“Ndũkakĩe; Ngakũtethya”

KWAKŨNA visa ũtembeete ũtukũ vandũ kasĩlanĩ na ũtataĩĩe ũyĩwʼa mũndũ akũatĩĩe. Wamwĩwʼa oou, ũyĩũngama, nake ũyĩwʼa aũngama. Ũivanga kwĩkalaata, nake ayambĩĩa kwĩkalaata. Woona vekala ũu, ũisemba nginya nyũmba kwa mũnyanyau ũtwĩe vakuvĩ. Mũnyanyau aũvingũĩa na walika nyũmba kwake, nũtonya kwĩwʼa wauuta.

No wĩthĩwe ũtaakwatwa nĩ ũndũ ta ũsu, ĩndĩ ũyĩthĩa ve maũndũ angĩ matumaa ũthĩnĩka. Kwa ngelekanyʼo, we no wĩthĩwe ũngʼangʼanaa na wonzu mũna, ĩndĩ mavinda kwa mavinda ũyĩthĩa ũsyokeie thĩna ũsu? No wĩthĩwe ũmanthĩte wĩa kwa myaka mingĩ na ũyĩthĩwa ũtaaũkwata o na kau nĩwĩkĩaa kĩthito mũno kũũmantha? Nĩwĩwʼaa ũithĩnĩka wasũanĩa maũndũ ala matonya kũũkwata wakũa? Kana ve kĩndũ kĩngĩ kĩtumaa ũthĩnĩka?

O na ethĩwa wĩ na thĩna wĩva, we tyo wĩwʼe mũyo ũkethĩwa na mũndũ ũtonya kũmũtavya mathĩna asu na aiũtetheesya ĩla maũkwata? We wĩ na mũnyanyau ta ũsu? Ĩĩ, Yeova nĩ mũnyanyae waku o tondũ waĩ mũnyanyae wa Avalaamu kwosana na ĩandĩko ya Isaia 41:8-13. Nthĩnĩ wa mũsoa wa 10 na 13, Yeova atavĩtye athũkũmi make atĩĩ: “Ndũkakĩe, nũndũ nĩ vamwe naku; ndũkateve, nũndũ nyie nĩ Ngai waku; ngakwĩkĩa vinya; ĩĩ, ngakũtethya; ĩĩ, ngakũũngamya na kwʼoko kwa aũme kwa ũlũngalu wakwa. Nũndũ nyie, Yeova Ngai waku, ngakũkwata kwʼoko kwaku kwa aũme, ngĩkwĩa, Ndũkakĩe; ngakũtethya.”

“NGAKŨŨNGAMYA”

We nĩwĩwʼaa ndeto isu sya Yeova iyĩũkiakĩsya? Kwatata kũsũanĩa kĩla Yeova ũkwathĩte mũsoanĩ ũsu. Mũsoa ũsu ndũkwasya kana ũkaendanasya na Yeova aũkwatĩte kwʼoko. Ũkatwʼĩka ũkaendanasya na Yeova aũkwete, kwʼoko kwake kwa aũme kwĩthĩwa kũkwete kwaku kwa aka. Ĩndĩ vandũ va ũu, ĩandĩko yĩu yaĩtye kana “kwʼoko kwa aũme kwa ũlũngalu” kwa Yeova kũkakwata ‘kwʼoko kwaku kwa aũme.’ Ũu no ũndũ ũmwe na kwasya kana Yeova akaũkusasya nĩ kana akumye mathĩnanĩ ala makaũkwata. Aendeee na kũũkusya, ekwĩa atĩĩ: ‘Ndũkakĩe, nĩngũũtethya.’

We nĩwonaa Yeova ta Ĩthe waku wĩ wendo na Mũnyanyau ũla ũtonya kũũtethya ĩla wĩ na thĩna? Yeova nĩwendeeawʼa nue, nũkũthĩnĩkĩaa, na nũvangĩte vyũ ũkũtethya. Ĩla wakwatwa nĩ mathĩna, Yeova endaa ũkewʼaa wĩ mwĩanĩe nũndũ nũkwendete mũno. Kwa wʼo, Yeova nĩ “ũtethyo wĩ vakuvĩ twĩ thĩnanĩ.”—Sav. 46:1.

KWĨWʼA ŨITHĨNĨKA NŨNDŨ WA NAĨ WEEKIE ĨVINDA ĨVĨTU

Andũ amwe nĩmathĩnĩkaa mũno nũndũ wa naĩ meekie tene mayona Ngai ta ũtaaĩsa kũmaekea. Ethĩwa wĩwʼaa ũu, sũanĩa ngelekanyʼo ya Yovu, ũla weetĩkĩlile ‘mothũku ma wana wake.’ (Yovu 13:26) O nake mũandĩki wa Savuli, Ndaviti, eewʼaa o ta Yovu, na nĩkyo kĩtumi wamwĩsũvie Yeova akĩmwĩa atĩĩ: “Ndũkalilikane naĩ sya wana wakwa, o na mavĩtyo makwa.” (Sav. 25:7) Nũndũ tũi eanĩu, ithyonthe ‘nĩtweekie naĩ, na tũivikĩaa ũtaĩo wa Ngai.’—Alo. 3:23.

