Ðe-wezuu caɣʋ kpeekpe taa, ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ ɖa-Wɩlɩyʋ Sɔsɔ cɔlɔ

MA-LƲLƖYAA KƖÐAƲ

Pɩnzɩ 1950 waa ɖɩdɛnɖɛ taa, ma-lʋlɩyaa kʋyɩ Itaalii ɛjaɖɛ taa nɛ powolo Kanadaa ɛjaɖɛ taa tɛtʋ ndʋ payaɣ se Kindersley yɔ tɩ-taa Saskatchewan egeetiye taa. Pitileɖi lɛ, pɛkpɛlɩkɩ Bibl taa toovenim tɔm nɛ tɩpɩsɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ. Mɔntɔzʋʋ se maakɛ pɩɣa lɛ, ma nɛ mɔ-hɔʋ taa mba ɖisusaɣ tɔm alɩwaatʋ sakɩyɛ, pʋyɔɔ nabʋyʋ taa malakɩ tanaʋ nɛ mɔyɔɔdʋʋ se maawɛnɩ pɩnzɩ 8 lɛ maakɛ «nʋmɔʋ lɩzɩyʋ sɩnɩyʋ.»

Ma-lʋlɩyaa kaakɛ kʋñɔndɩnaa, paa mbʋ yɔ paha kɩɖaʋ kɩbaŋʋ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛlaa kɩlaŋ Yehowa sɛtʋ taa yɔ pɩ-hɔɔlʋʋ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩnaɣ 1963 taa, pɛpɛdɩ po-wondu sakɩyɛ se pɩsa nɛ pehiɣ liidiye nɛ powolo ajɛɛ kigbeɣluu ŋgʋ palabɩ Pasadena tɛtʋ taa Kalifɔrnii egeetiye taa Etaazuunii ɛjaɖɛ taa yɔ. Pɩnaɣ 1972 taa, ɖɩɖɔm nʋmɔʋ ɛzɩ kilomɛtanaa 1000 mbʋ yɔ nɛ ɖiwolo Trail tɛtʋ taa Colombie-Britannique egeetiye taa Kanadaa ɛjaɖɛ taa se ɖɩsɩna nɛ posusi tɔm ɛyaa mba pɔyɔɔdʋʋ Itaalii kʋnʋŋ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ. Man-caa lakaɣ tʋmɩyɛ faɣɖɛ naɖɩyɛ taa. Pɩsa nɛ ɛka ñʋʋ nɛ Yehowa sɛtʋ lɛ, ekizi wala wena pahaɣaɣ-ɩ tʋmɩyɛ taa yɔ paa ayekaɣ se ehiɣ liidiye nɛ pɩkɩlɩ yɔ.

Mɛwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ kɩɖaʋ ŋgʋ ma-lʋlɩyaa, man-ɖalʋ nɛ me-newaa paha-m yɔ kɩ-yɔɔ. Pa-kɩɖaʋ kaakɛnɩ falɩsʋʋ mbʋ mamʋ mɛ-Ɛsɔ sɛtʋ taa yɔ pɩ-kajalaɣ hɔɔlʋʋ. Pɛkpɛlɩkɩ-m se ye mansɩ Kewiyaɣ tʋma kajalaɣ lone taa yɔ, Yehowa kaɣ cɔnʋʋ mɔ-yɔɔ. Mɛwɛɛ nɛ mɔntɔzʋʋ lɔŋ ɛnɩ ɩ-yɔɔ me-wezuu caɣʋ kpeekpe taa.—Mat. 6:33.

