Andũ Aseo Makwatawa Nĩ Maũndũ Mathũku Nĩkĩ?

Andũ aingĩ nĩmatonya kwona kana Yeova Ngaia nĩwe waĩle kũtũlwa mũtĩ nũndũ wa maũndũ onthe ala mekĩkaa vaa nthĩ, vamwe na ala mathũku, nĩkwĩthĩwa nĩwe Mũmbi wa syĩndũ syonthe na nĩwe mwene vinya w’onthe. Ĩndĩ kwasũanĩa kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya ĩũlũ wa Ngai ũla wa w’o:

• ‘Yeova nĩ mũlũngalu nzĩanĩ syake syonthe.’—Savuli 145:17.

• ‘Nzĩa syake syonthe nĩ ndũngalu: Ngai wa kĩthito na ũte na naĩ, Nake nĩ wa w’o na mũlũngalu.’—Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 32:4.

• ‘Mwĩaĩi ausũĩte ĩnee na tei.’—Yakovo 5:11.

Ngai ti we ũtumaa maũndũ mathũku mekĩka. Ĩndĩ nĩwe ũtumaa andũ angĩ meka mothũku? Aiee, ti we. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Mũndũ o na wĩva atatwa ndakasye, Nĩngũtatwa nĩ Ngai.” Nĩkĩ? “Nũndũ Ngai ndatonya kũtatwa nĩ ũthũku, o nake mwene ndatataa mũndũ.” (Yakovo 1:13) Ngai ndatataa andũ kana akatuma mũndũ o na wĩva eka ũthũku. O na ĩngĩ, Ngai ti we ũetae maũndũ mathũku. Kwoou, nũũ kana nĩ kyaũ kyaĩle kũtũlwa mũtĩ ĩla maũndũ mathũku meekĩka?

KWĨTHĨWA VANDŨ VATAĨLE ĨVINDA YĨTAĨLE

Mbivilia nĩyonanĩtye kĩndũ kĩmwe kĩla kĩtumaa andũ mathĩna. Yaĩtye ũũ: “Ĩvinda na ĩvuso [ũndũ ũtataĩĩwe] nĩsyĩkĩkaa kwa onthe.” (Mũtavan’ya 9:11) Ĩla ũndũ ũtataĩĩwe kana mũisyo weekĩka, andũ ala me vakuvĩ nĩmo makwatawa nĩ ũndũ ũsu ĩndĩ ti ala me vaasa. Myaka vakuvĩ 2,000 mĩvĩtu, Yesũ Klĩsto nĩwawetie ĩũlũ wa mũisyo ũmwe watumie andũ 18 makw’a ĩla matumbiwe nĩ mwako mũtũlu. (Luka 13:1-5) Mayaakwatwa nĩ mũisyo ũsu nũndũ wa meko moo, ĩndĩ makwie nũndũ maĩ mwakonĩ ũsu ĩla wambĩĩe kũtumbũka. O mĩtũkĩ, Mwei wa 1, 2010, nĩkũnaumĩlile kĩthingitho kĩnene nthĩ ya Haiti, na silikalĩ ya nthĩ ĩsu ĩwetete kana andũ mbee wa 300,000 nĩmanakwie. Kĩthingitho kĩu kĩnoaie andũ kĩteũvathũkany’a nĩmo aaũ. O namo mowau vaiĩ ĩvinda matakwata mũndũ.

Andũ amwe nĩmatonya kũkũlya atĩĩ: ‘Yo Ngai ndasiĩĩa maũndũ asu mathũku maikekĩke? We ndasiĩĩa andũ aseo maikakwatwe nĩ mĩisyo?’ Nĩ kana Ngai eke ũu, aĩle kwĩthĩwa esĩ maũndũ mathũku matanamba kwĩkĩka. Ngai e ũtonyi wa kũmanya maũndũ ma ĩvinda yũkĩte. Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ: We Ngai atũmĩaa ũtonyi wake ate kwĩsiĩĩa akamanya maũndũ ta asu?—Isaia 42:9.