Mwambĩĩonĩ, ũvoo ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya Isaia kĩlungu kya 41 waandĩkĩiwe andũ ma Ngai ma tene. Maĩ mamũvĩtĩisye Yeova mũno nginya atwʼa kũmakanyʼa kwa kũmaeka methĩwe ngombo Mbaviloni. (Isa. 39:6, 7) Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, Ngai nĩwasũanĩaa ĩvinda yĩla ũkamatangĩĩa ala makelila na maimũsyokea! (Isa. 41:8, 9; 49:8) Ũmũnthĩ, Yeova nĩwĩthĩawa eyũmbanĩtye vyũ kũmewʼĩa tei na kũmonyʼa wendo ala meelila na mekwenda kũmwendeesya.—Sav. 51:1.

Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya Takuya,a ũla wangʼangʼanaa nĩ kana aeke kĩmanyĩo kĩthũku kya kũsisya visa sya ũlaalai na kũkwatanga mamutha make ma ũsyai nĩ kana eanĩsye wendi wa kũmanyana kĩ-mwĩĩ. Mavinda kwa mavinda nĩwasyokeaa imanyĩo isu nthũku. We wĩona Takuya ta weewʼaa ata? Aĩtye atĩĩ: “Neewʼaa nĩ mũndũ wa mana mũno, ĩndĩ ĩla namwĩsũva Yeova andekee, nĩwangwataa kwʼoko, na akambũkĩlya.” Yeova eekaa ũu ata? Atumĩa ma kĩkundi kya Takuya mamwĩie no amakũnĩae simũ mavinda ala wasyokea thĩna ũsu. Takuya aendeee kwasya atĩĩ: “Ũyaĩ ũndũ wĩ laisi kũkũnĩa atumĩa simũ, ĩndĩ kĩla ĩvinda namakũnĩa, neewʼaa neekĩwa vinya mũno.” O na atumĩa nĩmavangie mũsyaĩĩsya wa mũthyũlũlũko athi kwa Takuya nĩ kana akamwĩkĩe vinya. Mũsyaĩĩsya ũsu wa mũthyũlũlũko amwĩie Takuya atĩĩ: “Ndinoka vaa kwaku oou kĩtumbo. Nĩ vaa nũndũ atumĩa mendaa ngũthokee. Nue manyuvie nĩ kana nũke ũkwĩkĩa vinya.” Takuya easya atĩĩ: “Ninyie neekĩte naĩ, ĩndĩ Yeova nĩwe weeyumisye kũndetheesya aitũmĩa atumĩa.” O na Takuya nĩweekie maendeeo atwʼĩka vainia wa kĩla ĩvinda na yu athũkũmaa ovisinĩ wa ũvonge. Kwoou o tondũ kweethĩiwe kwa mwana-a-asa ũsu, Ngai akakũkĩlya wavalũka.

KŨTHĨNĨKA NŨNDŨ NDWĨ NA WĨA

Andũ aingĩ nĩmathĩnĩkaa mũno nũndũ wa kwaĩwa nĩ wĩa. Namo angĩ nĩmavutawa wĩanĩ na ũyĩthĩa ti laisi kũkwata wĩa ũngĩ. We wĩwʼa ata ũkatwʼĩka kĩla vandũ wathi ũimantha wĩa ũkeawa ndwĩandĩkwa? Veethĩwa vailyĩ ũu, andũ amwe mewʼaa mate vata. Yeova atonya kũũtetheesya ata? No aeme kũũtethya ũkakwata wĩa ũla ũkwenda vau kwa vau, ĩndĩ no aũtetheesye ũkalilikanaa ndeto ii sya Mũsumbĩ Ndaviti: “Naĩ mũnini, na yu nĩ mũkũu; ĩndĩ ndyaaona mũlũngalu atiĩtwe, kana ũsyao wake ũkĩvoya lĩu.” (Sav. 37:25) Yeova nĩwonaa wĩ wa vata mũno vyũ, na akaũkwata na “kwʼoko kwa aũme kwa ũlũngalu” nĩ kana aũtetheesye kwĩthĩwa na syĩndũ ila sya lasima ila syendekaa nĩ kana ũendeee na kũmũthũkũma.

