Ðe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ kpɛlɩkʋʋ takayaɣ taa tɔm kɩñɩnɩtʋ
13-19 AVRIL
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KIÐE TƐƐ TƆM 31
“Yakɔɔb nɛ Labaanɩ paɖʋ laŋhɛzɩyɛ ɛgbɛyɛ”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 31:44-46) Pɩtɛma, ma nɛ ŋ ɖɩɖʋ ɛgbɛyɛ. . . 45 Ðɩnɛ ɛlɛ Yakɔɔb kpaɣ pɩyɛ naɖɩyɛ nɛ esiɣ cɩŋ, ɛzɩ tilimiye yɔ. 46 Yakɔɔb tɔ e-koobiya se: “Ikuu pɛɛ.” Pokuu pɛɛ nɛ pakaa kamaɣ nɛ pɔtɔɔ kamaɣ ŋga kɔ-yɔɔ peeɖe.
it-1 943 § 3
Galeyɛɛdɩ
Yakɔɔb nɛ Labaanɩ pɔñɔɔzɩ tɔm ndʋ tɩɩkɔm pɛ-hɛkʋ taa yɔ laŋhɛzɩyɛ taa nɛ pɩtɛ lɛ, paɖʋ ɛgbɛyɛ. Pʋyɔɔ lɛ, Yakɔɔb kpaɣ pɩyɛ nɛ esiɣ tilimiye nɛ eheyi “e-koobiya” se pekpeɣli pɛɛ nɛ pakaa-yɛ huuye nɛ pɩwɛɛ ɛzɩ taabɩlɩ yɔ nɛ pɔtɔɔ kɩ-yɔɔ ɛgbɛyɛ tɔɔnaɣ. Pʋwayɩ lɛ, Labaanɩ yaa lone nɖɩ nɛ Arameya (Siirii) kʋnʋŋ taa se Yegar-Sahaduta, ɛlɛ Yakɔɔb ñayaa-ɖɩ Ebree kʋnʋŋ taa se Galeyɛɛdɩ. Yakɔɔb yɔɔdaa se: “Kamaɣ [Ebree kʋnʋŋ taa, gal] kanɛ yɔ kɛkɛ ma nɛ ŋ ɖɛ-hɛkʋ taa aseɣɖe tʋ [Ebree kʋnʋŋ taa, ʽedh].” (Kiɖe 31:44-48) Pɛɛ huuye (nɛ pɩyɛ tilimiye) kaɣ wɩlʋʋ mba payɩ pakaɣ ɖɔmnʋʋ peeɖe yɔ se ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ wɛ pɛ-hɛkʋ taa. Ɛzɩ kalɩtʋ 49 yɔɔdʋʋ yɔ, pɩɩkɛ ‘Feŋuu Tilimiye [Ebree kʋnʋŋ taa., mits·pahʹ],’ nɖɩ ɖɩwɩlaɣ se Yakɔɔb nɛ Labaanɩ paɖʋ ɛgbɛyɛ se peyeki nɛ laŋhɛzɩyɛ wɛɛ pa-naalɛ pɛ-hɛkʋ taa nɛ pɔ-hɔŋ taa ñɩma hɛkʋ taa ɖɔɖɔ yɔ. (Kiɖe 31:49-53) Pʋwayɩ palabɩnɩ tʋmɩyɛ pɛɛ ɖɔɖɔ mbʋ se pɩkɛnɩ aseɣɖe pʋyʋ.—Yoz 4:4-7; 24:25-27.
(Kiɖe tɛɛ tɔm 31:47-50) Labaanɩ yaa-kɛ se Yegar-Sahaduta, Yakɔɔb ñayaa-kɛ se Galeyɛɛdɩ paa weyi lɛ ɛ-yɔɔdaɣ taa. 48 Labaanɩ se: “Kamaɣ kanɛ yɔ kɛkɛ ma nɛ ŋ ɖɛ-hɛkʋ taa aseɣɖe tʋ.” Mbʋ pʋyɔɔ paya-kɛ se Galeyɛɛdɩ, 49 nɛ Mispaa, mbʋ yɔ ɛtɔŋ se: “Kɩbaɣlʋ ɛkɛ cɔŋɩyʋ ma nɛ ŋ ɖɛ-hɛkʋ taa, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩyaɣ ɖama yɔ nɛ lɛlʋ ɛɛtasɩɣ lɛlʋ naʋ yɔ.” 50 Ye ŋwɩlɩɣ ñaŋ mɛn-pɛlaa, yaa ŋtasɩ halaa nabɛyɛ kpaɣʋ nɛ ŋsɔzɩ mɛn-pɛlaa yɔɔ kɔyɔ, nɛ nɔɔyʋ fɛyɩ ɖɔ-cɔlɔ yɔ, ŋnaɣ: Ɛsɔ kɛ aseɣɖe tʋ ma nɛ ŋ ɖɛ-hɛkʋ taa.”
it-2 1089 § 3
Feŋuu Tilimiye
Yakɔɔb kpazɩ pɛɛ huuye nɛ ɛyaa lone nɖɩ se “Galeyɛɛdɩ” (pʋ-tɔbʋʋ se “pɛɛ wena alɩzɩɣ aseɣɖe yɔ”) nɛ “Feŋuu Tilimiye.” Pʋwayɩ lɛ, Labaanɩ yɔɔdɩ se: “[Yehowa] ɛkɛ cɔŋɩyʋ ma nɛ ŋ ɖɛ-hɛkʋ taa, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩyaɣ ɖama yɔ nɛ lɛlʋ ɛɛtasɩɣ lɛlʋ naʋ yɔ.” (Kiɖe 31:45-49) Pɛɛ tilimiye nɖɩ ɖɩkaɣ kɛʋ yʋsaɣ ŋga kawɩlɩɣ se Yehowa wɛɛ nɛ ɛcɔŋna se ɛna se Yakɔɔb nɛ Labaanɩ pakaɣ labʋ ɛzɩ poɖuu yɔ.
