Wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋcɔŋnɩ ñe-fezuu taa kɩcɛyɩm ɖeɖe

1. Wondu ndʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ? (Maatiyee 5:3)

YEHOWA sɩm mbʋ pɩpɔzʋʋ ɖa ɛyaa yɔ. Pɩsa nɛ ɖɩwɛɛ wezuu lɛ, pɩpɔzʋʋ-ɖʋ tɔɔnaɣ, wondu kususutu nɛ ɖɩzʋyɛ. Ye ɖɩfɛyɩnɩ wondu ndʋ tɩ-taa natʋyʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩ yaa wezuu caɣʋ wɛɣ-ɖʋ kaɖɛ siŋŋ. Pɩtasɩnɩ wondu ndʋ lɛ, Yehowa nawa se pɩpɔzʋʋ-ɖʋ ɖɔɖɔ fezuu taa wondu. (Kalɩ Maatiyee 5:3.) Ye ɖɩsɔɔlaa se ɖihiɣ koboyaɣ siŋŋ yɔ, pɩwɛɛ se ɖiɖiɣzina se pɩpɔzʋʋ-ɖʋ fezuu taa wondu nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñɩnɩɣ-tʋ.

2. Ye pɔtɔm se ‘ɖɩnawa se pɩpɔzʋʋ-ɖʋ fezuu taa wondu’ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

² Ye pɔtɔm se ‘ɖɩnawa se pɩpɔzʋʋ-ɖʋ fezuu taa wondu’ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa lɛ, tɔm loyaɣ ŋga keyeki se ɖɩmaɣzɩ ɛyʋ weyi etendiɣ se paha-ɩ fezuu taa wondu yɔ ɛ-yɔɔ. Maɣzɩ kʋñɔndʋ weyi ɛsʋlʋmʋʋ habɩyɛ nɔɔ yɔ ɛ-yɔɔ nɛ ŋna. E-wondu cɩyaa nɛ ɛcaɣ tataa habɩyɛ nɔɔ. Ɛfɛyɩnɩ tɔɔnaɣ se ɛtɔɔ, ɛ-wɛtʋ yɔɔ lɛ ɛyaa ɩɩñɔtʋʋnɩ-ɩ, wɩsɩ taa lɛ wɩsɩ ñakɩ-ɩ nɛ ɖoo yuu lɛ nikaɣ sʋʋ-ɩ. Pɩnaɣ se pɩnɩ-ɩ nɛ ɛ-taa fɛyɩ leleŋ. Ɛyʋ ɛnʋ ɛnawa se pɩsa nɛ ɛkpa ɖoŋ nɛ ɛwɛɛ wezuu lɛ, pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-ɩ. Mbʋ ɖɔɖɔ ɛyʋ weyi ɛnawa se pɩpɔzʋʋ-ɩ fezuu taa wondu yɔ eɖiɣzinaa se pɩpɔzʋʋ se Ɛsɔ ɛsɩnɩ-ɩ e-wezuu caɣʋ taa. Pʋyɔɔ lɛ, ɛsɔɔlɩ siŋŋ se eyele nɛ fezuu taa wondu ndʋ payɩ Ɛsɔ haɣ ɛ-sɛyaa yɔ tɩwazɩ-ɩ.

3. Ɛbɛ tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

³ Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, kajalaɣ lɛ ɖɩkaɣ naʋ lɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kɛdaɣ ŋga ka-taa Fenisii halʋ nɔɔyʋ tendi Yesu se ɛsɩnɩ-ɩ yɔ ka-taa yɔ. Kɛdaɣ ŋga, kɔyɔɔdʋʋ wɛtʋ kɩbandʋ 3 ndʋ mba panawa se pɩpɔzʋʋ-wɛ fezuu taa wondu yɔ pɛwɛɛna yɔ tɩ-tɔm. Pʋwayɩ lɛ ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ kɩɖaŋ weyi apostoloo Pɩyɛɛrɩ, apostoloo Pɔɔlɩ nɛ Wiyaʋ Daviid pahawa yɔ ɩ-tɔm. Pa-tɩŋa paakɛ ɛyaa mba papɩ fezuu taa yɔ.