MANPAƔZƖ ALƖWAATƲ TƖŊA ƐSƆ SƐTƲ TƲMƖYƐ

Pɩnaɣ 1980 taa, ma nɛ Debbie ɖɩɖɔkɩ nesi; ɛɛkɛ koobu halɩñɩnʋ weyi eɖewa nɛ ɛɛwɛnɩ fezuu taa kaɖʋsɩ yɔ. Ðɩɩsɔɔlaa se ɖɩpaɣzɩ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ, pʋyɔɔ ɖɩɖɔkɩ nesi nɛ pɩla fenasɩ 3 lɛ, Debbie paɣzɩ nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ. Ðɩɖɔkɩ nesi nɛ pɩla pɩnaɣ kʋɖʋmaɣ lɛ, ɖɩkʋyɩ nɛ ɖiwolo ɛgbɛyɛ cikpeɖe naɖɩyɛ taa; pɩpɔzaɣ tɔm susuyaa ɖɩ-taa nɛ pɩkɩlɩ, nɛ peeɖe mɔnsɔzɩ Debbie yɔɔ nɛ ɖɩla nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ.

Alɩwaatʋ natʋyʋ wayɩ lɛ, pitibi-ɖʋ yɔɔɔ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɖiyeki alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ. Ɛlɛ kajalaɣ lɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ ɖe-egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ. Eheyi-ɖʋ kpayɩ nɛ sɔɔlɩm se: «Mɩ-maɣmaɣ miyebina nɛ mɩ-wɛtʋ tɛzɩ-mɩ labʋ kaɖɛ. Ɩkam mɩ-lɩmaɣza kala wena ɩkatɩɣ yɔ a-ɖeke a-yɔɔ na. Ɛlɛ ye ɩcɔnɩ camɩyɛ yɔ ɩkaɣ naʋ wazasɩ nzɩ ɩwɛɛ nɛ ihikiɣ yɔ.» Lɔŋ ɛnɩ ɖeyi ɖeyi pɩɩpɔzɩ-ɖʋ. (Keɣ. 141:5) Ðɩɖɔm lɔŋ ɛnɩ ɩ-yɔɔ kpaagbaa nɛ pitileɖi lɛ, ɖiɖiɣzina se toovenim taa lɛ ɖɩɩwɛɛ nɛ ɖihikiɣ wazasɩ sakɩyɛ. Ðɛ-ɛgbɛyɛ taa koobiya sakɩyɛ kaasɔɔlaa se pala sakɩyɛ Yehowa sɛtʋ taa, pɩkpɛndɩnɩ piya nɛ mba pa-walaa yaa pa-halaa taawɛɛ toovenim taa yɔ. Pɩkpɛlɩkɩ-ɖʋ lɔŋ weyi ɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ yɔ. Ðɩkpɛlɩkaa se pɩwɛɛ se ɖɩcɔna nɛ ɖɩna wazasɩ nzɩ ɖihikiɣ yɔ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu se ɛkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ wɛtʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ se tɩkɛnɩ kaɖɛ wɛtʋ yɔ tɩ-taa. (Mik. 7:7) Ðɩtasɩ hiɣu taa leleŋ nɛ ɖɛ-wɛtʋ lɛɣzɩ.

Nʋmɔʋ lɩzɩyaa sukuli ŋgʋ ɖɩcalɩ wobu yɔ kɩ-taa, mba paakɛ ɖa-wɩlɩyaa yɔ paalabɩ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ ajɛɛ lɛɛna taa. Pawɩlɩ-ɖʋ fotonaa nɛ peheyi-ɖʋ kala wena pakataa yɔ a-tɔm nɛ wazasɩ nzɩ pehiɣaa alɩwaatʋ ndʋ paawɛ ajɛɛ lɛɛna taa yɔ sɩ-tɔm lɛ, piseɣti-ɖʋ se ɖɩla Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ. Peeɖe ɖɩɖʋ ɖa-tɩ kaɖʋwa se ɖɩpɩsɩɣ Ɛsɔtɔm tiyiyaa.