(Kiɖe 31:51-53) Nɛ Labaanɩ heyi Yakɔɔb se: “Na kamaɣ ŋga manka ma nɛ ŋ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ, na ɖɔɖɔ pɩyɛ nɖɩ mensiɣaa yɔ. 52 Kamaɣ kanɛ yɔ kɛkɛ aseɣɖe tʋ, pɩyɛ nɖɩ ɖisiɣaa yɔ ɖɩkɛ aseɣɖe tʋ, se ma mɛnfɛyɩ se mamaanɩ kamaɣ kanɛ ka-wayɩ se mowolo ñɔ-yɔɔ kiŋ, nɛ ña yɔ, pɩfɛyɩ se ŋmaanɩ kamaɣ kanɛ yɔ nɛ pɩyɛ ɖɩnɛ yɔ pa-wayɩ se ŋkɔɔnɩ mɔ-yɔɔ kiŋ, nɛ lɩmaɣza kɩdɛkɛdɛɛ. 53 Abraham tɛ Ɛsɔ nɛ Naahɔɔrɩ tɛ sɩʋ pahʋʋ ma nɛ ŋ ɖɛ-hɛkʋ taa.” Nɛ Yakɔɔb ɖuuni ɛ-caa Izaakɩ caa.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Kiɖe 31:19) Labaanɩ kaawobi e-wondu kpɛm kɔʋ nɛ Rasɛɛlɩ mɩlɩ sɩɩnaa mba ɛ-caa kaawɛna yɔ.
it-2 1062 § 2
Terafim
Tɛtɛɛ ñɩm huyiyaa lɩ wondu natʋyʋ yɔɔ Mezoopotamii egeetiye nɛ tɛtʋ ndʋ tɩcɔ-ɖɩ nɛ tɩta yɔ tɩ-taa. Mbʋ pɩ-yɔɔ palɩwa yɔ pɩwɩlɩɣ se pɩɣa ŋga kɔ-cɔlɔ sɩʋ kpelisi nzɩ payaɣ se Terafimwaa yɔ pɛwɛɛ yɔ, paatayɩɣ caja ñɩm lɛ, kamʋʋ hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ. Palɩ kpata nakʋyʋ yɔɔ Nuzi tɛtʋ taa nɛ kɩ-yɔɔ tɔm wɩlɩɣ se ye halʋ nɔɔyʋ hɔʋ Terafimwaa ɛwɛ ɛ-walʋ cɔlɔ yɔ, ɛ-walʋ ɛnʋ ɛ-yɩtɩ sɩkɩ lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ ewolo tɔm hʋyaa ɛsɩndaa nɛ ɛwɩlɩ se ɛmʋnaa se patayɩnɩ-ɩ ɛlɛ ñɩm. (Ancient Near Eastern Texts, edited by J. Pritchard, 1974, hɔɔlɩŋ. 219, 220, nɛ pɩ-tɛɛ tɔm 51) Pɩtɩla lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ Rasɛɛlɩ kaamɩlɩ ɛ-caa Terafimwaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnawa se ɛlɛ kaamuli ɛ-walʋ Yakɔɔb. (Kpaɣ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Kiɖe 31:14-16) Terafimwaa haɣaɣ ɛyʋ waɖɛ se patayɩnɩ-ɩ caja ñɩm, pʋyɔɔ Labaanɩ ñɩnaɣ kpem se ɛɖaɣnɩ-wɛ mʋʋ nɛ ɛkpaɣ e-koobiya nɛ ɛ nɛ wɛ paɖʋ Yakɔɔb wayɩ nɛ pɔɖɔ nʋmɔʋ kɩyakɩŋ lʋbɛ kiya. (Kiɖe 31:19-30) Toovenim taa lɛ, Yakɔɔb taatɩlɩ mbʋ Rasɛɛlɩ laba yɔ (Kiɖe 31:32), nɛ nabʋyʋ ɛɛwɩlɩɣ se ɛɛñɩnaa se ɛtɩŋnɩ Terafimwaa mba pɔ-yɔɔ nɛ ɛ nɛ Labaanɩ pɩyalaa patayɩ ɛlɛ ñɩm. Sɩʋ kpelisi nzɩ, sɩtaawɛɛnɩ wazaɣ nakɛyɛ Yakɔɔb ɛsɩndaa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yakɔɔb kɔm nɛ epim-sɩ alɩwaatʋ ndʋ eheyi ɛ-hɔʋ taa ñɩma se pɔkɔnɩ-ɩ sɩʋ kpelisi nzɩ sɩwɛ pɛ-hɛkʋ taa yɔ nɛ epim-sɩ tɩʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩɩñɔtɩnɩ Siikɛm yɔ kɩ-tɛɛ yɔ.—Kiɖe 35:1-4.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 31:41, 42) Pɩnzɩ nɩɩlɛ yɔ mɛwɛ ña-ɖɩɣa taa: Malabɩ-ŋ tʋmɩyɛ pɩnzɩ hiu nɛ naanza ñɛ-pɛlaa naalɛ yɔɔ, nɛ pɩnzɩ loɖo ño-wondu yɔɔ, nɛ ŋlɛɣzɩ man-kɩhɛyʋʋ tam hiu. 42 Ye man-caa tɛ Ɛsɔ, Abraham tɛ Ɛsɔ, Izaakɩ caa, ɛtaafɛyɩ mɔn-cɔlɔ yɔ, ŋŋɖɔɔnɩ-m, nesi kpɛɖɛ. Ɛlɛ Ɛsɔ na ma-ñɩŋanzɩ nɛ me-nesi tʋmɩyɛ, nɛ ɛhʋʋ tɔm ɖoo wena aɖɛwa yɔ, a-taa.
(1 Pɩyɛɛrɩ 2:18) Lɩmɖʋyaa mɩ, iluzi mɩ-tɩ mɩ-caanaa tɛɛ, nɛ ñamtʋ sɔsɔtʋ, pɩtaakɛ camɩyɛ laɖaa nɛ kɩbama yeke tɛɛ, ɛlɛ iluzi mɩ-tɩ ɖɔɖɔ nɛ mba pɛwɛ ñaŋ yɔ.
w13 15/3 21 § 8
Yehowa kɛnɩnɩ ɖa-ɖɩjɔzɩyɛ
8 Yakɔɔb talɩ Haraanɩ lɛ, e-egbele mʋ-ɩ camɩyɛ nɛ pʋwayɩ lɛ eyele nɛ ɛkpaɣ Leeya nɛ Rasɛɛlɩ. Ɛlɛ pʋwayɩ lɛ, Labaanɩ ñaɣ pana se emuli Yakɔɔb nɛ ɛlɛɣzɩ ɛlɛ kɩhɛyʋʋ tam hiu! (Kiɖe 31:41, 42) Ɛlɛ Yakɔɔb ɖɔkɩ ɛ-tɩ nɛ ɛtaa liu se Yehowa woki pɩ-yɔɔ nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-yɔɔ, nɛ mbʋ Yehowa laba toovenim. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa heyi-i se ɛpɩsɩ Kanaŋ yɔ, Yakɔɔb kaawɛnɩ “kpɩna sakɩyɛ kummm, evebiya nɛ pɛlaa lɩmɖʋyaa, aɖaaɖaanaa nɛ kpaŋasɩ.” (Kiɖe 30:43) Yakɔɔb kaatɩmnɩ Yehowa nɛ ɛsɩmɩyɛ, sɔɔlɩm mbʋ ɛlɛ lɩzaa nɛ ɛwɩlɩ-ɩ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Man-ɖaʋ yeke maawɛna nɛ mɛntɛzɩ Yɔɔrdaŋ pɔɔ kanɛ yɔ, nɛ lɛɛlɛɛyɔ manpɩzɩɣ mantayɩ ma-maalika hɔɔlɩŋ naalɛ.”—Kiɖe 32:10.
