Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa Kavuku ka Ũmbano wa Mwĩkalĩle wa Aklĩsto
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MATUKŨ 11-17, MWEI WA 9
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | ESITA 3-5
“Tetheesya Angĩ Matũmĩe Ũtonyi Woo Nesa”
it-2 431 ¶7
Molitekai
Nĩwaleile Kũmũkunamĩa Amani. Ĩtina wa maũndũ asu, Amani ũla waĩ Mũakaki nĩwatwʼĩkĩthiwʼe mũnene wa anene onthe nĩ mũsumbĩ Aasuelo, ĩla waumisye mwĩao kana athũkũmi onthe ma mũsumbĩ ala maĩ mbingĩlonĩ yake, maaĩlĩte kũmwĩkunamĩsya Amani vyũ nũndũ wa kĩvĩla kĩu waĩ ananengwa. Molitekai aleile vyũ kũmwĩkunamĩsya na aisye aleile nũndũ we aĩ Mũyuti. (Est 3:1-4) Kĩtumi kĩla wanenganie kĩonanyʼa nĩwendaa kũsũvĩa ngwatanĩo yake na Yeova Ngai, nũndũ aĩ Mũyuti. Nĩweesĩ kana kũmwĩkunamĩsya Amani kwoonanasya maũndũ maingĩ eka o kũvalũka nthĩ na ũthyũ mbee wa mũndũ, o tondũ Aisilaeli meekaa ĩvindanĩ ĩvĩtu mainenga ndaĩa mũndũ wĩ na ũkũmũ. (2Sa 14:4; 18:28; 1Asu 1:16) Molitekai aĩ na kĩtumi kĩseo kya kũema kũmwĩkunamĩsya Amani. Nĩvatonyeka Amani akethĩwa aĩ Mũamaleki, na Yeova nĩwawetete kana akeethĩawa na kaũ na Amaleki kuma “nzyawa na nzyawa.” (Kuma 17:16) Molitekai ndoonaa ũndũ ũsu ta wakonetye o siasa tu, ĩndĩ nĩweesĩ woonanasya ũndũ ũmũĩkĩ ĩe Ngai mũno wĩana.
it-2 431 ¶9
Molitekai
Nĩwatũmĩiwe Kũtangĩ ĩa Aisilaeli. Yĩla Esita watwʼĩkie mũka wa mũsumbĩ, Molitekai nĩwoonanisye aĩ na mũĩkĩ ĩo kana ũndũ ũsu weethĩ ĩtwe nĩ kenda atangĩ ĩe Ayuti ala ĩvindanĩ yĩu mendaa kwanangwa. Molitekai nĩwamũtavisye kĩanda kĩito kĩla waĩ nakyo, na amũtaa akamwĩsũve mũsumbĩ na aimũkũlya amũtetheesye. O na kau ũndũ ũsu wesaa kũlikya thayũ wake mũisyonĩ, nĩweekie kĩla wataviwʼe.—Est 4:7–5:2.
MATUKŨ 18-24, MWEI WA 9
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | ESITA 6-8
“Kĩla Tũkwĩmanyĩsya Ĩũlũ wa Kũea Ngewa Nesa”
Ũthwii wa Kĩ-veva
w06 3/1 11 ¶1
Maũndũ Manene Kuma Ĩvukunĩ ya Esita
7:4—Kwanangwa kwa Ayuti kwesaa kwĩthĩwa “wasyo wa mũsumbĩ” ata? Yĩla Esita wawetie kwa ũĩ kana nĩvatonyeka Ayuti makathoowʼa ta ngombo, nĩwatetheeisye mũsumbĩ amanya kana nĩwesaa kũkwata wasyo Ayuti maanangwa. Ilungu 10,000 sya vetha ila Amani wathie mũsumbĩ syaĩ wasyo kwa mũsumbĩ, syaelekanwʼa na ũthwii ũla wesaa kũkwatĩkana takeka Amani avangie athoosye Ayuti ta ngombo. O na ĩngĩ, takeka kĩla Amani wavangĩte kwĩka nĩkyeanĩiwʼe o nake Esita ethĩwa ooaiwe.
