Octobre

Ye ɖɩkpɛlɩkaa nɛ ɖɩtɩlɩ Yesu yɔ, ɖɩkaɣ ñaɣʋ pana nɛ ɖɩmaɣzɩ ɛzɩ ɛnʋ yɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛ-wɛtʋ. Nɛ ɖɩmaɣzɩɣnɩ-ɩ nɛ pɩkpaɖɩɣ lɛ, ɖa nɛ ɩ ɖa-taabalɩyɛ cɛyɩsɩɣ nɛ pɩkpaɖɩ. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu? Maɣzɩ kɩɖaʋ kʋnɛ kɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Yesu maɣzaɣ lalaa sɩnʋʋ yɔɔ nɛ pɩkpaɖɩ ɛzɩma ɛ-tɔm ɛkɛdɩnɩ ɛ-maɣmaɣ yɔ pɩ-yɔɔ. (Mat. 20:28; Roma 15:1-3) Ɛɛwɛnɩ maɣzɩm mbʋ; pʋyɔɔ lɛ, ɛɛkɛ weyi ɛlaɣ ɛ-tɩ nɛ ekpeɣu yɔ. Ɛtaamʋʋ pana lɛɛ lɛɛ tɔm ndʋ ɛyaa yɔɔdʋʋ ɛ-yɔɔ yɔ tɩ-yɔɔ. (Yoh. 1:46, 47) Nɛ etiyele nɛ kɩwɛɛkɩm mbʋ nabɛyɛ laba nɛ pɩɖɛɛ yɔ, pɩwɛɛnɩ ɖoŋ wɛtʋ ndʋ ɛwɛnɩ pɔ-yɔɔ yɔ tɩ-yɔɔ. (1 Tim. 1:12-14) Yesu yɔɔdaa se: “Ɛyaa tɩŋa [kaɣ tɩlʋʋ] se ɩkɛ mɔn-tɔmkpɛlɩkɩyaa—ye sɔɔlɩm ɛwɛ mɩ-hɛkʋ taa yɔ.” (Yoh. 13:35) Pɩwɛɣ ɖeu se ŋpɔzɩ ña-tɩ tɔm tʋnɛ: “Mɛwɛɛ nɛ mamaɣzɩɣnɩ Yesu kɩɖaʋ nɛ malakɩ mbʋ payɩ manpɩzɩɣ yɔ se laŋhɛzɩyɛ ɛwɛɛ ma nɛ mon-koobiya ɖɛ-hɛkʋ taa?” w20.04 24 § 11

Paa ɖɩwɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛyaa sakɩyɛ yɔɔdʋʋ cɛtɩm tɔm Yehowa hɩɖɛ yɔɔ nɛ patʋʋ-ɖɩ yɔ, ŋwɛnɩ waɖɛ se ŋlʋ nɛ ŋheyi-wɛ toovenim se Yehowa kɛ kiɖeɖeu, ɛwɛ siɣsiɣ, ɛwɛ ɖeu nɛ ɛkɛ sɔɔlɩm tʋ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɩlɩ se ŋsɔɔlaa se eɖiyi-ŋ. Ŋpɩzɩɣ ŋsɩnɩ ɛyaa nɛ panɩɩ pɩ-taa se Yehowa ɖeke tɔkɩnɩ Kewiyitu ndʋ tɩwɛ siɣsiɣ siŋŋ yɔ, nɛ tɩkaɣ kɔnʋʋ wondu kɩlɩzɩtʋ kpeekpe laŋhɛzɩyɛ nɛ taa leleŋ. (Keɣa 37:9, 37; 146:5, 6, 10) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɩlɩɣ ɛyaa Bibl taa toovenim tɔm yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ, ɖɩñɩkɩɣ niye Ɛsɔ kewiyitu kɩkɩlɩtʋ tɔɔʋ yɔɔ, se Yehowa wɛnɩ waɖɛ se eɖiyi kedeŋa kpeekpe, nɛ pɩkɛ mbʋ toovenim. Ɛlɛ, paa pɩcɛyaa se ɖɩwɩlɩ ɛyaa Ɛsɔ paɣtʋ yɔ, ɖa-kaɖʋwa sɔsɔɔ lɛ se ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɔsɔɔlɩ ɖa-Caa Yehowa nɛ pɛwɛɛ siɣsiɣ ɛ-ɛsɩndaa. Pɩwɛɛ se ɖɩñɩɣ niye Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ, ɖɩñɩɣ niye ɖɔɖɔ ɛyʋ weyi ɖeyi ɖeyi hɩɖɛ Yehowa sɩŋnaa yɔ pɩ-yɔɔ. (Iza. 63:7) Ye ɖɩwɩlɩɣ ɛyaa tɔm mbʋ yɔ, ɖɩkaɣ-wɛ sɩnʋʋ nɛ pɔsɔɔlɩ Yehowa nɛ pañamɩ-ɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɔsɔɔlaa se pɛwɛɛ siɣsiɣ ɛ-ɛsɩndaa. w20.06 6 § 16; 7 § 19

Palabɩ ɛyʋ fɩtɩyɩm nɛ pɩwɛɛ piti kpem. Alɩwaatʋ ndʋ ŋŋwɛ ño-ɖoo lotu taa yɔ, ɛzɩma palabɩ ña-fɩtɩyɩm yɔ mbʋ yebina nɛ pɩwɛɛ pɩpaɣlɩɣ nɛ fɩtɩyɩm kuludasɩ kɩfasɩ kudokiŋ sakɩyɛ sɔzʋʋ pɩ-yɔɔ paa cɛcɛyaɣ ŋga! Ñɩnɩyaa maɣzɩɣ se kuludasɩ nzɩ sɩwɛ ɛyʋ sɔsɔ fɩtɩyɩm taa yɔ sɩñɔtɩnɩ miiliyaarɩwaa 100 mbʋ yɔ; nɛ nzɩ payaɣ se hola, nɛ nzɩ sɩkpɛndɩna nɛ sɩkɛ ɖa-fɩtɩyɩm, nɛ si-yuŋ kɛ kiloo kʋɖʋmʋʋ nɛ hɔɔlʋʋ mbʋ yɔ. Hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa fɩtɩyɩm lakɩ tʋmɩyɛ nɛ pɩwɛ piti yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ yɔɔdaɣ. Ŋŋyɔɔdʋʋ paa tɔm piye nɖɩ lɛ, pɩwɛɛ se ña-fɩtɩyɩm eyele nɛ hola wena akpɛndɩ ɛzɩ mɩnʋʋ mbʋ yɔ nɛ awɛ ña-nzʋlʋmɩyɛ, ñe-liu, ño-ndomee, ña-tamaɣ mɔɔ, nɛ ña-laŋɩyɛ taa yɔ aciɣdi. Pʋcɔ nɛ papɩzɩ panɩɩ tɔm pee camɩyɛ lɛ, pɩwɛɛ se hola ana a-tɩŋa aciɣdi alɩwaatʋ natʋyʋ yɔɔ ɖeyi ɖeyi. Palɩzɩ takayaɣ nakɛyɛ pɩnaɣ 2019 taa, nɛ kawɩlaa se palʋlʋʋ piya kpaagbaa lɛ, sɩpɩzɩɣ nɛ sɩtɩlɩ tɔm ndʋ ɛyʋ yɔɔdʋʋ yɔ nɛ sɩnɩɩ tɩ-taa. Tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ takayaɣ ŋga ka-taa yɔ, tɩñɩkɩɣ niye tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ ñɩnɩyaa sakɩyɛ tisiɣ yɔ tɩ-yɔɔ. Ndʋ lɛ se palʋlʋʋ-ɖʋ lɛ, ɖɩtɛm wɛnʋʋ waɖɛ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩtɩlɩ kʋnʋmɩŋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ-ɩ. Toovenim taa lɛ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ, pɩkɛnɩ kʋjɔʋ ŋgʋ kɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ. w20.05 22-23 § 8-9

