Ndũkakwʼe Ngoo!

1. Nĩkĩ tũtanaa mũno na kwona kĩ kĩanda kĩnene kwĩtwa Ngũsĩ sya Yeova?

NĨTŨTANĨAA kwĩtwa Ngũsĩ sya Yeova na twonaa kĩu kĩ kĩanda kĩnene vyũ! Kĩtumi nũndũ twĩtanĩawʼa na ĩsyĩtwa ya Ngai, na twĩkalaa kwosana na ĩsyĩtwa yĩu kwa kũtetheesya wĩanĩ wa kũtavanyʼa na kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa. Nĩtũtanaa mũno yĩla twatetheesya mũndũ wĩ na “ngoo nzeo kwondũ wa thayũ wa tene na tene” atwʼĩke mwĩtĩkĩli. (Meko 13:48) Twĩwʼaa o ta Yesũ, ũla ‘watanie mũno nthĩnĩ wa veva mũtheu’ yĩla amanyĩwʼa make mamũeleisye maũndũ maseo ala meeyoneete ĩtina wa kũtavanyʼa.—Luka 10:1, 17, 21.

2. Twonanasya ata kana tũivũĩaa ngũĩ ũtavanyʼa witũ?

² Tũivũĩaa ngũĩ ũtavanyʼa witũ. Mũtũmwa Vaulo athuthisye Timotheo ũũ: “Ĩsũvĩe we mwene vamwe na kũmanyĩsya kwaku.” O na ongelile kũmwĩa: “Weeka ũu ũkeetangĩĩa we mwene na ala makwĩthukĩĩasya.” (1 Tim. 4:16) Wĩa witũ wa kũtavanyʼa nũtangĩĩaa mathayũ. Kwoou nĩtwĩsũvĩaa ene nũndũ twĩ laiaa ma Ũsumbĩ wa Ngai. Mavinda onthe twĩkalaa kwa nzĩa ĩkũmũtaĩa Yeova, na yosanĩte na ũvoo mũseo ũla tũtavanasya. (Avi. 1:27) O na ĩngĩ, twonanasya ‘nĩtũũsũvĩa kũmanyĩsya kwitũ’ kwa kwĩyũmbanyʼa nesa kwondũ wa ũtavanyʼa, na kwa kũmũvoya Yeova atũtetheesye tũtanamba kũneena na mũndũ.

3. Vatonya kũthi ata yĩla tũũtavanyʼa ũvoo wa Ũsumbĩ? Nengane ngelekanyʼo.

³ Ĩndĩ o na yĩla tweeka kyonthe kĩla tũtonya, andũ aingĩ kĩsionĩ nĩmatonya kũlea kwendeewʼa nĩ ũvoo wa Ũsumbĩ. Kwasũanĩa ngewa ya Mwana-a-asa Georg Lindal, ũla watavanisye isionĩ syĩ kĩvathũkanyʼo sya nthĩ ya Iceland e weka, kuma mwaka wa 1929 nginya 1947. Nĩwanenganie mavuku ngili mbingĩ mũno, ĩndĩ vai mũndũ o na ũmwe waaĩtĩkĩla ũwʼo. Aandĩkie: “Veonekana amwe nĩmeũvĩnga ũwʼo, na aingĩ nĩ ala matendeeawʼa nĩwʼo o na vanini.” Amisonalĩ maumĩte sukulunĩ ya Ngileati nĩmatũmiwe kũu matetheesye wĩanĩ ũsu. Ĩndĩ ĩtina wa myaka kenda, nowʼo andũ amwe mesie kwĩyumya mamũthũkũme Yeova na mavatiswa.b

4. Tũtonya kwĩwʼa ata yĩla andũ maema kwĩthukĩĩsya ũvoo mũseo?

⁴ Nĩtũũmĩaa yĩla andũ maema kũtwĩthukĩĩsya. No twĩwʼe ta Vaulo, ũla wakwatiwe nĩ “kyeva kingĩ na woo ũteũthela” nũndũ Ayuti aingĩ nĩmaleile kwĩtĩkĩla kana Yesũ nĩwe Masia ũla wathanĩtwe. (Alo. 9:1-3) Nao nata ĩtina wa kwĩkĩa kĩthito kingĩ ũyĩmanyĩsya na mũmanyĩwʼa na ũivoya kwondũ wake, akalea kwĩka maendeeo na ũyĩthĩa no ũekaa kwĩmanyĩsya nake? Kana nata ũkethĩwa ũtaamanyĩsya mũndũ o na ũmwe nginya akavatiswa? Nĩwaĩlĩte kũandũĩka ũisũanĩa Yeova ti ta ũathimĩte ũtavanyʼa waku? Ĩsomonĩ yĩĩ twĩsũngĩa makũlyo elĩ: (1) Nĩ kyaũ kyonanasya kana wĩ mũtavanyʼa mũseo? (2) Twaĩle kwĩthĩwa na mawoni meva?

