Yehowa nesi tɩkɩlɩ tobi kpa

1. Ɛzɩma Moyizi wɩlaa se ɛtaɣ Yehowa liu alɩwaatʋ ndʋ eɖiyi Izrayɛɛlɩ mba nɛ palɩɩ Ejipiti ɛjaɖɛ taa yɔ?

EBREE MBA takayaɣ yɔɔdʋʋ ɛyaa mba paawɛnɩ tisuu Yehowa yɔɔ yɔ pa-taa sakɩyɛ tɔm. Pa-taa lɛlʋ lɛ Moyizi, ɛɛwɛnɩ tisuu siŋŋ. (Ebr. 3:​2-5; 11:​23-25) Ɛɛwɩlaa se ɛwɛnɩ tisuu alɩwaatʋ ndʋ eɖiyi Izrayɛɛlɩ mba nɛ palɩɩ Ejipiti ɛjaɖɛ taa yɔ. Sɔɔndʋ tɩkpa-ɩ nɛ Farawɔɔ nɛ ɛ-sɔɔjanaa. Ɛɛta Yehowa liu siŋŋ nɛ eɖiyi samaɣ nɛ kɛtɛzɩ Teŋgu Kɩsɛɛmʋʋ nɛ pʋwayɩ ɖɔɖɔ lɛ kɛtɛzɩ kañɩmbusuu. (Ebr. 11:​27-29) Izrayɛɛlɩ mba sakɩyɛ taatasɩɣ taʋ Yehowa liu se ɛkaɣ pɔ-yɔɔ cɔnʋʋ, ɛlɛ Moyizi ñowobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛtaɣ ɛ-Ɛsɔ liu. Ɛɛlabɩ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa kaaha Izrayɛɛlɩ mba tɔɔnaɣ nɛ lɩm se papɩzɩ nɛ pacaɣ wezuu kañɩmbusuu taa.a—Ejl. 15:​22-25; Keɣ. 78:​23-25.

2. Ɛbɛ yɔɔ Yehowa pɔzɩ Moyizi se: «Yehowa nesi kɩlɩ tobiyuu yaa we»? (Kɩgalʋʋ 11:​21-23)

² Moyizi tisuu kaapaɣlɩ siŋŋ, paa mbʋ yɔ Yehowa holi Izrayɛɛlɩ mba Ejipiti nɛ pɩla pɩnaɣ kʋɖʋmaɣ mbʋ yɔ lɛ, ɛpaɣzɩ pɩtʋʋ se ɛzɩ Yehowa kaɣ pɩzʋʋ nɛ ɛha ɛ-samaɣ nandʋ na. Paakɛ ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ, nɛ tɔɔnaɣ tɔm kaawɛ kaɖɛ kañɩmbusuu taa. Ye mbʋ, ɛzɩma Yehowa kaɣ labʋ nɛ ɛha nandʋ samaɣ ŋga ka-tɩŋa nɛ tɩtalɩ-kɛ? Peeɖe Yehowa pɔzɩ Moyizi se: «Yehowa nesi kɩlɩ tobiyuu yaa we?» (Kalɩ Kɩgalʋʋ 11:​21-23.) Cɩnɛ, «Yehowa nesi» kɛnɩ Ɛsɔ fezuu kiɖeɖeu yaa ɖoŋ weyi ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ. Toovenim taa lɛ, Yehowa wɛɛ nɛ ɛpɔzʋʋ Moyizi se: «Ŋmaɣzɩɣ toovenim taa se maapɩzɩɣ nɛ mɔnɖɔ mɔn-tɔm yɔɔ?»

3. Ɛbɛ yɔɔ Moyizi nɛ Izrayɛɛlɩ mba pɔ-tɔm tukuuni-ɖʋ?

³ Wiɖiyi ŋtɛm ña-tɩ pɔzʋʋ se ɛzɩ Yehowa kaɣ pɩzʋʋ nɛ ɛcɔnɩ ña-kɩcɛyɩm ɖeɖe yaa ñɔ-hɔʋ kɩcɛyɩm ɖeɖe na? Paa ŋpɔzɩ ña-tɩ tɔm ndʋ yaa ŋtɩpɔzɩ yɔ, yele nɛ ɖɩna mbʋ pʋyɔɔ Moyizi nɛ Izrayɛɛlɩ mba patɩtaa Yehowa liu se ɛkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɛha-wɛ mbʋ pɩpɔzʋʋ yɔ. Ðɩkaɣ tazʋʋ masɩ nasɩyɩ taa, nɛ sɩkaɣ yebu nɛ lidaʋ ŋgʋ ɖɩwɛna se Yehowa kaɣ ɖɔ-yɔɔ cɔnʋʋ yɔ kɩkpa ɖoŋ.