WƐTƲ KƖBANDƲ 3 NDƲ PƖPƆZƲƲ-ÐƲ YƆ

4. Ɛbɛ Fenisii halʋ nɔɔyʋ ñɩnaɣ se Yesu ɛlabɩ-ɩ?

⁴ Kɩyakʋ nakʋyʋ Fenisii halʋ nɔɔyʋ wobi Yesu cɔlɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ‘eleeu nɔɔyʋ wɛɛ nɛ ɛcɛyɩɣ ɛ-pɛlɛ siŋŋ.’ (Mat. 15:​21-28) Peeɖe eluŋ Yesu tɛɛ nɛ etendi-i se ɛsɩnɩ ɛ-pɛlɛ. Fenisii halʋ ɛnʋ ɛwɩlaa se ɛwɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ alɩwaatʋ ndʋ ewobi Yesu cɔlɔ yɔ. Iyele nɛ ɖɩna wɛtʋ ndʋ tɩ-taa natʋyʋ nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ yɔ.

5. (a) Wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ Fenisii halʋ kaawɛna? (b) Nɛ ɛbɛ Yesu laba? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁵ Fenisii halʋ ɛnʋ ɛwɩlaa se ɛwɛnɩ tɩ luzuu siŋŋ. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-taa tɩwɩɩ alɩwaatʋ ndʋ Yesu kpaɣ-ɩ nɛ ɛmaɣzɩnɩ haɣ cikpelaɣ nakɛyɛ yɔ. Pɩtɩla alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, mba pataakɛ Yuuda mba yɔ paawɛnɩ hasɩ pa-ɖɩsɩ taa. Ye ña Yesu kaaheyi tɔm ndʋ yɔ, ɛzɩma ŋŋlaba? Pɩɩwɩzɩ-ŋ nɛ ŋyebi-i pɔzʋʋ se ɛsɩnɩ-ŋ? Pɩtɩkɛ mbʋ Fenisii halʋ laba. Pɩtasɩna se ɛwɛnɩ tɩ luzuu lɛ, ewobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛpɔzʋʋ Yesu se ɛsɩnɩ-ɩ. Ɛtɩyɔɔdɩ se ɛtɛzɩɣ yebu. Ɛbɛ seɣti-i nɛ ɛla mbʋ? Tisuu mbʋ ɛɛwɛnɩ Yesu yɔɔ yɔ mbʋ seɣtini-i. Toovenim taa lɛ, halʋ ɛnʋ e-tisuu sɔsɔm yeba nɛ Yesu kpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɛsɩɣnɩ-ɩ. Paa Yesu kaaheyi halʋ ɛnʋ se «Izrayɛɛlɩ ɖɩɣa taa heŋ kilebiŋ cɔlɔ» ɖeke petiyi-i yɔ, etisaa nɛ ɛɖɔɔnɩ eleeu halʋ ɛnʋ ɛ-pɛlɛ taa.

6. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Fenisii halʋ?

⁶ Pɩsa nɛ ɖɩcɔnɩ ɖe-fezuu taa kɩcɛyɩm ɖeɖe lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ Fenisii halʋ kaawɛna yɔ. Pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ tɩ luzuu, ɖɩwɛɛ pɔzʋʋ yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm. Ɛyʋ weyi ɛwɛnɩ tɩ luzuu yɔ, ɛnʋ pɩzɩɣna nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛpɔzʋʋ Ɛsɔ se ɛsɩnɩ-ɩ. Pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ɖɩwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm Yesu yɔɔ nɛ ɖɩtaa liu ɛyaa mba ɛlɩzaa se peɖiyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa yɔ. (Mat. 24:​45-47) Pɩkɛdɩɣnɩ Yehowa nɛ Yesu se pɔcɔnɩ mba pɛwɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ yɔ pe-fezuu taa kɩcɛyɩm ɖeɖe. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Yakubu 1:​5-7.) Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, iyele nɛ ɖɩna nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛhaɣ-ɖʋ fezuu taa tɔɔnaɣ, ɛsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖisuu ɛyʋtʋ kɩfatʋ nɛ ɛhaɣ-ɖʋ fezuu taa ɖɩjɔzɩyɛ yɔ. Ðɩkaɣ tazʋʋ apostoloo Pɩyɛɛrɩ, apostoloo Pɔɔlɩ nɛ Wiyaʋ Daviid pa-kɩɖaŋ taa nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna mbʋ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ fezuu taa wondu ndʋ yɔ.