MATUKŨ 25, MWEI WA 9–ĨTUKŨ 1, MWEI WA 10
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | ESITA 9-10
“Nĩwatũmĩie Ũkũmũ Wake Kũtetheesya Andũ Make”
it-2 432 ¶2
Molitekai
Molitekai nĩwe woosie kĩvĩla kya Amani, na mũsumbĩ amũnenga ngome yake nĩ kana akasiĩlaa syĩndũ nayo. Esita eeie Molitekai aũngamĩe nyũmba ya Amani ĩla mũsumbĩ waĩ anamũnenga. Na ĩndĩ Molitekai atũmĩa ũkũmũ ũla wanengetwe nĩ mũsumbĩ kũnenga Ayuti mwanya wa kwĩtetea kwosana na mĩao. Ũndũ ũsu nĩwatanĩthisye Ayuti na watuma mambĩ ĩa kwona ũtangĩ ĩo woo. Andũ aingĩ kuma Ũsumbĩnĩ wa Velisia nĩmakwatie mbau Ayuti, na yĩla mũthenya wa 13, wa mwei wa Atali mũthenya ũla mĩao ĩsu yambĩ ĩaa kũtũmĩka wavikie, Ayuti nĩmeeyũmbanĩtye. Anene onthe ũsumbĩnĩ nĩmatetheeisye Ayuti nũndũ wa kĩanda kĩnene kĩla Molitekai waĩ nakyo. Ndũanĩ ya Susani kaũ ũsu nĩwaendeeie mũthenya wa kelĩ. Andũ mbee wa 75,000 ala maĩ amaitha ma Ayuti Ũsumbĩnĩ wa Velisia nĩmooaiwe, o vamwe na ana ĩkũmi ma Amani. (Est 8:1–9:18) Molitekai nĩwanengiwe mwanya nĩ Esita nĩ kana aumye mwĩao kwĩthĩawe na mboka kĩla mwaka mũthenya wa 14 na wa 15 wa mwei wa Atali, ‘mĩthenya ya Vulimu,’ nĩ kana matanĩae, maĩsanĩae, na mainengane mĩthĩnzĩo mo ene o vamwe na kũnenga ngya. Ayuti nĩmeetĩkĩlile kwĩka ũu na maĩkĩ ĩthya kana nzyawa syoo o vamwe na onthe ala mamakwete mbau nĩmeeka ũu. Molitekai, ũla nĩwe waĩ wa kelĩ ũsumbĩnĩ nĩwanengetwe ndaĩa nĩ Ayuti ala maĩ andũ ma Ngai na nĩwaendeeie kũmatetheesya.—Est 9:19-22, 27-32; 10:2, 3.
it-2 716 ¶5
Vulimu
Kĩeleelo kyayo. Asomi amwe maasya kana mboka ya Vulimu ĩla ĩtanĩawa nĩ Ayuti ũmũnthĩ yĩthĩawa na maũndũ maingĩ mate ma ndĩni na mavinda amwe nĩyongeleelawa mautĩ ĩo, ĩndĩ ũu tiwʼo kwailye yĩla yambĩ ĩiwʼe na mĩthenyanĩ ya mbee ĩla yatanĩawa. Molitekai na Esita maĩ athũkũmi ma Yeova, Ngai wa wʼo, na mambĩ ĩisye mboka ĩsu mamũtaĩae. Ĩvindanĩ yĩu, Yeova Ngai nĩwe watumĩte Ayuti matangĩ ĩwa, na twĩasya ũu nũndũ ũndũ ũsu weekĩkie nũndũ Molitekai nĩwalũmanĩtye na Yeova vyũ, na amũthaithaa e weka. Nĩvatonyeka Amani akethĩwa aĩ Mũamaleki, mbaĩ ĩla Yeova wamĩumanĩ ĩte na akamĩsilĩla kwanangwa. Molitekai nĩwanengie ndaĩa mwĩao wa Ngai na kwoou alea kũkunamĩa Amani. (Est 3:2, 5; Kuma 17:14-16) O na ĩngĩ, ndeto ila Molitekai watavisye Esita (Est 4:14) syĩonanyʼa kana nĩweekwatĩtye ũngĩ wĩ ũtonyi mwingĩ vyũ ovosye Ayuti, na Esita kũtĩ ĩa kũya atanamba kũthi mbee wa mũsumbĩ o vamwe na kũthokwʼa mbokanĩ, kwĩonanyʼa kana nĩwamwĩkwatĩtye Ngai amũtethye.—Est 4:16.