Bibl kalʋʋ
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 31:1-18) Yakɔɔb nɩwa se Labaanɩ pɩyalaa tɔŋ se: “Yakɔɔb tuli mbʋ ɖa-caa tɩna yɔ pi-kpeekpe nɛ ɖa-caa emulaa nɛ ekpeɣli ɛ-tɩ ñɩm huuye nɖɩ yɔ.” 2 Yakɔɔb na Labaanɩ ɛsɩndaa se ɛ nɛ ɩ pɩfɛyɩ ɛzɩ ɖooo lɛ. 3 Kɩbaɣlʋ heyi Yakɔɔb se: “Pɩsɩ ña-caanaa tɛ ɛjaɖɛ taa, ñɛ-tɛtʋ taa nɛ mankaɣ wɛʋ ñɔ-cɔlɔ.” 4 Yakɔɔb tiyi nɛ payaa Rasɛɛlɩ nɛ Leeya hayɩm taa ɖenɖe e-wondu kaawɛɛ yɔ, 5 nɛ eheyi-wɛ se: “Manaɣ mɩ-caa ɛsɩndaa fɛyɩ se ɖooo ma nɛ ɩ pɩɩwɛɣ yɔ, ɛlɛ man-caa tɛ Ɛsɔ kaawɛ mɔn-cɔlɔ. 6 Mɩ-maɣmaɣ ɩsɩm mbʋ se malabɩ mɩ-caa tʋmɩyɛ nɛ mon-ɖoŋ kpeekpe. 7 Mɩ-caa labɩ-m pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ, ɛlɛɣzɩ man-kɩhɛyʋʋ tam hiu, ɛlɛ Ɛsɔ tɩha-ɩ nʋmɔʋ se ɛlabɩ-m kɩdɛkɛdɩm. 8 Paa ɛzɩmtaa ɛtɔm se: “Mbʋ pɩwɛ moyo moyo yɔ, ña-kɩhɛyʋʋ kɛlɛ,’ ɛlɛ kpɩna kpeekpe lʋlaɣ piya moyo moyo; paa ɛzɩmtaa ɛtɔm se: ‘Mbʋ pɩkɛɣ mɛyʋ mɛyʋ yɔ, ña-kɩhɛyʋʋ kɛlɛ’ lɛ, kpɩna kpeekpe lʋlaɣ piya mɛyʋ mɛyʋ, 9 nɛ Ɛsɔ mʋ mɩ-caa wondu nɛ ɛcɛlɩ-m. 10 Pɩkɔm pɩla se, wɛɛ wena a-taa kpɩna kpaɣ ɖama yɔ, mankʋsɩ ɛsa nɛ mana ɖoziye taa se tuliŋ weyi ɩtalɩ kpaʋ yɔ, ɩkɛ mɛyʋ mɛyʋ, ɩwɛ moyo moyo, yaa ɩkɛ caŋgbala. 11 Ɛsɔ tiyiyu ya-m ɖoziye taa se: ‘Yakɔɔb,’ nɛ mɛnsɛɛ se: ‘Wooye.’ 12 Ɛtɔ se: ‘Kʋsɩ ɛsa nɛ ŋna: Tuliŋ weyi ɩkpaɣ kpɩna yɔ, ɩkɛ mɛyʋ mɛyʋ, ɩwɛ moyo moyo, yaa ɩkɛ caŋgbala, mbʋ yɔ mana Labaanɩ labɩ mbʋ yɔ pi-kpeekpe. 13 Mɛnkɛ Betɛɛlɩ Ɛsɔ, ɖenɖe ŋta pɩyɛ num nɛ ŋɖuuni-m yɔ. Lɛɛlɛɛyɔ, kʋyɩ ŋlɩɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ yɔ ɖɩ-taa nɛ ŋpɩsɩ ñɛ-tɛtʋ taa.” 14 Rasɛɛlɩ nɛ Leeya pocosi-i se: “Ðɩtasɩɣ yaʋ pʋyʋ ɖa-caa ɖɩɣa nɛ ɖɩtasɩ wɛnʋʋ ñɩm nabʋyʋ ɖa-caa ɖɩɣa taa kɛ? 15 Ɛcɔŋnɩ-ɖʋ ɛzɩ agɔma yɔ, ɖenɖe ɛzɩ ɛpɛdɩ-ɖʋ nɛ ɛtɔɔ ɖe-liidiye yɔ? 16 Ɛɛɛ, ñɩm kpeekpe mbʋ Ɛsɔ mʋ ɖa-caa cɔlɔ yɔ, ɖatɩnɩ-pʋ, ɖa nɛ ɖe-piya. Lɛɛlɛɛyɔ la ndʋ Ɛsɔ heyi-ŋ yɔ, ti-kpeekpe.” 17 Yakɔɔb kʋyɩ ɛkpazɩ aɖaaɖaanaa yɔɔ e-piya nɛ ɛ-halaa, 18 nɛ ɛtalɩ e-wondu kpeekpe, ɛkpɛndɩnɩ ñɩm kpeekpe mbʋ ehiɣaa yɔ, kpɩna wena ɛɛwɛna yɔ nɛ ehiɣ Padaanɩ-Aram yɔ, se ɛpɩsɩ ɛ-caa Izaakɩ cɔlɔ, Kanaŋ tɛtʋ taa.
20-26 AVRIL
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KIÐE TƐƐ TƆM 32-33
“Ŋwɛɛ nɛ ŋlʋkɩ se ŋhiɣ wazasɩ na?”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 32:24) Yakɔɔb wɛɛ e-yeke. Nɛ ɛyʋ nɔɔyʋ nɛ ɩ palʋ pɩkɔɔ pɩtalɩ tɛbɩyɛ.
w03 15/8 25 § 3
Ŋwɛɛ ŋñɩnɩɣ Yehowa siŋŋ nɛ ño-ɖoŋ tɩŋa na?
Bibl yɔɔdɩ ɛyaa sakɩyɛ tɔm se pañɩnɩ Yehowa siŋŋ nɛ po-ɖoŋ kpeekpe. Ɛyaa mba pa-taa lɛlʋ lɛ Yakɔɔb weyi ɛɛñaɣ pana siŋŋ nɛ ɛlʋbɩnɩ Ɛsɔ tiyiyu weyi ɛɛkpaɣ ɛyʋ wɛtʋ se pana-ɩ yɔ. Mbʋ yebina nɛ payaa Yakɔɔb se Izrayɛɛlɩ (Weyi ɛlʋbɩnɩ Ɛsɔ yɔ) mbʋ pʋyɔɔ yɔ, “ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kpam” yaa “ɛñaɣ pana siŋŋ” nɛ ɛlʋbɩnɩ Ɛsɔ. Ɛsɔ tiyiyu wazɩ-ɩ ɛ-pana ñaɣʋ yɔɔ.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 32:24-30.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 32:25, 26) Ɛyʋ ɛnʋ ɛnawa se ɛɛpɩzɩɣ-ɩ lɛ, ɛmɛɣzɩ Yakɔɔb kataŋgayaɣ taa nɛ Yakɔɔb kataŋgayaɣ taa mɛɣzɩ, ɛ nɛ ɩ palʋkaɣ lɛ. 26 Ɛtɔ se: “Yebi-m, mbʋ yɔ tɛʋ pɩwa,” ɛlɛ Yakɔɔb cosi se: “Ye ŋtɩwazɩ mɔ-yɔɔ kɔyɔ, maayeki-ŋ.”