Pɩsa nɛ ɖɩtalɩ kaɖʋwa ŋga lɛ, pɩnaɣ 1984 taa ɖɩkʋyɩ Colombie-Britannique nɛ ɖiwolo Keebɛɛkɩ egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa pɔyɔɔdʋʋ fransɩɩ kʋnʋŋ yɔ. Peeɖe kaaposini ɖenɖe ɖɩɩwɛɛ yɔ ɛzɩ kilomɛtanaa 4000 mbʋ yɔ. Pɩwɩlɩɣ se pɩɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ sɔnzɩ kɩfasɩ nɛ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ. Kaɖɛ lɛɛɖɛ lɛ se ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɖɩkataɣ liidiye kʋñɔŋ. Alɩwaatʋ natʋyʋ ɖɩtaawɛɛnɩ tɔɔnaɣ nakɛyɛ, nɛ mbʋ pi-ɖeke ɖɩɩwɛna yɔ lɛ pomme de terre waa mba haɖʋ nɔɔyʋ kaaha-ɖʋ nʋmɔʋ se ɖiwolo nɛ ɖɩcazɩ ɛ-hayɩm taa yɔ. Debbie kpakaɣ pomme de terre waa mba nɛ ɛlakɩnɩ tɔɔnasɩ ndɩ ndɩ. Paa ɖɩɩkatɩ kala yɔ, ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ nɛ taa leleŋ. Pɩtasɩ lɛ, ɖiɖiɣzinaa se Yehowa kaawɛɛ nɛ ɛcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ.—Keɣ. 64:10.

Kɩyakʋ nakʋyʋ ɖɩcaɣ yem lɛ payaa-ɖʋ kaŋgalaafu yɔɔ. Paya-ɖʋ se ɖiwolo nɛ ɖɩla tʋmɩyɛ Kanadaa Betɛɛlɩ taa. Ðɩɩtɛm ñɩɣʋ niye takayaɣ taa se payaa-ɖʋ nɛ ɖiwolo Galaadɩ sukuli, pʋyɔɔ lɛ paa ɖa-taa kaawɛ leleŋ yɔ piitibi-ɖʋ ɖɔɖɔ yɔɔɔ. Ɛlɛ ɖitisaa nɛ ɖiwolo Betɛɛlɩ. Ðɩtalaa lɛ ɖɩpɔzɩ koobu Kenneth Little weyi ɛɛkɛ Ɛgbɛyɛ piliŋa kɔɔmitee taa tʋ nɔɔyʋ yɔ se: «Ye paya-ɖʋ Galaadɩ sukuli yɔ, ɛzɩma ɖɩkaɣ labʋ?» Ecosi-ɖʋ se: «Ye paya-mɩ yɔ ɖɩkaɣ naʋ mbʋ ɖɩlakɩ yɔ.»

Kpɩtaʋ kʋɖʋmʋʋ wayɩ lɛ, payaa ma nɛ Debbie se ɖiwolo Galaadɩ sukuli. Pʋyɔɔ lɛ pɩɩwɛɛ se ɖɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ. Koobu Little heyi-ɖʋ se: «Paa lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɩtɩɩkpaɣaa yɔ kɩyakɩŋ nɩɩyɩ wayɩ, ɩkaɣ yɔɔdʋʋ se ye ɩɩnawa yɔ ɩɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ lɛɛɖɛ. Lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ tɩkpaɖɩ lɛɛɖɛ; paa nɖɩ ɩtɩɩkpaɣaa yɔ Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛwazɩ ɖɩ-yɔɔ.» Ðitisaa nɛ ɖiwolo Galaadɩ sukuli, nɛ pɩnzɩ ɖɛwa lɛ, ɖiɖiɣzina se tɔm ndʋ koobu Little kaayɔɔdaa yɔ tɩkɛ toovenim. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɖiheyaɣ tɔm kʋɖʋmtʋ ndʋ koobiya mba pɩɩwɛ-wɛ kaɖɛ se palɩzɩ tʋmɩyɛ nɖɩ pakaɣ labʋ Yehowa sɛtʋ taa yɔ.