KPƐLƖKƖ LƆŊ MBƲ PƖTALƖ MOYIZI NƐ IZRAYƐƐLƖ MBA YƆ PƖ-TAA

4. Ɛbɛ yɔɔ Izrayɛɛlɩ mba sakɩyɛ paɣzɩ pɩtʋʋ se Yehowa ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛcɔnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe?

⁴ Ɛbɛ yɔɔ Izrayɛɛlɩ mba sakɩyɛ paɣzɩ pɩtʋʋ se Yehowa ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛcɔnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe? Pa nɛ «ɛyaa ndɩ ndɩ» mba patɩkɛ Izrayɛɛlɩ mba yɔ pakʋyɩ Ejipiti nɛ pɛwɛɛ pɔɖɔŋ kañɩmbusuu sɔsɔʋ taa alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ powoki Lidaʋ Tɛtʋ taa. (Ejl. 12:38; Wp. 8:15) Maana kaalɩ mba patɩkɛ Izrayɛɛlɩ mba yɔ sɔŋ nɛ papaɣzɩ miduu, nɛ Izrayɛɛlɩ mba sakɩyɛ kpɛndɩ pɔ-yɔɔ nɛ pemidiɣ. (Kɩg. 11:​4-6) Paa ɛzɩmtaa lɛ, pamaɣzaɣ tɔɔnasɩ nzɩ pɔtɔkaɣ Ejipiti yɔ sɩ-yɔɔ. Paawɛɛ nɛ pemidiɣni Moyizi mbʋ lɛ, ɛmaɣzɩ se ɛnʋ pɩwɛɛ se ɛha ɛyaa mba pa-tɩŋa nandʋ, ɛlɛ ɛtaatɩlɩ ɛzɩma ɛkpaɣna yɔ.—Kɩg. 11:​13, 14.

5-6. Mba pataakɛ Izrayɛɛlɩ mba yɔ pɛ-wɛtʋ kaawɛnɩ ɖoŋ Izrayɛɛlɩ mba yɔɔ. Ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

⁵ Ɛyaa mba pataakɛ Izrayɛɛlɩ mba yɔ, pataawɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ mbʋ payɩ Yehowa labɩ-wɛ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ Izrayɛɛlɩ mba ɖɔɖɔ paɣzɩ-wɛ maɣzɩnʋʋ. Ða ɖɔɖɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩtalɩ-ɖʋ mbʋ. Sɔnɔ, ɛyaa mba pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ pɛfɛyɩnɩ ɛsɩmɩyɛ nɛ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɖa ɖɔɖɔ ɖɩpaɣzɩ lesuu ɛsɩmɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ mbʋ Yehowa haɣ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ. Ye paa ɛzɩmtaa, ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ ɖɩɩwɛna nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ, yaa ye ɖɩɖʋʋ ɛsɩyɛ mbʋ ɛyaa lalaa wɛna yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖilesi ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ. Ɛlɛ ye ɖe-liu ɛsɩkɩnɩ mbʋ ɖɩwɛna yɔ, ɖɩkaɣ wɛʋ koboyaɣ taa nɛ pɩkɩlɩ.

⁶ Pɩɩwɛɛ se Izrayɛɛlɩ mba ɩtɔzɩ se Ɛsɔ labɩ-wɛ tamaɣ se alɩwaatʋ ndʋ patalɩɣ tɛtʋ ndʋ ɛcɛlɩɣ-wɛ yɔ tɩ-taa yɔ, pakaɣ wɛnʋʋ wondu kɩbandʋ sakɩyɛ. Tamaɣ ŋga, Lidaʋ Tɛtʋ taa kakaɣaɣ labʋ, pɩtɩkɛ alɩwaatʋ ndʋ paawɛɛ nɛ pɔɖɔŋ kañɩmbusuu taa yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ sɔnɔ, mbʋ ɛzɩ ɖɩɩkam ɖa-lɩmaɣza mbʋ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩmaɣzɩ mbʋ Yehowa labɩ-ɖʋ tamaɣ se ɛkaɣ-ɖʋ haʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa yɔ pɩ-yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩmaɣzɩ masɩ nzɩ sɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtaa Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ yɔ sɩ-yɔɔ.

7. Ɛbɛ yɔɔ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa nesi tɩkɩlɩ tobiyuu?