it-1 356 § 4
Taɖɩyɛ tʋ
Yakɔɔb ɖɔŋ taɖɩyɛ. Yakɔɔb kaawɛnɩ pɩnzɩ 97 lɛ, ɛ nɛ Ɛsɔ tiyiyu weyi ɛkpaɣ ɛyʋ wɛtʋ se pana-ɩ yɔ, pasʋ ɖama haŋ nɛ palʋ ɖoo pilim. Ɛtɔm se eeyeki Ɛsɔ tiyiyu ɛnʋ ye ɛlɛ ɛtɩwazɩ-ɩ yɔ. Palʋkaɣ lɛ, Ɛsɔ tiyiyu mɛɣzɩ Yakɔɔb taɖɩyɛ taa mɔɔyɛ. Piyeba nɛ Yakɔɔb ɖɔŋ taɖɩyɛ. (Kiɖe 32:24-32; Ozee 12:2-4) Pɩkaɣ-ɩ sɩnʋʋ nɛ ɛtɔzɩ se paa ‘ɛlʋbɩnɩ Ɛsɔ [Ɛsɔ tiyiyu] nɛ ɛyaa, nɛ pɩtɛmnaa se ɛwaba’ yɔ, toovenim taa lɛ ɛzɩ Ɛsɔ tiyiyu yɔɔdʋʋ yɔ, ɛtɩpɩzɩ nɛ ɛwa Ɛsɔ tiyiyu ɖoŋ tʋ ɛnʋ. Kaɖʋwa ŋga Ɛsɔ wɛna yɔ kɔ-yɔɔ ɛha nʋmɔʋ se Yakɔɔb ɛlʋbɩnɩ Ɛsɔ tiyiyu nɛ pɩwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ siŋŋ se ehiɣ wazasɩ.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 32:27, 28) Ɛpɔzɩ-ɩ se: “Ña-hɩɖɛ yɔ suwe?” Ecosi se Yakɔɔb. 28 Ɛɖaɣnɩ tɔm se: “Paakaɣ-ŋ tasʋʋ yaʋ se Yakɔɔb, ɛlɛ Izrayɛɛlɩ, mbʋ yɔ, ŋwɛ ɖoŋ Ɛsɔ yɔɔ, nɛ ŋkaɣ ɛyaa wabʋ.”
it-1 1212 § 1
Izrayɛɛlɩ
1. Hɩɖɛ nɖɩ Ɛsɔ kaaha Yakɔɔb alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ kaawɛnɩ pɩnzɩ 97 yɔ. Pɩɩkɛ ɖoo wena a-taa Yakɔɔb tɛzɩ Yaabɔɔkɩ lemeɣa se ewolo nɛ ɛkatɩ e-ɖomɖa Ezaawuu, nɛ ɛpaɣzɩ lʋbɩnʋʋ Ɛsɔ tiyiyu yɔ. Ɛzɩma Yakɔɔb pɩzaa nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kpam lʋbɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, mbʋ yebina nɛ pɛlɛɣzɩ-ɩ hɩɖɛ nɛ payaa-ɩ se Izrayɛɛlɩ nɛ pɩwɩlɩɣ se ehiɣ Ɛsɔ wazasɩ. Yakɔɔb ya lone nɖɩ se Peniyɛɛlɩ yaa Penuwɛɛlɩ se pɩsa nɛ ɛtɔzʋʋnɩ mbʋ pɩɩlaba yɔ pɩ-yɔɔ. (Kiɖe 32:22-31; Kalɩ JACOB No. 1) Pʋwayɩ alɩwaatʋ ndʋ Yakɔɔb kaawɛ Betɛɛlɩ yɔ, Yehowa ɖaɣnɩ wɩlʋʋ se ɛlɛɣzɩ-ɩ hɩɖɛ nɛ kpaɣnɩ puwiye nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɛ-sɩm wiye lɛ, payaɣaɣ-ɩ ɖoŋ ɖoŋ se Izrayɛɛlɩ. (Kiɖe 35:10, 15; 50:2; 3Aw. 1:34) Palabɩnɩ tʋmɩyɛ hɩɖɛ Izrayɛɛlɩ pɩcɛzɩ tam 2500 Masɩ taa, ɛlɛ sakɩyɛ taa lɛ Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ñɩma kɛ Yakɔɔb sayɩnaa yɔ, ɖɩ-tɔm pɔyɔɔdʋʋ.—Ejl. 5:1, 2.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 32:11) Ya ma-ñʋʋ nɛ ŋlɩzɩ-m man-ɖalʋ Ezaawuu nesi tɛɛ, mbʋ yɔ menseɣ-i sɔɔndʋ, ɛtaakɔɔ ɛma ɖoyo nɛ piya.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 32:13-15) Yakɔɔb sʋʋ ɖoo taa peeɖe. Ecozi mbʋ ɛɖɔkɩ e-nesi tɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɛla kʋjɔʋ ɛ-ɖalʋ Ezaawuu: 14 Pʋŋ nasɩlɛ, nɛ tuluŋ nɩɩlɛ, heŋ nasɩlɛ nɛ ɛyaŋ nɩɩlɛ, 15 aɖaaɖaanaa asɔŋ niidozo, pa nɛ pe-piya, naŋ nɩɩnaza nɛ naŋ hiu, kpaŋasɩ kɩnɛsɩ nɩɩlɛ nɛ pee hiu.
w10 15/6 22 § 10-11
Tɔm yɔɔdʋʋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa kɔŋnɩ laŋhɛzɩyɛ
10 Ðama yɔɔdɩnʋʋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa yeki se laŋhɛzɩyɛ ɛwɛɛ ɛyaa hɛkʋ taa. Toovenim taa lɛ, ye ɖɩñakɩ pana se ɖɩñɔɔzɩ ɖa nɛ lalaa ɖɛ-hɛkʋ taa taabalɩyɛ yɔ, pɩwɛɣ kɛlɛʋ se ɖa nɛ wɛ ɖɩyɔɔdʋʋnɩ ɖama. Ye ɖɩlakɩ lalaa kʋjɔŋ, ɖɩmʋʋ-wɛ ɛgɔndʋ nɛ ɖɩtɩŋɩɣnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ se ɖɩlabɩ-wɛ kɩbandʋ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ, piyeki nɛ ɖa nɛ wɛ ɖɩyɔɔdʋʋnɩ ɖama camɩyɛ. Halɩ piyeki nɛ ‘ɖikpeɣli pa-ñʋʋ taa miŋ’ nɛ pɩsa nɛ palɩzɩ pɛ-wɛtʋ kɩbandʋ nɛ pawɩlɩ nɛ ɖa nɛ wɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩyɔɔdʋʋnɩ ɖama camɩyɛ.—Roma 12:20, 21.