NĨ KYAŨ KYONANASYA KANA WĨ MŨTAVANYʼA MŨSEO?

5. Nĩkĩ tũtonya kwasya ti mavinda onthe maũndũ ala tũkwĩka kwondũ wa Yeova makaumĩlaa ũndũ tũkwendaa?

⁵ Mbivilia yaĩtye ũũ ĩũlũ wa mũndũ ũla wĩkaa kwenda kwa Ngai: “Ũndũ o na wĩva wĩkaa nĩwaĩlaa.” (Sav. 1:3) Ĩndĩ ũu ti kwonanyʼa kana kĩla ũndũ tũkwĩka kwondũ wa Yeova ũkaumĩlaa ũndũ tũkwendaa. Kĩtumi nũndũ thayũ wa kĩla ũmwe witũ ‘usũĩte thĩna’ nĩkwĩthĩwa twĩ ene naĩ. (Yovu 14:1) O na ĩngĩ, mavinda kwa mavinda andũ ala matũvĩngaa no mavĩngĩĩse wĩa witũ wa kũtavanyʼa ũtheinĩ. (1 Ako. 16:9; 1 Ath. 2:18) Kwoou we Yeova asiasya kyaũ nĩ kana atwʼe kana mũndũ nĩ mũtavanyʼa mũseo? Kwaeka twone myolooto ĩmwe ya Mbivilia ĩkũtũtetheesya kũsũngĩa ĩkũlyo yĩu.

6. Yeova asiasya kyaũ nĩ kana atwʼe kana twĩ atavanyʼa aseo?

⁶ Yeova asiasya kĩthito kitũ na wũmĩĩsyo witũ. Yeova atũtalaa ta twĩ atavanyʼa aseo twatethya wĩa witũ na kĩthito nũndũ nĩtũmwendete, andũ methĩwe nĩmeũtwĩthukĩĩsya kana maitwĩthukĩĩsya. Vaulo aandĩkie: “Nũndũ Ngai nĩ mũlũngalu, ndesa kũlwa nĩ wĩa wenyu na wendo ũla mwoonanisye kwondũ wa ĩsyĩtwa yake na kwa kũthũkũma na kũendeea kũmathũkũma atheu.” (Aevl. 6:10) Yeova nũlilikanaa kĩthito kitũ na wendo ũla twonanasya, o na ethĩwa kĩla tũkwĩkaa kĩinaumĩlya mosyao maseo. Nũndũ wa ũu, kĩĩ Vaulo watavisye Akolintho nĩkĩũkonetye, o na ethĩwa wĩa waku ndũnaumĩlya mosyao ala wĩĩvangĩĩe. Ameie: “Wĩa wenyu ti wa mana nthĩnĩ wa Mwĩaĩi.”—1 Ako. 15:58.

7. Twĩĩmanyĩsya kyaũ twasũanĩa kĩla mũtũmwa Vaulo wawetie ĩũlũ wa ũthũkũmi wake?

⁷ Mũtũmwa Vaulo aĩ misonalĩ mũseo vyũ nũndũ nĩwatetheeisye kwambĩĩsya ikundi ndũanĩ mbingĩ. Ĩndĩ yĩla andũ amwe mambĩĩie kũmumanyʼa mayasya kana ndaĩ mwalimũ mũseo, ndaaĩtetea kwa kũweta ũtalo wa andũ ala watetheetye makatwʼĩka etĩkĩli. Vandũ va ũu, aineenea andũ asu mendaa kwĩnenevya ĩũlũ wake, aisye: “Nĩndethetye wĩa mwingĩ mbee woo.” (2 Ako. 11:23) O ta Vaulo, lilikanaa kana kĩla Yeova wonaa kĩ kya vata vyũ nĩ kĩthito kitũ na wũmĩĩsyo witũ.

8. Nĩ ũndũ wĩva twaĩle kũlilikana ĩũlũ wa ũtavanyʼa witũ?

⁸ Yeova nũtanĩthawʼa nĩ ũtavanyʼa witũ. Ĩvinda yĩmwe, Yesũ nĩwatũmie amanyĩwʼa make 70 makatavanyʼe ũvoo wa Ũsumbĩ. Mamina, “masyokie me na ũtanu.” Nĩ kyaũ kyatumie matana? Mamũtavisye: “O na ndaimoni niũtwĩnyivĩsya twatũmĩa ĩsyĩtwa yaku.” Ĩndĩ Yesũ nĩwalũngile mosũanĩo moo yĩla wamatavisye: “Mũikatane nĩkwĩthĩwa maveva nĩmeũmwĩnyivĩsya, ĩndĩ tanai nũndũ masyĩtwa menyu nĩmaandĩke ĩtunĩ.” (Luka 10:17-20) Yesũ nĩweesĩ kana ti mavinda onthe makethukĩĩawʼa nesa ũu ũtavanyʼanĩ. Na kũneena ũwʼo, tũyĩsĩ nĩmeana katĩ wa ala mamethukĩĩisye mesie kũtwʼĩka etĩkĩli. Amanyĩwʼa asu nĩmaaĩle kũelewa kana kĩla meanĩsya ti kyo kyaĩlĩte kũtuma matana, ĩndĩ kĩla kya vata vyũ nĩ kũmanya kana Yeova nĩwatanĩthwʼa nĩ kĩthito kyoo.

9. Kwosana na Akalatia 6:7-9, tũkakwata kyaũ twaendeea kũmĩĩsya ũtavanyʼanĩ witũ?

⁹ Twaendeea kũmĩĩsya ũtavanyʼanĩ witũ, tũkakwata thayũ wa tene na tene. Yĩla twavanda na twaĩmĩa mbeũ sya ũwʼo wa Ũsumbĩ na ngoo yonthe, twĩthĩawa ‘tũivanda kwosana na veva’ nũndũ twĩthĩawa tweetĩkĩlya veva mũtheu wa Ngai ũthũkũme nthĩnĩ witũ. Na Yeova nũtwathĩte kana akatũnenga thayũ wa tene na tene ethĩwa ‘tũieka’ kũtavanyʼa kana ‘tũinoa,’ o na ethĩwa tũivota kũtetheesya mũndũ eyumye amũthũkũme.—Soma Akalatia 6:7-9.

TWAĨLE KWĨTHĨWA NA MAWONI MEVA?

10. Nĩ kyaũ kĩtumaa andũ matwĩthukĩĩsya kana malea kũtwĩthukĩĩsya yĩla tũũtavanyʼa?

¹⁰ Kĩla kĩtumaa andũ matwĩthukĩĩsya kana malea kũtwĩthukĩĩsya nĩ ũndũ ngoo syoo iilye. Yesũ nĩwaeleisye ũwʼo ũsu atũmĩĩte ngelekanyʼo ya mũvandi wavandie mbeũ mĩthanganĩ yĩ kĩvathũkanyʼo, ĩndĩ no ila syavalũkile mũthanganĩ mũseo syasyaie. (Luka 8:5-8) Yesũ aisye kana mĩthanga ĩsu yĩ kĩvathũkanyʼo yonanasya ngoo sya andũ. Andũ asu mosaa “ndeto ya Ngai” kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. (Luka 8:11-15) O ta mũvandi ũsu, tũyĩsa kũlasimĩthya mbeũ sya Ũsumbĩ ila twavanda ngoonĩ sya andũ iane. Wĩa witũ nĩ kũendeea kũvanda mbeũ isu nzeo sya ũvoo wa Ũsumbĩ. No ta ũũ mũtũmwa Vaulo waisye: “Kĩla mũndũ akakwata ĩtuvi yake kwosana na wĩa wake,” ĩndĩ ti kwosana na mosyao ma wĩa wake.—1 Ako. 3:8.

11. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana Noa aĩ mũtavanyʼa mũseo? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya mbee vyũ.)

¹¹ Ve athũkũmi aingĩ ma Yeova ma tene mataaĩthukĩĩwʼa yĩla matavanasya. Kwa ngelekanyʼo, Noa aĩ “mũtavanyʼa wa ũlũngalu,” na nũtonya kwĩthĩwa aendeeie kũtavanyʼa kwa ĩvinda ya myaka mingĩ. (2 Vet. 2:5) Vate nzika, nĩweekwatĩtye kana andũ nĩmeũmwĩthukĩĩsya, ĩndĩ Yeova ndaamũtavya kana ũu nĩwʼo veũthi. Vandũ va ũu, yĩla wamwĩaĩe ake ngalawa, amwĩie: “Naku ũkalika ngalawanĩ, we, na ana maku, na mũkau, na aka ma ana maku vamwe naku.” (Mwa. 6:18) Na yĩla Ngai wamũtavisye ũnene wa ngalawa ĩla ũkwaka, nũtonya kwĩthĩwa amanyie kana ti andũ aingĩ makamwĩthukĩĩsya. (Mwa. 6:15) Na ũu nowʼo vaendie nũndũ vai mũndũ o na ũmwe wekalaa nthĩ ĩsu mbathe waamwĩthukĩĩsya. (Mwa. 7:7) We Yeova nĩwĩthĩwa avangie kana Noa ti mũtavanyʼa mũseo? Aiee! Noa aĩ mũtavanyʼa mũseo methonĩ ma Yeova nũndũ nĩweekie kyonthe kĩla wamwĩaĩe eke.—Mwa. 6:22.

12. Nĩ kyaũ kyatetheeisye mwathani Yelemia kũtanĩa ũtavanyʼa wake o na kau andũ amwe mayendeeawʼa nĩ ũvoo wake na angĩ nĩmamũvĩngaa?

¹² O na mwathani Yelemia aendeeie kũtavanyʼa kwa myaka mingĩ, o na kau andũ amwe mayendeeawʼa nĩ ũvoo wake na angĩ nĩmamũvĩngaa. O na ve ĩvinda waũmĩiwʼe mũno nĩ “kĩvũthya na ntheko” sya ala mamũvĩngaa nginya eewʼa kũeka kũtavanyʼa. (Yel. 20:8, 9) Ĩndĩ ndaakwʼa ngoo! Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye kũvĩndũa mosũanĩo make na kũtanĩa ũtavanyʼa wake? Atũngie kĩlĩko kyake maũndũnĩ elĩ ma vata. Mbee, ũvoo ũla Ngai wamũtũmĩte akatavye andũ make waĩ wa kũmanenga ‘wĩkwatyo mũminũkĩlyonĩ woo.’ (Yel. 29:11) Kelĩ, eetanĩawʼa na ĩsyĩtwa ya Yeova. (Yel. 15:16) O naitũ tũtwaĩaa andũ ũvoo wa wĩkwatyo nũndũ nthĩ ĩno yusũĩte maũndũ ma kũtũla ngoo. O na ĩngĩ, twĩtanĩawʼa na ĩsyĩtwa ya Yeova nũndũ twĩ Ngũsĩ syake. Yĩla twatũnga kĩlĩko kitũ maũndũnĩ asu elĩ ma vata, no tũendeee kwĩkala twĩ atanu, andũ methĩwe nĩmeũtwĩthukĩĩsya kana maitwĩthukĩĩsya.

13. Twĩĩmanyĩsya kyaũ ĩla ngelekanyʼonĩ ya Yesũ yĩ ĩandĩkonĩ ya Maliko 4:26-29?

¹³ Mũndũ ekaa maendeeo ma kĩ-veva o kavola kwa kavola. Yesũ amanyĩisye ũwʼo ũsu atũmĩĩte ngelekanyʼo ya mũvandi waendie kũkoma. (Soma Maliko 4:26-29.) Mbeũ ila wavandie syeanie o kavola kwa kavola, na vai kĩndũ waĩ eka akaikalaata. O ta mũvandi ũsu, nũtonya kũlea kwona mosyao ma wĩa waku wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa kwa ĩvinda, nũndũ mũndũ ekaa maendeeo o kavola kwa kavola. Na o tondũ mũĩmi ũtesa kũlasimĩthya kĩla wavanda kwĩana ũndũ ũkwenda, ithyĩ tũyĩsa kũlasimĩthya mũmanyĩwʼa wa Mbivilia kwĩka maendeeo na mĩtũkĩ ũndũ tũkwenda. Kwoou, ndũkatate kũkwʼa ngoo kana kwĩyĩtũka woona mũmanyĩwʼa aikua ĩvinda yĩasanga kwĩka maendeeo. O tondũ wĩa wa ũĩmi wendaa wũmĩĩsyo, no ta ũu na wĩa wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa.—Yak. 5:7, 8.

14. Nĩ ngelekanyʼo yĩva ĩkwonanyʼa kana no tũkue ĩvinda tũyĩsa kwona mosyao ma ũtavanyʼa witũ?

¹⁴ Isionĩ imwe, no tũkue ĩvinda yĩasa tũyĩsa kũtwʼĩka nĩtwoona mosyao ma ũtavanyʼa witũ. Kwasũanĩa ngewa ya eĩtu-a-asa elĩ masyaanĩwʼe metawa Gladys na Ruby Allen, ala matũmiwe ta mavainia ma kĩla ĩvinda taoninĩ ĩmwe yĩ Quebec, Canada, mwaka wa 1959.c Nũndũ andũ nĩmakĩaa kĩla atũi moo na athembi ma kanisa wa Katholeki mekwasya moona maineena na Ngũsĩ, mayaamethukĩĩsya. Gladys aĩtye: “Kwa ĩvinda ya myaka ĩlĩ, twaendaa nyũmba kwa nyũmba masaa nyanya kwa mũthenya, na vai mũndũ waatũvingũĩa! Twakũnanga mũomo, andũ mookaa na makunĩkĩla meethĩa nithyĩ, maisyoka. Ĩndĩ tũyaakwʼa ngoo.” O kavola kwa kavola, mawoni ma andũ nĩmavĩndũkie na mambĩĩa kwĩthukĩĩsya. Ũmũnthĩ kwĩ ikundi itatũ taoninĩ ĩsu.—Isa. 60:22.

15. Ĩandĩko ya 1 Akolintho 3:6, 7 yĩtũmanyĩasya kyaũ ĩũlũ wa wĩa wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa?

¹⁵ Wĩa wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa ndwĩsa kũtethwʼa nĩ mũndũ ũmwe. Kĩla ũmwe kĩkundinĩ no atetheesye mũmanyĩwʼa akavikĩa kũvatiswa. (Soma 1 Akolintho 3:6, 7.) Kwa ngelekanyʼo, mũtavanyʼa no atiĩe mũndũ wendeewʼa tulakiti kana ĩkaseti. Ĩndĩ vayumĩla ũndũ ũyĩthĩa mũtavanyʼa ũsu ndesa kũsyokea ũla mũndũ ũnendeeiwʼe, na kwoou aitũma mũtavanyʼa ũngĩ amũsyokee. Nake mũtavanyʼa ũsu ayambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia na mũndũ ũsu. Na ĩtina wa ũu, mũtavanyʼa ũsu aiendanasya na ana-a-asa na eĩtu-a-asa me kĩvathũkanyʼo, na kĩla ũmwe woo ayĩkĩa mũmanyĩwʼa ũsu vinya kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Kĩla mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa wathokwʼa, ethĩawa aitetheesya kũngʼithya mbeũ ya ũwʼo. Kwa nzĩa ĩsu, mũvandi na mũkethi nĩmatanaa vamwe ngethanĩ ya kĩ-veva, o tondũ Yesũ waisye.—Yoa. 4:35-38.

16. Nĩkĩ ũtonya kũtanĩa ũtavanyʼa waku o na ethĩwa wĩ na mathĩna ma mwĩĩ kana ndwĩ na vinya?

¹⁶ Ĩndĩ nata ũkethĩwa ũtatonya kũtavanyʼa na kũmanyĩsya andũ ũvoo mũseo nesa ta tene, nũndũ wĩ na mathĩna ma mwĩĩ kana ndwĩ na vinya? No ũtanĩe kĩanda kyaku wĩanĩ wa kũketha. Kwasũanĩa ngewa ya Mũsumbĩ Ndaviti yĩla we na aũme make mavonokisye andũ moo na syĩndũ syoo ila syatavĩtwe nĩ Aamaleki. Aũme make 200 mayaathi kaũnĩ nũndũ maĩ anou, na kwoou nĩmatiiwe maisunga mĩio yoo. Ndaviti na aũme ala angĩ make nĩmasindie kaũ ũsu na matava malĩ mbingĩ mũno. Yĩla masyokie, Ndaviti nĩwaumisye mwĩao onthe maaĩwe mũtavo wĩanene. (1 Sam. 30:21-25) Ũu nowʼo wĩa witũ wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa wĩthĩawa ũilye. Yĩla ũmwe weeka kyonthe kĩla ũtonya, no atane vamwe na ala angĩ yĩla mũndũ ũmwe wakwatĩkana na atetheewʼa kũkinyĩla nzĩanĩ ĩla ĩelete thayũnĩ.

17. Nĩkĩ twaĩle kũmũtũngĩa Yeova mũvea?

¹⁷ Nĩtũmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ nũtwendete na nĩwendeeawʼa nĩ ũthũkũmi witũ. Nĩwĩsĩ kana tũyĩsa kũlasimĩthya andũ matwĩthukĩĩsye kana mambĩĩe kũmũthaitha. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩwonaa kĩthito kitũ na nũmanyaa kana nĩtũmwendete, na kĩu kĩtumaa atũathima. O na nũtũmanyĩasya ũndũ tũtonya kũtanĩa kĩla tũtonya kwĩanĩsya ũtavanyʼanĩ. (Yoa. 14:12) Kwoou, no twĩkale tũte na nzika kana twaema kũkwʼa ngoo, Ngai akendeeawʼa nithyĩ!