Abraham kaawɛ Uuri tɛtʋ taa lɛ, ɛɛwɛnɩ mbʋ payɩ pɩpɔzɩ-ɩ yɔ; ɛlɛ paa mbʋ yɔ, eetisi faaa nɛ ɛlɩɩ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɛɖaŋ “tɛtʋ ndʋ tɩwɛnɩ tigila siŋŋ yɔ.” (Ebr. 11:8-10, 16) Tɛtʋ ndʋ Abraham kaaɖaŋaa yɔ, ndʋ lɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ. Yesu Krɩstʋ nɛ Krɩstʋ ñɩma patam numwaa 144 000 pɛkɛnɩ Kewiyaɣ ŋga. Pɔɔlɩ ya Kewiyaɣ ŋga se “Ɛsɔ ɛsadʋ tɛtʋ, ɛsɔdaa Yeruzalɛm.” (Ebr. 12:22; Natʋ 5:8-10; 14:1) Yesu wɩlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se patɩmɩ Kewiyaɣ ŋga kɔ-yɔɔ nɛ pɔpɔzɩ se kɔkɔɔ nɛ pɩsa nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm la tɛtʋ yɔɔ ɛzɩ pɩlakʋʋ ɛsɔdaa yɔ. (Mat. 6:10) Ɛzɩ Abraham kaasɩm ɛzɩma pakaɣ ñɔɔzʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔ, pɩ-yɔɔ tɔm tɩŋa na? Aayɩ. Pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ taa, Kewiyaɣ ŋga kɔ-yɔɔ tɔm kaakɛ “mɛsaɣ tɛɛ tɔm kiɖeɖetu.” (Efɛz. 1:8-10; Kol. 1:26, 27) Ɛlɛ, Abraham kaanawa se e-liɖe taa ñɩma nabɛyɛ kaɣ pɩsʋʋ awiya. Ɛnʋ Yehowa kaalabɩ tamaɣ ŋga.—Kiɖe 17:1, 2, 6. w20.08 2-3 § 2-4

Pɩwɛɛ se ɖikizi tisuu yebiyaa wɩlɩtʋ. Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ ñɔwa yɔ, Eleeu wɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ peɣziyaa sakɩyɛ yɔɔ se eyele nɛ abʋta ñɔ Ɛsɔ sɛyaa siɣsiɣ ñɩma maɣzɩm taa. Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ lɛ se pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ ɛzɩma ɖɩɖʋ tʋkaɣ toovenim nɛ cɛtɩm pɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ðo-koyindinaa pɩzɩɣ nɛ patɩŋnɩ intɛrnɛɛtɩ yaa réseaux sociaux waa yɔɔ se pañaɣ pana nɛ pacamɩ tisuu mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ, nɛ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ. Taatisi cɛtɩm tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Sataŋ cɔlɔ tɩlɩɣna! (1 Yoh. 4:1, 6; Natʋ 12:9) Pɩsa nɛ ɖɩkaɖɩnɩ pana wena Sataŋ ñakɩ se ɛcamɩ ɖe-tisuu yɔ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩkpazɩ ɖoŋ tisuu mbʋ ɖɩwɛnɩ Yesu yɔɔ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, pɩmʋnaa se ɖɩkpazɩ ɖoŋ tisuu mbʋ ɖɩwɛnɩ lone nɖɩ ɛwɛnɩ Ɛsɔ kaɖʋwa taa yɔ ɖɩ-yɔɔ. Pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se ɖɩtaa liu yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ se e-ɖeke ɛ-yɔɔ Yehowa wɛɛ ɛtɩŋɩɣna nɛ eɖiyiɣ ɛ-ɛgbɛyɛ. (Mat. 24:45-47) Ye ɖɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm ɖoŋ ɖoŋ yɔ, ɖɩkpazɩɣ ɖoŋ tisuu mbʋ ɖɩwɛna yɔ. Pɩkaɣ yebu nɛ ɖe-tisuu wɛɛ ɛzɩ tɩʋ ŋgʋ ki-lila kam tɛtɛɛ camɩyɛ yɔ. Apostoloo Pɔɔlɩ kaayɔɔdɩ tɔm ndʋ tɩ-ɖɔndɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛmaɣaɣ sɔnɔ evemiye mayaɣ taa tɔm yɔ. w20.07 23-24 § 11-12

Ðɩtɩtalɩ pilim nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩtakɩɣ ɖa-taa paa anɩ se ɛcɔnɩ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ nɛ ɛhʋʋnɩ lalaa tɔm. (Yoh. 7:24) Ɛlɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcɔŋnɩ ɛyʋ nɔɔyʋ yɔ, tɔm pazɩ yem ɖɩkpɛlɩkɩɣ ɛ-yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Halɩ weyi ɛkɛ ɖɔkɔtɔ pɩnzɩ sakɩyɛ nɛ ɛwɛɛ niye yɔ, ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛcɔnɩ kʋdɔndʋ nɔɔyʋ yem nɛ ɛtɩlɩ tɔm sakɩyɛ ɛ-yɔɔ. Ye ɛsɔɔlaa se ɛtɩlɩ kʋdɔmɩŋ weyi ɛyʋ ɛnʋ ɛhɩnaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ yaa ɖoŋ weyi payɩ kʋdɔŋ ŋgʋ kɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, pɩwɛɛ se ewelisini-i camɩyɛ. Ðɔkɔtɔ pɩzɩɣ nɛ ɛpɔzɩ kʋdɔndʋ se ewolo nɛ pamaɣzɩ-ɩ [yaa palabɩ-ɩ raadiyoo] nɛ ɛna mbʋ pɩwɛ e-tomnaɣ taa yɔ. Ye ɖɔkɔtɔ ɛtɩla mbʋ yɔ, ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛtɩlɩ mbʋ ɖeyi ɖeyi pɩcɛyɩɣ kʋdɔndʋ yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, ye ɖɩcɔŋnɩ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩnɩɩ ɖo-koobiya tɔm taa camɩyɛ. Pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩtɩlɩ ɛyaa mba ɖeyi ɖeyi pɛkɛnaa yɔ. Toovenim taa lɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩlɩ mbʋ pɩwɛ ɛyʋ laŋɩyɛ taa yɔ. Ɛlɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa. Ewelisiɣni ɛ-sɛyaa. Ɛmaɣzɩɣ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɛwɛɛ yɔ nɛ mbʋ payɩ pɩwɛnɩ ɖoŋ pɔ-yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ. Nɛ ɛwɩlɩɣ se ɛnɩɣ pe-siziŋ. w20.04 14-15 § 1-3

Pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ tɩ luzuu mbʋ pʋyɔɔ yɔ, mba pakpazɩɣ pa-tɩ yɔ, pɛfɛyɩnɩ “maɣzɩm kele kele ñɩmbʋ.” Ɛyaa mba pɛwɛnɩ tɩ kpazʋʋ yɔ, pɔhɔŋnɩ lalaa tɔm nɛ paamaɣzɩɣ lalaa yɔɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pa-lɩmaɣza nɛ pa-lakasɩ ɖʋʋ pa-maɣmaɣ nɛ ɛyaa lalaa ɖɩwɩzɩyɛ. Ye patɩkpa pa-tɩ yɔ, pakaɣ wɛnʋʋ tɩ kpazʋʋ lɩmaɣza nɛ Sataŋ kaɣ yʋlʋsʋʋ pa-maɣzɩm nɛ episi-pʋ. (2 Kɔr. 4:4; 11:3) Ɛlɛ, ɛyʋ weyi eluzuu ɛ-tɩ yɔ, ɛwɛnɩ maɣzɩm kele kele ñɩmbʋ. Ɛwɛnɩ maɣzɩm mbʋ pɩmʋnaa yɔ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ nɛ etisiɣ se hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa lɛ, lalaa kɩlɩ-ɩ. (Fil. 2:3) Nɛ ɛnawa se “Ɛsɔ kaɖɩɣnɩ tɩ kpazɩyaa, ɛlɛ ɛlakɩ lootiye mba poluzuu pa-tɩ yɔ.” (1 Pɩy. 5:5) Mba pɛwɛnɩ maɣzɩm kele kele ñɩmbʋ yɔ, patɩsɔɔlɩ se papɩsɩ Yehowa koyindinaa. Pɩsa nɛ ɖɩwɛɛnɩ tɩ luzuu paa ɛzɩmtaa lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩɖɔ Bibl lɔŋ tasʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ: “Ɩhɔzɩ ɛyʋtʋ kɩbɩndʋ nɛ tɩ-lakasɩ, nɛ isuu ɛyʋtʋ kɩfatʋ.” Pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpɛlɩkɩ Yesu kɩɖaʋ nɛ ɖɩñaɣ pana se ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ.—Kol. 3:9, 10; 1 Pɩy. 2:21. w20.07 7 § 16-17