cl 101-102 ¶12-13
“Atĩ ĩai Ngelekanyʼo ya Ngai” Yĩla Mũũtũmĩa Ũtonyi Wenyu
12 Yeova anengete asyaĩ ĩsya wĩa wa kũtongoesya kĩkundi kya Kĩklĩsto. (Aevelania 13:17) Aũme asu me na nguma ila syaĩlĩte, maĩle kũtũmĩa ũkũmũ ũla manengetwe nĩ Ngai kũnengane ũtethyo ũla waĩlĩte na kũĩkĩ ĩthya kana ĩ ĩthya yĩendeee nesa. Yo kĩanda kĩla manengetwe kyaĩle kũtuma mona me ma vata kwĩ athaithi ala angĩ? Ti wʼo o na vanini! Atumĩa maĩle kwĩthĩwa na wĩnyivyo na mayĩthĩwa na woni ũla waĩle, mayĩanĩsya kĩanda kyoo kĩkundinĩ. (1 Vetelo 5:2, 3) Mbivilia ĩtavĩtye asyaĩ ĩsya atĩ ĩ: ‘Ĩthyai kĩkundi kya Ngai, kĩla wathooie na nthakame ya Mwana wake mwene.’ (Meko ma Atũmwa 20:28) Kwondũ wa ũu, atumĩa maĩle kũkua kĩla ũmwe kĩkundinĩ nesa.
13 No tũtũmĩe ngelekanyʼo ĩno kũelesya ũndũ ũsu. Twasye mũndũ mwĩ ndũũ nĩwaũkũlya ũmũsũvĩ ĩe kĩndũ kya vata mũno. Nĩwĩsĩ kana athooie kĩndũ kĩu mbesa mbingĩ mũno. Yo ndũkaĩkĩ ĩthasya kana kĩndũ kĩu nũkĩsũvĩ ĩte nesa? O ta ũu, Ngai nũnengete atumĩa kĩanda kya kũthĩnĩkĩa kĩndũ kya vata mũno nakyo nĩ kĩkundi, kĩla ala methĩawa vo maelekanĩtwʼe na malondu. (Yoana 21:16, 17) Yeova nĩwendete malondu make mũno vyũ, na nĩkyo kĩtumi wamathooie na nthakame ya vata mũno ya Mwana wake e ũmwe, Yesũ Klĩsto. Yeova amathooie na thooa mũnene mũno. Atumĩa ala me na wĩnyivyo nĩmalilikanaa ũndũ ũsu na kwoou makuaa malondu ma Yeova nesa.
Ũthwii wa Kĩ-veva
w06 3/1 11 ¶4
Maũndũ Manene Kuma Ĩvukunĩ ya Esita
9:10, 15, 16—O na kau mwĩao nĩwanenganĩte mwanya wa kwosa mũtavo, nĩkĩ Ayuti mataaosa mũtavo o na ũmwe? Kũlea kwosa mũtavo kwoonanisye nesa vyũ kana kĩeleelo kyoo kyaĩ kũtangĩ ĩa andũ ĩndĩ ti kwĩyĩuna mo ene.
MATUKŨ 9-15, MWEI WA 10
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 4-5
“Ĩsũvĩane na Ũvoo Ũte wa Wʼo”
it-1 713 ¶11
Elivasi
2. Aĩ ũmwe wa anyanyae atatũ ma Yovu. (Yovu 2:11) Aĩ Mũtemani, na nĩvatonyeka akethĩwa aĩ wa ũsyao wa Esau. Na kwoou aĩ nzyawa ya Avalaamu, na kwa vaasa nĩwailenyʼe ũndũ na Yovu. We na ũsyao wake nĩmekathĩ ĩaa nũndũ wa ũĩ woo. (Yel 49:7) Katĩ wa “akiakisya,” asu atatũ Elivasi nĩwe woonekaa e wa vata vyũ, na ũu nĩkwonanyʼa nĩvatonyeka akethĩwa newe waĩ mũkũũ. Mavinda atatũ ala maneenie nĩwe waneenie wa mbee, na ndeto syake syaĩ mbingĩ.
w05 9/15 26 ¶2
Leana na Mosũanĩo Mathũku!