ALƖWAATƲ NDƲ ÐƖƖKƐ ƐSƆTƆM TIYIYAA YƆ

Ða-taa kaawɛ leleŋ kpem se ɖɩɩwɛ sukulibiya 24 mba paawobi Galaadɩ sukuli ɖaŋ 83 ñɩŋgʋ yɔ pa-taa. Ðiiwobi-kʋ avril 1987 Brooklyn, Niyuu Yɔrɩkɩ tɛtʋ taa. Koobu Ulysses Glass nɛ koobu Jack Redford pɛɖɛɣaɣnɩ nɔɔ tɔm wɩlʋʋ taa. Fenasɩ 5 nzɩ ɖɩlabɩ sukuli taa yɔ sɩɩɖɛ lɛɛ lɛɛ kpem. Pɛcɛlɩ-ɖʋ ɖa-takayɩsɩ 6 septembre 1987 wiye. Petiyini ɖa nɛ John nɛ Marie Goode Hayitii ɛjaɖɛ taa.

Patɩtasɩ tiyinuu Ɛsɔtɔm tiyiyu nɔɔyʋ Hayitii ɛjaɖɛ taa kpaɣnɩ pɩnaɣ 1962 alɩwaatʋ ndʋ pɔɖɔɔnɩ kɛdɛzaɣ ñɩma se palɩɩ ɛjaɖɛ taa yɔ. Pɛcɛlɩ-ɖʋ ɖa-takayɩsɩ nɛ pɩla kpɩtaŋ 3 lɛ, ɖɩpaɣzɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ Hayitii ɛjaɖɛ taa. Ðɩɩwɛ ɛgbɛyɛ cikpeɖe naɖɩyɛ taa pʋŋ nɩɩyɩ taa, nɛ tɔm susuyaa 35 kaawɛnɩ ɖɩ-taa. Maakɛ evebu nɛ ma-halʋ kaakɛ pɛlɛ yem nɛ ɖɩtaawɛɛnɩ lɛɣtʋ sakɩyɛ; ɖɩɩwɛ ɖe-ɖeke Ɛsɔtɔm tiyiyaa ɖɩɣa nakɛyɛ taa. Ɛyaa mba paawɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ paawɛ tanɩm taa, nɛ pa-taa sakɩyɛ taatɩlɩ kalʋʋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɩkɛ Ɛsɔtɔm tiyiyaa Hayitii ɛjaɖɛ taa yɔ, ɛyaa lakaɣ ñam ñam lakasɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pañɩnaɣ se pakʋsɩ ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ nɛ pamʋ kewiyitu, ɛyaa nabɛyɛ lɩɣaɣ habɛɛ yɔɔ nɛ papɩɣyɩɣ nɛ helim sɔsɔm makaɣ ɖɔɖɔ.

Ðɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ Hayitii koobiya cɔlɔ, paawɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ nɛ paawɛ taa leleŋ taa. Pa-taa sakɩyɛ kataɣ kala sɔsɔna, ɛlɛ paasɔɔlɩ Yehowa nɛ tɔm susuu. Koobu halɩñɩnʋ akpadɩyʋ nɔɔyʋ taatɩlɩ kalʋʋ, ɛlɛ ɛɛɖɔkɩ masɩ 150 ɛ-ñʋʋ taa. Kala wena ɖɩkataɣ paa evemiye nɖɩ yɔ, aseɣtaɣ-ɖʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖisusi Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ke-ɖeke kakaɣnɩ cɔnʋʋ ɛyaa kʋñɔmɩŋ ɖeɖe. Ða-taa wɛ leleŋ kpem se ɛyaa mba ɖɩcalɩ-wɛ Bibl kpɛlɩkɩnʋʋ yɔ, pa-taa nabɛyɛ kɔm nɛ papɩsɩ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyaa, nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa.

Ðɩɩwɛ Hayitii lɛ, ɖɩkatɩ evebu nɔɔyʋ, payaɣ-ɩ se Trevor, ɛɛkɛ Mormon cooci taa Ɛsɔtɔm tiyiyu nɔɔyʋ. Ða nɛ ɩ ɖɩɩlabɩ kɛdaɣ Bibl yɔɔ tam sakɩyɛ. Pɩnzɩ nasɩyɩ wayɩ lɛ, ɛma-m takayaɣ nakɛyɛ nɛ pɩɖɩɣzɩ-m. Ɛmawa se: «Pakaɣ-m lɩm mɩyɩsʋʋ kigbeɣluu ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa. Mɔnsɔɔlaa se manpɩsɩ Hayitii ɛjaɖɛ taa nɛ manpɩsɩ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ kiya ɖenɖe maalabɩ Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ maawɛ Mormon cooci taa yɔ.» Nɛ ɛ nɛ ɛ-halʋ mbʋ palabɩ pɩnzɩ sakɩyɛ.