Pɩkɛnɩ-ɖʋ waɖɛ sɔsɔɖɛ kpem se ɖɩwɛ Yehowa ɛgbɛyɛ taa. Ðɩwɛ fezuu taa paradisuu taa; nɛ kɩ-taa ñɩma wɛ laŋhɛzɩyɛ nɛ taa leleŋ taa. Nɛ ña yɔ, lone nɖɩ ŋwɛnɩ ɛgbɛyɛ taa? Apostoloo Pɔɔlɩ kpaɣ ɛgbɛyɛ nɛ ɛmaɣzɩnɩ ɛyʋ tomnaɣ. Nɛ ɛkpaɣ ɖɩ-taa mba nɛ ɛmaɣzɩnɩ tomnaɣ pilinzi. (Roma 12:4-8; 1 Kɔr. 12:12-27; Efɛz. 4:16) Lɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kɩɖaʋ ŋgʋ Pɔɔlɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ kɩ-taa yɔ, ɛnɩ lɛ se ɖa-taa paa anɩ wɛnɩ lone nɖɩ ɖɩ-tɔm cɛyaa yɔ Yehowa hɔʋ taa. Pɔɔlɩ paɣzɩ ɛ-kɩɖaʋ nɛ tɔm tʋnɛ: “Ɛzɩ pilinzi sakɩyɛ wɛʋ tomnaɣ kʋɖʋmaɣ yɔɔ, ɛlɛ pilinzi tɩŋa ɩɩlakɩ tʋmɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ ɖa, paa ɖɩɖɔwa yɔ, ɖɩkɛ tomnaɣ kʋɖʋmaɣ Krɩstʋ taa, ɛlɛ pakpaɣ-ɖʋ kʋɖʋm kʋɖʋm yɔ, ɖɩkɛ pilinzi nzɩ sɩtamnɩ ɖama yɔ.” (Roma 12:4, 5) Suwe Pɔɔlɩ ñɩnaɣ yɔɔdʋʋ? Ɛñɩnaɣ yɔɔdʋʋ se pɩtɩkɛ tʋmɩyɛ kʋyʋmɖɩyɛ ɖɩlakɩ ɛgbɛyɛ taa; ɛlɛ ɖa-taa paa anɩ wɛ wazaɣ ɛgbɛyɛ taa. w20.08 20 § 1-2; 21 § 4

Lʋlɩyaa, ɛzɩma ɩpɩzɩɣ nɛ ɩmaɣzɩnɩ Yehowa tɩ luzuu? Ye pɩmʋnaa yɔ, pɔzɩ ñe-piya nɛ ŋna se sɩmaɣzɩɣ se ɛzɩma pɩwɛɛ pala tʋmɩyɛ naɖɩyɛ? Nɛ ye pɩmʋnaa yɔ, ɖɔ sɩ-lɔŋ tasʋʋ yɔɔ. Yehowa ha-ɖʋ ɖɔɖɔ kɩɖaʋ nakʋyʋ suuɖu wɛnʋʋ nʋmɔʋ taa. Ye Yehowa ɛkpaɣ lɩmaɣza naayɛ nɛ ɛ-sɛyʋ nɔɔyʋ yɔɔdʋʋnɩ ñamtʋ se ɛnʋ maɣzɩɣ se pɩwɛɛ se pɛlɛɣzɩ lɩmaɣza ana a-hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ yɔ, ɛwɩlɩɣ se ɛwɛ suuɖu. Alɩwaatʋ ndʋ Abraham yɔɔdaa se ɛnʋ maɣzɩɣ se pɩtɩmʋna se Yehowa ɛɖɩzɩ Sodom nɛ Gomɔɔrɩ tɛtʋ yɔ, Yehowa welisini-i. (Kiɖe 18:22-33) Nɛ tɔzɩ wɛtʋ ndʋ ɛlɩzaa nɛ ɛwɩlɩ Abraham halʋ Saara yɔ tɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa labɩ Saara tamaɣ se ɛkaɣ haɣʋ hoɣa ɛ-akpadɩyɩtʋ taa nɛ ɛlɛ hoŋ yɔ, pɩtɩwɩzɩ-ɩ. (Kiɖe 18:10-14) Ɛlɛ, ɛwɩlaa se ɛñaŋ Saara. Lʋlɩyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa, ɛbɛ Yehowa kɩɖaʋ pɩzɩɣ nɛ kɩkpɛlɩkɩ-mɩ? Ɛzɩma ɩlakɩ alɩwaatʋ ndʋ mi-piya yaa ɛgbɛyɛ taa ñɩma nabɛyɛ iitisiɣ lɩmaɣza wena ɩkpaɣaa yɔ a-yɔɔ yɔ? Iheyiɣ-wɛ kpaagbaa se pɛfɛyɩnɩ toovenim na? Yaa ɩñakɩ pana se ɩnɩɩ pa-lɩmaɣza taa? Ye mba pɛwɛnɩ wala yɔ pamaɣzɩɣnɩ Yehowa yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩwazɩɣ hɔŋ nɛ agbaa. w20.08 10 § 7-9

Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcalɩ kpɛlɩkʋʋ toovenim yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩɩsɔɔlaa se lalaa ɩsɩnɩ-ɖʋ mbʋ pʋyɔɔ ɖɩɩnawa se pɩkazɩ tɔm sakɩyɛ se ɖɩtasɩ kpɛlɩkʋʋ. (1 Kɔr. 3:1, 2) Ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ yɔ? Ye ɖɩpaɣzʋʋ Yehowa sɛʋ yɔ, pɩlabɩ pɩnzɩ sakɩyɛ nɛ ɖɩtɩlɩ tɔm sakɩyɛ yɔ, pɩtɩla ɖiitisiɣ faaa se pasɩnɩ-ɖʋ, kɔzɩ kɔzɩ ye weyi ɛñɩnɩɣ se ɛsɩnɩ-ɖʋ yɔ, ɖɩlɛyɩ-ɩ wɛʋ toovenim taa yɔ. Paa mbʋ yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɖo-koobiya yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna se ɛkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ. (Roma 1:11, 12) Pʋyɔɔ lɛ, ye ɖɩsɔɔlaa se ɖihiɣ ɖoŋ Yehowa cɔlɔ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖitisi nɛ ɖo-koobiya sɩnɩ-ɖʋ. Pʋcɔ nɛ piɖeni nɔɔyʋ lɛ, pɩɩlɩɣnɩ tomnaɣ yɔɔ ɖoŋ weyi ɛwɛna yɔ, sukuli ŋgʋ ɛlaba yɔ, tomnaɣ yɔɔ ñɩm mbʋ ɛwɛna yɔ yaa ɖenɖe ɛlɩnaa yɔ pɩ-cɔlɔ; ɛlɛ pɩlɩɣnɩ ɛzɩma eluzuu ɛ-tɩ nɛ ɛtaɣ Yehowa liu yɔ pɩ-cɔlɔ na. Tɛtɛ nɛ ɖa-tɩŋa (1) ɖɩtaɣ Yehowa liu, (2) ɖiyeki nɛ Bibl taa kɩɖaŋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ lɔŋ, nɛ (3) ɖitisiɣ se ɖo-koobiya ɩsɩnɩ-ɖʋ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, paa pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩkɛ ajamaa ɛzɩma yɔ, Yehowa kaɣ yebu nɛ ɖɩwɛɛ ɖoŋ! w20.07 14 § 2; 19 § 18-19

Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩwɛɛ suuɖu alɩwaatʋ ndʋ ɖisusuu tɔm ɖɔ-hɔʋ taa ñɩma mba patɩkɛ Aseɣɖe Tɩnaa yɔ. Paɣtʋ kiɖe nɖɩ ɖɩwɛ Eklesɩyastɩ 3:1, 7 taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ-ɖʋ. Ðɩtɔŋ se: “Wɩyɛ wɛɛ se posu, nɛ wɩyɛ wɛɛ se pɔyɔɔdɩ.” Wezuu kɩbaŋʋ ŋgʋ ɖɩcakɩ yɔ, kɩpɩzɩɣ nɛ kɩsɩnɩ ɖɔ-hɔʋ taa ñɩma nɛ pɔsɔɔlɩ se pewelisi tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ. Alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ paa ɛzɩmtaa se pɩsa nɛ ɖiheyi-wɛ Yehowa yɔɔ tɔm. (1 Pɩy. 3:1, 2) Pɩwɛɛ se ɖisusi tɔm nɛ ɖɩwɩlɩ tɔm nɛ kpekpeka, ɛlɛ pɩwɛɛ se paa ɛzɩmtaa lɛ, ɖɩwɩlɩ paa weyi suuɖu, pɩkpɛndɩnɩ ɖɔ-hɔʋ taa mba. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ ɛzɩma ɖɩwɛɛ suuɖu yɔ Bibl taa ɛyaa siɣsiɣ ñɩma nɛ ɖa-alɩwaatʋ taa ɛyaa siɣsiɣ ñɩma kɩɖaŋ taa. Habakuuki kaasɔɔlɩ siŋŋ se kañatʋ lakasɩ ɛsɩɩ tɩnaɣ, ɛlɛ ɛwɩlaa se ɛwɛ suuɖu alɩwaatʋ ndʋ ɛyɔɔdaa se: “Mankaɣ sɩŋʋʋ men-ɖifeŋiye taa mbʋ” yɔ. (Hab. 2:1) Apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se ɛɛsɔɔlaa se ‘ɛtɛ’ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ. Paa mbʋ yɔ, ɛɖʋ suuɖu nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ‘ɛlɩzɩ aseɣɖe piye piye tɔm kɩbandʋ yɔɔ.’—Tʋma 20:24. w20.09 11-12 § 12-14