Elivasi aisye ũũ ĩũlũ wa maũndũ ma ũsenyʼa ala woonie: “Na ĩndĩ veva wavĩtĩla mbee wa ũthyũ wakwa; mawʼĩa ma mwĩ ĩ wakwa maũngama. Waũngama, ĩndĩ ndyaatonya kwona mũvwʼanĩle wawʼo; mũvwʼano waĩ mbee wa metho makwa: kwaĩ ũkilyo, na neewʼa wasya.” (Yovu 4:15, 16) Nĩ veva wa mũthemba mwaũ watongoesye kĩlĩko kya Elivasi? Ndeto nthũku ila waneenie ĩtina wa vau syĩonanyʼa nesa kana veva ũsu ndwaĩ mũlaĩka ũmwe mũlũngalu wa Ngai. (Yovu 4:17, 18) Kyaĩ kyũmbe kĩthũku kya veva. Ethĩwa ti ũu, nĩkĩ Yeova wamũkanisye Elivasi na anyanyae elĩ nũndũ wa kũneena ũvũngũ? (Yovu 42:7) Nĩwʼo kana Elivasi atongoeiwʼe nĩ ndaimoni. Ndeto syake nĩsyoonanisye kana ndaĩ na mosũanĩo ma Ngai.
w10 2/15 19 ¶5-6
Leana na Ũvũngũ wa Satani
Satani atũmĩie Elivasi, ũmwe wa anyanya atatũ ala mamũthokeete Yovu, kwonanyʼa kana andũ ti ma vata. Aineena ĩũlũ wa andũ ala “mekalaa nyũmbanĩ sya yũmba,” eeie Yovu atĩ ĩ: “Wambĩlĩlyo woo wĩ kĩtoonĩ, ala makinyangawa ta lungulu! Katĩ wa kĩoko na wĩyoo nĩmanangawa: nĩmaaa tene na tene vate ũmwe wonaa ta ũndũ.”—Yovu 4:19, 20.
Maandĩkonĩ angĩ tũelekanĩtwʼe na “mĩio ya yũmba” ta kwa ngelekanyʼo, mbisũ ila iseũvawʼa na yũmba. (2 Ako. 4:7) Twĩthĩawa twĩ onzu nũndũ nĩtwatiĩwe naĩ. (Alo. 5:12) Twĩ ithyoka, tũyĩsa kwĩsianĩa na mawũĩ ma Satani. Ĩndĩ nũndũ twĩ Aklĩsto tũi ithyoka. O na kau twĩ na mawonzu mana, twĩ ma vata mũno methonĩ ma Yeova. (Isa. 43:4) O na ĩngĩ, Yeova nũnengae veva mũtheu ala mamwĩtya. (Luka 11:13) Veva wake nũtũnengae “vinya ũvĩtũkĩte wa mũndũ” ũla ũtũtetheeasya kũmĩanĩsya na mawetu ala Satani watũetee. (2 Ako. 4:7; Avi. 4:13) Twamũvĩnga Ndevili twĩ “alũmu mũĩkĩ ĩonĩ,” Ngai akatũtetheeasya twĩthĩwe twĩ alũmu na twĩ na vinya. (1 Vet. 5:8-10) Kwoou tũyaĩle kũkĩa Satani ũla Ndevili.
Ĩsũvĩane na Ũvoo Ũte wa Wʼo
● Manya nesa vala ũvoo ũsu wumĩte na ethĩwa nĩ wa wʼo
Ũndũ Mbivilia yaasya: “Osyai maũndũ onthe.”—1 Athesalonika 5:21.
Ũtanamba kũĩkĩ ĩa ũvoo mũna kana kũũtavya mũndũ ũngĩ, o na ethĩwa nũmanyĩkie mũno kana nũtũngĩlĩ ĩlwe maũvoonĩ, ĩkĩ ĩthya nĩ wa wʼo. Ũtonya kwĩka ũu ata?