TƆKƖ FEZUU TAA TƆƆNAƔ CAMƖYƐ ƐZƖ PƖYƐƐRƖ YƆ

7. (a) Tʋmɩyɛ nɖɩ Yesu ɖʋ Pɩyɛɛrɩ? (b) Ɛlɛ ɛbɛ pɩɩpɔzaa ɖɔɖɔ se ɛla? (Ebree mba 5:14–6:1)

⁷ Iyele nɛ ɖɩna apostoloo Pɩyɛɛrɩ kɩɖaʋ. Ɛɛwɛ Yuuda ñɩma mba pacalɩ ɖiɣzinuu se Yesu kɛ Mesiya yɔ pa-taa. Pʋ-tɔbʋʋ se eɖiɣzinaa se Yesu yɔɔ Yehowa kaɣ tɩŋnʋʋ nɛ ɛwɩlɩ ɛ-samaɣ «tɔm ndʋ tɩhaɣ wezuu maatɛŋ yɔ.» (Yoh. 6:​66-68) Pʋcɔ nɛ Yesu pɩsɩ ɛsɔdaa lɛ, ɛɖʋ Pɩyɛɛrɩ tʋmɩyɛ se ‘ɛcalɩ e-heŋ cikpeŋ.’ (Yoh. 21:17) Pɩyɛɛrɩ labɩ tʋmɩyɛ nɖɩ camɩyɛ, nɛ halɩ Yehowa ɖiyi-i nɛ ɛma Bibl taa takayɩsɩ 2. Paa mbʋ yɔ, pɩɩwɛɛ ɖɔɖɔ se Pɩyɛɛrɩ ɛcalɩ ɛ-tɩ fezuu taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩyɛɛrɩ kpɛlɩkɩ tɔm ndʋ apostoloo Pɔɔlɩ ma ɛ-takayɩsɩ taa yɔ. Eeɖiɣzinaa se Pɔɔlɩ takayɩsɩ nzɩ, «sɩ-taa tɔm natʋyʋ taa nɩʋ wɛ kaɖɛ.» (2 Pɩy. 3:​15, 16) Ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ wobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛkpɛlɩkɩɣ tɔm ndʋ, ɛwɛɛnɩ tisuu se Yehowa kaɣ-ɩ sɩnʋʋ nɛ ɛnɩɩ tɩ-taa nɛ ɛɖɔ tɩ-yɔɔ.—Kalɩ Ebree mba 5:14–6:1.

8. Ɛbɛ Pɩyɛɛrɩ laba alɩwaatʋ ndʋ Yehowa wɩlɩ-ɩ nʋmɔʋ kɩfalʋʋ nakʋyʋ yɔ?