Paa Yehowa ɖeke ɛkpaɖɩnɩ Yesu ɖoŋ yɔ, Yesu tɩmaɣzɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ nɛ pɩcɛzɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɛmaɣzɩ yɔ. Ye ɖɩwɛnɩ tɩ luzuu ɛzɩ Yesu yɔ, ɖɩkaɣ wɩlʋʋ lalaa sɔɔlɩm nɛ pɩkpaɖɩ. Nɛ Yesu yɔɔdaa se Ɛsɔ sɛyaa toovenim ñɩma kaɣ wɩlʋʋ ɖama sɔɔlɩm. (Luka 9:48; Yoh. 13:35) Ye pɩlakɩ-ŋ ɛzɩ tɔm natʋyʋ wɛ ɛgbɛyɛ taa nɛ paacɔŋnɩ ti-ɖeɖe camɩyɛ yɔ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ŋla? Mbʋ ɛzɩ ŋŋmidi ñɔ-mɔɔŋ tɛɛ lɛ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɩlɩ tɩ luzuu pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ŋɖʋʋ nesi mba pɛɖɛɣ nɔɔ yɔ. (Ebr. 13:17) Pɩsa nɛ ŋpɩzɩ nɛ ŋla mbʋ lɛ, pɔzɩ ña-tɩ tɔm tʋnɛ: ‘Tɔm ndʋ, tɩ-tɔm cɛyaa kpem nɛ pɩwɛɛ se pɔcɔnɩ ti-ɖeɖe na? Alɩwaatʋ tʋnɛ pɩmʋnaa se pɔcɔnɩ ti-ɖeɖe na? Ma pɩmʋnaa se mɔncɔnɩ ti-ɖeɖe na? Toovenim taa lɛ, mɛwɛɛ nɛ mañakɩ pana se meyele nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa nɛ pɩkɩlɩ, yaa mɛwɛɛ nɛ meyeki se ɛyaa ɩmaɣzɩ se mɔn-tɔm cɛyɩ siŋŋ?’ Yehowa ɛsɩndaa lɛ, tɩ luzuu mʋ ñɩm nɛ pɩkɩlɩ niye wɛʋ, nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ mʋ ñɩm nɛ pɩkɩlɩ mbʋ ɛyʋ pɩzɩɣ labʋ yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, ñaɣ pana nɛ ŋla Yehowa tʋmɩyɛ nɛ tɩ luzuu. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋkaɣ yebu nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa.—Efɛz. 4:2, 3. w20.07 4-5 § 9-11

Koobiya halɩñɩma siɣsiɣ ñɩma kaakpaɣ “mbʋ pɛwɛna yɔ” nɛ paɖʋnɩ Yesu lɩm, nɛ ɛlɛ kaawɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ ɛzɩma pasɩnɩ-ɩ yɔ pɩ-yɔɔ. (Luka 8:1-3) Ɛwɩlɩ-wɛ ɖɔɖɔ fezuu taa toovenim tɔm ndʋ tɩwɛ cukaŋ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Eheyi-wɛ se ɛkaɣ sɩbʋ nɛ pefezi-i. (Luka 24:5-8) Ɛñɔɔzɩ halaa mba ɛzɩ ɛñɔɔzʋʋ apostoloowaa yɔ, se pɩsa nɛ pɔɖɔkɩ pa-tɩ kala wena pakaɣ katʋʋ yɔ a-taa. (Mark. 9:30-32; 10:32-34) Nɛ paa apostoloowaa kaasewa nɛ peyele Yesu alɩwaatʋ ndʋ pakpa-ɩ yɔ, halaa mba paasɩnɩ-ɩ yɔ pa-taa nabɛyɛ kaawɛ ɛ-cɔlɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛsɩkaɣ nazɩm sizika yɔɔ yɔ. (Mat. 26:56; Mark. 15:40, 41) Halaa mba pɔñɔnɩ Ɛsɔ yɔ, mba kaacalɩnɩ naʋ Yesu e-femtu wayɩ. Ɛɖʋ halaa mba tʋmɩyɛ se peheyi apostoloowaa se pefezi-i nɛ sɩɖaa taa. (Mat. 28:5, 9, 10) Nɛ pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye, pɩtɩla halaa kaawɛɛ, alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ pɩyɩ e-fezuu kiɖeɖeu tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔɔ yɔ nɛ pa-tɩŋa papɩzɩ pɔyɔɔdɩ kʋnʋmɩŋ lɛɛŋ nɛ peheyi lalaa “Ɛsɔ tʋma sɔsɔna tɔm.”—Tʋma 1:14; 2:2-4, 11. w20.09 23 § 11-12

Tɔmkpɛlɩkɩyaa labʋ tʋmɩyɛ kɛ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩyakɩ ɛyaa ñʋʋ yɔ! Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩtɩlɩ? Alɩwaatʋ ndʋ Yesu ɖʋ paɣtʋ ndʋ pama Maatiyee 28:19, 20 taa yɔ, ɛyɔɔdaa se: “Iwolo nɛ ɩla . . . tɔmkpɛlɩkɩyaa, ɩmɩyɩsɩ-wɛ lɩm.” Tɔm ndʋ ɖɩsɩma pɩlɩɩnɩ ɛzɩma lɩm mɩyɩsʋʋ tɔm cɛyaa yɔ pɩ-yɔɔ? Mba pɔsɔɔlaa se pehiɣ ñʋʋ yabʋ yɔ, pɩcɛyaa se pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm. Ɛyʋ weyi ɛsɔɔlaa se pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, pɩwɛɛ se etisi se Yesu sɩm nɛ e-femtu ɖeke yekina nɛ ɛpɩzɩ nɛ ehiɣ wezuu maatɛŋ. Pʋyɔɔ apostoloo Pɩyɛɛrɩ heyi e-koobiya Krɩstʋ ñɩma se: ‘Lɩm mɩyɩsʋʋ yakɩ mɩ-ñʋʋ ɖɔɖɔ lɛɛlɛɛyɔ pɩtɩŋnɩ Yesu Krɩstʋ femtu yɔɔ.’ (1 Pɩy. 3:21) Pʋyɔɔ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ tɔmkpɛlɩkɩyʋ kɩfalʋ nɔɔyʋ haɣ ɛ-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtaa liu se ɛcakɩ wezuu maatɛŋ. Pɩsa nɛ ɖɩla tɔmkpɛlɩkɩyaa lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ “tɔm wɩlʋʋ lɛɣtʋ.” (2 Tim. 4:1, 2) Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yesu ɖʋ-ɖʋ paɣtʋ se: “Iwolo nɛ ɩla . . . tɔmkpɛlɩkɩyaa, . . . ɩwɩlɩ-wɛ.” Apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se pɩwɛɛ se ɖɩɖɔkɩ kpɛlɩkɩyaa labʋ tʋmɩyɛ kpam, ‘mbʋ pʋyɔɔ yɔ ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩkaɣ yabʋ ɖa-maɣmaɣ ɖa-ñʋʋ nɛ mba pewelisiɣni-ɖʋ yɔ pa-ñɩŋgʋ.’ w20.10 14 § 1-2

Tɔmkpɛlɩkɩyʋ Pɩyɛɛrɩ kpɛlɩkɩ ɛzɩma ɛsɔɔlɩ ɛyaa kpaʋ tʋmɩyɛ yɔ. Nɛ Yehowa sɩnɩ-ɩ nɛ ɛpɩsɩ ɛyaa kpayʋ kɩbanʋ. (Tʋma 2:14, 41) Ðisusuu tɔm mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩsɔɔlɩ Yehowa; mbʋ kɛnɩ lɩmaɣzɩyɛ kajalaɣ ñɩnɖɛ nɖɩ ɖiseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩla tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ. Sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiheyi lalaa ɛ-yɔɔ tɔm paa pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩtɩmʋna yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu ya Pɩyɛɛrɩ se ɛpɩsɩ ɛyaa kpayʋ yɔ, eheyi-i se: “Yele sɔɔndʋ seu.” (Luka 5:8-11) Sɔɔndʋ taakpaɣ Pɩyɛɛrɩ nɛ mbʋ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩla, ye ɛpɩsɩ tɔmkpɛlɩkɩyʋ yɔ. Ɛlɛ, ɛzɩma Yesu sɩnɩ-wɛ nɛ pakpa kpakpasɩ sakɩyɛ yɔ, pɩɩɖɩɣzɩ-ɩ. Ɛɛnawa se Yesu labɩ maamaaci lakasɩ nɛ pɩlakaɣ-ɩ ɛzɩ ɛtaamʋna se ɛ nɛ Yesu pala tʋmɩyɛ yɔ. Ɛzɩ Pɩyɛɛrɩ yɔ, sɔɔndʋ pɩzɩɣ nɛ pɩkpa-ŋ. Pɩtɩla, ŋnɩɣzɩɣ mbʋ payɩ pɩkaɣ pɔzʋʋ se ŋla nɛ ŋkɛ Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Ye mbʋ yɔ, kpazɩ sɔɔlɩm mbʋ ŋwɛnɩ Yehowa, Yesu nɛ ño-koobu yɔɔ yɔ ɖoŋ, nɛ pɩkaɣ-ŋ seɣtuu nɛ ŋtisi Yesu yatʋ nɛ ŋpɩsɩ ɛyaa kpayʋ.—Mat. 22:37, 39; Yoh. 14:15. w20.09 3 § 4-5

