“Mbee wa Maũndũ Onthe, Ĩthĩwai Mũkyendana Mũno na Wendo Mũvyũ”

“Ĩndĩ mũminũkĩlyo wa maũndũ onthe nĩ mũthengeeu. . . . mbee wa maũndũ onthe ĩthĩwai mũkyendana mũno na wendo mũvyũ inywĩ kwa inywĩ.”—1 VETELO 4:7, 8. 

YESŨ nĩweesĩ kana masaa ma mũthya vamwe na amanyĩwʼa make maĩ ma vata mũno. Nĩweesĩ maũndũ ala ma meteele. Maĩ na wĩa mwingĩ mũno wa ũtethya, ĩndĩ maĩ mamenwe na kũthĩnwʼa o take. (Yoana 15:18-20) Wĩoo ũsu wa mũthya vamwe namo nĩwamalilikanilye mbee wa ĩvinda yĩmwe, ĩũlũ wa vata wa ‘kwendana ene kwa ene.’ —Yoana 13:34, 35; 15:12, 13, 17.

² Mũtũmwa Vetelo aĩ vo wĩoo ũsu, na nĩwaeleiwe. Myaka mingĩ yĩmĩvĩtu, Vetelo aiandĩka ĩvinda ĩvũthũ mbee wa Yelusaleme ĩtananangwa, nĩwakindĩlĩĩlile vata wa wendo. Ataie Aklĩsto atĩĩ: “Ĩndĩ mũminũkĩlyo wa maũndũ onthe nĩ mũthengeeu. . . . na mbee wa maũndũ onthe ĩthĩwai mũkyendana mũno na wendo mũvyũ inywĩ kwa inywĩ.” (1 Vetelo 4:7, 8) Ndeto sya Vetelo syĩ na vata mũno kwa andũ ma ĩvinda yĩĩ ya “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo” wa walanyʼo ũũ wa maũndũ. (2 Timotheo 3:1) ‘Kwendana mũno na wendo mũvyũ’ nĩ kyaũ? Nĩkĩ nũndũ wa vata kwitũ kwĩthĩwa na wendo ta ũsu kwa ala angĩ? Na tũtonya kwonanyʼa ata kana twĩ nawʼo?

‘Kwendana Mũno na Wendo Mũvyũ’—Nĩ Kyaũ?

³ Andũ aingĩ masũanĩaa kana wendo no mwĩwʼĩle wĩyĩetae o wʼo mwene. Ĩndĩ Vetelo ndaneenaa ĩũlũ wa wendo wa mũthemba o wʼonthe; aneenaa ĩũlũ wa wendo wa mũthemba wa ĩũlũ mũno. Ndeto “wendo” nthĩnĩ wa 1 Vetelo 4:8 ĩalyũlĩtwe kuma ndetonĩ ya Kĩngiliki a·gaʹpe. Ndeto ĩsu yonanasya wendo ũtongoewʼe nĩ mwolooto mũseo. Mũandĩki ũmwe wa mavuku awetete atĩĩ: “Wendo wa agape nũtonya kwĩĩaĩwa nũndũ ti ũndũ wa kwĩwʼa ĩndĩ nũndũ wa kũtwʼa kwa ngenda na kwĩka maũndũ.” Na nũndũ twĩna mwelekelo wa kwĩyenda, nĩtwendaa kũlilikanawʼa kwendana ithyĩ kwa ithyĩ, kwa nzĩa ila myolooto ya Ngai yonanasya.—Mwambĩlĩlyo 8:21; Alomi 5:12.

⁴ Ũu ti kwasya kana twaĩlĩtwe nĩ kwendana ithyĩ kwa ithyĩ nũndũ nĩ mwĩao. A·gaʹpe ti wendo ũte muutĩa kana ũtanu. Vetelo aisye no mũvaka ‘twĩthĩwe tũkyendana mũno [“wendo mũthanthau”] na wendo mũvyũ ithyĩ kwa ithyĩ.’a (Kingdom Interlinear) O na wendo ta ũsu nĩwendaa kĩthito. Aineena ĩũlũ wa ndeto ĩla ya Kĩngiliki ĩalyũlĩtwe “kwendana mũno,” mũsomi ũmwe aisye: “Yonanasya visa wa mũsembi omĩlĩĩlye mamũtha make na vinya wake wʼonthe asembete akatwʼe ĩkanda.”