⁸ Pɩyɛɛrɩ kaawɛnɩ tisuu sɔsɔm Yehowa yɔɔ, pʋyɔɔ ɛtɩŋ nʋmɔʋ ŋgʋ ɛlɛ wɩlɩ-ɩ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ Yopee tɛtʋ taa yɔ ɛna natʋ natʋyʋ. Natʋ ndʋ tɩ-taa, Ɛsɔ tiyiyu nɔɔyʋ heyi-i se ɛkʋ kpɩna wena Moyizi Paɣtʋ taahaɣ-wɛ nʋmɔʋ se pɔtɔɔ yɔ nɛ ɛtɔɔ. Yuuda mba ɛsɩndaa lɛ, pɩtɩha nʋmɔʋ kpa se ɛyʋ ɛla mbʋ. Kiɖe tɛɛ lɛ Pɩyɛɛrɩ cosaa se: «Aayɩ, Kɩbaɣlʋ, maapɩzɩɣ nɛ mala mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ wiɖiyi mantɩtɔɔtɩ azuluma pʋyʋ nɛ mbʋ pɩfɛyɩ kele kele yɔ.» Ðɩnɛ ɛlɛ Ɛsɔ tiyiyu heyi-i se: «Yele yaʋ mbʋ Ɛsɔ pɩsɩ-pʋ kele kele yɔ se azuluma pʋyʋ.» (Tʋma 10:​9-15) Pɩyɛɛrɩ tisaa nɛ ɛlɛɣzɩ ɛ-lɩmaɣza. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ? Ɛna natʋ ndʋ nɛ pitileɖi lɛ, abalaa nabɛyɛ 3 kɔɔ ɛ-cɔlɔ nɛ peheyi-i se Kɔɔrnɛɛyɩ tiyini-wɛ se ewolo nɛ ɛna-ɩ. Kɔɔrnɛɛyɩ kaakɛ sɩɩnaa layʋ. Yuuda mba sɔnzɩ taa lɛ, pɩtaamʋna kpa se Pɩyɛɛrɩ ɛsʋʋ sɩɩnaa layʋ ɖɩɣa taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yuuda mba kpakaɣ sɩɩnaa layaa se pɛfɛyɩ kele kele. (Tʋma 10:​28, 29) Ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ tisi kpaagbaa nɛ ɛtɩŋ nʋmɔʋ kɩfalʋʋ ŋgʋ Yehowa kaawɛɛ nɛ ɛwɩlɩɣ-ɩ yɔ. (Adu. 4:18) Ewoba nɛ esusi Kɔɔrnɛɛyɩ nɛ ɛ-ɖɩɣa taa mba tɔm nɛ paba wɛɛnɩ tisuu Yesu yɔɔ, fezuu kiɖeɖeu tii pɔ-yɔɔ nɛ paha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm.—Tʋma 10:​44-48.

9. Ye ɖɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm ndʋ tɩ-taa nɩʋ wɛ kaɖɛ yɔ, hɔɔlɩŋ 2 weyi taa pɩwazɩɣ-ɖʋ?

⁹ Ɛzɩ Pɩyɛɛrɩ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm paa ɛzɩmtaa. Pɩtɩla ɖoŋ ɖoŋ lɛ tɔm ndʋ tɩ-taa nɩʋ wɛ kɛlɛʋ yɔ ɖɩkalɩɣ. Pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ɖɩsɔɔlɩ fezuu taa tɔɔnaɣ yuŋ ñɩŋga tɔɔʋ, pʋ-tɔbʋʋ se ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ tɔm ndʋ tɩ-taa nɩʋ wɛ-ɖʋ kaɖɛ yɔ. Pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm camɩyɛ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ Ɛsɔtɔm ndʋ ɖɩtaanɩɣ tɩ-taa yɔ tɩ-taa camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ. Ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ hɔɔlɩŋ ɩnɛ ɩ-naalɛ ɩ-taa. Kajalaɣ: Ðɩkpɛlɩkɩɣ Yehowa yɔɔ tɔm ndʋ tiyeki se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Nabʋlɛ: Piseɣtiɣ-ɖʋ se ɖiheyi ɛyaa lalaa Yehowa yɔɔ tɔm nɛ pɩkɩlɩ. (Roma 11:33; Natʋ 4:11) Pɩyɛɛrɩ kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ lɔŋ lɛɛŋ ɖɔɖɔ. Alɩwaatʋ ndʋ palakɩ lɛɣzɩtʋ natʋyʋ wɩlɩtʋ natʋyʋ yɔɔ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖitisi lɛɛ lɛɛ nɛ ɖɩlɛɣzɩ ɖa-lɩmaɣza nɛ ɖɩlabɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ. Ðɩnɛ ɛlɛ Yehowa kaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ eɖiyiɣ-ɖʋ nɛ ɖɩkaɣ wɛʋ wazaɣ ɛ-ɛsɩndaa nɛ pɩkɩlɩ.

ÑAƔ PANA NƐ ŊSUU ƐYƲTƲ KƖFATƲ ƐZƖ PƆƆLƖ YƆ

10. Ye pɔtɔm se ɖisuu ɛyʋtʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ Ɛsɔ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? (Koloosi mba 3:​8-10)