Maandĩko maĩtye atĩĩ: “Ĩndĩ Ngai waitũ e matunĩ: nĩwĩkĩte o ũndũ wendie.” (Savuli 115:3) Yeova ndekaa maũndũ onthe ala wĩ na ũtonyi wa kwĩka, ĩndĩ ekaa o ala woona ve vata wa kũmeka. Na ũu now’o wĩkaa kwelekela maũndũ ala ũkwenda kũmanya mbee wa matanekĩka. Kwa ngelekany’o, ĩla ũthũku waingĩvie ndũanĩ sya Sotomo na Ngomola, Ngai atavisye Avalaamu ũũ: ‘Nĩngũtheea yu, none kana nĩw’o mekĩte o ũndũ kĩĩo kyayo kĩmbikĩe; na ethĩwa ti w’o ngamanya.’ (Mwambĩlĩlyo 18:20, 21) Kwa ĩvinda Yeova nĩwatw’ĩte kũlea kũmanya ũthũku wa ndũa isu. O ta ũu, Yeova no anyuve kũlea kũmanya kĩla kĩndũ. (Mwambĩlĩlyo 22:12) Ĩndĩ ũu ti kwonany’a atĩ ve maũndũ ũtatonya, kana e na wonzu mũna. Nũndũ “wĩa wake nĩ mwĩanĩu,” mũno mũno maũndũ ala Ngai ũnyuvaa kũmanya matanekĩka nĩ ala makonanĩtye na kĩeleelo kyake. We ndalasimĩthasya andũ meke maũndũ mana.b (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 32:4) Kwoou tũtonya kwasya ata? Tũtonya kwasya atĩĩ: Ngai atũmĩaa ũĩ wake kũsakũa kĩla ũkwenda kũmanya kĩtanamba kwĩkĩka.

ANDŨ NĨMAĨLE KŨTŨLWA MŨTĨ?

Mavinda amwe andũ nomo meyĩeteae mathĩna. Kwoona ũndũ Mbivilia yĩeleetye ũndũ mũndũ ũtonya kwĩlikya thĩnanĩ. Yaĩtye ũũ: “Kĩla mundũ atatawa akĩkusw’a na kũkengwa nĩ ĩtomo yake mwene. Na ĩndĩ ĩtomo yaya ĩvu, yĩsyaaa naĩ: na ĩla naĩ yeana, ĩsyaaa kĩkw’ũ.” (Yakovo 1:14, 15) Ĩla mũndũ waatĩĩa mawendi kana mĩmeo mĩthũku, ndalea kũlika thĩnanĩ. (Alomi 7:21-23) O tondũ isitoli yonanĩtye, andũ nĩmekĩte maũndũ mathũku mũno na ũu ũkaete mathĩna maingĩ. O na eka ũu, andũ athe nĩmatonya kũsesenga angĩ matw’ĩke athavu, na kwa nzĩa ĩsu mayĩendeesya ũthũku.—Nthimo 1:10-16.

Yo Ngai nĩwaĩle kũlikĩlĩĩla maũndũ na kũsiĩĩa andũ nĩ kana maeke kwĩka maũndũ mathũku? Kwasũanĩa ĩũlũ wa ũndũ mũndũ wũmbĩtwe. Maandĩko maĩtye kana Ngai oombie mũndũ na mũvw’ano wake, na ũu nĩ kwasya kana amũmbie amũtutĩtye. Kwoou andũ me na ũtonyi wa kwĩthĩwa na ndaĩa ta sya Ngai. (Mwambĩlĩlyo 1:26) Andũ nĩmanengiwe mũthĩnzĩo wa ũthasyo wa kwĩnyuvĩa, na kwoou no manyuve kũmwenda Ngai na kwĩthĩwa me anyanyae kwa kwĩka maũndũ ala mamwendeeasya. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 30:19, 20) Keka Ngai ekaa kũlasimĩthya andũ methĩwe na mwĩkalĩle mũseo, nĩ vethĩwa ve vata wa ũthasyo wa kwĩnyuvĩa? Ũndũ ta ũsu ũtonya kũtuma andũ methĩwa vathei, na mayĩkala masinĩ ila ithũkũmaa kwosana na o ũndũ syaseũviw’e ithũkũmae. O na tũkasya maũndũ matũkwataa nũndũ wa vaati, kana nũndũ twavangĩĩiwe kuma tene metũkwata, twĩthĩwa tũyonany’a kana tũilyĩ masinĩ. Twaĩle kwĩthĩwa twĩ atanu mũno nũndũ Ngai nũtũnengete ndaĩa ya kwĩnyuvĩa kĩla tũkwenda kwĩka. Ĩndĩ ũu ti kwasya kana mothũku ala maetetwe nĩ mavĩtyo ma andũ meendeea kũtũũmĩsya tene na tene.

YO TŨTHĨNAA NŨNDŨ WA KARMA?