⁷ Paa mbʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ ña-tɩ se ɛbɛ yɔɔ Ɛsɔ pɔzɩ Moyizi se: «Yehowa nesi kɩlɩ tobiyuu yaa we?» Pɩtɩla Yehowa ñɩnaɣ se Moyizi eɖiɣzini tɔm tʋnɛ tɩ-naalɛ: (1) E-ɖoŋ fɛyɩnɩ kamaɣ, nɛ (2) ɛpɩzɩɣ nɛ ɛlabɩnɩ e-ɖoŋ tʋmɩyɛ paa le, halɩ pɩkpɛndɩnɩ lona wena awɛ poliŋ yɔɔ a-taa. Ye mbʋ, paa Izrayɛɛlɩ mba kaawɛ kañɩmbusuu hɛkʋ taa yɔ, Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛha-wɛ nandʋ sakɩyɛ. Yehowa tɩŋnɩ «e-nesi ɖoŋ ñɩnzɩ nɛ nesi nzɩ esezaa yɔ» sɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ e-ɖoŋ. (Keɣ. 136:​11, 12) Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ natʋyʋ taa yɔ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa nesi pɩzɩɣ nɛ sɩtalɩ ɖenɖe ɖɩwɛɛ yɔ nɛ sɩsɩnɩ-ɖʋ.—Keɣ. 138:​6, 7.

8. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtaala kɩdɛkɛdɩm mbʋ Izrayɛɛlɩ mba sakɩyɛ kaalabɩ kañɩmbusuu taa yɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁸ Pitileɖi lɛ, Yehowa ha samaɣ nandʋ; ɛha-kɛ pɩtɛɣsɩ sakɩyɛ. Ɛlɛ Izrayɛɛlɩ mba tɩwɩlɩ Ɛsɔ pɛ-ɛsɩmɩyɛ maamaaci lakasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ. Ɛlɛ pa-taa sakɩyɛ kaalabɩ kujonjoŋ. Paawɛɛ nɛ pokuu pɩtɛɣsɩ evemiye tɩŋa nɛ ɖoo tɩŋa nɛ evemiye nɖɩ ɖɩtɩŋ pʋwayɩ yɔ ɖɩ-tɩŋa. Yehowa kaakɔ pana siŋŋ nɛ «mba paawɛnɩ piɖeni men-ɖeke kɔɖɛyɩ yɔ» nɛ ɛhɔ pa-nɩŋgbaŋʋʋ. (Kɩg. 11:​31-34, pɩ-tɛɛ tɔm) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ kɩɖaʋ ŋgʋ kɩ-taa. Pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ ɖɩtaatɔlɩ ɛsa naɣ naɣ lakasɩ taa. Paa ɖɩkɛ ñɩm tʋ yaa kʋñɔndʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩka ñʋʋ nɛ ñɩm mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpazɩ «huwa ɛsɔdaa» yɔ pɩ-cazʋʋ. Pɩsa nɛ ɖɩla mbʋ lɛ, pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖa nɛ Yehowa nɛ Yesu ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ. (Mat. 6:​19, 20; Luka 16:9) Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa kaɣ-ɖʋ haʋ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ.

9. Tɔm ndʋ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛmna?

⁹ Sɔnɔ ɖɔɖɔ, Yehowa sɔɔlaa se ɛsɩnɩ ɛ-sɛyaa. Paa mbʋ yɔ, pɩtɩwɩlɩ se ɖɩɩkaɣ labʋ liidiye yaa tɔɔnaɣ kʋñɔŋ kpa.b Ɛlɛ Yehowa ɛɛkaɣ-ɖʋ siɣye haʋ kpa. Ɛkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ ɖa-kʋñɔmɩŋ ndɩ ndɩ taa. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩtaɣ Yehowa liu se ɛcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ? Iyele nɛ ɖɩna hɔɔlɩŋ 2 weyi ɩ-taa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ yɔ: (1) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛ liidiye kʋñɔŋ taa yɔ, nɛ (2) alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ pɩkaɣ-ɖʋ pɔzʋʋ ɖa-akpadɩyɩtʋ taa yɔ pɩ-yɔɔ yɔ.