11 Caanaʋ taa caja Yakɔɔb kaanɩ pɩ-taa mbʋ. E-ɖomɖa Ezaawuu kaakɔ-ɩ nɛ pana siŋŋ nɛ ese se ɛlɛ ɛtaakʋ-ɩ. Pɩnzɩ sakɩyɛ wayɩ lɛ, Yakɔɔb pɩsɩ. Ezaawuu kɔŋaɣ se ɛkatɩ-ɩ lɛ, ɛɛkpɛndɩnɩ abalaa 400. Yakɔɔb tɩmnɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɩ. Pʋwayɩ lɛ, etiyi ɛyaa nabɛyɛ se pɛɖɛɛ nɔɔ nɛ powolo paha Ezaawuu kpɩna sakɩyɛ. Haɖɛ nɖɩ ɖiyeba nɛ ɛtalɩ ɛ-kaɖʋwa. Piyeba nɛ Ezaawuu laŋɩyɛ hɛɛ nɛ pakataa lɛ, ese nɛ ewolo ɛla Yakɔɔb atuu.—Kiɖe 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 33:20) Nɛ ɛma peeɖe kɩlaʋ altaaru nɛ ɛyaa-kʋ hɩɖɛ se Eli Izrayɛɛlɩ tɛ Ɛsɔ.
it-1 641 § 1
Eli Izrayɛɛlɩ tɛ Ɛsɔ
Yakɔɔb nɛ Yehowa tiyiyu palʋbɩ Peniyɛɛlɩ nɛ pɩtɛ lɛ, paha-ɩ hɩɖɛ se Izrayɛɛlɩ, nɛ ɛ nɛ e-ɖomɖa Ezaawuu palabɩ laŋhɛzɩyɛ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛɖɛɛ nɛ ewolo Sukɔɔtɩ nɛ pʋwayɩ lɛ Siikɛm. Ɛyabɩ tɛtʋ Aamɔɔrɩ piya cɔlɔ nɛ esiɣ kizinziku peeɖe. (Kiɖe 32:24-30; 33:1-4, 17-19) “Nɛ ɛma peeɖe kɩlaʋ altaaru nɛ ɛyaa-kʋ hɩɖɛ se Eli Izrayɛɛlɩ tɛ Ɛsɔ” yaa “Ɛsɔ Izrayɛɛlɩ tɛ Ɛsɔ.” (Kiɖe 33:20) Yakɔɔb yaʋ kɩlaʋ altaaru nɛ hɩɖɛ kɩfaɖɛ nɖɩ paha-ɩ yɔ, pɩwɩlɩɣ se etisi hɩɖɛ nɖɩ nɛ ɛwɩlɩɣ ɛ-ɛsɩmɩyɛ Ɛsɔ ɛzɩma ɛlɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛpɩsɩ Lidaʋ Tɛtʋ taa yɔ pɩ-yɔɔ. Lone kʋɖʋmɖɩyɛ taa ɖeke panaɣ tɔm pee ana Masɩ taa.
Bibl kalʋʋ
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 32:1-21) Yakɔɔb ɖɛɣaɣ ɛ-nʋmɔʋ lɛ, esuluni tuda Ɛsɔ tiyiyaa. 2 Yakɔɔb na-wɛ lɛ, ɛtɔ se: “Ɛsɔ tɛ maalika yɔ!” nɛ ɛha lone nɖɩ hɩɖɛ se Mahanayim. Pʋ-tɔbʋʋ se maalika. 3 Yakɔɔb ɖɛzɩ ɛyaa ɛ-nɔɔ nɛ etiyi-wɛ ɛ-ɖalʋ Ezaawuu cɔlɔ, Seyiiri ɛjaɖɛ taa, Edom kɛdɛɛŋa taa. 4 Ɛɖʋ-wɛ paɣtʋ tʋnɛ yɔ se: “Ɩɩyɔɔdɩnɩ man-caa Ezaawuu se: ‘Ña-lɩmɖʋyʋ Yakɔɔb tiyi tɔm se peheyi-ŋ se: “Mancaɣ Labaanɩ tɛ meleɖi pɩkɔɔ pɩtalɩ lɛɛlɛɛyɔ. 5 Mehiɣ naŋ nɛ kpaŋasɩ, kpɩna cikpena, yomaa, abalaa nɛ halaa. Mancaɣ mentiyi tɔm man-caa cɔlɔ nɛ mehiɣ kʋjɔʋ ñɛ-ɛsɩndaa.”’” 6 Tɔm tiyiyaa pɩsɩ pɔkɔɔ Yakɔɔb cɔlɔ mbʋ yɔ se: “Ðiwobi ña-ɖalʋ Ezaawuu cɔlɔ. Ɛ-maɣmaɣ ɛkɔŋ se esuluni-ŋ, ɛ nɛ ɛyaa nasɩnaza.” 7 Sɔɔndʋ kpa Yakɔɔb pɩŋŋ nɛ ɛ-laŋɩyɛ lɩɩ. Ðɩnɛ ɛlɛ ɛtayɩ hɔɔlɩŋ naalɛ ɛyaa mba pɛwɛ ɛ-cɔlɔ yɔ, kpɩna cikpena nɛ sɔsɔna. 8 Yakɔɔb tɔ ɛ-tɩ se: “Ye Ezaawuu ewoki hɔɔlʋʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ eyou-kʋ yɔ, hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩkazaa yɔ, kɩpɩzɩɣ kise. 9 Yakɔɔb tɩmɩ se: “Man-caa Abraham tɛ Ɛsɔ nɛ man-caa Izaakɩ tɛ Ɛsɔ, Kɩbaɣlʋ, ñɛ weyi ŋpaɣ-m paɣtʋ se: ‘Pɩsɩ ñɛ-tɛtʋ taa nɛ ñɛ-ɛjaɖɛ taa nɛ maalabɩ-ŋ kɩbandʋ yɔ, 10 holi-m nɛ ŋlɩzɩ-m man-ɖalʋ Ezaawuu nesi tɛɛ. Man-ɖaʋ yeke maawɛna nɛ mɛntɛzɩ Yɔɔrdaŋ pɔɔ kanɛ yɔ, nɛ lɛɛlɛɛyɔ manpɩzɩɣ mantayɩ ma-maalika hɔɔlɩŋ naalɛ. 11 Ya ma-ñʋʋ nɛ ŋlɩzɩ-m man-ɖalʋ Ezaawuu nesi tɛɛ, mbʋ yɔ menseɣ-i sɔɔndʋ, ɛtaakɔɔ ɛma ɖoyo nɛ piya. 12 Pɩtɛ lɛ, ñɔtɔmna se: “Mankaɣ-ŋ haɣzʋʋ ñɩm nɛ mankaɣ labʋ nɛ ñe-liɖe ɖɔɔ ɛzɩ teŋgu taa kañɩŋa yɔ, ŋga paakaɣ pɩzʋʋ kalʋʋ, se kakɩlɩ ɖɔʋ yɔ!”’” 13 Yakɔɔb sʋʋ ɖoo taa peeɖe. Ecozi mbʋ ɛɖɔkɩ e-nesi tɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɛla kʋjɔʋ ɛ-ɖalʋ Ezaawuu: 14 Pʋŋ nasɩlɛ, nɛ tuluŋ nɩɩlɛ, heŋ nasɩlɛ nɛ ɛyaŋ nɩɩlɛ, 15 aɖaaɖaanaa asɔŋ niidozo, pa nɛ pe-piya, naŋ nɩɩnaza nɛ naŋ hiu, kpaŋasɩ kɩnɛsɩ nɩɩlɛ nɛ pee hiu. 16 Eyeki-wɛ ɛ-lɩmɖʋyaa, paa wondu ndʋ lɛ nɖeke, nɛ eheyi ɛ-lɩmɖʋyaa se: “Ɩɖɛ-m nɔɔ nɛ iyele wondu hɛkʋ taa.” 17 Ɛɖʋ kajalaɣ tʋ paɣtʋ tʋnɛ yɔ se: “Man-ɖalʋ Ezaawuu ɛkatɩnɩ-ŋ nɛ ɛpɔzɩ-ŋ se: ‘Atɩnɩ-ŋ? Le ŋwoki? Atɩnɩ mbʋ pɩwɛ ñɛ-ɛsɩndaa yɔ?” lɛ, 18 ŋŋcosi se: ‘Ña-lɩmɖʋyʋ Yakɔɔb tɩna, pɩkɛ kʋjɔʋ ŋgʋ etiyini man-caa Ezaawuu yɔ, nɛ ɛ-tɩ tɩŋa ɛtɩŋɩɣ ɖa-wayɩ.’” 19 Ɛɖʋ paɣtʋ kʋyʋmtʋ naalɛ tʋ nɛ tozo tʋ nɛ mba mba patɩŋaɣ wondu wayɩ yɔ se: “Ndʋ eeheyi Ezaawuu lɛ lɛ, ɩna-ɩ lɛ, 20 ɩɩtɔ se: “Nɛ ña-lɩmɖʋyʋ Yakɔɔb tɩŋɩɣ ɖa-wayɩ.” Ɛɛmaɣzɩ ɛ-taa se: “Malakɩ se ma nɛ ɩ ɖiceɣ nɛ kʋjɔʋ ŋgʋ kɩɖɛ mɔ-nɔɔ yɔ, pʋwayɩ lɛ mawɩlɩɣ man-tɩ ɛ-ɛsɩndaa, pɩlaba yɔ ɛkaɣ-m kpeɣu.” 21 Kʋjɔʋ ɖɛɛ nɔɔ nɛ ɛ-maɣmaɣ ɛcaɣ ɖoo ana maalika taa.
27 AVRIL–3 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KIÐE TƐƐ TƆM 34-35
“Pee kɩdɛkɛda wena taabalɩyɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖʋʋ lʋlʋʋ yɔ”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:1) Dina, pɛlɛ weyi Leeya lʋlɩ Yakɔɔb yɔ, ɛlɩɩ se ɛna ɛjaɖɛ taa pɛlaa.
w97 1/2 30 § 4
Siikɛm: Tɛtʋ ndʋ tɩwɛ fɛɛʋ taa yɔ
Lɩmaɣza wena tɛtʋ taa evebiya kaawɛnɩ pɛlɛ weyi ɛkʋyaɣ e-ɖeke nɛ ewoki pɛ-tɛtʋ taa ɖoŋ ɖoŋ yɔ ɛ-yɔɔ? Wiyaʋ pɩyalʋ “na-ɩ nɛ ɛkpa-ɩ nɛ ɖoŋ nɛ ɛsʋʋnɩ-ɩ.” Ɛbɛ yɔɔ Dina kaasʋzɩ ɛ-tɩ kaɖɛ taa nɛ ewoki nɛ ɛnaɣ Kanaŋ ñɩma mba pacakaɣ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ yɔ? Ɛzɩ ɛñɩnaɣ se ɛɖʋ taabalɩyɛ nɛ halɩbiya lɛɛsɩ nzɩ sɩkɛ ɛ-ɖaɣʋnaa yɔ? Yaa ɛɛwɛ ñʋʋ taa ɖoŋ ɛzɩ ɛ-ɖalaa nabɛyɛ yɔ nɛ ɛñɩnɩɣ se ɛwɛɛ ɛ-tɩ yɔɔ? Kalɩ kɛdaɣ ŋga Kiɖe Tɛɛ Tɔm takayaɣ taa nɛ ŋmaɣzɩ nɛ ŋna wɩzasɩ nzɩ Yakɔɔb nɛ Leeya paanɩwa nɛ fɛyɛ nɖɩ ɖɩɩkpa-wɛ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ pana pee kɩdɛkɛda wena pɛ-pɛlɛ lakasɩ nzɩ sɩlʋlaa yɔ.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:1-31; 49:5-7; kalɩ ɖɔɖɔ La Tour de garde, 15 Juin, 1985, hɔɔlʋʋ 31.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:2) Siikɛm ɛjaɖɛ taa Hivi tʋ Aamɔɔrɩ pɩyalʋ na-ɩ nɛ ɛkpa-ɩ nɛ ɖoŋ nɛ ɛsʋʋnɩ-ɩ.
‘Ise hayitu!’
14 Sekɛɛm labɩ mbʋ ɛmaɣzaɣ se pɩmʋnaa nɛ pɩtʋʋzaa yɔ. Dina tɔm kɛdɩnɩ-ɩ lɛ, “ɛkpa-ɩ nɛ ɖoŋ nɛ ɛsʋʋnɩ-ɩ.” (Kalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:1-4.) Mbʋ pɩtalɩ Dina yɔ, pɩkɔnɩ kala sakɩyɛ ɛ nɛ ɛ-hɔʋ taa ñɩma pɔ-yɔɔ.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:7, 25-31; Galaatii mba 6:7, 8.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:7) Yakɔɔb pɩyalaa pɩsaa pɔkɔɔ nɛ hayɩm nɛ panɩɩ ndʋ tɩlaba yɔ lɛ, pɩwɩzɩ-wɛ pɩŋŋ se pɩ-yɔɔ Sekɛɛm ɖʋ fɛyɛ Izrayɛɛlɩ nɛ Yakɔɔb pɛlɛ sʋnʋʋ!
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:25) Piyele nɛ kɩyakʋ tozo ŋgʋ wiye, panɩɣaɣ siziŋ lɛ, Yakɔɔb pɩyalaa Siimeyɔɔ nɛ Leevi pa-naalɛ, Dina ɖalaa kpaɣ, paa weyi lɛ, ɛ-laɣɖɛ nɛ pɔɖɔ powolo yem kaalɛyɩtʋ tɛtʋ taa nɛ pakʋ abalaa kpeekpe.
w09 1/9 21 § 1-2
Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ caɣ-ŋ tɔm yɔ
Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ye palabɩ nɔɔyʋ kɩwɛɛkɩm yɔ, ɛhɛyɩɣ kɩwɛɛkɩm pi-lone taa se ɛhɛzɩnɩ ɛ-wɩzasɩ nɛ ɛ-laŋɩyɛ. Bibl heyiɣ-ɖʋ se caanaʋ taa caja Yakɔɔb pɩyalaa nɩwa se Kanaŋ tʋ Sekɛɛm kpa pe-neu Dina nɛ ɖoŋ nɛ ɛsʋʋnɩ-ɩ lɛ, “pɩwɩzɩ-wɛ pɩŋŋ.” (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:1-7) Yakɔɔb pɩyalaa naalɛ labɩ ɖʋtʋ natʋyʋ se patɩŋnɩ tɩ-yɔɔ nɛ pala kɩdɛkɛdɩm Sekɛɛm nɛ ɛ-ɖɩɣa taa mba nɛ pakpa-wɛ kɩmɩyɛ. Siimeyɔɔ nɛ Leevi palabɩ ajitu nɛ pasʋʋ Kanaŋ mba tɛtʋ taa nɛ pakʋ abalaa tɩŋa, pɩkpɛndɩnɩ Sekɛɛm.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:13-27.
Calɩm kpɛdʋʋ mbʋ piyeba nɛ tɔm ñɔɔzɩ? Yakɔɔb nɩ mbʋ ɛ-pɩyalaa laba yɔ lɛ, ɛkalɩ-wɛ nɛ ɛtɔ se: “Ɩɖʋzɩ-m yom taa se ɛjaɖɛ taa ɛyaa hɔyɛ taa ɛwɩɩnɩ-m, . . . pakaɣ hʋlʋʋ nɛ pekpeɣli pɔkɔɔ ma-wayɩ, pakaɣ-m wabʋ nɛ pɔtɔyɩtɩ ma nɛ man-ɖɩɣa.” (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:30) Toovenim, pa-lakasɩ nzɩ sɩtɛzɩ wɛɛkʋʋ tɔm kɩwɛɛkʋ; lɛɛlɛɛyɔ Yakɔɔb nɛ ɛ-hɔʋ pɛwɛ ɛyaa mba pɔkɔ-wɛ nɛ pana siŋŋ yɔ pɛ-hɛkʋ taa nɛ paba pɩzɩɣ nɛ pakʋyɩ pɔ-yɔɔ. Pɩtala pʋyɔɔ Yehowa heyi Yakɔɔb se ɛ nɛ ɛ-hɔʋ taa ñɩma pakʋyɩ peeɖe nɛ powolo Betɛɛlɩ.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 35:1, 5.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 35:8) Ðɩnɛ ɛlɛ Rebeka pʋnʋʋyʋ Debora sɩ nɛ pepimi-i Betɛɛlɩ taa, hɛɛmʋʋ tɛɛ; mbʋ paya-kʋ se witu hɛɛmʋʋ.
it-1 603
Debora
1. Rebeka pʋnʋʋyʋ. Debora kaatɩŋ Rebeka wayɩ, alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ kʋyɩ ɛ-caa Betuwɛɛlɩ ɖɩɣa taa nɛ ewolo Palɛstiini se ɛwalɩ Izaakɩ yɔ. (Kiɖe 24:59) Debora labɩ lɩmɖʋyʋ tʋmɩyɛ pɩnzɩ sakɩyɛ Izaakɩ ɖɩɣa taa lɛ, ɛkɔɔ nɛ ɛpɩsɩ Yakɔɔb hɔʋ taa tʋ nɔɔyʋ, nɛ pɩtɩla Rebeka sɩm wayɩ pɩlabɩ mbʋ. Pɩwɛ ɛzɩ Rebeka nɛ Izaakɩ pɔɖɔkɩ nesi nɛ pɩla pɩnzɩ ɛzɩ 125 mbʋ yɔ lɛ, Debora sɩ nɛ pepimi-i tɩʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ tɛɛ Betɛɛlɩ. Paya tɩʋ ŋgʋ se Alɔɔn-Bakut, nɛ pʋ-tɔbʋʋ lɛ se “witu hɛɛmʋʋ”, nɛ pɩwɩlɩɣ se Yakɔɔb nɛ ɛ-hɔʋ taa ñɩma paasɔɔlɩ Debora tɔm pɩdɩɩfɛyɩ.—Kiɖe 35:8.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 35:22-26) Izrayɛɛlɩ wɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa lɛ, Rubɛɛnɩ wolo ɛsʋʋnɩ Bila, ɛ-caa halʋ cikpelu, nɛ Izrayɛɛlɩ nɩɩ-tʋ. Yakɔɔb pɩyalaa kpɛndɩ hiu nɛ naalɛ. 23 Leeya pɩyalaa: Kɔɔnɔɔ tʋ weyi Yakɔɔb lʋlaa yɔ, Rubɛɛnɩ, pʋwayɩ lɛ Siimeyɔɔ, Leevi, Yuuda, Isakaarɩ nɛ Zebulɔɔnɩ. 24 Rasɛɛlɩ piya: Yosɛɛfʋ nɛ Bɛnjamɛɛ. 25 Rasɛɛlɩ yom Bila piya: Daanɩ nɛ Naftalii. 26 Leeya yom Zilpa piya: Gaadɩ nɛ Asɛɛrɩ. Piya nzɩ palʋlɩ Yakɔɔb Padaanɩ-Aram yɔ, nzɩ lɛ.
Tɔm ndʋ ɖa-takayɩsɩ kalɩyaa pɔzʋʋ yɔ
Caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ piya alɩwaatʋ taa lɛ, kajalaɣ piya liɖe taa ɖeke Mesiya pɩzaɣ se ɛlɩɩna yaa we?
Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcalɩ tɔm ndʋ tɩ-taa tazʋʋ yɔ, ɖɩmaɣzaɣ se kajalaɣ piya ɖeke liɖe taa Mesiya lɩnaa. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩmaɣzaɣ se lɩmaɣza ana alabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ tɔm ndʋ tɩwɛ Ebree 12:16 taa yɔ. Bibl mayaɣ ŋga kɔyɔɔdʋʋ se Ezaawuu kɛnɩ “pʋyʋ kiɖeɖeu wɛɛkɩyʋ” nɛ “tɔɔnaɣ kʋyʋmaɣ yɔɔ lɛ, ɛkpaɣ ɛ-sɔsɔtʋ nɛ ɛcɛlɩ [Yakɔɔb].” Mayaɣ kanɛ ka-taa tɔm pɩzɩɣ piyele nɛ ɛyʋ kɔ tɔm ñʋʋ se pɩtɩla yɔ, ɛzɩma Yakɔɔb kaamʋ “sɔsɔtʋ” yaa ‘kɔɔnɔɔ pɩɣa waɖɛ’ yɔ, mbʋ yebina nɛ ɛpɩsɩ Mesiya cɔzɔ.—Mat. 1:2, 16; Luka 3:23, 34.