PETIYINI-ÐƲ ERƆƆPƖ NƐ PƲWAYƖ LƐ AFRIKA

Paatiyini-ɖʋ Erɔɔpɩ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa paaɖaɣnɩ-ɖʋ haʋ nʋmɔʋ se ɖɩla ɖe-Kewiyaɣ tʋma yɔ se ɖɩla ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ peeɖe. Ðɩtalɩ Ljubljana, Sɩloovenii ɛjaɖɛ taa pɩnaɣ 1992. Peeɖe kaañɔtɩnɩ ɖenɖe ma-lʋlɩyaa kaacaɣ nɛ papaɣlɩ pʋcɔ nɛ pakʋyɩ nɛ powolo Itaalii yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, you kaakpɛndɩ kɩwɛ Yugɔsɩlaavii kɩbɩnʋʋ ageeta taa. Koobiya mba pɛwɛ Vienne, Otirisi ɛjaɖɛ taa yɔ, Zagreb, Krowaasii ɛjaɖɛ taa yɔ nɛ Belgrade, Sɛrbii ɛjaɖɛ taa yɔ mba cɔŋaɣnɩnɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔɔ ageeta ana a-taa. Pɩɩwɛɛ se ajɛɛ ana, a-taa wena awɛɣ a-tɩ yɔɔ yɔ a-maɣmaɣ awɛɛnɩ ɛgbɛyɛ pilinzi.

Pɩɩpɔzaa se ɖɩkpɛlɩkɩ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ nɛ sɔnzɩ kɩfasɩ. Peeɖe mba yɔɔdaɣ tɔm tʋnɛ: «Jezik je težek,» nɛ tɩ-tɔbʋʋ lɛ se: «Kʋnʋŋ ŋgʋ kɩwɛ kaɖɛ.» Nɛ toovenim taa lɛ kɩɩwɛ kaɖɛ kpem! Ða-taa kaalabɩ leleŋ nɛ ɛzɩma koobiya tisi faaa nɛ pɔɖɔ lɛɣzɩtʋ ndʋ ɛgbɛyɛ laba yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, nɛ ɖɩna ɛzɩma Yehowa wazɩ-wɛ yɔ. Ðɩtasɩ naʋ ɛzɩma Yehowa cɔŋnɩ tɔm ɖeɖe alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ nɛ sɔɔlɩm yɔ. Ðɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɩwɛ Sɩloovenii yɔ, nɛ lɔŋ weyi ɖɩɩkpɛlɩkaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ ɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa kala wena ɖɩɩkatɩ peeɖe yɔ a-taa.

Ɛlɛ lɛɣzɩtʋ lɛɛtʋ kaaɖaŋ-ɖʋ nɛ ɛsɩndaa. Pɩnaɣ 2000 taa, petiyini-ɖʋ Afrika wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ taa ɛjaɖɛ nɖɩ payaɣ se Kootidiivʋwaarɩ yɔ ɖɩ-taa. Pʋwayɩ lɛ, you ŋgʋ kituli peeɖe yɔ kɩ-yɔɔ lɛ, powoni-ɖʋ Siyeeraa Leyɔɔnɩ novembre 2002 taa. Paalabɩ you ŋgʋ pɩnzɩ 11, nɛ pitileɖi yɔ kɩsɩʋ tɩnaɣ yɔ. Pɩɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ kpem se ɖɩkʋyɩ Kootidiivʋwaarɩ kpɛdɛyɛ mbʋ. Paa mbʋ yɔ, lɔŋ weyi ɖɩɩkpɛlɩkaa yɔ ɩɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛ taa leleŋ taa.

