ŨTHUTHURIA INTANETI-INĨ
Ũthuthuria
INTANETI-INĨ
Gĩkũyũ
ũ
  • ĩ
  • ũ
  • BIBILIA
  • MABUKU
  • MĨCEMANIO
  • nwt Amosi 1:1-9:15
  • Amosi

Hatirĩ video.

Tũrekere, nĩ hagĩa thĩna kũhingũra video ĩyo.

  • Amosi
  • New World Translation in Kikuyu
New World Translation in Kikuyu
Amosi

AMOSI

1 Ici nĩcio ciugo cia Amosi,* ũrĩa warĩ ũmwe wa arĩithi a ngʼondu kuuma Tekoa,+ ciugo iria aamũkĩrire kĩoneki-inĩ ciĩgiĩ Isiraeli matukũ-inĩ ma Mũthamaki Uzia+ wa Juda na matukũ-inĩ ma Jeroboamu+ mũrũ wa Joashu,+ mũthamaki wa Isiraeli, mĩaka ĩĩrĩ mbere ya gĩthingithia.+ 2 Ooigire atĩrĩ:

“Jehova nĩ akaararama arĩ Zayuni,

Na nĩ akaanĩrĩra na mũgambo mũnene arĩ Jerusalemu.

Ũrĩithio wa arĩithi nĩ ũgaacakaya,

Na gacũmbĩrĩ ga Karimeli nĩ gakooma.”+

 3 “Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘“Nĩ ũndũ wa ciĩko ithatũ cia ũremi cia Dameski, na nĩ ũndũ wa inya, ndikaagarũra itua,

Tondũ nĩ maarangĩrĩirie Gileadi na igera cia kũhũũra ngano.*+

 4 Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ngaatũma mwaki harĩ nyũmba ya Hazaeli,+

Naguo nĩ ũgaacina nyũmba iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri cia Beni-hadadi.+

 5 Nĩ ngoinanga mĩgamba ya Dameski;+

Nĩ ngaananga aikari a Bikathi-aveni

Na ũrĩa wathanaga* Bethi-edeni;

Nao andũ a Siria nĩ magaatwarũo ithamĩrio Kiri,”+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.’

 6 Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘“Nĩ ũndũ wa ciĩko ithatũ cia ũremi cia Gaza,+ na nĩ ũndũ wa inya, ndikaagarũra itua,

Tondũ nĩ mooire gĩkundi kĩgima kĩa andũ matahĩtwo+ makĩmaneana Edomu.

 7 Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ngaatũma mwaki harĩ rũthingo rwa Gaza,+

Naguo nĩ ũgaacina nyũmba ciakuo iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri.

 8 Nĩ ngaananga aikari a Ashidodi,+

Na ũrĩa wathanaga* Ashikeloni;+

Nĩ ngoya guoko gwakwa na igũrũ njũkĩrĩre Ekironi,+

Nao Afilisti arĩa magaatigara nĩ magaathira,”+ ũguo nĩguo Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene ekuuga.’

 9 Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘Nĩ ũndũ wa ciĩko ithatũ cia ũremi cia Turo,+ na nĩ ũndũ wa inya, ndikaagarũra itua,

Tondũ nĩ maaneire Edomu gĩkundi kĩgima kĩa andũ matahĩtwo,

Na tondũ matiaririkanire kĩrĩkanĩro kĩa ariũ a ithe ũmwe.+

10 Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ngaatũma mwaki harĩ rũthingo rwa Turo,

Naguo nĩ ũgaacina nyũmba ciakuo iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri.’+

11 Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘Nĩ ũndũ wa ciĩko ithatũ cia ũremi cia Edomu,+ na nĩ ũndũ wa inya, ndikaagarũra itua,

Tondũ nĩ aathingatire mũrũ wa ithe na rũhiũ rwa njora,+

Na tondũ nĩ aaregire kũiguanĩra tha;

Aikaraga akĩmatembũrangaga ategũtigithĩria nĩ ũndũ wa marakara,

Na agaikara amarakarĩire hĩndĩ ciothe.+

12 Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ngaatũma mwaki Temani,+

Naguo nĩ ũgaacina nyũmba iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri cia Bozira.’+

13 Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘“Nĩ ũndũ wa ciĩko ithatũ cia ũremi cia Aamoni,+ na nĩ ũndũ wa inya, ndikaagarũra itua,

Tondũ nĩ maatarũrire nda cia atumia a Gileadi arĩa maarĩ na nda nĩguo maararamie gĩcigo kĩao ene.+

14 Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ngaakia mwaki rũthingo-inĩ rwa Raba,+

Naguo nĩ ũgaacina nyũmba ciakuo iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri,

Nĩ gũgaakorũo na mbugĩrĩrio ya mbaara mũthenya wa mbaara,

O na kĩhuhũkanio mũthenya wa rũhuho rũnene.

15 Nake mũthamaki wao nĩ agaatwarũo ithamĩrio hamwe na anene ake,”+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.’

2 “Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘“Nĩ ũndũ wa ciĩko ithatũ cia ũremi cia Moabi,+ na nĩ ũndũ wa inya, ndikaagarũra itua,

Tondũ nĩ aacinire mahĩndĩ ma mũthamaki wa Edomu magĩtuĩka coka.

 2 Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ngaatũma mwaki Moabi, naguo nĩ ũgaacina nyũmba iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri cia Keriothu;+

Moabi agaakua kũrĩ na inegene,

Kũrĩ na mbugĩrĩrio ya mbaara, na mũgambo wa coro.+

 3 Nĩ ngeeheria ũrĩa wathanaga* kuuma gatagatĩ-inĩ gake

Na njũrage anene ake othe hamwe nake,”+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.’

 4 Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘Nĩ ũndũ wa ciĩko ithatũ cia ũremi cia Juda,+ na nĩ ũndũ wa inya, ndikaagarũra itua,

Tondũ nĩ maaregire watho* wa Jehova,

Na tondũ matiarũmĩrĩire mawatho make;+

No maheeni o marĩa maithe mao ma tene maarũmĩrĩire nĩ matũmĩte mahĩtie njĩra.+

 5 Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ngaatũma mwaki Juda,

Naguo nĩ ũgaacina nyũmba iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri cia Jerusalemu.’+

 6 Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘Nĩ ũndũ wa ciĩko ithatũ cia ũremi cia Isiraeli,+ na nĩ ũndũ wa inya, ndikaagarũra itua,

Tondũ mendagia andũ arĩa athingu nĩguo mone betha,

Na makendia arĩa athĩni nĩ ũndũ wa iratũ igĩrĩ.+

 7 Marangagĩrĩria mĩtwe ya arĩa matarĩ hinya rũkũngũ-inĩ rwa thĩ,+

Na makahinga njĩra ya andũ arĩa ahooreri.+

Mũndũ na ithe makomaga na mũirĩtu ũmwe,

Magathahia rĩĩtwa rĩakwa itheru.

 8 Metambũrũkagia hakuhĩ na kĩgongona o gĩothe+ makomeire nguo iria moete irĩ cia kũrũgamĩrĩra thiirĩ;+

Nayo ndibei ĩrĩa manyuaga nyũmba-inĩ* ya ngai ciao nĩ ĩrĩa marutithĩtie andũ ndooco.’*

 9 ‘Ĩndĩ nĩ niĩ ndaniinire Mũamori akĩehera mbere yao,+

O ũcio waraihĩte ta mĩtarakwa na akagĩa hinya ta mĩgandi;

Ndanangire maciaro make na igũrũ nakuo na thĩ ngĩananga mĩri yake.+

10 Inyuĩ ndamũrutire bũrũri wa Misiri,+

Na ngĩtũma mũtuĩkanĩrie werũ-inĩ mĩaka 40,+

Nĩguo mwĩgwatĩre bũrũri wa Mũamori.

11 Ndarahũrire ariũ amwe anyu matuĩke anabii+

Na anake amwe anyu matuĩke Anaziri.+

Githĩ ũguo tiguo kũrĩ, inyuĩ andũ a Isiraeli?’ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.

12 ‘Ĩndĩ mwaikaraga mũkĩheaga Anaziri ndibei manyue,+

Na mũgĩatha anabii mũkĩmeera: “Mũtikarathe ũhoro.”+

13 Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ngaamũhehenjera kũu kwanyu,

O ta ũrĩa gakaari ga gũkururio kahehenjaga kĩrĩa kĩrĩ rungu rwako rĩrĩa kaiyũire ngano* ĩrĩa ĩtinĩtio.

14 Mũndũ ũrĩa ũrĩ ihenya ndakona handũ ha kũũrĩra,+

Ũrĩa ũrĩ hinya nĩ akoorũo nĩ hinya wake,

Na gũtirĩ njamba ya ita ĩkaahonokia muoyo wayo.

15 Mũndũ ũrĩa ũrathaga na ũta ndakehanda,

Ũrĩa ũrĩ magũrũ mahiũ ndagethara,

Nake mũtwarithia wa mbarathi ndakahonokia muoyo wake.

16 O na andũ arĩa marĩ ũcamba mũno* gatagatĩ-inĩ ka njamba cia ita

Makoora marĩ njaga mũthenya ũcio,’+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.”

3 “Iguai kiugo gĩkĩ kĩrĩa Jehova arĩtie kĩmũkoniĩ, inyuĩ andũ a Isiraeli, gĩkoniĩ famĩlĩ yothe ĩrĩa ndarutire bũrũri wa Misiri:

 2 ‘Inyuĩ no inyuĩ njũĩ harĩ famĩlĩ ciothe cia thĩ.+

Nĩkĩo ngaamũciirithia nĩ ũndũ wa mahĩtia manyu mothe.+

 3 Hihi andũ erĩ no matwarane hamwe angĩkorũo matirĩkanĩire gũcemania?*

 4 Hihi mũrũthi no ũrarame ũrĩ mũtitũ-inĩ ũtarĩ na kĩndũ ũrahĩta?

Hihi mũrũthi mwĩthĩ* no ũrarame ũrĩ kĩmamo-inĩ kĩaguo ũtarĩ na kĩndũ ũnyitĩte?

 5 Hihi nyoni no ĩgwe thĩ mũtego-inĩ hatarĩ na mũtego yambĩirũo?*

Hihi mũtego no ũtegũke kuuma thĩ hatarĩ kĩndũ ũnyitĩte?

 6 Coro ũngĩhuuhwo thĩinĩ wa itũũra-rĩ, githĩ andũ matiinainaga?

Thĩna ũngĩũka thĩinĩ wa itũũra-rĩ, na githĩ ti Jehova ũngĩkorũo oete ikinya?

 7 Nĩ gũkorũo Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene ndangĩka ũndũ

Ataguũrĩtie hitho yake harĩ ndungata ciake anabii.+

 8 Mũrũthi nĩ ũraramĩte!+ Hihi nũũ ũtekũigua guoya?

Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene nĩ arĩtie! Hihi nũũ ũtekũratha ũhoro?’+

 9 ‘Menyithaniai ũhoro ũyũ nyũmba-inĩ iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri cia Ashidodi

Na nyũmba-inĩ iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri bũrũri-inĩ wa Misiri.

Muuge atĩrĩ: “Cokanĩrĩrai hamwe irĩma-inĩ cia Samaria;+

Mwĩrorerei ngũĩ iria irĩ kuo

Na ũtunyani ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wakuo.+

10 Tondũ matiũĩ gwĩka ũndũ ũrĩa wagĩrĩire,” ũguo nĩguo Jehova ekuuga,

“O acio maigaga ũhinya na mwanangĩko nyũmba-inĩ ciao iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri.”’

11 Nĩ ũndũ ũcio, Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene ekuuga ũũ,

‘Thũ nĩ ĩgaathiũrũrũkĩria bũrũri,+

Nĩ ĩgaakwehereria hinya waku,

Na nyũmba ciaku iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri nĩ igaatahwo.’+

12 Jehova oigĩte atĩrĩ,

‘O ta ũrĩa mũrĩithi aguthaga magũrũ merĩ kana gĩcunjĩ gĩa gũtũ kuuma kanua-inĩ ka mũrũthi,

Ũguo noguo andũ a Isiraeli makaaguthwo,

O acio maikarĩire marĩrĩ mathaka o na itĩ njega* thĩinĩ wa Samaria.’+

13 ‘Iguai na mũheane mũkaana harĩ* nyũmba ya Jakubu,’ ũguo nĩguo Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene, o we Ngai mũnene wa ita ekuuga.

14 ‘Tondũ mũthenya ũrĩa ngaaciirithia Isiraeli nĩ ũndũ wa ciĩko ciake ciothe cia ũremi,+

Nĩ ngaananga nginya igongona cia Betheli;+

Hĩa cia kĩgongona nĩ igaatinio igwe thĩ.+

15 Nĩ ngaamomora nyũmba ya hĩndĩ ya heho hamwe na nyũmba ya hĩndĩ ya ũrugarĩ.’

‘Nyũmba cia mĩguongo nĩ ikaanangĩka,+

Na nyũmba iria nene* nĩ igaathira,’+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.”

4 “Iguai kiugo gĩkĩ, inyuĩ ngʼombe cia Bashani,

Inyuĩ mũrĩ igũrũ rĩa kĩrĩma gĩa Samaria,+

O inyuĩ atumia arĩa mũtunyaga andũ arĩa matarĩ hinya+ na mũkahehenja arĩa athĩni,

Inyuĩ mwĩraga athuri* anyu atĩrĩ, ‘Tũreherei kĩndũ gĩa kũnyua!’

 2 Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene nĩ ehĩtĩte na ũtheru wake akoiga,

‘“Atĩrĩrĩ, matukũ nĩ maroka rĩrĩa akaamuoya na igũrũ na ihocio cia mũthĩnji

Nao arĩa magaatigara moywo na ndwano.

 3 Mũkoima mũgereire mĩanya-inĩ ya rũthingo, o mũndũ arũngĩrĩirie na mbere;

Na nĩ mũgaaikio Harimoni,” ũguo nĩguo Jehova ekuuga.’

 4 ‘Thiĩi Betheli mũkehie,*+

Mũthiĩ Giligali mũkehie o na makĩria!+

Twarai magongona manyu+ rũcinĩ,

Na mũtware icunjĩ cianyu cia ikũmi+ mũthenya wa gatatũ.

 5 Cinai igongona rĩa gũcokia ngatho rĩa mũgate mwĩkĩre ndawa ya kũimbia;+

Menyithaniai mwanĩrĩire ũhoro wa magongona manyu ma kwĩyendera!

Tondũ ũguo nĩguo mwendete gwĩka, inyuĩ andũ a Isiraeli,’ ũguo nĩguo Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene oigĩte.

 6 ‘Na niĩ-rĩ, nĩ ndatũmire magego manyu maikare marĩ matheru matarĩ na irio* thĩinĩ wa matũũra manyu mothe

Na ngĩtũma kwage mũgate thĩinĩ wa nyũmba cianyu ciothe;+

No mũtianjokereire,’+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.

 7 ‘Ningĩ nĩ ndamũimire mbura mĩeri ĩtatũ mbere ya magetha;+

Nĩ ndoiragia mbura thĩinĩ wa itũũra rĩmwe no ngaaga kuuria thĩinĩ wa itũũra rĩngĩ.

Mũgũnda ũmwe nĩ wakoragwo na mbura,

No mũgũnda ũngĩ ũrĩa ũtaakoragwo na mbura ũkoma.

 8 Andũ a matũũra merĩ kana matatũ maatũgũgaga magathiĩ itũũra-inĩ rĩmwe kũnyua maĩ,+

Na matiaiganagia;

No mũtianjokereire,’+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.

 9 ‘Nĩ ndahũũrire mĩmera yanyu na ũrugarĩ mũnene o na mbuu.+

Nĩ mwaingĩhirie mĩgũnda yanyu o hamwe na mĩgũnda ya mĩthabibũ,

No ngigĩ nĩ ciarĩaga mĩtĩ yanyu ya mĩkũyũ o na ya mĩtamaiyũ;+

Na nginya hĩndĩ ĩyo mũtianjokereire,’+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.

10 ‘Nĩ ndamũreheire mũrimũ mũũru o ta ũrĩa wa Misiri.+

Nĩ ndoragire anake anyu na rũhiũ rwa njora+ na ngĩtaha mbarathi cianyu.+

Ndatũmire mũnungo mũũru kuuma kambĩ-inĩ cianyu wambate ũingĩre maniũrũ-inĩ manyu;+

No mũtianjokereire,’ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.

11 ‘Nĩ ndamũngʼaũranirie

O ta ũrĩa ndangʼaũranirie Sodomu na Gomora.+

Na inyuĩ mwatariĩ ta rũtungu rũguthĩtwo* kuuma mwaki-inĩ;

No mũtianjokereire,’+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.

12 Nĩ ũndũ ũcio, ũguo noguo ngaagwĩka, wee Isiraeli.

Tondũ ũguo nĩguo ngaagwĩka-rĩ,

Wĩhaarĩrie gũcemania na Ngai waku, wee Isiraeli.

13 Tondũ rĩrĩ, nĩwe wombire irĩma+ o na akĩũmba rũhuho;+

Nĩ eraga mũndũ meciria Make,

Nĩ agarũraga ũtheri wa rũcinĩ ũgatuĩka nduma,+

Na agathiĩra kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru thĩinĩ wa thĩ;+

Jehova Ngai mũnene wa ita nĩrĩo rĩĩtwa rĩake.”

5 “Iguai kiugo gĩkĩ ngwaria rwĩmbo-inĩ rwa macakaya, kĩmũkoniĩ inyuĩ nyũmba ya Isiraeli:

 2 ‘Mũirĩtu gathirange, o we Isiraeli, nĩ agwĩte;

Ndangĩhota gũũkĩra rĩngĩ.

Nĩ atiganĩirio bũrũri-inĩ wake mwene;

Ndarĩ na mũndũ wa kũmũũkĩria.’

3 “Nĩ gũkorũo Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene oigĩte atĩrĩ:

‘Itũũra rĩrĩa riumagaraga na thigari ngiri rĩgaatigara thigari igana rĩmwe;

Na rĩrĩa riumagaraga na thigari igana rĩmwe rĩgaatigara thigari ikũmi, harĩ nyũmba ya Isiraeli.’+

4 “Nĩ gũkorũo Jehova ekwĩra nyũmba ya Isiraeli atĩrĩ:

‘Njariai nĩguo mũthiĩ na mbere gũtũũra muoyo.+

 5 Mũtigacarie Betheli,+

Mũtigathiĩ Giligali+ kana mũkĩre mũthiĩ Biri-shiba,+

Tondũ hatarĩ nganja Giligali nĩ ĩgaatwarũo ithamĩrio,+

Nayo Betheli ĩgaatuĩka kĩndũ hatarĩ.*

 6 Cariai Jehova nĩguo mũthiĩ na mbere gũtũũra muoyo,+

Nĩgetha ndagatuthũke ta mwaki harĩ nyũmba ya Jusufu,

Ũcine Betheli, gũtarĩ na mũndũ ũngĩũhoria.

 7 Mũgarũraga kĩhooto gĩgatuĩka mũmera mũrũrũ,*

Naguo ũthingu mũkaũte thĩ.+

 8 Ũrĩa wombire gĩkundi kĩa njata kĩrĩa gĩtagwo Kima* na kĩrĩa gĩtagwo Kesili,*+

Ũcio ũgarũraga kĩĩruru kĩnene gĩgatuĩka rũcinĩ,

Ũcio ũtũmaga mũthenya ũgĩe nduma o ta ũtukũ,+

O ũcio wĩtaga maĩ ma iria

Akamaita igũrũ rĩa thĩ+

—Jehova nĩrĩo rĩĩtwa rĩake.

 9 Nĩ agaatũma mwanangĩko ũtuthũke harĩ andũ arĩa marĩ hinya,

Arehe mwanangĩko igũrũ rĩa kũndũ kũrĩa kũrĩ na ũgitĩri.

10 Nĩ mathũire arĩa maheanaga ũtaaro kĩhingo-inĩ gĩa itũũra,

Na makanyarara arĩa maragia ũhoro wa ma.+

11 Tondũ nĩ mwĩtagia mũthĩni marĩhi ma mũgũnda*

Na mũkoya ngano* yake ĩrĩ igooti,+

Mũtigaacoka gũtũũra nyũmba-inĩ cia mahiga maicũhie iria mwakĩte+

O na mũtikaanyuaga ndibei kuuma harĩ mĩgũnda ĩrĩa mĩega ya mĩthabibũ mũhandĩte.+

12 Nĩ gũkorũo nĩ njũĩ ũrĩa ciĩko cianyu cia ũremi cigana

Na ũrĩa mehia manyu marĩ manene

—Nĩ mũhinyagĩrĩria andũ arĩa athingu,

Mũkoya mahaki,

Na mũkaima arĩa athĩni ihooto ciao kĩhingo-inĩ gĩa itũũra.+

13 Nĩ ũndũ ũcio, arĩa marĩ na ũtaũku magaakira ki ihinda-inĩ rĩu,

Tondũ rĩgaakorũo rĩrĩ ihinda rĩa thĩna.+

14 Cariai ũndũ ũrĩa mwega no ti ũrĩa mũũru,+

Nĩguo mũthiĩ na mbere gũtũũra muoyo.+

Nake Jehova Ngai mũnene wa ita nĩ arĩkoragwo hamwe na inyuĩ,

O ta ũrĩa muugaga atĩ arĩ hamwe na inyuĩ.+

15 Thũũrai ũndũ ũrĩa mũũru, na mwendage ũrĩa mwega,+

Rekei kĩhooto gĩtooranie kĩhingo-inĩ gĩa itũũra.+

Kwahoteka Jehova Ngai mũnene wa ita

Nĩ akaaiguĩra andũ arĩa magaatigara a nyũmba ya Jusufu tha.’+

16 “Nĩ ũndũ ũcio, Jehova Ngai mũnene wa ita, o we Jehova oigĩte atĩrĩ:

‘Nĩ gũgaakorũo na kĩrĩro ihaaro-inĩ ciothe cia mũingĩ,

Na barabara-inĩ ciothe makoiga atĩrĩ, “Wũi, wũi!”

Nĩ mageeta arĩmi macakae

Na mete njorua cia gũcakaya nĩguo irĩre.’

17 ‘Nĩ gũgaakorũo na kĩrĩro mĩgũnda-inĩ yothe ya mĩthabibũ;+

Tondũ nĩ ngaahĩtũkĩra gatagatĩ-inĩ kanyu,’ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.

18 ‘Kaĩ arĩa meriragĩria mũthenya wa Jehova marĩ na haaro-ĩ!+

Mũthenya wa Jehova ũgaagĩkorũo ũtariĩ atĩa harĩ inyuĩ?+

Ũgaakorũo ũrĩ wa nduma, no ti ũtheri.+

19 Ũgaakorũo ũtariĩ ta mũndũ ũrorĩra mũrũthi agacemania na nduba,

Na aingĩra nyũmba yake, etiirania na guoko gwake rũthingo-inĩ, akarũmwo nĩ nyoka.

20 Githĩ mũthenya wa Jehova ndũgaakorũo ũrĩ wa nduma no ti ũtheri;

Githĩ ndũgaakorũo ũrĩ mũtumanu, no ti mũkengu?