⁵ Wendo witũ, kwoou, ndwaĩlĩte kwonanwʼa kwa nzĩa o ila mbũthũ kana ũkonawʼa o andũ ala twĩ ũnyanya. Wendo wa Kĩklĩsto wendaa “tũthanthasye” ngoo sitũ tũkonanasya wendo o na ĩla tũkwona vena vinya kwĩka ũu. (2 Akolintho 6:11-13) Vate nzika, wendo ta ũsu nĩ ũndũ twaĩlĩte kũeka wĩane nthĩnĩ witũ na kũũtethesya wĩa, o ta ũndũ mũsembi waĩlĩte kwĩmanyĩsya kwĩkĩa kĩthito ongeleele ũtonyi wake. Nũndũ wa vata twĩthĩawe na wendo ta ũsu ithyĩ kwa ithyĩ. Nĩkĩ? Nũndũ wa itumi ta ii itatũ.

⁷ Ũndũ wa kelĩ, nĩ ũndũ wa vata mũno kwendana ithyĩ kwa ithyĩ ĩvinda yĩĩ nĩ kana tũtetheesye ana-a-asa maitũ ala mena thĩna nũndũ “mũminũkĩlyo wa maũndũ onthe nĩ mũthengeeu.” (1 Vetelo 4:7) Twĩkalaa ĩvindanĩ ya “mavinda ma mũisyo” (2 Timotheo 3:1) Maũndũ ma nthĩ, mĩisyo, na ũvĩnganĩsya nĩmatũthĩnasya. Yĩla twĩ matatwanĩ, nĩtwaĩlĩte nĩ kũthengeanĩa mũno. Kwendana mũno na wendo mũvyũ kũkatũthengeanĩsya na kũtũsukuma ‘tũsũvĩanae.’—1 Akolintho 12:25, 26.

⁸ Ũndũ wa katatũ, nĩtwaĩlĩte kwĩthĩwa na wendo ithyĩ kwa ithyĩ nũndũ tũikwenda ‘kũmũnenga Satani ũthei’ atũsinde. (Aeveso 4:27) Satani nũtonya kũtũmĩa o kwa mĩtũkĩ kũlea kwĩanĩa kwa ala tũthaithaa namo—mawonzu na mavĩtyo moo—akamatũmĩa ta maũndũ ma kũtũluluutĩkya. Ndeto yakũthatya na ĩte nzũanĩe nesa, kana yĩko yĩte ĩseo yĩkatuma tuma kĩkundinĩ? (Nthimo 12:18) Tũikeka ũu ethĩwa nĩtũkwendana mũno na wendo mũvyũ ithyĩ kwa ithyĩ! Wendo ta ũsu nũtũtetheeasya kwĩkala na mũuo na wĩwʼano nĩ kana tũthũkũmae Ngai “na ngoo ĩmwe.”—Nzevania 3:9.

¹³ Wendo nũtũsukumaa tũekee mavĩtyo ma ala angĩ. Lilikana kana ĩla Vetelo wataa asomi make ĩũlũ wa ‘kwendana mũno na wendo mũvyũ ene kwa ene,’ nĩwoonanisye nĩkĩ ũsu nĩ ũndũ wa vata. “Nũndũ wendo nũvwʼĩkaa wingĩ wa naĩ.” (1 Vetelo 4:8) ‘Kũvwʼĩka’ naĩ ti kwasya ‘kũvitha’ naĩ ngito. Isu nĩwetawa na ikasiwʼa nĩ ala maũngamĩe kĩkundi. (Alivai 5:1; Nthimo 29:24) Wĩthĩwa wĩ ũndũ ũte wa wendo—ona kĩmaandĩko—kũeka eki ma naĩ ngito maendee na kũũmĩsya kana kũthĩnyʼa ala mate na mavĩtyo.—1 Akolintho 5:9-13.

¹⁴ Mavinda maingĩ, mavĩtyo ma ala tũthaithaa namo methĩawa mate mavĩtyo maito mũno. Nĩtũlulutĩkaa nthĩnĩ wa ndeto kana meko mavinda kwa mavinda tũkathatanyʼa kana kwĩwʼanĩthya woo ithyĩ kwa ithyĩ. (Yakovo 3:2) Nĩtwaĩlĩte kwĩkalaata kwonanyʼa mawonzu ma andũ ala angĩ? Kwĩka ũu kũkaete o kĩthokoo nthĩnĩ wa kĩkundi. (Aeveso 4:1-3) Ethĩwa tũtongoeawʼa nĩ wendo ‘tũikasuka’ ala tũthaithaa namo. (Savuli 50:20) O tondũ vulasita na langi ivwʼĩkaa kũla kũte kũseo ũkũtanĩ, nowʼo wendo ũvwʼĩkaa kũlea kwĩanĩa kwa ala angĩ.— Nthimo 17:9.