Ũkakũlya mũndũ wa ndĩni ya Hindu kana Buddha ĩkũlyo yĩla yĩ kavanĩ ya ĩkaseti yĩĩ, atonya kũsũngĩa atĩĩ: “Andũ aseo makwatawa nĩ maũndũ mathũku nũndũ wa mwĩao wa Karma. Methĩawa maiketha kĩla mavandie ĩla maĩ thayũ tene.”c

O tũendeee kũneena ĩũlũ wa Karma, nũseo tũkemanyĩsya kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya ĩũlũ wa kĩkw’ũ. Mũndũ wa mbee, ũla weetawa Atamu, ataviw’e ũũ nĩ Ngai me mũũndanĩ wa Eteni: “Wa kĩla mũtĩ wa mũũndanĩ nũtonya ũya o ũndũ ũkwenda: ĩndĩ wa mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku, ndũkaye: nĩkwĩthĩwa mũthenya ũla ũkaya waw’o ndũkatĩa ũkw’a.” (Mwambĩlĩlyo 2:16, 17) Takethĩwa Atamu nĩwamwĩwie Ngai, ethĩwa ekalile tene na tene. Kĩkw’ũ kyookie nũndũ wa kũlea kũmwĩw’a Ngai. Ĩtina wa ũu, asyai maitũ ma mbee nĩmasyaie, na “kĩkw’ũ kyavikĩa andũ onthe.” (Alomi 5:12) Na nũndũ wa ũu no twasye “ĩtuvi ya naĩ nĩ kĩkw’ũ.” (Alomi 6:23) O na ĩngĩ Mbivilia yĩeleetye ũũ: “Nũndũ ũla wakwie nũtalĩtwe ta ũte na naĩ.” (Alomi 6:7) Kwa ndeto ingĩ, andũ maiendeeaa kũĩvĩa naĩ syoo ĩtina wa kũkw’a.

Andũ milioni mbingĩ maasya kana mathĩna methĩawa kw’o nũndũ wa Karma. Kwoou, ala maĩkĩĩaa Karma nĩmetĩkĩlaa thĩna ũla ũmakwataa kana ũla ũkwataa ala angĩ, mate kwona ũu ta ũndũ mũnene mũno. Ĩndĩ ũw’o nĩ kana ũmanyĩsyo ũsu ndũnengae andũ wĩkwatyo wa kana ũthũku ũkathela. Andũ ala maĩkĩĩaa Karma maasya kana mũndũ atonya kũeka kũkwatwa nĩ maũndũ mathũku aeka kũsyawa ĩngĩ na ĩngĩ. Kwosana na ũmanyĩsyo ũsu, mũndũ aekaa kũsyawa ĩngĩ kwa kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũseo na ũmanyi wa mwanya. Mawoni asu me kĩvathũkany’o vyũ na ũndũ Mbivilia ĩmanyĩasya.d

KĨTINA KYA MATHĨNA!

Ĩndĩ mũndũ ti we kĩtina kya mathĩna. Satani ũla nĩ Ndevili, na ũla waĩ mũlaĩka mũĩkĩĩku wa Ngai, “ndaaĩkala nthĩnĩ wa w’o” na nĩwaetie naĩ nthĩ yonthe. (Yoana 8:44) Nĩwambĩĩisye ũlei mũũndanĩ wa Eteni. (Mwambĩlĩlyo 3:1-5) Yesũ Klĩsto amwĩtie “ũla mũthũku” na “mũnene wa nthĩ.” (Mathayo 6:13; Yoana 14:30) Andũ aingĩ maatĩĩaa Satani kwa kwĩtĩkĩla kũkengwa nĩwe malee nzĩa nzeo sya Yeova. (1 Yoana 2:15, 16) Ĩandĩko ya 1 Yoana 5:19 yaĩtye atĩĩ: “Nthĩ yonthe ĩtwĩe nthĩnĩ wa ũla mũthũku.” O na kwĩ syũmbe ingĩ sya veva ila syathũkie na syakwata Satani mbau. Mbivilia yonanĩtye kana Satani na ndaimoni syake nĩ ‘akengani ma nthĩ yonthe’ na kwoou nĩmaetete ‘woo ĩũlũ wa nthĩ.’ (Ũvuan’yo 12:9, 12) Kwoou Satani,ũla nĩwe Ndevili, nĩwe waĩle kũtũlwa mũtĩ nũndũ wa ũthũku ũla ũkwataa andũ.

Kwa w’o, Ngai ti we waĩle kũtũlwa mũtĩ nũndũ wa maũndũ mathũku ala makwataa andũ na ti we ũtumaa mathĩna. Vandũ va ũu, Ngai nũtwathĩte kana akamina mathĩna o tondũ kĩlungu kĩla kĩatĩĩe kyonanĩtye.