ALƖWAATƲ NDƲ ÐƖWƐ LIIDIYE KƲÑƆŊ TAA YƆ

10. Kʋñɔmɩŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩ?

¹⁰ Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛm wɛɣ nɛ pɩñɔtʋʋ lɛ, liidiye kʋñɔŋ wɛɣ nɛ pɩtɛzɩɣ kpaʋ ɖoŋ. Ñam ñam lakasɩ nzɩ politiki kɔŋna yɔ, yoŋ, asɛyɩŋ yaa kʋdɔmɩŋ kɩɖɛɖɛŋ pɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩwɛɛkɩ liidiye, ɖilesi ɖa-tʋmɩyɛ, ɖa-ñɩm yaa ɖa-ɖɩɣa. Pɩsa nɛ ɖɩpɩzɩ ɖɩcɔnɩ ɖɔ-hɔʋ kɩcɛyɩm ɖeɖe lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩñɩnɩ tʋmɩyɛ kɩfaɖɛ yaa ɖa nɛ ɖɔ-hɔʋ ɖɩkʋyɩ nɛ ɖiwolo egeetiye lɛɛɖɛ taa. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza wena awɩlɩɣ se ɖɩtaɣ Yehowa liu yɔ?

11. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlʋbɩnɩ liidiye kʋñɔŋ? (Luka 12:​29-31)

¹¹ Pɩcɛyaa kpem se ŋheyi Yehowa ña-nɩɣzɛ. Pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ siŋŋ. (Adu. 16:3) Pɔzɩ-ɩ se ɛha-ŋ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza kɩbana yɔ. Pɔzɩ-ɩ ɖɔɖɔ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋcaɣ ɖiɣ ɖiɣ nɛ ŋyele wɛtʋ ndʋ ŋwɛɛ nɛ ŋkatɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ «nɩɣzʋʋ kadadayaɣ.» (Kalɩ Luka 12:​29-31.) Wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋpɔzʋʋ-ɩ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ñe-liu sɩbɩnɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ŋ ɖeyi ɖeyi ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ. (1 Tim. 6:​7, 8) Ñɩnɩ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa nɛ ŋna ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlʋbɩnɩ liidiye kʋñɔŋ yɔ. Ɛyaa sakɩyɛ yɔɔdaa se videowaa nɛ tɔm ñʋŋ weyi ɩwɛ jw.org yɔɔ nɛ ɩyɔɔdʋʋ liidiye kʋñɔŋ tɔm yɔ ɩsɩnɩ-wɛ pɩdɩɩfɛyɩ.

12. Tɔm ndʋ Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛpɔzɩ ɛ-tɩ nɛ pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣza wena awazɩɣ ɛ-hɔʋ yɔ?

¹² Nabɛyɛ tisaa se palakɩ tʋma wena ayeki se peyele pɔ-hɔŋ nɛ pakʋyɩ nɛ powolo pacaɣ ɖoli yɔ, ɛlɛ sakɩyɛ kɔm nɛ peɖiɣzini pʋwayɩ se pɩtaakɛ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ. Pʋcɔ nɛ ŋtisi se ŋlakɩ tʋmɩyɛ naɖɩyɛ lɛ, taaka ña-lɩmaɣza liidiye nɖɩ pɛhɛyɩɣ-ŋ yɔ ɖi-ɖeke ɖɩ-yɔɔ na, ɛlɛ maɣzɩ ɖɔɖɔ ɖoŋ weyi pɩkaɣ wɛnʋʋ ña nɛ ñɔ-hɔʋ mi-fezuu taa wɛtʋ yɔɔ yɔ ɩ-yɔɔ. (Luka 14:28) Pɔzɩ ña-tɩ se: «Ye monposini mɛn-tɛŋga yɔ, ɖoŋ weyi pɩkaɣ wɛnʋʋ me-nesi ɖɔkʋʋ yɔɔ? Mankaɣ pɩzʋʋ nɛ mowoki kediɣzisi tɩŋa, malɩɣ tɔm susuu nɛ mehikiɣ alɩwaatʋ nɛ ma nɛ mon-koobiya ɖɩcakɩ?» Ye ŋwɛnɩ piya yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ŋpɔzɩ ña-tɩ tɔm kɩcɛyɩtʋ tʋnɛ: «Ye mɛnfɛyɩ sɩ-cɔlɔ yɔ, ɛzɩma mankaɣ labʋ nɛ mɔncɔnɩ sɩ-yɔɔ nɛ pɩla “nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ lɔŋ sɩɣzʋʋ nɛ paɣʋ mbʋ pɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ yɔ”?» (Efɛz. 6:4) Alɩwaatʋ ndʋ ŋkpakɩɣ lɩmaɣza yɔ, yele nɛ Ɛsɔ maɣzɩm ɖiyi-ŋ, ɛlɛ taayele nɛ ñɔ-hɔʋ taa mba yaa ña-taabalaa mba paañaŋ Bibl paɣtʋ kila yɔ pa-lɩmaɣza ɖiyi-ŋ.c Payaɣ koobu nɔɔyʋ se Tony, ɛwɛ Aazii wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ taa. Ehiɣ tʋmɩyɛ tam sakɩyɛ ajɛɛ lɛɛna taa. Ɛlɛ ɛtɩmɩ pɩ-yɔɔ nɛ ɛ nɛ ɛ-halʋ pɔyɔɔdɩ pɩ-tɔm nɛ pɩtɛ lɛ, ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se eetisiɣ nɛ ɛla tʋma ana. Ɛlɛ pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se papasɩɣ liidiye nɖɩ palakɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ nɛ pacaɣ wezuu kɛlɛʋ. Tony yɔɔdaa se: «Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩkpaɣaa yɔ ɖiyeba nɛ mehiɣ waɖɛ nɛ mansɩɣnɩ ɛyaa sakɩyɛ se patɩlɩ Yehowa, nɛ pɩsɩnɩ ɖe-piya nɛ sɩsɔɔlɩ Yehowa siŋŋ. Ðɔ-hɔʋ kpɛlɩkaa se ye ɖɩcakɩ wezuu nɛ pɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ tɔm ndʋ tɩwɛ Maatiyee 6:33 taa yɔ, Yehowa kaɣ ɖɔ-yɔɔ cɔnʋʋ.»