Ĩkĩ ĩthya nĩwĩsĩ nesa vala ũvoo ũsu wumĩte. Isese sya maũvoo na ngwatanĩo ingĩ no ivĩndũe ũvoo mũna nĩ kana ikwate mbau ngalĩko ĩmwe maũndũnĩ ma viasala kana ma siasa. Sianĩsya ũvoo ũla ũũkwata kĩsesenĩ kĩmwe na kũndũ kũngĩ kũla ũtonya kũkwata maũvoo. Mavinda amwe anyanya matavangĩte no manyaĩ ĩkye ũvoo ũte wa wʼo kwĩsĩla mesengyi kana isese sya kũea ngewa. Kwoou, ndũkaaĩkĩ ĩe ũvoo ũtambĩte kũmanya nesa vala wumĩte.
Ĩkĩ ĩthya kana ũvoo ũsu nĩ wa mĩtũkĩnĩ na nĩ wa wʼo. Sisya matukũ, maũndũ ala mekũĩkĩ ĩthya ũvoo ũsu nĩ wa wʼo, na ala meũkwata mbau vyũ kĩu kĩneenetwe. Ĩthĩwa wĩ metho nĩ kana ũmanye ũvoo mũna mũito kana nĩwĩthĩwa ũvĩndũĩtwe, kana ũvoo ũsu ũseũvĩtwʼe ũtume andũ matana kana mathata.
Ũthwii wa Kĩ-veva
w03 5/15 22 ¶5-6
Endeea Kwĩthĩwa wĩ Mũlũmu, na Ũisemba Ũsinde Masindano ma Thayũ
Kwĩthĩwa twĩ ũseũvyonĩ wa athaithi ma wʼo ĩũlũ wa nthĩ yonthe no kũtũtetheesye tũkethĩwa twĩ alũmu. Nĩ ũathimo mũnene kwĩthĩwa na ngwatanĩo na ana-a-asa me na wendo ĩũlũ wa nthĩ yonthe! (1 Vetelo 2:17) Naitũ no tũtetheesye athaithi ala angĩ makethĩwa me alũmu.
Kwasũanĩa ũndũ Yovu ũla waĩ mũlũngalu watetheeisye andũ angĩ. O na Elivasi ũla waĩ mũkiakisya wa ũvũngũ alasimĩkie kwasya atĩ ĩ: “Ndeto syaku nĩsyatwʼĩ ĩkaa ũla wavalũkaa, na nĩwalũmasya mau mate vinya.” (Yovu 4:4) Ithyĩ nĩtũtetheeasya andũ angĩ? Kĩla ũmwe witũ e na kĩanda kya kũtetheesya ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ momĩ ĩsye maimũthũkũma Ngai. Yĩla twĩ namo maũndũnĩ mana no twĩke kwosana na ndeto ii: “Ĩkĩai vinya moko monzu, lũlũmĩlyai mau mate vinya.” (Isaia 35:3) Kwoou wĩona ata ũkavanga kwĩkĩaa vinya na kũthangaasya mwana-a-asa ũmwe kana elĩ kĩla ĩvinda mwakomana? (Aevelania 10:24, 25) Kũmakatha na kũmekĩa vinya nũndũ wa kĩthito kĩla mekĩ ĩte mamwendeesye Yeova no kũmatetheesye makaendeea kwĩthĩwa me alũmu meteele kũsinda masindano ma thayũ.
MATUKŨ 16-22, MWEI WA 10
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 6-7
“Yĩla Waitavĩwa Mũno Nĩ Maũndũ”
w06 3/15 14 ¶10
Maũndũ Manene Kuma Ĩvukunĩ ya Yovu
7:1; 14:14, The Holy Bible in Current Kikamba Language—Ndeto “wĩa wĩ vinya” kana “thĩna wakwa” syonanasya ata? Yovu akwatiwe nĩ mathĩna maingĩ nginya ambĩ ĩa kũsũanĩa thayũ wake ta wĩa wĩ vinya wa kũlasimĩthwʼa. (Yovu 10:17) Aelekanilye wĩa wĩ vinya kana wa kũlasimĩthwʼa na ĩvinda yĩla mũndũ ũlasimĩkaa kwĩkala Seoli kana Mbũanĩ, kuma akwʼa nginya yĩla ũkathayũũkwʼa.