¹⁰ Ye ɖɩsɔɔlaa se ɖɩwɛɛ koboyaɣ taa nɛ ye ɖɩsɔɔlaa se ɖiyele nɛ Yehowa ɖiyi-ɖʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɖisuu ɛyʋtʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ. Yehowa wɩlɩɣ-ɖʋ mbʋ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛyʋtʋ ndʋ yɔ. Ye pɔtɔm se ɖisuu ɛyʋtʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ Ɛsɔ yɔ pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Apostoloo Pɔɔlɩ mawa se pɩwɛɛ se ‘ɖɩhɔzɩ ɛyʋtʋ kɩbɩndʋ nɛ ɖisuu ɛyʋtʋ kɩfatʋ.’ (Kalɩ Koloosi mba 3:​8-10.) Pɩpɔzʋʋ alɩwaatʋ nɛ pana ñaɣʋ pʋcɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛyʋtʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ Ɛsɔ yɔ. Iyele nɛ ɖɩna Pɔɔlɩ kɩɖaʋ. Ɛɛñaɣ pana se ɛ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Ɛsɔ kpaɣnɩ ɖooo e-evebitu taa. (Gal. 1:14; Filp. 3:​4, 5) Ɛlɛ ɛtaatɩlɩ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se ɛsɛɛ Ɛsɔ nɛ ɛ-tɔm kɛdɩnɩ-ɩ yɔ nɛ ɛtaatɩlɩ ɖɔɖɔ Yesu yɔɔ toovenim tɔm. Pɩtasɩ lɛ, ɛ-tɩ kpazʋʋ yeba nɛ ɛtaawɛɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ Ɛsɔ yɔ. Ɛ-maɣmaɣ ɛyɔɔdaa se ɛɛkɛ ɛyʋ «weyi ɛɛñaŋ ɛyaa yɔ.»—1 Tim. 1:13.

11. Ɛjandʋ ndʋ pɩɩwɛɛ se Pɔɔlɩ ɛlʋbɩna? Lɩzɩ pɩtaa.

¹¹ Pʋcɔ nɛ Pɔɔlɩ pɩsɩɣ Krɩstʋ tʋ lɛ pɩwɩzaɣ-ɩ lɛɛ lɛɛ. Bibl yɔɔdʋʋ Tʋma Labʋ takayaɣ taa se Pɔɔlɩ taa kaawɩnɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa siŋŋ nɛ halɩ «ɛñɩnaɣ kpem se ɛkʋ-wɛ.» (Tʋma 9:1) Nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛpɩsɩ Krɩstʋ tʋ lɛ, ɛɛñaɣ pana siŋŋ se ɛlɔ ɛ-ɛyʋtʋ kɩbɩndʋ ndʋ. (Efɛz. 4:​22, 31) Paa mbʋ yɔ pɩtasɩ Pɔɔlɩ coɖuu. Alɩwaatʋ ndʋ tɔm natʋyʋ kɔm ɛ nɛ Barnaabaasɩ pɛ-hɛkʋ taa yɔ ɛkɔ pana siŋŋ «nɛ pɩsaa miŋ kpem.» (Tʋma 15:​37-39) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, Pɔɔlɩ taala mbʋ pɩkɛdɩɣnɩ Yehowa yɔ. Paa mbʋ yɔ etiyele ‘mabʋ e-tomnaɣ’ pʋ-tɔbʋʋ se etiyele lʋbɩnʋʋ ɛ-ɛjandʋ se pɩsa nɛ ɛ-tɔm kɛdɩnɩ Ɛsɔ.—1 Kɔr. 9:27.

12. Ɛbɛ sɩnɩ Pɔɔlɩ nɛ ɛlɔ ɛyʋtʋ kɩbɩndʋ?

¹² Pɔɔlɩ pɩzaa nɛ ɛlɔ ɛ-ɛyʋtʋ kɩbɩndʋ nɛ esuu ɛyʋtʋ kɩfatʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛtaataa ɛ-maɣmaɣ e-ɖoŋ liu. (Filp. 4:13) Ɛzɩ Pɩyɛɛrɩ yɔ, Pɔɔlɩ kaata «liu ɖoŋ weyi Ɛsɔ haɣ yɔ.» (1 Pɩy. 4:11) Paa mbʋ yɔ, nabʋyʋ taa pɩlakaɣ Pɔɔlɩ ɛzɩ ɛkɛ kaapɩzaɣ yɔ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ pitiki-i yɔɔɔ yɔ, ɛtɔzʋʋ kɩbam mbʋ payɩ Yehowa labɩ-ɩ nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ pɩkpazaɣ-ɩ ɖoŋ se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛñakɩ pana nɛ ɛlakɩ mbʋ pɩwɛ ɖeu yɔ.—Roma 7:​21-25.

13. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Pɔɔlɩ?

¹³ Paa ɖɩpaɣzʋʋ Yehowa sɛʋ yɔ pɩlabɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩhɔzʋʋ ɛyʋtʋ kɩbɩndʋ nɛ ɖisuu ɛyʋtʋ kɩfatʋ, pʋ-tɔbʋʋ se pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩɖɔŋ tɔm ndʋ Yehowa wɩlɩɣ-ɖʋ yɔ tɩ-yɔɔ. Ðɩnɛ ɛlɛ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣnɩ Pɔɔlɩ. Pɩkaɣ-ɖʋ coɖuu hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkɔ pana, ɖɩyɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ yaa ɖɩla mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩtalɩɣ-ɖʋ mbʋ yɔ pɩfɛyɩ se ɖɩmaɣzɩ se ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa kpa. Ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlɛɣzɩɣ ɖa-maɣzɩm nɛ ɖa-lakasɩ. (Roma 12:​1, 2; Efɛz. 4:24) Ɛlɛ ɖɩɩlakɩ mbʋ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ tɔm kɩcɛyɩtʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ: Ye ɖɩsɔɔlaa se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖisuu ɛyʋtʋ kɩfatʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩnɩɩ mbʋ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ yɔ pɩ-taa camɩyɛ.

ƐZƖ DAVIID YƆ YELE NƐ YEHOWA KANDƖYƖ ÑƆ-YƆƆ

14-15. Ɛzɩma Yehowa kandɩyɩɣ ɛ-sɛyaa yɔɔ? (Keɣa 27:5) (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁴ Pɩsa nɛ ɖɩwɛɛ koboyaɣ siŋŋ taa lɛ, pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ɖiyele nɛ Yehowa kandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ. Ɛzɩma Yehowa kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ? Nɛ ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ ɛkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ?

¹⁵ Wiyaʋ Daviid taa kaatɛma se Yehowa kaɣ kandɩyʋʋ ɛ-yɔɔ kaɖɛ alɩwaatʋ taa. (Kalɩ Keɣa 27:5.) Ɛzɩma Yehowa kandɩyɩɣ ɛ-sɛyaa yɔɔ sɔnɔ? Yehowa kandɩyɩɣ ɛ-sɛyaa yɔɔ se nɔɔyʋ yaa nabʋyʋ etaayele nɛ pelesi tisuu mbʋ pɛwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ. Ɛlabɩ ɛ-sɛyaa tamaɣ se paa you wonuu ŋgʋ po-koyindinaa iluba se poyouni-wɛ yɔ, kɩɩkaɣ wazʋʋ pʋyʋ. (Keɣ. 34:7; Iza. 54:17) Sataŋ, e-aleewa nɛ mba pakaɖɩɣnɩ-ɖʋ yɔ pɛwɛ ɖoŋ, ɛlɛ Yehowa wɛ ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩ-wɛ. Halɩ paa peyeba nɛ ɖilesi ɖe-wezuu yɔ, Yehowa kaɣ-ɖʋ fezuu sɩɖaa femtu wiye. (1 Kɔr. 15:​55-57; Natʋ 21:​3, 4) Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ nɩɣzɛ taa yɔ se pɩsa nɛ ɖitaayebi-i sɛʋ. (Adu. 12:25; Mat. 6:​27-29) Nɛ ɖa-Caa sɔɔlɩm tʋ ha-ɖʋ koobiya se pakpazɩ-ɖʋ ɖoŋ nɛ pasɩnɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala yɔ. Ɛha-ɖʋ ɖɔɖɔ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se pawɩlɩ-ɖʋ tɔm nɛ pasɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ ɖe-tisuu. (Iza. 32:​1, 2) Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖiwoki kediɣzisi yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ nʋmɔŋ lɛɛŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖiyele nɛ Yehowa sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɛkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ.—Ebr. 10:​24, 25.

16. Ɛzɩma Yehowa kandɩyɩ Daviid yɔɔ?