ALƖWAATƲ NDƲ ÐƖMAƔZƖƔ MBƲ PƖKAƔ-ÐƲ PƆZƲƲ ÐA-AKPADƖYƖTƲ TAA YƆ PƖ-YƆƆ YƆ

13. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla lɛɛlɛɛyɔ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ ɖa-akpadɩyɩtʋ taa yɔ?

¹³ Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩtaɣ Yehowa liu alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ pɩkaɣ-ɖʋ pɔzʋʋ ɖa-akpadɩyɩtʋ taa yɔ pɩ-yɔɔ yɔ. Bibl seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩla tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka se pɩsa nɛ ɖɩwɛɛnɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ cee wayɩ yɔ. (Adu. 6:​6-11) Ye ɖɩpɩzɩɣ yɔ, pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ se ɖɩsɩɩ liidiye naɖɩyɛ nɛ hɔɔlʋʋ se pɩɩwazɩ-ɖʋ cee wayɩ. Pɩkɛ toovenim se liidiye pɩzɩɣ nɛ ɖɩkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ nabʋyʋ taa. (Ekl. 7:12) Paa mbʋ yɔ, pɩfɛyɩ se ɖiyele nɛ liidiye tɔm kɩlɩnɩ cɛyʋʋ ɖe-wezuu caɣʋ taa.

14. Ɛzɩma Ebree mba 13:5 pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ ɖa-akpadɩyɩtʋ taa yɔ pɩ-yɔɔ yɔ?

¹⁴ Yesu tuu eduuye naɖɩyɛ nɛ ɛwɩlɩ se pɩkɛnɩ kɩmɛlɛndʋ se ɛyʋ ɛcazɩ ɛ-tɩ liidiye sakɩyɛ ɛlɛ «ɛtɩkɛ ñɩm tʋ Ɛsɔ ɛsɩndaa.» (Luka 12:​16-21) Nɔɔyʋ ɛɛsɩŋ mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ. (Adu. 23:​4, 5; Yak. 4:​13-15) Pɩtasɩ lɛ, Yesu yɔɔdaa se mba payɩ pɔsɔɔlaa se pɛkɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ pɩwɛɛ se petisi nɛ pekizi mbʋ payɩ pɛwɛna yɔ. (Luka 14:33) Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Yuudee yɔ, petisaa nɛ pelesi mbʋ paawɛna yɔ nɛ taa leleŋ. (Ebr. 10:34) Ða-alɩwaatʋ taa, koobiya sakɩyɛ tisaa nɛ pelesi pa-ñɩm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pekizaa se paatɩnɩɣ politiki ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ yɔɔ. (Natʋ 13:​16, 17) Ɛbɛ sɩnɩ-wɛ nɛ pala mbʋ? Palabɩ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pataɣ liu tamaɣ ŋga Yehowa laba yɔ kiya; ɛyɔɔdaa se: «Maakaɣ-ŋ yebu kaaʋ, nɛ maakaɣ-ŋ siɣye haʋ kaaʋ.» (Kalɩ Ebree mba 13:5.) Ðɩlakɩ mbʋ ɖɩpɩzɩɣ yɔ se pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ ɖa-akpadɩyɩtʋ taa yɔ, ɛlɛ ye mbʋ ɖɩtɩɖʋna yɔ pɩtalɩ-ɖʋ yɔ, ɖɩtaɣ Yehowa liu kiya se ɛkaɣ ɖɔ-yɔɔ cɔnʋʋ.