Ɛlɛ ɖɩtasɩ tazʋʋ Bibl kɛdɛsɩ taa lɛ, ɖɩna se pɩtɩcɛyɩ se ɛyʋ ɛkɛnɩ kɔɔnɔɔ pɩɣa pʋcɔ nɛ ɛkɛ Mesiya cɔzɔ. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ?
Rubɛɛnɩ kɛnɩ Yakɔɔb (Izrayɛɛlɩ) pɩyalʋ kɔɔnɔɔ tʋ weyi Leeya lʋlɩnɩ-ɩ yɔ. Yosɛɛfʋ ñɛkɛnɩ Yakɔɔb halʋ kʋsɔɔlʋ Rasɛɛlɩ kɔɔnɔɔ pɩɣa. Alɩwaatʋ ndʋ Rubɛɛnɩ caɣ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ lɛ, pamʋ kɔɔnɔɔ pɩɣa waɖɛ nɖɩ ɛɛwɛna yɔ nɛ pɛcɛlɩ Yosɛɛfʋ. (Kiɖe 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 3 Aw. 5:1, 2) Ɛlɛ Mesiya liɖe tɩtɩŋnɩ Rubɛɛnɩ nɛ Yosɛɛfʋ pa-taa nɔɔyʋ yɔɔ. Yuuda weyi ɛɛkɛ Yakɔɔb pɩyalʋ naanza tʋ yɔ, e-liɖe taa Mesiya kɔma nɛ ɛlɩɩna. Leeya lʋlɩnɩ Yuuda.—Kiɖe 49:10.
Bibl kalʋʋ
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 34:1-19) Dina, pɛlɛ weyi Leeya lʋlɩ Yakɔɔb yɔ, ɛlɩɩ se ɛna ɛjaɖɛ taa pɛlaa. 2 Siikɛm ɛjaɖɛ taa Hivi tʋ Aamɔɔrɩ pɩyalʋ na-ɩ nɛ ɛkpa-ɩ nɛ ɖoŋ nɛ ɛsʋʋnɩ-ɩ. 3 Ɛlɛ ɛ-laŋɩyɛ ñɔɔnɩ Dina, Yakɔɔb pɛlɛ, nɛ ɛsɔɔlɩ pɛlɛ nɛ ɛhɛzɩ ɛ-laŋɩyɛ. 4 Siikɛm yɔɔdɩnɩ ɛ-caa Aamɔɔrɩ se: “Ca-m pɛlɛ ɛnʋ yɔ.” 5 Yakɔɔb kaanɩwa se ɛɖʋ fɛyɛ ɛ-pɛlɛ Dina, ɛlɛ ɛ-pɩyalaa nɛ wondu pɛwɛ hayɩm taa lɛ, esu tamɩyɛ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ pɔkɔma. 6 Siikɛm caa Aamɔɔrɩ wolo Yakɔɔb tɛ se ɛyɔɔdɩnɩ-ɩ, 7 Yakɔɔb pɩyalaa pɩsaa pɔkɔɔ nɛ hayɩm nɛ panɩɩ ndʋ tɩlaba yɔ lɛ, pɩwɩzɩ-wɛ pɩŋŋ se pɩ-yɔɔ Siikɛm ɖʋ fɛyɛ Izrayɛɛlɩ nɛ Yakɔɔb pɛlɛ sʋnʋʋ! 8 Aamɔɔrɩ yɔɔdɩnɩ-wɛ se: “Man-pɩyalʋ Siikɛm kalɩzaɣ sʋ mɩ-pɛlɛ, ɩɖʋ sɔɔlɩm camɩyɛ nɛ ɩcɛlɩ-ɩ nɛ ɛla halʋ. 9 Ða nɛ mɩ ɖɩɖʋ ɛgbɛyɛ: Ɩɩcɛlɩ-ɖʋ mɩ-pɛlaa nɛ ɩkpaɣ ɖɛ-mba. 10 Ɩɩcaɣ ɖɔ-cɔlɔ nɛ pakaɣ-mɩ tɛtʋ yebinuu yem yɛlɛlɛ: Ɩkaɣ pɩzʋʋ ɩcaɣ tɩ-taa, ɩyɛlɩ tɩ-taa, ɩma yem tɩ-taa!” 11 Siikɛm tɔ pɛlɛ caa nɛ ɛ-ɖalaa se: “Tɛtɛ nɛ ma-ñʋʋ la-mɩ nɛ leleŋ: Mankaɣ cɛlʋʋ mbʋ ɩkaɣ-m pɔzʋʋ yɔ! 12 Ɩpɛlɩ-m liidiye sɔsɔyɛ nɖɩ maahɛyɩ nɛ maha yɔ, mankaɣ hɛyʋʋ mbʋ ɩpɛlɩɣ-m yɔ pi-kpeekpe, kɛlɛ ɩcɛlɩ-m pɛlɛ nɛ mala halʋ!” 13 Yakɔɔb pɩyalaa cosi Siikɛm nɛ ɛ-caa Aamɔɔrɩ nɛ pɔyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ pɔkɔlɩ pɩ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɖʋ fɛyɛ pe-neu Dina. 14 Peheyi-wɛ se: “Ðɩɩpɩzɩɣ ɖɩla mbʋ: Ðe-neu cɛlʋʋ ɛyʋ kɩtɩpɛlʋʋ mbʋ yɔ, pɩkɛnɩ fɛyɛ ɖʋʋ ɖɛ-tɛ. 15 Pʋcɔ nɛ ɖitisi lɛ, pʋpɔzʋʋ pʋnɛ yɔ: Pɩwɛɛ se ɩpɩsɩ ɛzɩ ɖa yɔ nɛ ɩpɛlɩ mɩ-abalaa kpeekpe. 16 Ðɩnɛ ɛlɛ ɖɩcɛlɩɣ-mɩ ɖɛ-pɛlaa nɛ ɖɩkpaɣ mɩ-mba, ɖa nɛ mɩ ɖɩwɛɣ nɛ ɖɩkpɛndɩ samaɣ kʋyʋmaɣ. 17 Ɛlɛ ye ɩɩnɩɣnɩ-ɖʋ pɛlʋʋ tɔm taa kɔyɔ, ɖɩkpakɩɣ ɖɛ-pɛlɛ nɛ ɖɩɖɛɛ.” 18 Pɔ-tɔm kɛdɩnɩ Aamɔɔrɩ nɛ Siikɛm, Aamɔɔrɩ pɩyalʋ. 19 Evebu tɩla tɛɖɩɩ nɛ pʋcɔ ɛpɛlɩ ɛ-tɩ, mbʋ yɔ ɛ-kalɩzaɣ sʋ Yakɔɔb pɛlɛ; nɛ ɛnʋ payaɣaɣ pʋyʋ ɛ-wɔʋ kpeekpe taa.