g 1/12 16-17
Yĩla Ũkwĩwʼa Ũkwʼĩte Ngoo Vyũ
O na ĩvinda yĩla ũkwĩwʼa wĩ na maũndũ maingĩ meũkũthĩnyʼa, lilikana ndwĩ weka, na ũndũ wa kũmakya nĩ kana vakuvĩ kĩla mũndũ e o na ũndũ ũũmũthĩnyʼa ũmũnthĩ. Mbivilia yaĩtye atĩ ĩ: “Syũmbe syonthe nilumaa vamwe na kwĩthĩwa na woo vamwe.” (Alomi 8:22) O na kau kwa o yu no wone thĩna waku ta ũtakathela, mavinda maingĩ maũndũ nĩmaalyũkaa o ũndũ ĩvinda yĩvĩtĩte. Ĩndĩ ĩvindanĩ yĩ ĩ nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya?
Neena na mũnyanyau mũimu na ũmũĩkĩ ĩe ĩũlũ wa ũndũ ũkwĩwʼa. Mbivilia yaĩtye atĩ ĩ: “Mũnyanya nĩwendanaa ĩndĩ yonthe; na mwana-a-ĩthe asyaiwe kwondũ wa kũthĩnũkasya.” (Nthimo 17:17) Mũndũũme waĩ mũlũngalu ũla weetawa Yovu ũla ũeleetwʼe Mbivilianĩ, nĩwaeleisye andũ angĩ ũndũ weewʼaa ĩvinda yĩla waĩ na mathĩna. Yĩla weewʼaa ‘ngoo yake ĩkolete thayũ wake,ʼ aisye atĩ ĩ: “Nganenga mũnyungunyĩsyo wakwa ũthei vyũ; nganeena ũũnĩ wa ngoo yakwa.” (Yovu 10:1) Kũelesya angĩ ũndũ ũkwĩwʼa no kũolange ũito wa kĩu kĩ ngoonĩ, na no kũũtetheesye ũkavĩndũa mawoni ĩũlũ wa thĩna ũla wĩ nawʼo.
Mũtulũĩle Ngai kĩla kĩ ngoonĩ kwa kũmũvoya. Andũ amwe masũanĩaa kana mboya no nzĩa ya kũvoovya ngoo, ĩndĩ Mbivilia ĩwetete ũndũ wĩ kĩvathũkanyʼo. Ĩandĩko ya Savuli 65:2 yĩmwĩtĩte Yeova Ngai, “ũla wĩwʼaa mboya,” na 1 Vetelo 5:7 yaĩtye: “Nũmũthĩnĩkĩaa.” Mbivilia nĩtũngĩlĩ ĩle mavinda maingĩ vata wa kũmwĩkwatya Ngai. Kwa ngelekanyʼo:
“Ĩkĩ ĩa Yeova na ngoo yaku yonthe, na ndũkekwatye ũmanyi waku mwene: mĩendelenĩ yaku yonthe mũkũsĩ ĩe we, na akaũlũngalĩlya nzĩa syaku.”—NTHIMO 3:5 6.
“[Yeova] akeanĩasya kwenda kwa ala mamũkĩaa; o na akeewʼa kũkaya kwoo, na kũmatangĩ ĩa.”—SAVULI 145:19.
“Ũũ nĩwʼo mũĩkĩ ĩo ũla twĩ nawʼo nthĩnĩ wake, kana twavoya kĩndũ o na kĩva kwosana na kwenda kwake, nũtwĩthukĩ ĩasya.”—1 YOANA 5:14.
“Yeova e kũasa na ũla mũthũku; ĩndĩ nĩwĩwʼaa mboya ya ũla mũlũngalu.”—NTHIMO 15:29.
Wamũtavya Ngai mawetu ala wĩ namo, akaũtetheesya. Mbivilia yĩ na kĩtumi kĩseo kya kũtwĩkĩa vinya na ndeto ii: “Mũĩkĩ ĩei mavinda onthe . . . mũtulũĩlei ngoo syenyu.”—Savuli 62:8.
MATUKŨ 23-29, MWEI WA 10
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 8-10
“Ũseo wĩ Wendo wa Ngai Nũtũsianĩaa na Ũvũngũ wa Satani”
Ũthwii wa Kĩ-veva
w10 10/15 6-7 ¶19-20
“Nũũ Wĩsĩ Kĩlĩko kya Yeova?”
19 Tweemanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa “kĩlĩko kya Yeova”? Nĩtwaĩle kwĩtĩkĩlya Ndeto ya Ngai ĩtũmbaũmbe nĩ kana tũelewe kĩlĩko kya Yeova. Tũyaĩlĩte kwĩkĩ ĩa Yeova mĩvaka yitũ kana kũmũsilĩla nũndũ wa mĩao yitũ kana maũndũ ala tũũsũanĩa. Yovu aisye: “[Ngai] ti mũndũ, takwa, nĩ kana nĩmũsũngĩe, tũkomane silanĩ.” (Yovu 9:32) O ta Yovu, no tũsengʼe mũno twambĩ ĩa kũelewa kĩlĩko kya Yeova nginya tũkasya o take: “Sisya, ii no ndee sya nzĩa syake: na kaĩ no kĩwe kĩnini twĩwʼaa ũndũ wake! Ĩndĩ kĩtundumo kya vinya wake nũũ ũtonya ũkĩmanya?”—Yovu 26:14.
20 Yĩla tũũsoma Maandĩko, twaĩlĩte kwĩka ata yĩla twakomana na kĩlungu kĩ vinya kũeleeka, na mũno mũno ethĩwa kĩkonanĩtye na mosũanĩo ma Yeova? Ethĩwa o na ĩtina wa kwĩka ũkunĩkĩli tũinakwata ũsũngĩo wĩ ũtheinĩ, ũndũ ũsu no ũtũtetheesye kũmanya ũndũ tũmwĩkwatĩtye Yeova mũno wĩana. Lilikana kana, mavinda amwe maũndũ mana tũsomaa Mbivilianĩ matũnengae mwanya wa kwonanyʼa ũndũ tũĩkĩ ĩe nguma sya Yeova. Ekai twĩtĩkĩle twĩ na wĩnyivyo kana tũyĩsa kũelewa maũndũ onthe ala Yeova wĩkaa. (Mũta. 11:5) Kĩu kĩkatũthangaasya twĩtĩkĩlane na ndeto ii sya mũtũmwa Vaulo: “Ũthwii wa Ngai na ũĩ wake na ũmanyi nĩ mũliku ta kĩ! Motwʼĩo make maitonya kũmanyĩka, o na nzĩa syake iitonya kũmanthĩka! Nũndũ ‘nũũ wĩsĩ kĩlĩko kya Yeova, kana nũũ ũtwʼĩkĩte mũtai wake?’ Kana, ‘nũũ wambie kũmũnenga, nĩ kana wĩthĩe no nginya aĩvwe?’ Nũndũ syĩndũ syonthe syaumie kwake na nĩ kwondũ wake na nĩ syake. Nguma nĩ syake tene na tene. Ameni.”—Alo. 11:33-36.
MATUKŨ 30, MWEI WA 10–MATUKŨ 5, MWEI WA 11
MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI | YOVU 11-12
“Nzĩa Itatũ Ũtonya Kũkwata Ũĩ na Ũitetheka Nĩwʼo”
w09 4/15 6 ¶17
Yovu Nĩwataĩie Ĩsyĩtwa ya Yeova
17 Nĩ kyaũ kyatetheeisye Yovu aendeee kwĩthĩwa e mũĩkĩ ĩku? Vate nzika, atanesa ũkwatwa nĩ mĩisyo aĩ aseũvisye ngwatanĩo ndũmu vamwe na Yeova. O na kau tũi na ũndũ ũũtũĩkĩ ĩthya kana Yovu nĩweesĩ Satani nĩwaneenete na Yeova ĩũlũ wake, we nĩwatwʼĩte kũendeea kwĩthĩwa e mũĩkĩ ĩku. Aisye: “Kũvika nakwʼa ndikaveta kwakwa wĩanĩu wakwa.” (Yovu 27:5) Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye Yovu ethĩwe na ngwatanĩo ndũmu vamwe na Ngai? Vate nzika, nĩwavindĩ ĩasya ĩũlũ wa maũndũ ala weewʼĩte ĩũlũ wa ũndũ Ngai watetheeisye Avalaamu, Isaka, na Yakovo ala mailenyʼe ũndũ kwa vaasa. Na kwa kwĩloela wũmbi, Yovu aĩ atonya kwĩmanyĩsya nguma mbingĩ sya Yeova.—Soma Yovu 12:7-9, 13, 16.