Ðɩɩkam ɖa-lɩmaɣza ɛyaa mba paasɔɔlaa se pɛkpɛlɩkɩ toovenim peeɖe yɔ nɛ ɖo-koobiya mba paaɖɔkɩ pa-laŋa you taa yɔ pɔ-yɔɔ. Paawɛ tanɩm taa, ɛlɛ paawɛ kʋjɔʋ. Koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ kaaha Debbie wondu kususutu natʋyʋ. Debbie caɣaɣ kizuu lɛ, koobu halɩñɩnʋ ɛnʋ ɛñɩŋ kpem nɛ eheyi-i se: «You alɩwaatʋ taa, ajɛɛ lɛɛna taa koobiya kaasɩnɩ-ɖʋ. Lɛɛlɛɛyɔ lɛ ɖa pɩtalɩnaa se ɖɩsɩnɩ lalaa.» Ðɩɖʋ ɖa-tɩ kaɖʋwa se ɖɩmaɣzɩɣnɩ pa-kɩɖaʋ.

Pɩtɛmnaa se ɖɩpɩsɩ Kootidiivʋwaarɩ ɛjaɖɛ taa, ɛlɛ politiki nɔɔhɔnɖɛ kaayeba nɛ ñam ñam lakasɩ ɖaɣnɩ paɣzʋʋ peeɖe. Pʋyɔɔ novembre 2004 taa, pakpaɣ-ɖʋ ɛsɔdaa lɔɔɖɩyɛ taa nɛ ɖise. Huyuu kʋɖʋmʋʋ ɖeke ɖa-taa paa weyi ɛpɩzaa nɛ ɛkpaɣ. Ðɩɩhɩnɩ tataa Fransɩ sɔɔjanaa pɩlʋʋ taa ɖoo ana, nɛ tɛʋ fema lɛ pakpaɣ-ɖʋ nɛ powoni Suwiisi ɛjaɖɛ taa. Ðɩtalɩ Betɛɛlɩ taa ɖoo hɛkʋ taa, nɛ Ɛgbɛyɛ piliŋa kɔɔmitee taa mba nɛ Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ falɩsʋʋ sukuli taa wɩlɩyaa nɛ pa-halaa palabɩ-ɖʋ atuu nɛ pamʋ-ɖʋ nɛ taa leleŋ, palabɩ-ɖʋ tɔɔnaɣ nɛ paha-ɖʋ Suwiisi mba tɛ chocolat waa sakɩyɛ. Piitukuni-ɖʋ kpem.

Paatiyini-ɖʋ Gana ɛjaɖɛ taa nɛ ɖɩcaɣ peeɖe alɩwaatʋ pazɩ, pʋwayɩ lɛ ɖɩpɩsɩ Kootidiivʋwaarɩ alɩwaatʋ ndʋ you tɛma yɔ. Ðo-koobiya camɩyɛ lakasɩ sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖiseɣaɣ yɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ paatiyini-ɖʋ Gana yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnɩɣzaɣ siŋŋ. Paa ma nɛ Debbie ɖɩnawa se sɔɔlɩm wɛ Yehowa sɛyaa hɛkʋ taa yɔ, ɖɩɩkpakɩɣ camɩyɛ lakasɩ nzɩ koobiya labɩ-ɖʋ yɔ se pɩmʋna se palabɩ-ɖʋ sɩ. Toovenim taa lɛ, ɖiɖiɣzinaa se halɩ kaɖɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ.