¹⁶ Alɩwaatʋ ndʋ Daviid ñam Yehowa yɔ Yehowa kandɩyɩ ɛ-yɔɔ. Ɛzɩma tɩyɛ? Ɛsɩnɩ-ɩ nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣza kɩbana nɛ ehiɣ taa leleŋ. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Aduwa 5:​1, 2.) Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ Daviid tɩña Yehowa paɣtʋ yɔ, Yehowa tɩkandɩyɩ ɛ-yɔɔ se kaɖɛ nɖɩ ɛ-kɩwɛɛkɩm kɔnaa yɔ ɖɩtaatalɩ-ɩ. (2 Sam. 12:​9, 10) Alɩwaatʋ lɛɛtʋ taa lɛ, Daviid taala kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ ɛlɛ ɛlakaɣ kʋñɔŋ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, ɛtɩmnɩ Yehowa nɛ eheyi-i ɛ-laŋɩyɛ taa tɔm nɛ Yehowa kandɩyɩ ɛ-yɔɔ. Ɛzɩma ɛkandɩyɩ ɛ-yɔɔ? Eyeba nɛ Daviid taa tɛ se ɛsɔɔlɩ-ɩ siŋŋ nɛ ɛkaɣ cɔnʋʋ ɛ-yɔɔ, piyeba nɛ Daviid laŋɩyɛ hɛɛ.—Keɣ. 23:​1-6.

17. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Daviid?

¹⁷ Ye ɖɩpɔzʋʋ Yehowa lɔŋ tasʋʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcaɣ kpaɣʋ lɩmaɣza yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣnɩ Daviid. Pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ ɖɔɖɔ se alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣnɩ Yehowa paɣtʋ yɔɔ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩdɛkɛdɩyɛ naɖɩyɛ yɔ, eeyeki se kaɖɛ nɖɩ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩkpaɣaa yɔ ɖɩkɔŋna yɔ ɖɩtaatalɩ-ɖʋ. (Gal. 6:​7, 8) Nɛ ye ɖɩtɩla kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ ɛlɛ ɖɩlakɩ kʋñɔŋ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩtɩmnɩ Yehowa nɛ ɖiheyi-i ɖa-taa tɔm nɛ ɖɩtaa-ɩ liu se ɛkaɣ kandɩyʋʋ ɖa-maɣzɩm nɛ ɖa-laŋɩyɛ yɔɔ.—Filp. 4:​6, 7.

WOLO PƖ-YƆƆ NƐ ŊCƆŊNƖ ÑE-FEZUU TAA KƖCƐYƖM ÐEÐE

18. (a) Lɩmaɣza wena ɛyaa mba pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ pɛwɛnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ Ɛsɔ wɩlɩɣ-ɖʋ yɔ kɩ-yɔɔ? (b) Ye ɖɩsɔɔlaa se Ɛsɔ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ nʋmɔʋ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.)

¹⁸ Pɩnaɣ 2026 mayaɣ yɔɔdʋʋ se: «Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ mba panawa se pɩpɔzʋʋ-wɛ fezuu taa wondu yɔ.» Tɔm ndʋ, tɩ-tɔm cɛyɩ sɔnɔ nɛ pɩkɩlɩ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛyaa mba pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ paatisiɣ se Ɛsɔ ɛwɩlɩ-wɛ nʋmɔʋ, nɛ pa-taa sakɩyɛ yɔɔdʋʋ se petisiɣ Ɛsɔ yɔɔ ɛlɛ palɩzaa se pɛsɛɣ-ɩ ɛzɩ pɔsɔɔlʋʋ yɔ. Lalaa lɛ, ɛyaa lɔŋsɩnɖɛ pataɣ liu. Piyeba nɛ paahikiɣ taa leleŋ. Pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ pɛ-wɛtʋ ndʋ tɩtaawɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. Ye mbʋ ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtaɣ Yehowa liu? Pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtɔkɩ fezuu taa tɔɔnaɣ ŋga Ɛsɔ haɣ-ɖʋ yɔ pʋ-tɔbʋʋ se ɖɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm. Pɩtasɩ lɛ pɩwɛɛ se ɖisuu ɛyʋtʋ kɩfatʋ pʋ-tɔbʋʋ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ Yehowa yɔ. Pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ɖɩña Ɛsɔ nɛ ɖiyele nɛ ɛkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ.