Nĩ Maũndũ Meva Naĩle Kũmanya Ĩũlũ wa Kũkwatwa kya Vinya?

WE ŨTONYA KWĨKA ATA?

Mwĩĩtu wĩtawa Annette ayĩelesya ũndũ wakwatiwe easya kana ayĩsa kũmanya eeyĩthĩĩile ekiwʼe nthĩ nĩ mũndũ ũla wamũkwatie. Easya atĩĩ: “Nĩnatatie ũndũ ndonya nĩmũsiĩĩe. O na nĩnatatie kua mbu ĩndĩ wasya ndwaauma. Namũkunie ngundi, namũsukuma na vinya, namũtheelanga, na namũkalangya. Nakililye nĩendeee kwĩka maũndũ asu neewʼa andinĩĩsya kavyũ. Ĩla neewie kavyũ kau, neewie vinya wathela vyũ!”

Ũkakwata nĩ ũndũ ta ũũ wakwatie Annette wĩka ata?

AMBA KŨSŨANĨA!

O na kau no wĩthĩwe wĩ metho ndũkakwatwe nĩ ũndũ mũthũku, mavinda angĩ maũndũ mathũku nĩmatonya kũũkwata. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Kũsemba ũkĩlanyonĩ ti kwa ala me mĩtũkĩ,  . . kana ũseo kwa ala me na ũtũĩka; ĩndĩ ĩvinda na ĩvuso [kana, “ũndũ ũtataĩĩwe,” NWT] nĩsyĩkĩkaa kwa onthe.”—Mũtavanʼya 9:11.

Andũ amwe ma mũika ta Annette, makwatawa kya vinya nĩ andũ matamesĩ. Angĩ namo makwatawa nĩ anyanyae kana andũ ma mũsyĩ. Mwĩĩtu wĩtawa Natalie akwatiwe nĩ kĩmwana kyekalaa vakuvĩ na kwoo. Aĩtye atĩĩ: “Mbeenĩ nĩnatelemile mũno na neewʼaa nthoni ũkethĩa o na nditavya mũndũ.”

NDŨKETŨLE MŨTĨ

O na kũvika ũmũnthĩ Annette nĩwĩwʼaa aithĩnĩka ngoonĩ nũndũ wa ũndũ ũla wamũkwatie. Easya atĩĩ: “Ũndũ ũsu weekĩkie mũthenya ũsu ũtindĩaa kũka kĩlĩkonĩ kĩla ĩvinda. Nonaa naaĩle kũngʼangʼana mũno mũndũ ũsu ndakangwate. Ũwʼo nĩ kana ĩla mũndũ ũsu wandonyie na kavyũ oou, neewie vinya wathela vyũ. Ndyaĩ ũndũ naĩ nĩka ĩndĩ nonaa naaĩle kũngʼangʼana mũnango.”

Nake Natalie no ũthĩnĩkaa nũndũ wa kĩko kĩu kĩthũku weekiwe. Aĩtye atĩĩ: “Ndyaaĩle kũĩkĩĩa kĩmwana kĩu mũno. Asyai maitũ maĩ matũtavisye nĩ na mwĩĩtu tũsyaanĩwʼe kana twaĩle kwĩthĩawa vamwe kĩla ĩvinda ĩla tũũthaũka, ĩndĩ ndyaaĩthukĩĩsya. Kwoou nonaa no inyie nanengie kĩmwana kĩu mwanya. Ũndũ ũsu nĩwaũmĩisye andũ ma mũsyĩ, na nonaa naĩle kũtũlwa mũtĩ nũndũ wa kũtuma maũmĩa. Kũmanya ũu nĩkũnũmĩasya ngoo mũno.”

Ethĩwa wĩwʼaa ta Annette kana Natalie, lilikana kana mũndũ ũla wakwatwa kya vinya ndethĩawa ayenda kũkoma na mũndũ ũla wamũkwata. Andũ amwe nĩmavũthĩĩasya ũndũ ũsu na mayasya kana nĩ ũndũ wĩthĩawa kwa imwana kwĩka maũndũ asu, kana mayasya wĩthĩawa wĩ thĩna wa kwĩmanthĩa kwa ala makwatwa. Vai mũndũ wĩsa kwenda kũkwatwa. Ethĩwa waaĩkwa kĩko kĩu kĩthũkĩte ũu, ndwaĩle kwĩtũla mũtĩ!

Kwasya kana “ndwaĩle kwĩtũla mũtĩ” no woneke wĩ ũndũ wĩ laisi, ĩndĩ ti laisi kũĩkĩĩa ũndũ ũsu. Andũ amwe nĩmavithaa ũndũ ũsu vyũ, na ũu ũituma maũmĩa mũno kana mambĩĩa kwĩtũla mũtĩ. Ĩndĩ nũũ ũla waĩle kũvitha ũndũ ũla weekĩkie? Nue kana nĩ ũla waũkwatie? Ethĩwa ũtwĩe ũvithĩte ũndũ ũsu, yu nĩwaĩle kũsũanĩa ũndũ ũngĩ wa kwĩka.

KŨELESYA KĨLA KYEETHĨIWE

Mbivilia yaĩtye kana ĩla Yovu waĩ na mathĩna maingĩ vyũ aisye atĩĩ: “Nganeena ũũnĩ wa ngoo yakwa.” (Yovu 10:1) O naku no ũtetheke ũkeka ta Yovu. Kũelesya mũndũ ũmũĩkĩĩe ĩũlũ wa kĩla kyaũkwatie no kũũtetheesye ũkewʼa ngoo yausya, na ũkaeka kũthĩnĩka.