Ðitisiɣ faaa nɛ ɖɩhaɣ ɖa-alɩwaatʋ, ɖo-ɖoŋ nɛ ɖa-ñɩm se ɖɩñɩnɩnɩ mba ‘pɛwɛnɩ laŋa kɩbana se pehiɣ wezuu maatɛŋ yɔ.’ (Tʋma 13:48) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩmaɣzɩɣnɩ Yesu kɩɖaʋ. Ɛyɔɔdaa se: “Mɔn-tɔɔnaɣ kɛlɛ se mala weyi etiyi-m yɔ ɛ-sɔɔlɩm nɛ mɛntɛ ɛ-tʋmɩyɛ.” (Yoh. 4:34; 17:4) Ða ɖɔɖɔ mbʋ pɩkɛdɩnɩ-ɖʋ siŋŋ lɛ lɛ. Ðɩsɔɔlaa se ɖɩtɛ tʋmɩyɛ nɖɩ paɖʋ-ɖʋ yɔ. (Yoh. 20:21) Nɛ ɖɩsɔɔlaa se ɖa nɛ lalaa, pɩkpɛndɩnɩ tɔm susuu yebiyaa ɖɩɖɔkɩ mbʋ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ. (Mat. 24:13) Pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɖɩɖɔ paɣtʋ ndʋ Yesu ɖʋ-ɖʋ yɔ tɩ-yɔɔ. Paa mbʋ yɔ, ɖɩfɛyɩ ɖe-ɖeke tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-labʋ taa. Yesu labɩ tamaɣ se ɛwɛɣ ɖɔ-cɔlɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ, ɖɩkɛ “mba pa nɛ Ɛsɔ pɛkpɛndɩɣ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ yɔ” nɛ ‘Krɩstʋ wɛ ɖɔ-cɔlɔ;’ ye mbʋ, Yehowa nɛ Yesu pasɩɣnɩ-ɖʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-labʋ. (1 Kɔr. 3:9; 2 Kɔr. 2:17) Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩ-ɖɩ. Taa leleŋ nɛ waɖɛ sɔsɔɖɛ pɩkɛnaa se ɖɩla tʋmɩyɛ nɖɩ nɛ ɖɩsɩnɩ lalaa nɛ palabɩ-ɖɩ ɖɔɖɔ!—Fil. 4:13. w20.11 7 § 19-20

Ðoŋ ɖoŋ lɛ, lɩmaɣza wena lʋlɩyaa kpakɩɣ yɔ, awɛɣnɩ ɖoŋ pe-piya yɔɔ alɩwaatʋ sakɩyɛ. Ye lʋlɩyaa ɩtɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ pe-piya kaɖɛ. Ɛlɛ, ye pakpaɣ lɩmaɣza kɩbana yɔ, piyeki nɛ pe-piya hiɣ taa leleŋ nɛ piɖeni-sɩ si-wezuu caɣʋ taa. Paa mbʋ yɔ, pɩwɛɛ se piya ɖɔɖɔ ɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana. Lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛkpaɣ yɔ, nɖɩ lɛ se ɛsɛɛ ɖa-Caa sɔɔlɩm tʋ weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ. (Keɣa 72:28) Yosɛɛfʋ nɛ Maarɩɩ paasɔɔlaa se pasɩnɩ pe-piya nɛ sɩsɛɛ Yehowa. Nɛ lɩmaɣza wena pakpaɣaa yɔ, awɩlaa se kaɖʋwa ŋga, kɔ-tɔm kaakɩlɩnɩ cɛyʋʋ pe-wezuu caɣʋ taa. (Luka 2:40, 41, 52) Yesu ɖɔɖɔ kaakpaɣ lɩmaɣza kɩbana, nɛ asɩnɩ-ɩ nɛ ɛla Yehowa sɔɔlɩm. (Mat. 4:1-10) Yesu pɩsɩ ɛyʋ kɩbanʋ, weyi ɛwɛ siɣsiɣ nɛ ɛwɛɛ abalɩtʋ yɔ. Lʋlɩyaa mba payɩ pɔsɔɔlɩ Yehowa yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-wɛ se pɛwɛɛnɩ pɩɣa ŋga kɛ-wɛtʋ wɛ ɛzɩ Yesu ñɩndʋ yɔ. w20.10 26 § 1-2

Maɣzɩ kɩɖaŋ ɩnɛ ɩ-naadozo ɩ-yɔɔ nɛ ŋna: Koobu halɩñɩnʋ akpadɩyʋ nɔɔyʋ wɛɛ nɛ ɛtɔzʋʋ e-wezuu caɣʋ taa alɩwaatʋ kɩbandʋ ndʋ tɩɖɛwa yɔ tɩ-yɔɔ. Paa lɛɛlɛɛyɔ ɛkatɩɣ kala e-wezuu caɣʋ taa yɔ, ɛwɛɛ nɛ ewoki pɩ-yɔɔ nɛ ɛlakɩ e-ɖoŋ ɖeɖe Yehowa sɛtʋ taa. (1 Kɔr. 15:58) Paa ɖooye lɛ, ɛmaɣzɩɣ ɛzɩma ɛ nɛ ɛ-hɔʋ taa ñɩma nɛ ɛ-taabalaa pakaɣ kpɛndʋʋ nɛ pɛwɛɛ Paradisuu taa yɔ pɩ-yɔɔ. Koobu halɩñɩnʋ lɛlʋ tɔzʋʋ se koobu nɔɔyʋ kaaɖʋ-ɩ ɖɩwɩzɩyɛ, ɛlɛ ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɛɛwɛɣ nɛ ɛmaɣzɩɣ pɩ-yɔɔ mbʋ. (Kol. 3:13) Koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ tɔzʋʋ kɩwɛɛkɩm mbʋ ɛlaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ, ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ɛkam ñʋʋ mbʋ payɩ ɛpɩzɩɣ ɛla nɛ ɛwɛɛ siɣsiɣ Yehowa ɛsɩndaa yɔ pɩ-yɔɔ na. (Keɣa 50:12) Nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga wɛ Krɩstʋ ñɩma mba pa-naadozo pɛ-hɛkʋ taa? Pa-tɩŋa pɔtɔzʋʋ mbʋ pɩlabɩ pe-wezuu caɣʋ taa nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ, ɛlɛ paamaɣzɩɣ pɩ-yɔɔ paa ɛzɩmtaa. ‘Pɛ-ɛsa cɔŋnɩ’ mbʋ pɩwɛnɩ ɛsɩndaa yɔ na. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa? Ɛyʋ weyi ɛɖɔŋ nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-wayɩ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, ɛɛɖɔŋ nʋmɔʋ taa camɩyɛ. Mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛ Yehowa sɛtʋ taa. Ye paa ɛzɩmtaa ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ pɩlaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɛɛ Yehowa nɛ ɖo-ɖoŋ kpeekpe.—Luka 9:62. w20.11 24 § 1-3

You laɖʋ sɔsɔ Gooliyaatɩ cɔŋnaɣ Daviid ɛzɩ ɛkɛ ɛjam yɔ. Toovenim taa lɛ, Gooliyaatɩ kaapaɣlɩ siŋŋ, ɛɛwɛnɩ you wondu sakɩyɛ, nɛ paafalɩsɩ-ɩ you labʋ taa nɛ pɩkɩlɩ. Daviid ñaakɛ abalɩbɩɣa yem nɛ pɩɩwɛ ɛzɩ ɛfɛyɩnɩ you wondu sakɩyɛ yɔ. Ɛlɛ, Daviid ta Yehowa liu nɛ ɛlɛ ha-ɩ ɖoŋ nɛ ɛwa e-koyindu. (1 Sam. 17:41-45, 50) Pɩɩwɛɛ se Daviid ɛlʋbɩnɩ kaɖɛ lɛɛɖɛ, nɛ pɩtɩla ɖiiyeba nɛ ɛmaɣzɩ se ɛkɛ ɛjam. Daviid ɖʋ lɩm Sɔɔlɩ weyi Yehowa kaata num nɛ ɛkɛ Izrayɛɛlɩ Wiyaʋ yɔ. Kajalaɣ lɛ, Wiyaʋ Sɔɔlɩ ñaŋaɣ Daviid. Pʋwayɩ lɛ, tɩ kpazʋʋ yele nɛ Sɔɔlɩ paɣzɩ sʋsʋʋ Daviid. Sɔɔlɩ labɩ Daviid kañatʋ, nɛ halɩ ɛñɩnaɣ se ɛkʋ-ɩ. (1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11) Paa Wiyaʋ Sɔɔlɩ kaalakaɣ Daviid kañatʋ yɔ, ɛlɛ wobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛñaŋɩ-ɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa kaatanɩ-ɩ num. (1 Sam. 24:6) Daviid kaata Yehowa liu se ɛlɛ haɣ-ɩ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɩ yɔ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa.—Keɣa 17:2. w20.07 17 § 11-13

Natʋ tɔm ndʋ tɩyɔɔdʋʋ hayo kiŋ wiyaʋ nɛ hadɛ kiŋ wiyaʋ pɔ-tɔm yɔ, tɩ-hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ tɛm labʋ; pʋyɔɔ lɛ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se tɩ-kɛdɛzaɣ hɔɔlʋʋ kaɣ labʋ. Pɩsa nɛ ɖɩnɩɩ natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Danɩyɛɛlɩ takayaɣ ñʋʋ 11 taa yɔ tɩ-taa lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩtɔzɩ se titukuuni awiya nɛ kominawaa mba pɛwɛnɩ ɖoŋ Ɛsɔ samaɣ yɔɔ kpaagbaa yɔ pe-ɖeke. Ye pakpaɣ Ɛsɔ sɛyaa nɛ pamaɣzɩnɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ ɛyaa yɔ, pɛwɛ yem ññɩɩ. Ye mbʋ, ɛbɛ yɔɔ kominawaa mba papaŋ ɛsa nɛ Ɛsɔ samaɣ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Sataŋ nɛ ɛ-ɛjaɖɛ pa-kaɖʋwa sɔsɔɔ lɛ se paɖɩzɩ mba paɖʋʋ Yehowa nɛ Yesu lɩm yɔ. (Kiɖe 3:15; Natʋ 11:7; 12:17) Pɩtasɩ lɛ, pɩwɛɛ se Natʋ tɔm ndʋ Danɩyɛɛlɩ mawa yɔ, tɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔtɔm taa natʋ tɔm lɛɛtʋ. Nɛ pɩcɛyaa se ɖɩtazɩ Bibl masɩ lɛɛsɩ taa nɛ pɩsa nɛ ɖɩnɩɩ Danɩyɛɛlɩ natʋ tɔm taa camɩyɛ. w20.05 2 § 1-2

Ɛyaa sakɩyɛ wɛnɩ lɩmaɣza ndɩ ndɩ mbʋ pɩtalɩɣ ɛyaa pa-sɩm wayɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛlɛ, tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ? Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ sɩkɩ yɔ, e-tomnaɣ ɖazɩɣ. Ɛlɛ Weyi ɛlɩzɩ kedeŋa yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ efezi ɛyʋ ɛnʋ nɛ ɛha-ɩ tomnaɣ ŋga pɩpɔzʋʋ-ɩ yɔ. (Kiɖe 1:1; 2:7) Apostoloo Pɔɔlɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ kɩɖaʋ nakʋyʋ se ɛwɩlɩ se pɩɩkaɣ pɔzʋʋ se Ɛsɔ efezi ɛyʋ ɛnʋ nɛ tomnaɣ kʋɖʋmaɣ ŋga. Maɣzɩ “piye” yaa “ɖomaɣ” yɔɔ nɛ ŋna. Alɩwaatʋ ndʋ poɖuu ɖomaɣ yɔ, kɔñɔʋ nɛ kapɩsɩ tɩʋ kɩfalʋʋ. Tɩʋ kɩfalʋʋ ŋgʋ, kɩwɛ ndɩ kpem nɛ ɖomaɣ. Pɔɔlɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ kɩɖaʋ ŋgʋ se ɛwɩlɩ se ɖa-Lɩzɩyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛha paa weyi “tomnaɣ ɛzɩ ɛsɔɔlʋʋ yɔ.” Pɔɔlɩ yɔɔdaa ɖɔɖɔ se “ɛsɔdaa tomnasɩ wɛɛ nɛ tataa tomnasɩ ñɛwɛɛ ɖɔɖɔ.” Ɛzɩma tɩyɛ? Tɛtʋ yɔɔ lɛ tomnasɩ wɛna, ɛlɛ ɛsɔdaa lɛ, fezuu taa tomnasɩ wɛna, ɛzɩ tomnasɩ nzɩ Ɛsɔ tiyiyaa wɛna yɔ.—1 Kɔr. 15:36-41. w20.12 9-10 § 7-9

Ða-tɩŋa ɖɩsɔɔlaa se ɖihiɣ laŋhɛzɩyɛ ɖe-wezuu caɣʋ taa. Nɔɔyʋ tɩsɔɔlɩ se ɛwɛɛ nɩɣzɛ taa. Ɛlɛ nabʋyʋ taa, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛ nɩɣzɛ taa nɛ ɖɩpɔzɩ tɔm ɛzɩ ndʋ Wiyaʋ Daviid kaapɔzɩ Yehowa sɔnɔ evemiye mayaɣ taa yɔ. Wɛtʋ sakɩyɛ pɩzɩɣ tiyele nɛ ɖɩwɛɛ ñɩɣzɛ taa. Nɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa natʋyʋ wɛɛ lɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɩɣ-tʋ nʋmɔʋ se tɩtaala. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɩɣ nʋmɔʋ se pataasuyi liidiye tɔɔnaɣ, wondu kususutu, nɛ kuduyuu yɔɔ paa pɩnaɣ ŋga; yaa ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɩɣ nʋmɔʋ ɖo-sukuli ɖaŋ taa ñɩma yaa ɖa-tʋmɩyɛ taa ñɩma se pataatakɩ-ɖʋ se ɖɩcɛtɩ yaa ɖɩcaɣ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu. Nɛ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɩɣ ɛyaa nʋmɔʋ se pataala kañatʋ lakasɩ ɖe-egeetiye taa. Ðɩkatɩɣ kala ana mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩwɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛyaa sakɩyɛ lɩmaɣza ɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Bibl paɣtʋ kila yɔ. Sataŋ weyi ɛkɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-ɛsɔ yɔ, ɛnawa se ɛyaa nabɛyɛ kaɣ yebu nɛ “ɛjaɖɛ yɔɔ ɖʋtʋ tʋnɛ tɩ-taa nɩɣzɛ” ɖɩɣ-wɛ nʋmɔʋ nɛ peyele Yehowa sɛʋ. (Mat. 13:22; 1 Yoh. 5:19) Ye mbʋ, pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se kala suni ɛjaɖɛ nɛ piyeki nɛ ɛyaa nɩɣzɩɣ siŋŋ! w21.01 2 § 1, 3

Apostoloo Yohanɛɛsɩ seɣti-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩtaapaɖɩ ɖo-koobiya. Ye ɖɩtɩɖɔ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ yɔ, Sataŋ pɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. (1 Yoh. 2:11) Pɩɩtalɩ nabɛyɛ mbʋ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ ɖɩdɛnɖɛ taa. Sataŋ kaañaɣ pana siŋŋ se eyele nɛ Ɛsɔ sɛyaa paɖɩ ɖama nɛ pɩkɔnɩ tayʋʋ pɛ-hɛkʋ taa. Alɩwaatʋ ndʋ Yohanɛɛsɩ maɣaɣ ɛ-takayɩsɩ yɔ, ɛyaa mba paawɛnɩ Sataŋ lɩmaɣza yɔ paawɛ ɛgbɛyɛ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Diyotrefɛɛsɩ kaawɛɛ nɛ ɛkɔŋnɩ tayʋʋ siŋŋ ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ taa. (3 Yoh. 9, 10) Ɛtaañaŋ ɛzʋtʋyaa mba Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ tiyaɣ se pekilimi agbaa yɔɔ yɔ. Halɩ ɛñakaɣ pana se ɛlɩzɩ ɛyaa mba pamʋwaɣ ɛgɔndʋ ɛyaa mba ɛtɩsɔɔlɩ yɔ ɛgbɛyɛ taa. Ɛɛwɛnɩ tɩ kpazʋʋ siŋŋ! Sɔnɔ ɖɔɖɔ, Sataŋ wɛɛ nɛ ɛñakɩ pana siŋŋ se ɛkɔnɩ tayʋʋ Ɛsɔ samaɣ taa. Ðitaayele kpa nɛ paɖɩyɛ tayɩ ɖɛ-hɛkʋ taa. w21.01 11 § 14

Caama you kajalaɣ ñɩŋgʋ taa, Caama komina nɛ Grandɩ Bretaañɩ komina panazɩ Ɛsɔ sɛyaa mba pekizaa se paalakɩ you yɔ. Nɛ Etaazuunii komina ñakpa mba pɛɖɛɣaɣ nɔɔ tɔm susuu tʋmɩyɛ taa yɔ nɛ kɩɖɩɣ-wɛ salaka taa. Nazɩm mbʋ, piyeba nɛ natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Natʋ 11:7-10 taa yɔ tɩla. Pʋwayɩ pɩnzɩ 1930 waa taa nɛ kɔzɩ kɔzɩ Caama you naalɛ ñɩŋgʋ alɩwaatʋ taa, hayo kiŋ wiyaʋ nazɩ Ɛsɔ samaɣ siŋŋ. Hitler nɛ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa paasɩnzɩ tʋmɩyɛ nɖɩ Ɛsɔ samaɣ lakaɣ yɔ. Hayo kiŋ wiyaʋ kʋ Yehowa samaɣ taa ñɩma 1 500 mbʋ yɔ, nɛ ɛɖɩɣ kudokiŋ sakɩyɛ Naazii ñɩma salakanaa taa. Hayo kiŋ wiyaʋ sɩnzɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ pɩtɩŋnɩ pɩ-yɔɔ lɛ, ‘episi kooka pɩŋŋ’ nɛ ‘eɖezi tamtam kɩlaʋ.’ (Dan. 11:30b, 31a) Halɩ Hitler ɖuwaa se ɛɖɩzɩɣ Ɛsɔ samaɣ Caama ɛjaɖɛ taa caɣ caɣ. w20.05 6 § 12-13

Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɩlɩɣ ɖama sɔɔlɩm sɔsɔm yɔ, piyeki nɛ ɖɩɩkaɣ lʋbʋ se ɖɩkpaɖɩ ɛyaa lalaa ɛgbɛyɛ taa. Tɔzɩ se Yonataanɩ taasʋsɩ Daviid nɛ ɛtaalʋ se ɛkɛ wiyaʋ Daviid lone taa. (1 Sam. 20:42) Ða-tɩŋa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yonataanɩ kɩɖaʋ. Taasʋsɩ ño-koobiya mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɛwɛ niye hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa, ‘ɛlɛ luzi ña-tɩ nɛ ŋkpaɣ lalaa se pakɩlɩ-ŋ.’ (Filiipi mba 2:3) Tɔzɩ se paa weyi ɛpɩzɩɣ nɛ ɛla nabʋyʋ nɛ ɛɖʋ nesi ɛgbɛyɛ. Ye ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ tɩ luzuu yɔ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩna ɖo-koobiya wɛtʋ kɩbandʋ, nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ pa-kɩɖaŋ kɩbaŋ taa. (1 Kɔr. 12:21-25) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɩlɩɣ ɖama sɔɔlɩm sɔsɔm yɔ, ɖɩkpazɩɣ ɖoŋ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ Ɛsɔ samaɣ taa yɔ. Ðɩwɩlɩɣ se ɖɩkɛ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa, nɛ pɩhɔŋ laŋa kɩbana tɩnaa se pɔkɔɔ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ taa. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɖɩɖʋʋ hɩɖɛ “pʋtɔdɩyɛ naʋ siŋŋ Caa nɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ kpeekpe tɛ Ɛsɔ” Yehowa.—2 Kɔr. 1:3. w21.01 24 § 14; 25 § 16

Sɔnɔ, ɛyaa nabɛyɛ ɩɩñaŋ ɖa Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa nɛ pohoŋuu-ɖʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pamaɣzɩɣ se ɖɩɩsɩŋ lɔŋ nɛ ɖɩkɛ ajamaa. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɛ-wɛtʋ wɛ ndɩ nɛ mba pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ pa-ñɩndʋ. Ðɩñakɩ pana se ɖɩwɛɛnɩ tɩ luzuu nɛ ñamtʋ. Ɛlɛ, sɔnɔ ɛyaa ñɔsɔɔlɩ pa-tɩ kpazʋʋ nɛ pɛwɛ kaañamtʋ. Pɩtasɩ lɛ, ɖɩɩɖʋʋ ɖɔ-nɔsɩ politiki tɔm taa, nɛ ɖɩɩlakɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ paa ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɖɩtɩɩwɛɛ yɔ. Ðɩwɛ ndɩ nɛ ɛyaa mba pɛwɛ ɛjaɖɛ yɔɔ sɔnɔ yɔ, nɛ pʋyɔɔ lɛ pamaɣzɩɣ se lalaa kɩlɩ-ɖʋ. (Roma 12:2) Paa ɛjaɖɛ yɔɔ mba ɩmaɣzɩɣ se ɖɩkɛ ajamaa yɔ, Yehowa wɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ ɛlakɩ tʋma sɔsɔna. Ɛwɛɛ nɛ ɛlakɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ nɖɩ patɩlabɩtɩ-ɖɩ tɛtʋ yɔɔ wiɖiyi nɛ pana yɔ. Sɔnɔ, ɛ-sɛyaa kɩlɩɣnɩ lɩzʋʋ takayɩsɩ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ taa, nɛ patayɩɣ-sɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ. Nɛ patɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ se pasɩnɩ ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ nɛ pɔñɔɔzɩ pe-wezuu caɣʋ. Yehowa ɖoŋ taa papɩzɩɣ nɛ palakɩ mbʋ. w20.07 15 § 5-6

Yesu luzuu ɛ-tɩ Yehowa tɛɛ, ɛlɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩtɩkɛ se ɛfɛyɩ lɔŋ yaa ɛfɛyɩ niye yɔɔ eluzuu ɛ-tɩ Ɛsɔ tɛɛ. Yesu tɔm wɩlʋʋ wɛ kɛlɛʋ nɛ tɩ-taa tʋ kpayɩ kpayɩ, nɛ pɩwɩlɩɣ se ɛwɛ lɔŋ siŋŋ. (Yoh. 7:45, 46) Yehowa kaanawa se Yesu wɛ niye siŋŋ nɛ ɛha-ɩ waɖɛ se ɛ nɛ ɩ pala tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩzaɣ mbʋ payɩ pɩwɛ ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ. (Adu. 8:30; Ebr. 1:2-4) Nɛ Yehowa fezi Yesu nɛ pɩtɛ lɛ, ɛha-ɩ “ɖoŋ tɩŋa ɛsɔdaa nɛ tataa.” (Mat. 28:18) Paa Yesu ɛwɛ niye hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa yɔ, ɛtaɣ liu Yehowa se eɖiyi-i. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛsɔɔlɩ ɛ-Caa. Pɩwɛɛ se walaa ɩtɩlɩ se Yehowa ɛɛpɔzʋʋ halʋ se eluzi ɛ-tɩ ɛ-walʋ tɛɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛmaɣzɩɣ se abalaa mʋ ñɩm nɛ pɩkpaɖɩ halaa. Yehowa maɣmaɣ wɩlɩ kpayɩ kpayɩ se ɛfɛyɩnɩ lɩmaɣza ana, pʋyɔɔ ɛlɩzɩ halaa nɛ abalaa se pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu. (Gal. 3:26-29) Yehowa wɩlaa se ɛtaɣ ɛ-Pɩyalʋ liu, pʋyɔɔ ɛha-ɩ waɖɛ se ɛkɛ ñʋʋdʋ. Mbʋ ɖɔɖɔ walʋ weyi ɛwɛ lɔŋ yɔ, ɛkaɣ taʋ ɛ-halʋ liu nɛ ɛha-ɩ wala naayɛ. w21.02 11 § 13-14

Ɛsɔtɔm wɛ ɛzɩ ñɩnʋʋ yɔ, nɛ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩna hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɩwɛɛ se ɖɩla lɛɣzɩtʋ yɔ nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ yɔ. (Yak. 1:23-25) Nabʋyʋ taa ɖɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm nɛ ɖɩtɛ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiɖiɣzina se pɩpɔzʋʋ se ɖɩtaakɩlɩɣ pana kɔʋ lɛɛ lɛɛ. Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ ɛzɩma ɖɩwɛɛnɩ hɛɛɛ wɛtʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa yaa kaɖɛ naɖɩyɛ yeki se ɖɩkɔ pana yɔ. Eyeki ɖɔɖɔ nɛ ɖɩmaɣzɩ ɖa-ñʋʋ taa camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana. (Yak. 3:13) Pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖɩtɩlɩ Bibl camɩyɛ! Nabʋyʋ taa ɖɩlakɩ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ nɛ pɩtɛ pʋcɔ nɛ ɖɩna se pɩtaapɔzɩ se ɖɩlabɩ-pʋ. Nʋmɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ yɔ, ŋgʋ lɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ mbʋ lalaa laba nɛ pɩwɛɛ ɖeu nɛ mbʋ palaba nɛ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ pɩ-taa. Pʋyɔɔ Yakubu seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ ɛyaa mba pɔ-tɔm pɔyɔɔdɩ Bibl taa yɔ pɔ-cɔlɔ. Pa-taa nabɛyɛ yɔ: Abraham, Rahaabɩ, Yɔɔb, nɛ Eliya. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Yehowa sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa mba, papɩzaa nɛ pɔɖɔkɩ pa-tɩ kpam takɩm mbʋ pɩpɩzaɣ se piyele nɛ pelesi pa-taa leleŋ yɔ pɩ-taa. Pa-tɩ ɖɔkʋʋ kɩɖaŋ ɛnɩ ɩwɩlɩɣ se Yehowa pɩzɩɣ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖa ɖɔɖɔ ɖɩla mbʋ. w21.02 29-30 § 12-13

Alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa naalɛ woki se pɛkpɛlɩkɩnɩ ɛyʋ nɔɔyʋ Bibl yɔ, weyi ɛkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyʋ ɛnʋ yɔ, ɛ-tʋmɩyɛ pɩkɛnaa se ɛsɩnɩ kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛnɩɩ Ɛsɔtɔm taa. Ye tɔm susuyu nɔɔyʋ ɛya-ŋ se ŋsɩɩ-ɩ nɛ ɛkpɛlɩkɩnɩ nɔɔyʋ Bibl yɔ, pɩwɛɛ se ŋtɩlɩ se ŋkɛ ɛ-sɩnɩyʋ. Ña-tʋmɩyɛ lɛ se ŋɖʋ-ɩ nesi. (Ekl. 4:9, 10) Ɛbɛ ɖeyi ɖeyi ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋɖʋ nesi nɛ kpɛlɩkʋʋ wazɩ kpɛlɩkɩyʋ nɛ pɩkɩlɩ? Ñɔɔzɩ hɔɔlʋʋ ŋgʋ ɩkaɣ kpɛlɩkʋʋ yɔ. Kajalaɣ lɛ, pɔzɩ wɩlɩyʋ se eheyi-ŋ Bibl kpɛlɩkɩyʋ yɔɔ tɔm pazɩ. Tɔm ndʋ ŋsɩm Bibl kpɛlɩkɩyʋ ɛnʋ ɛ-yɔɔ? Tɔm ñʋʋ ŋgʋ ña nɛ ɩ ɩkaɣ kpɛlɩkʋʋ? Tɔm ndʋ ŋsɔɔlaa se kpɛlɩkɩyʋ ɛtɩlɩ hɔɔlʋʋ ŋgʋ ɩkaɣ kpɛlɩkʋʋ yɔ kɩ-taa? Ŋmaɣzɩɣ se pɩpɔzʋʋ se mɔyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ yaa mantaayɔɔdɩ-tʋ kpɛlɩkʋʋ alɩwaatʋ taa? Yaa ŋmaɣzɩɣ se pɩpɔzʋʋ se mala nabʋyʋ yaa mantaalabɩ-pʋ kpɛlɩkʋʋ alɩwaatʋ taa? Ɛbɛ manpɩzɩɣ mala nɛ menseɣti kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa? Toovenim taa lɛ, wɩlɩyʋ ɛɛkaɣ-ŋ heyuu kpɛlɩkɩyʋ yɔɔ mɛsaɣ tɛɛ tɔm natʋyʋ, ɛlɛ tɔm ndʋ ɛkaɣ-ŋ heyuu yɔ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩsɩnɩ-ŋ. Joy kɛ Ɛsɔtɔm tiyiyu. Ɛyɔɔdaa se: “Kɛdaɣ ŋga ma nɛ weyi ɛsɩɣ-m men-Bibl kpɛlɩkɩyʋ cɔlɔ yɔ ɖɩlakɩ yɔ, kasɩɣnɩ-ɩ se ɛmaɣzɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ yɔɔ nɛ ɛtɩlɩ ɛzɩma ɛɖʋ nesi kpɛlɩkʋʋ alɩwaatʋ taa yɔ.” w21.03 9 § 5-6

Nabʋyʋ taa ɛyaa paɖɩɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩɖɔŋ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ. Paɣtʋ ndʋ, tɩwɛ ndɩ kpem nɛ lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena ɛjaɖɛ wɛnɩ wezuu kɩbaŋʋ caɣʋ yɔɔ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Sɔnɔ, ɛyaa sakɩyɛ yɔɔdʋʋ kaɣlaa se kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu caɣʋ tɩwɛɛkɩ pʋyʋ. Wezuu ŋgʋ Sodom nɛ Gomɔɔrɩ mba cakaɣ, nɛ pʋyɔɔ Ɛsɔ kaaɖɩzɩ-wɛ. (Yud. 7) Ðɩɖɔŋ Bibl paɣtʋ ndʋ titukuuni kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu caɣʋ yɔ tɩ-yɔɔ, pʋyɔɔ ɛyaa sakɩyɛ hoŋuu-ɖʋ nɛ pɔyɔɔdʋʋ se ɖɔ-tɔm wɛ kaɖɛ. (1 Pɩy. 4:3, 4) Alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa paɖɩɣ-ɖʋ nɛ patʋʋ-ɖʋ yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ? Pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm se Yehowa kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ. Ɛzɩ kpayʋʋ yɔ, ɖe-tisuu pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɩzɩ “kɩdɛkɛdɩm tʋ tɔʋ ñɩma miŋ ñɩna tɩŋa.” (Efɛz. 6:16) Ɛlɛ pɩtasɩnɩ tisuu lɛ, pɩpɔzʋʋ-ɖʋ nabʋyʋ ɖɔɖɔ. Pɩpɔzʋʋ-ɖʋ sɔɔlɩm. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, sɔɔlɩm “[ɛɛmʋʋ] pana lɛɛ lɛɛ.” Pitisiɣ faaa se papaɖɩ-pʋ nɛ pɩɖɔkʋʋ pɩ-laŋɩyɛ kañatʋ lakasɩ tɩŋa taa. (1 Kɔr. 13:4-7, 13) Sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa, ɖo-koobiya Krɩstʋ ñɩma nɛ halɩ ɖo-koyindinaa yɔɔ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ se ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa paɖɩɣ-ɖʋ yɔ. w21.03 20-21 § 3-4

Nabʋyʋ taa, pɩwɛɛ se ɖikizi se ɖɩɩlakɩ nabʋyʋ nɛ pɩsa nɛ ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ. Tɔm ndʋ pɔyɔɔdʋʋ yɔ, ɖiiyeki se tɩɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ lɛɛ lɛɛ. Maɣzɩ mbʋ pɩlabɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩɩkazɩ pazɩ se Yesu wezuu caɣʋ ɛsɩɩ tɩnaɣ tɛtʋ yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se pɩsa nɛ pehiɣ wezuu lɛ, pɩwɛɛ se pɔtɔɔ e-tomnaɣ nɛ pɔñɔɔ ɛ-calɩm. (Yoh. 6:53-57) Tɔm ndʋ tɩɩcɛyɩ-wɛ siŋŋ nɛ pa-taa sakɩyɛ se nɛ peyebi-i. Ɛlɛ ɛ-taabalaa kɩbama taase. Paañɔnɩ-ɩ kpam. Patɩnɩɩ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa yɔ tɩ-taa nɛ pɩwɛ ɛzɩ tɩɩɖɩɣzɩ-wɛ yɔ. Paa mbʋ yɔ, Yesu taabalaa mba paawɛ siɣsiɣ yɔ, patɩmaɣzɩ se tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ tɩtɩtʋʋzɩ nɛ patiyele nɛ tɩɖʋ-wɛ ɖɩwɩzɩyɛ. Ɛlɛ paata-ɩ liu mbʋ pʋyɔɔ yɔ, paanawa se ɛyɔɔdʋʋ toovenim. (Yoh. 6:60, 66-69) Pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖitaayele nɛ tɔm ndʋ ɖa-taabalaa yɔɔdʋʋ yɔ tɩɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ lɛɛ lɛɛ! Ɛlɛ, pɩwɛɛ se ɖɩha-wɛ nʋmɔʋ nɛ palɩzɩ-ɖʋ ndʋ pɔyɔɔdʋʋ yɔ tɩ-taa.—Adu. 18:13. w21.01 11 § 13