it-2 1190 ¶2
Ũĩ
Ũĩ wa Ngai. Yeova Ngai nĩwe wĩthĩawa na ũĩ ũla waĩlĩte, na kĩtumi nũndũ Mbivilia yaĩtye “nowe e weka mũĩ.” (Alo 16:27; Ũvu 7:12) Ũmanyi nũkonanĩtye na maũndũ ma wʼo, na nũndũ Yeova nĩwe Mũmbi na nĩ wa “kuma tene na tene kũvika tene na tene” (Sav 90:1, 2), nĩwĩsĩ maũndũ ala twaĩle kũmanya ĩũlũ wa nthĩ yitũ, ũndũ yoombiwe, syĩndũ ila syĩ nthĩnĩ wayo na ũndũ yĩkalĩte ĩvinda yĩana. Maũndũ ala Yeova wavangĩ ĩie matavĩndũkaa, mĩthyũlũlũko ya syĩndũ ta kĩwʼũ, na myolooto ĩla andũ matũmĩaa yĩla mekwĩka ũkunĩkĩli, ĩla ĩte vo matatonya kwĩka ũndũ o na ũmwe, yonthe yumanĩte na Yeova. (Yovu 38:34-38; Sav 104:24; Nth 3:19; Yel 10:12, 13) Nĩ ũndũ ũkwosana na kĩlĩko vyũ kana myolooto ya Yeova ya mwĩkalĩle nĩyo ya vata vyũ nũndũ ndĩvĩndũkaa, ĩatĩ ĩaa sila wa katĩ, na nĩtumaa mũndũ ekala e mwĩanĩe. (Kũt 32:4-6) Vaiĩ ũmanyi ũngĩ ũvĩtũkĩte ũla wa Yeova. (Isa 40:13, 14) O na kau no etĩkĩlye maũndũ matosanĩte na myolooto yake ya ũlũngalu methĩwe na o na maiendeea nesa kwa kavinda, ĩvinda yĩla yũkĩte yĩ mokonĩ make na akeeka kwosana na kwenda kwake, na maũndũ ala ũneenete ʼmakaaĩla.ʼ—Isa 55:8-11; 46:9-11.
Ũthwii wa Kĩ-veva
w08 8/1 11 ¶5
Kũea Ngewa na Andũ ma Mũika
▪ ‘Nyie nĩnĩsĩ kĩla kĩũtuma aneena ndeto isu?’ Yovu 12:11 yaĩtye atĩ ĩ: “Kũtũ kũtitataa ndeto, o tondũ kaakaa ũsamaa lĩu wawʼo?” Yu kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva, nĩwaĩle ‘kũtataaʼ kĩla kĩmwana kyaku kana mwĩ ĩtu waku ũkwasya. Mavinda maingĩ amũika mawetaa maũndũ ta matindĩaa kwĩkĩka. Kwa ngelekanyʼo, kĩmwana kyaku kana mwĩ ĩtu waku no asye, “Ũnguaa ta kana!” kana “Ndũmbĩthukĩ ĩasya!” Vandũ va kũsũanĩaa o ndeto “ũnguaa” na “ndũmbĩthukĩ ĩasya,” manya kana mwana waku nũtonya kwĩthĩwa atekwonanyʼa ũu. Kwa ngelekanyʼo, ndeto “Ũnguaa ta kana” no syonanyʼe “Ndũmbĩkĩ ĩaa,” na ndeto “Ndũmbĩthukĩ ĩasya” no syonanyʼe “Nĩenda ũkũelesya ũndũ ngwĩwʼa.” Tata ũmanye kĩla kĩũtuma aneena ndeto isu.