PETIYINI-ÐƲ MOYEN-ORIENT

Pɩnaɣ 2006 taa, pama-ɖʋ takayaɣ nɛ ɖa-tʋmɩyɛ ɖɩlaɖɛ sɔsɔɖɛ taa nɛ peheyi-ɖʋ se petiyini-ɖʋ ajɛɛ wena awɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa kiŋ yɔ a-taa (Moyen-Orient). Pɩɩtasɩ pɔzʋʋ se ɖɩlɛɣzɩ lone, ɖɩkpɛlɩkɩ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ nɛ sɔnzɩ kɩfasɩ. Pɩɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ tɔm sakɩyɛ ɛjaɖɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ politiki nɛ Ɛsɔ sɛtʋ tɔm kaacɛyɩ peeɖe mba ɛsɩndaa. Koobiya yɔɔdaɣ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ agbaa taa nɛ pɩɩwɛ ɖeu kpem, nɛ ɖiɖiɣzinaa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa ye ɖɩɖɔŋ Yehowa ɛgbɛyɛ lɔŋ tasʋʋ yɔɔ yɔ. Koobiya tɔm kaakɛdɩnɩ-ɖʋ siŋŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pa-taa sakɩyɛ ɖɔkʋʋ pa-laŋa nɛ abalɩtʋ paa pɔ-hɔŋ taa mba, po-sukuli taa taabalaa, pa-tʋmɩyɛ taa mba nɛ pɔ-cɔlɔ mba ɩkaɖɩɣnɩ-wɛ yɔ.

Pɩnaɣ 2012 taa, ɖiwobi ŋgee kigbeɣluu ŋgʋ palabɩ Tel Aviv tɛtʋ taa, Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ taa yɔ. Kpaɣnɩ Pantekooti 33 nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ pɩnaɣ ŋga, kigbeɣluu ŋgʋ kɩkɛnɩ kajalaɣ ñɩŋgʋ ŋgʋ Yehowa samaɣ labɩ egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa nɛ kikpeɣli ɛyaa sakɩyɛ mbʋ yɔ. Ðɩɩkaɣ sɔʋ kigbeɣluu ŋgʋ kɩ-yɔɔ kpa.

Pɩnzɩ nzɩ sɩ-taa, petiyi-ɖʋ se ɖiwolo nɛ ɖikilimi koobiya mba pɛwɛ ajɛɛ wena a-taa paaɖɩɣ nʋmɔʋ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma yɔ pɔ-yɔɔ. Ðiiwoni ɖɛ-ɛgbɛyɛ takayɩsɩ nasɩyɩ, ɖisusi tɔm nɛ ɖɩla egeetiye kigbeɣliŋ. Sɔɔjanaa kaaɖɔkɩ malɩfanaa nɛ pasɩŋ paa le nɛ pewiliɣ ɛyaa, ɛlɛ sɔɔndʋ taakpaɣ-ɖʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlɩɣaɣ yɔ ɖa nɛ tɔm susuyaa mba pɛwɛ peeɖe yɔ ɖɩɖɔŋaɣna, nɛ ɖɩtɩlaɣ labʋ.

ÐƖPƖSƖ AFRIKA TAA

Pɩnaɣ 2013 taa, pɛlɛɣzɩ-ɖʋ tʋmɩyɛ nɛ petiyini-ɖʋ Kɔŋgo Kinsaasaa ɛgbɛyɛ piliŋa taa. Kɔŋgo Kinsaasaa kɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩwalɩ kpem yɔ nɛ ɖɩwɛ kajʋka pɩdɩɩfɛyɩ, ɛlɛ kʋñɔndʋtʋ nɛ yoŋ pɛwɛ peeɖe kpem. Kiɖe tɛɛ lɛ, ɖiheyaɣ ɖa-tɩ se: «Ðɩtɛm sɩm Afrika, pʋyɔɔ lɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiwolo.» Ɛlɛ pɩɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ tɔm sakɩyɛ kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzaɣ se ɖɩɖɔ nʋmɔʋ nɛ ɖiwolo ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa habɛɛ nɛ kondolokonaa fɛyɩ yɔ. Ðɩpɩzaɣ se ɖɩka ɖa-lɩmaɣza wɛtʋ kɩbandʋ sakɩyɛ yɔɔ, tɩ-taa natʋyʋ lɛ ɛzɩma koobiya ɖɔkʋʋ pa-laŋa, ɛzɩma pɛwɛ taa leleŋ taa paa pakatɩɣ liidiye kʋñɔŋ yɔ, ɛzɩma pɔsɔɔlɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ ɛzɩma pañakɩ pana siŋŋ nɛ powoki kediɣzisi nɛ kigbeɣliŋ yɔ. Ðɩnanɩ ɖɛ-ɛsa ɛzɩma Yehowa ɖʋ nesi nɛ eyele nɛ Kewiyaɣ tʋmɩyɛ ɖɛɛnɩ ɛsɩndaa yɔ. Ðɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ taa Kɔŋgo ɛjaɖɛ taa, nɛ lɔŋ ɛnɩ ɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ, nɛ ɖihiɣ taabalaa mba pɛwɛ ɛzɩ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔ.