15. Lɩmaɣza wena pɩwɛɛ se lʋlɩyaa Krɩstʋ mba ɩwɛɛnɩ pe-piya yɔɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁵ Ɛjaɖɛ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa lɛ, ɛyaa lʋlʋʋ piya se sɩɩcɔnɩ pɔ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ pakpadɩyɩɣ yɔ. Ɛlɛ Bibl yɔɔdʋʋ se lʋlɩyaa pɩwɛɛ se pɔcɔnɩ pe-piya yɔɔ. (2 Kɔr. 12:14) Pɩkɛ toovenim se alɩwaatʋ ndʋ lʋlɩyaa kpadɩyɩɣ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se pe-piya ɩsɩnɩ-wɛ, nɛ piya sakɩyɛ lakɩ mbʋ nɛ taa leleŋ. (1 Tim. 5:4) Ɛlɛ lʋlɩyaa Krɩstʋ mba ɖiɣzinaa se alɩwaatʋ ndʋ pasɩɣnɩ pe-piya nɛ sɩpɩsɩ Yehowa sɛyaa yɔ, pehikiɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ pafalɩsɩɣ-sɩ se sɩɩcɔnɩ pɔ-yɔɔ pa-akpadɩyɩtʋ taa yɔ.—3 Yoh. 4.

16. Ɛzɩma lʋlɩyaa pɩzɩɣ nɛ pɔñɔɔzɩ pe-piya se sɩpɩzɩ nɛ sɩcɔnɩ sɩ-kɩcɛyɩm ɖeɖe cee wayɩ? (Efɛɛzɩ mba 4:28)

¹⁶ Alɩwaatʋ ndʋ ŋfalɩsɩɣ ñe-piya se sɩtɩlɩ ɛzɩma sɩcɔnɩ sɩ-kɩcɛyɩm ɖeɖe cee wayɩ yɔ, tɩŋnɩ ña-kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ŋkpɛlɩkɩ-sɩ ɛzɩma sɩtaa Yehowa liu yɔ. Kpaɣnɩ sɩ-pɩjatʋ taa, wɩlɩ-sɩ se tʋmɩyɛ labʋ nɛ kpekpeka wɛ wazaɣ. (Adu. 29:21; kalɩ Efɛɛzɩ mba 4:28.) Sɩwɛɣ nɛ sɩpaɣlɩɣ lɛ, sɩnɩ-sɩ nɛ sɩla tʋmɩyɛ camɩyɛ sukuli taa. Lʋlɩyaa, ɩpɩzɩɣ nɛ ɩñɩnɩ tɔm ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa nɛ ɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ Bibl paɣtʋ kila nɛ ɩsɩnɩ mi-piya nɛ sɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana sukuli labʋ hɔɔlʋʋ taa. Pɩkaɣ sɩnʋʋ mi-piya nɛ sɩpɩzɩ nɛ sɩcɔnɩ sɩ-kɩcɛyɩm ɖeɖe nɛ sɩtɛ sihiɣ alɩwaatʋ nɛ sisusi tɔm nɛ pɩkɩlɩ yaa sɩla nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ.

17. Tɔm ndʋ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛmna?

¹⁷ Yehowa sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa pɩzɩɣ nɛ pataa-ɩ liu se ɛwɛnɩ ɖoŋ nɛ ɛsɔɔlaa ɖɔɖɔ se ɛcɔnɩ po-tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe. Ðɩwɛɣ nɛ ɖɩñɔtʋʋnɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛm kpam lɛ, pɩcɛyɩ kpem se ɖɩtaa Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ. Ɛlɛ paa ɛbɛ ɛtɩɩlakɩ yɔ, ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtaɣ Yehowa liu se ɛkaɣ tɩŋnʋʋ e-ɖoŋ yɔɔ nɛ ɛcɔnɩ ɖo-tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe. Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa nesi ɖoŋ ñɩnzɩ nɛ nesi nzɩ eseziɣ yɔ sɩpɩzɩɣ nɛ sɩtalɩ-ɖʋ paa le ɖɩtɩɩwɛɛ yɔ.