyĩ. O na maũndũ asu no matũtetheesye kwĩthĩwa na woni waĩle ĩũlũ wa Yesũ.

‘NĨWANZEŨVĨSYE MWĨĨ’

Yesũ awetie ndeto isu mboyanĩ yake, na veonekana aiwetie ĩvindanĩ yĩla wavatisawa. (Aevelania 10:5; Mathayo 3:13-17) Mwĩĩ ũsu wailyĩ ata? Vathelete ta myaka 30 ĩtina wa mũlaĩka Kavilieli kũtavya Meli atĩĩ: “Ũkaitava, na ũkasyaa kana kavĩsĩ, . . . Mwana wa Ngai.” (Luka 1:31, 35) Kwoou, Yesũ aĩ mũndũ mwĩanĩu kana ũte na naĩ, o tondũ Atamu woombĩtwe ailyĩ. (Luka 3:38; 1 Akolintho 15:45) No nginya Yesũ ethĩwe aĩ mũndũũme mũmbe nesa, na no ĩthĩwa avwʼanene na inyia wake Meli, ũla waĩ Mũyuti.

Kĩvathũkanyʼo na Alomi, Yesũ nĩwaĩthasya kĩngʼee nũndũ kĩu nĩkyo kyaĩ kĩthĩo kya Ayuti. Kĩngʼee kya Ayuti kĩyeethĩawa kĩ kĩasa mũno na nĩmakĩsanũaa nesa nũndũ nĩkyatumaa mũndũ anengwa ndaĩa. Vate nzika, no nginya Yesũ ethĩwe eenzaa kĩngʼee na nzwʼĩĩ yake nĩ kana iikasave mũno. No Anasili me oka, ta Samusoni, mateenzaa nzwʼĩĩ yoo.—Motalo 6:5; Asili 13:5.

Yesũ atavikĩtye myaka 30, athũkũmaa wĩa wa mbwaũ ate kũtũmĩa masinĩ sya sitima ila ĩtũmĩawa wĩanĩ ũsu ũmũnthĩ. (Maliko 6:3) Kwoou no nginya ethĩwe aĩ na mwĩĩ mũlũmu. Kavinda kanini ĩtina wa kwambĩĩa wĩa wake wa ũtavanyʼa, ‘nĩwalũngilye onthe ĩkalũnĩ, vamwe na malondu moo na ngʼombe; na mbesa sya ala meũvunzya atulũla, na mesa syoo akulumanyʼa,’ na eekie ũu e o weka. (Yoana 2:14-17) Ũndũ ta ũsu ũtonya kwĩkwa nĩ mũndũ wĩ na vinya. Yesũ atũmĩaa mwĩĩ mũseo ũla wanengetwe nĩ Ngai kwĩanĩsya wĩa ũla wanengetwe. Na nĩkyo kĩtumi waisye atĩĩ: “Mũvaka nĩtavanʼye ũvoo mũseo wa ũsumbĩ wa Ngai ndũanĩ ila ingĩ nasyo: nũndũ natũmiwe nũndũ wa ũu.” (Luka 4:43) No nginya Yesũ ethĩwe aĩ na vinya mwingĩ nĩ kana ethĩwe atonya kũthi na maaũ kũndũ kwingĩ nthĩ ya Valestina aitavanyʼa ũvoo mũseo.

“ŨKAI KWAKWA, . . . NAKWA NGAMŨTHŨMŨSYA”

Nĩkwĩthĩwa Yesũ aĩ mũtanu na nĩwendete andũ, no nginya andũ ala ‘mathĩnĩaa wĩa na maĩ na mĩio mĩito’ methĩwe mendeeiwʼe nĩ ndeto isu syake. (Mathayo 11:28-30) Ũndũ wendeeawʼa nĩ andũ na ũndũ wamewʼĩaa tei nĩ maũndũ maĩkĩĩthasya kana watho wake wa kũthũmũsya ala mendaa kwĩmanyĩsya kuma kwake nĩ wa wʼo. O na syana nini nĩsyendaa kũtindanyʼa na Yesũ nũndũ Mbivilia yonanĩtye kana nĩwasyosie na “aivĩtĩĩsya moko make.”—Maliko 10:13-16.

O na kau Yesũ nĩweewie woo mwingĩ mũno atanamba kũkwʼa, ndekalaa emakĩe kana ate mũtanu. Kwa ngelekanyʼo, ve ĩvinda waendie mũtwaanonĩ ũla waĩ Kena, na e kũu nĩwaseũvĩisye andũ mbinyu kwa kũvĩndũa kĩwʼũ kyatwʼĩka mbinyu nzeo. (Yoana 2:1-11) Nĩwaendaa kũndũ kũngĩ andũ mombanĩe, na akamamanyĩsya maũndũ ma vata matesa kũla.—Mathayo 9:9-13; Yoana 12:1-8.