Nake Sara, ũla wĩkalaa Colombia, nĩwoonie kwʼoko kwa Yeova. Aandĩkĩtwe kambunĩnĩ wathũkũmaa ĩvinda yonthe na waĩvawa nesa. Ĩndĩ nũndũ endaa kwongela ũthũkũmi wake kwa Yeova, nĩwatiie wĩa ũsu na ambĩĩa ũvainia. Ĩndĩ ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kũkwata wĩa ũtonya kũthũkũma mĩthenya ĩmwe. Ambĩĩisye nduka nini ya kũta ice-cream, ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda athelelwa na avunga nduka ĩsu. Sara aĩtye atĩĩ: “Nĩvavĩtie myaka ĩtatũ nde na wĩa, ĩndĩ nĩndũngĩaa Yeova mũvea mũno nũndũ nĩwandetheeisye kũmĩĩsya.” Ĩvinda yĩu, nĩweemanyĩisye kũvathũkanasya katĩ wa syĩndũ ila sya lasima na ila sya kwĩtanĩthya, na eemanyĩsya kwĩkala ate kwĩmakĩa kwondũ wa mũthenya ũla ũatĩĩe. (Mt. 6:33, 34) Ĩtina wa ĩvinda, mũndũ ũla wamũandĩkĩte nĩwamwĩtĩie wĩa ĩngĩ, na amũtũnga o vala waĩ atanamba kũtia wĩa. Sara eeie mũnene wake kana nũkwĩtĩkĩla wĩa ũsu ethĩwa akamwĩtĩkĩlasya athũkũmae mĩthenya ĩmwe na mĩthenya ĩla ĩngĩ ayĩthĩawa ayĩka maũndũ make ma kĩ-veva. O na kau Sara ndakwataa mbesa siana ila wakwataa tene, kĩla ũkwataa nĩkĩmũtetheeasya kũendeea kwĩthĩwa e vainia. Aiweta ĩũlũ wa ĩvinda yĩu waĩ na mathĩna, Sara aĩtye atĩĩ: “Nĩnoonie kwʼoko kwa Yeova.”

KŨTHĨNĨKA NŨNDŨ WA MAŨNDŨ ALA MATONYA KŨŨKWATA WAKŨA

Ũndũ ũngĩ ũthĩnasya andũ nĩ kũthĩnĩkĩa maũndũ ala makamakwata makũa. Andũ aingĩ mathengeea myaka ya kuma wĩanĩ nĩmasaanĩawʼa kana nĩmakethĩawa na mbesa sianĩĩe wĩthĩe no mekale me eanĩe. O na nĩmathĩnĩkaa ĩũlũ wa mowau ala matonya kwĩsa kũmakwata makũa. Nĩvatonyeka Ndaviti akethĩwa nowe wamwĩsũvie Yeova akĩmwĩa atĩĩ: “Ndũkaambĩkye kũasa ĩvinda ya ũkũu; ndũkaandie yĩla vinya wakwa wĩthela.”—Sav. 71:9, 18.

Nĩ kyaũ kĩtonya kũmatetheesya athũkũmi ma Yeova makethĩwa me eanĩe ĩla makũa? Nĩ kwa kũendeea kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu kũla kwĩ Ngai, na maimanya kana akeanĩsya mavata moo ma kĩla mũthenya. Ethĩwa vu tene manaĩ na malĩ mbingĩ, yu no matheesye kĩlasi na mayĩmanyĩsya kwĩanĩwa nĩ syĩndũ nini. No methĩe kana “kũya nyũnyi” kwĩ kavaa kwĩ kũya “ngʼombe” o na no kũmatetheesye makesianĩa na mowau! (Nth. 15:17) Ethĩwa nũtwʼĩte kũmwendeesya Yeova, akaũtetheesya o na ĩla wĩkũa.

Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya José na Rose, ala methĩĩtwe me athũkũmi ma ĩvinda yonthe mbee wa myaka 65. Kwa myaka mingĩ, nĩmasũvĩaa ĩthe wa Rose ũla waĩ mũwau na wendaa mũndũ wa kũmũsũvĩa kĩla ĩvinda. O nake José aĩ mũwau kanza na nĩwaendeee kũngʼangʼana na ũiiti wayo (chemotherapy). We Yeova nũtetheesye José na Rose ala methĩĩtwe me aĩkĩĩku kwake? Ĩĩ, nũmatetheesye. Atũmĩie Tony na Wendy, ala maĩ ma kĩkundi kyoo, maumya nyũmba yoo na manenga athũkũmi asu ma Yeova. Tony na Wendy mavangĩte kũnengane nyũmba ĩsu mana kwa mavainia ma ĩvinda yonthe. Myaka yĩ na vu ĩtina Tony e sukulu, asiĩlasya ndĩlĩsyanĩ akona José na Rose maendete ũtavanyʼa. Nĩwendeeawʼa nĩ kĩthito kĩla woonaa me nakyo, na ũndũ ũsu nĩwamũkiitie ngoo mũno. Nũndũ nĩmoonie mwana-a-asa ũsu na mũka meyumĩtye kũmũthũkũma Yeova na kĩthito o na nginya me akũũ, Tony na Wendy nĩmamanengie nyũmba ĩsu mekalae vo. Kwa myaka 15, Tony na Wendy nĩmethĩĩtwe maimasũvĩa José na Rose, ala yu me na myaka 80 na kĩndũ. José na Rose monaa ũtethyo ũla makwataa kuma kwa mwana-a-asa ũsu na mũka wĩ mũthĩnzĩo kuma kwa Yeova.

O naku, Ngai nũkũtambũũkĩsye “kwʼoko kwa aũme kwa ũlũngalu.” Nũkwĩtĩkĩla kũtambũũkya kwʼoko kwaku ũmũnenge Yeova ũla ũkwathĩte ũũ: “Ndũkakĩe; ngakũtethya”?