Ũndũ ũsu nĩwamũtethisye Annette. Aĩtye atĩĩ: “Nĩnatavisye mũnyanyawa ũndũ ũsu, na ambĩa nĩneene na atumĩa ma kĩkundi. Nĩ na ũtanu mũno nũndũ nĩneekie ũu. Nĩmaneenie nakwa mavinda maingĩ na mandetheesya kũmanya kana ndyaĩ ngenda yakwa mũndũ ũsu angwate. Ũsu nĩwʼo ũndũ ũla nendaa kwĩwʼa andũ maindavya. Vai ũndũ o na ũmwe naaĩka waĩle kũtuma nĩtũlwa mũtĩ.”

Nake Natalie aneenie na asyai make. Aĩtye atĩĩ: “Nĩmandetheeisye mũno. Nĩmambĩkĩie vinya nĩmaelesye kĩla kyeekĩkie na kwĩka ũu nĩkwandetheeisye nĩeke kwĩmakĩa na kwĩthĩwa na woo ngoonĩ.”

Kĩndũ kĩngĩ kyamũtetheeisye Natalie nĩ mboya. Aĩtye atĩĩ: “Kũneena na Ngai nĩkwandetheeisye, na mũno mũno mavinda ala neewʼaa vate mũndũ ndonya kũmũtavya ũndũ ngwĩwʼa. Ĩla ngũvoya no nĩelesye Ngai kĩla kyonthe kĩ ngoonĩ, na ũu nũtumaa nĩthĩwa na mũuo na ndyĩwʼa nausya.”

Weeka ũu, o naku ũkamanya kana ‘ve ĩvinda ya kũvoa.’ (Mũtavanʼya 3:3) Ĩka maũndũ meũkũtetheesya ndũkaendeee kũũmĩsya ngoo na mwĩĩ waku, na ũyĩĩkĩĩthya kana nĩwakoma too wĩanĩtye. Na ĩndĩ ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kũmwĩkwatya Yeova, Ngai wa ũkiakisyo wʼonthe.—2 Akolintho 1:3, 4.

ETHĨWA NŨVIKĨTYE MYAKA ŨTONYA KWAMBĨĨA KWĨVAAWʼA

Ethĩwa wĩ mwĩĩtu na nũũthingʼĩĩwʼa wĩke ũndũ ũtaĩle, ti ũthũku kwĩa mũndũ ũsu ũte na wia atĩĩ, “Ndekye!” kana “Ndikwenda ngũĩ ĩsu!” O na ethĩwa mwĩ ndũũ, ndũkaeme kũmũtavya nũndũ wĩkĩa ayĩũtia. Akaũtia nũndũ nĩwamũvata kwĩka ũu, waĩle kũmanya kana ũsu ti mũndũũme mũseo! Mũndũũme mũseo aĩle kũnenga mwĩĩ waku ndaĩa na ainenga ndaĩa myolooto yaku ĩla ũatĩĩaa.

SŨNGĨA MAKŨLYO AA

“Twĩ sukulu, imwana syakusasya sindilia yakwa syĩ ĩtina wakwa na iindavya ndeto itaĩle ta kũmbĩa, ‘Mwa ngakoma naku koo nĩnĩwʼa mũyo.’”—Coretta.

We wĩona imwana isu ta syeekaa ũndũ wĩva katĩ wa maũndũ aa:

1. Kũmũvũĩa ngũĩ?

2. Kũmũthaũkĩa?

3. Kũmũthĩnyʼa?

“Twĩ ngalĩnĩ, kĩmwana kĩmwe kyambĩĩie kũndavya maũndũ mathũku na kyambĩĩa kũngwatanga. Nakĩkanĩsye moko asu kũasa na nakĩa kĩvetange vala nĩĩ. Kĩmwana kĩu kyoonie nĩ mũtumanu mũno.”—Candice.

We wĩona kĩmwana kĩu ta kyeekaa ũndũ wĩva katĩ wa maũndũ aa:

1. Kũmũvũĩa ngũĩ?

2. Kũmũthaũkĩa?

3. Kũmũthĩnyʼa?

“Mwaka mũvĩtu, ve kĩmwana kyatindĩaa kũmbĩa kana kĩenda tũthi vandũ, o na kau natindĩaa kũkĩa kana ndikwenda. Mavinda amwe kyangwatangaa kwʼoko. Ĩndĩ nakĩaa kĩeke kũngwatanga na kĩilea. Na ĩndĩ ĩla nakumanie nove kĩatũ, kyangũna kĩtimba.”—Bethany.

We ũtonya kwasya kĩmwana kĩu kyeekaa ũndũ wĩva katĩ wa maũndũ aa:

1. Kũmũvũĩa ngũĩ?

2. Kũmũthaũkĩa?

3. Kũmũthĩnyʼa?

Ũsũngĩo ũla wa wʼo wa makũlyo asu me atatũ nĩ namba 3.

Ve kĩvathũkanyʼo kyaũ katĩ wa kũthĩnyʼa mũndũ na kũmũvũĩa ngũĩ kana kũmũthaũkĩa?

Kũthĩnyʼa mũndũ kwonanasya kana ũla ũngĩ ndekwendeewʼa nĩ maũndũ ala ũkwĩkwa. O na ĩla mũndũ ũla ũkũthĩnwʼa wasya ndekwenda kĩla ũla ũngĩ ũkũmwĩka, ũsu ũngĩ aendeeaa kwĩka kĩla wavatwa.

Kũthĩnyʼa mũndũ ti ũndũ waĩle kwoswa laisi nũndũ ũla ũkũthĩnanyʼa aema kũsiĩĩwa no alasimĩthye ũsu ũngĩ makome ĩmwe.