Ĩndĩ ũndũ ũla wa vata mũno nĩ kana nzĩa ĩla Yesũ watũmĩaa kũtavanyʼa yatumaa ethukĩĩsya make matanĩa kũmanya kana me na wĩkwatyo wa thayũ ũtathela. (Yoana 11:25, 26; 17:3) Ĩla ala amanyĩwʼa 70 mamũtavisye maũndũ maseo ala monie me ũtavanyʼanĩ, ‘nĩwatanie’ mũno na amea atĩĩ: “Tanai nũndũ masyĩtwa menyu nĩmaandĩkĩtwe ĩtunĩ.”—Luka 10:20, 21.

“ĨNDĨ INYWʼĨ MŨTIKETHĨWE MŨILYĨ ŨU”

Atongoi ma ndĩni ma ĩvinda ya Yesũ nĩmatũmĩaa nzĩa sya ũseleke nĩ kana meyendeesye andũnĩ na malũlũmĩĩlye ũkũmũ woo. (Motalo 15:38-40; Mathayo 23:5-7) Kĩvathũkanyʼo namo, Yesũ eeie atũmwa make kana mayaĩle ‘kũsumbĩka’ andũ angĩ. (Luka 22:25, 26) O na Yesũ nĩwakanisye amanyĩwʼa make amea atĩĩ: “Ĩsũvĩei aandĩki, ala mendaa kũtambũka mekĩe ngũa ndaasa, na kũkethwʼa ingʼangʼanĩ.”—Maliko 12:38.

Ĩndĩ Yesũ ndeekaa tamo nũndũ nĩwavulanaa na andũ, o na ve ĩvinda andũ mataamanya kana e namo ĩkomanonĩ. (Yoana 7:10, 11) O na e katĩ wa amanyĩwʼa make 11, ndwaĩ ũtonya kũmũvathũkanyʼa namo. Kwa ngelekanyʼo, Yutasi, ũla wamũvũnyanĩie Yesũ, eekie kũmũmumunya, nũndũ ũsu nĩwʼo waĩ “wonanʼyo” ũla wavangĩte kũtũmĩa atetheesye ala wookĩte namo mamũmanye Yesũ.—Maliko 14:44, 45.

Kwoou o na kau ve maũndũ maingĩ matesĩkĩe ĩũlũ wa ũndũ Yesũ wailyĩ, vate nzika no twasye kana ũndũ ũsolawa ailyĩ mavinda maingĩ, ti wʼo wailyĩ. Ĩndĩ kĩla kya vata vyũ nĩ ũndũ tũmwonaa Yesũ ĩvinda yĩĩ, ĩndĩ ti ũndũ wailyĩ.

“KŨTIELE ĨVINDA ĨNINI, NA NTHĨ NDĨKAMBONA ĨNGĨ”

O mũthenyanĩ ũla Yesũ wawetie ndeto isu nowʼo wakwie na athikwa. (Yoana 14:19) Aumisye thayũ wake nĩ kana “wĩthĩwe wovosyo kwondũ wa aingĩ.” (Mathayo 20:28) Na mũthenya wa katatũ Ngai nĩwamũthayũũkisye “vevanĩ” na “amumĩlya onanwʼe” kwa amanyĩwʼa amwe make. (1 Vetelo 3:18; Meko ma Atũmwa 10:40) Yesũ ailyĩ ata ĩvindanĩ yĩu wamaumĩlĩĩle amanyĩwʼa make? Veonekana aĩ kĩvathũkanyʼo na ũndũ wailyĩ atanamba kũawa, nũndũ o na amanyĩwʼa make mayaamũmanya na mĩtũkĩ. Ĩla Meli Makatalene wamwonie Yesũ, asũanĩie nĩ mũsũvĩi wa mũũnda, namo ala amanyĩwʼa make elĩ maendete Emau mamwona masũanĩie no mũndũ ũendete o vandũ.—Luka 24:13-18; Yoana 20:1, 14, 15.

Ũmũnthĩ twaĩle kwĩthĩwa na woni mwaũ ĩũlũ wa ũndũ Yesũ ũilyĩ? Ĩtina wa myaka 60 kuma Yesũ akwʼa, mũtũmwa Yoana nĩwoonie mawoni ĩũlũ wa Yesũ. Mawoninĩ asu, Yoana ndaaona mũndũ wambĩtwe ngelanyʼonĩ. Ĩndĩ oonie “Mũsumbĩ wa asumbĩ na Mwĩaĩi wa eaĩi,” nake nĩ Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai, ũla o mĩtũkĩ ũkilyĩ kũsinda amaitha onthe ma Ngai, namo nĩ ndaimoni na andũ athũku, na ĩndĩ aietee andũ moathimo ma tene na tene.—Ũvuanʼyo 19:16; 21:3, 4.