Pɩnaɣ 2017 tɛŋaɣ lɛ, petiyini-ɖʋ Afrika Hadɛ Kiŋ ɛjaɖɛ taa. Ðɩtaala tʋmɩyɛ ɛgbɛyɛ piliŋa ŋga kawalɩ mbʋ yɔ ka-taa nɛ ɖɩna, nɛ halɩ tʋmɩyɛ nɖɩ paaɖʋ-ɖʋ Betɛɛlɩ yɔ wiɖiyi ɖɩtɩlabɩ-ɖɩ nɛ ɖɩna. Lɛɛlɛɛyɔ ɖɔɖɔ pɩɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ tɔm sakɩyɛ, ɛlɛ lɔŋ weyi ɖɩɩtɛm kpɛlɩkʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ ɩsɩnɩ-ɖʋ. Koobiya siɣsiɣ tɩnaa sakɩyɛ mba pɔɖɔkɩ pa-laŋa pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ paawɛ peeɖe nɛ ɖɩsɔɔlɩ-wɛ siŋŋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ Betɛɛlɩ hɔʋ taa mba kpɛndɩɣ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa paa pɛwɛnɩ tomnaɣ tɔlɩm ndɩ ndɩ nɛ sɔnzɩ ndɩ ndɩ yɔ, pɩlakɩ-ɖʋ piti kpem. Pɩwɛ kɛlɛʋ se ɖɩna se Yehowa wɛɛ nɛ ɛwazɩɣ ɛ-sɛyaa se pɛwɛɛ laŋhɛzɩyɛ taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ posu ɛyʋtʋ kɩfatʋ nɛ pɔɖɔŋ Bibl paɣtʋ kila yɔɔ.

Pɩnzɩ sakɩyɛ nzɩ sɩɖɛwa yɔ sɩ-taa, ma nɛ Debbie ɖɩlabɩ tʋma ndɩ ndɩ, ɖɩla lɛɣzɩtʋ nɛ tɩmʋnɩ sɔnzɩ ndɩ ndɩ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kʋnʋmɩŋ kɩfaŋ sakɩyɛ. Pɩtaawɛɛ-ɖʋ kɛlɛʋ paa ɛzɩmtaa, ɛlɛ paa ɛzɩmtaa Yehowa tɩŋaɣnɩ ɛ-ɛgbɛyɛ nɛ koobiya yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ. (Keɣ. 144:2) Ða-taa tɛma se falɩsʋʋ mbʋ ɖɩmʋ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ taa yɔ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkɛ Yehowa sɛyaa kɩbama nɛ pɩkɩlɩ.

Mɛwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ mbʋ ma-lʋlɩyaa kpɛlɩkɩ-m yɔ pɩ-yɔɔ, mɛwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ ɖɔɖɔ ma-halʋ kʋsɔɔlʋ Debbie yɔɔ ɛzɩma ɛɖʋ-m nesi yɔ pɩ-yɔɔ nɛ mɛwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ ɖɔɖɔ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ koobiya ha-ɖʋ yɔ kɩ-yɔɔ. Ðɩtɛm ɖa-taa se ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ lɔŋ weyi ɖa-Wɩlɩyʋ Sɔsɔ wɩlɩɣ-ɖʋ yɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ pɩɖaŋ-ɖʋ nɛ ɛsɩndaa yɔ pɩ-yɔɔ yɔ.