21 Nĩ thũire, na nganyarara ikũngũĩro cianyu,+

Na ndikenagio nĩ mũtararĩko wa igomano cianyu iria theru.

22 O na mũngĩndutĩra magongona magima ma njino na maruta,

Ndirĩkenagio nĩmo;+

Na ndirĩtĩkagĩra magongona manyu ma ũiguano ma nyamũ iria norie.+

23 Njehereriai inegene rĩa nyĩmbo cianyu;

Na ndikwenda kũigua mĩgambo ya inanda cianyu cia ndigi.+

24 Rekei kĩhooto gĩtherere o ta maĩ maingĩ,+

Na ũthingu ũtherere o ta karũũĩ gatũũraga gathereraga.

25 Hihi nĩ mwandeheire magongona na maruta

Mĩaka ĩrĩa 40 mwarĩ werũ-inĩ, inyuĩ nyũmba ya Isiraeli?+

26 Rĩu no mũhaka mũgaakuua Sakuthu mũthamaki wanyu na Kaiwani,*

Mĩhianano ĩyo mwĩthondekeire ya njata ya ngai yanyu,

27 Na nĩ ngaamũtwara ithamĩrio kũndũ kũraya na Dameski,’+ ũguo nĩguo ekuuga, o ũcio wĩtagwo Jehova Ngai mũnene wa ita.”+

6 “Kaĩ andũ arĩa meĩhokaga* thĩinĩ wa Zayuni marĩ na haaro-ĩ,

O acio maiguaga marĩ na ũgitĩri kĩrĩma-inĩ gĩa Samaria,+

Andũ marĩ igweta a rũrĩrĩ rũrĩa rũtĩĩku mũno harĩ iria ingĩ,

O acio nyũmba ya Isiraeli ĩthiaga kũrĩ o!

 2 Ringai mũthiĩ Kaline mũkeyonere.

Muume kũu mũthiĩ Itũũra Inene rĩa Hamathu,+

Na mũikũrũke mũthiĩ Gathu kwa Afilisti.

Hihi matũũra macio nĩ mega gũkĩra mothamaki maya,*

Na hihi gĩcigo kĩamo nĩ kĩnene gũkĩra kĩanyu?

 3 Hihi nĩ kweheria mũreheria mũthenya ũrĩa wa ũũru meciria-inĩ manyu+

Na mũkarehe wathani wa* ũhinya?+

 4 Makomaga marĩrĩ-inĩ ma mĩguongo+ na magetambũrũkia itĩ-inĩ,+

Makĩrĩaga ndũrũme cia rũũru na njaũ iria norie;*+

 5 Matungaga nyĩmbo iratwarana na kĩnanda kĩa mũgeeto,*+

Na magethondekera indo cia ũini o ta Daudi;+

 6 Manyuaga ndibei na mbakũri+

Na makeitĩrĩria maguta marĩa mega biũ.

No matitindanagĩra na* mwanangĩko wa Jusufu.+

 7 Nĩ ũndũ ũcio, nĩo magaakorũo marĩ a mbere gũtwarũo ithamĩrio,+

Na ndĩa ĩkĩrĩtie njano ya arĩa metambũrũkagia nĩ ĩgaathira.

 8 ‘Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene nĩ ehĩtĩte nake we mwene,’+ ũguo nĩguo Jehova Ngai mũnene wa ita ekuuga,

‘“Nĩ thũire mwĩtĩo wa Jakubu,+

Nĩ menete nyũmba ciake iria ndaya na igũrũ irĩ na ũgitĩri,+

Na nĩ ngaaneana itũũra rĩu na kĩrĩa kĩiyũire thĩinĩ warĩo.+

9 “‘“Na andũ ikũmi mangĩgaatigara thĩinĩ wa nyũmba ĩmwe, o nao nĩ magaakua. 10 Mũndũ wa mbarĩ ciao* nĩ agooka kũmaruta nja na amacine ũmwe ũmwe. Nĩ akaaruta mahĩndĩ mao nyũmba; acoke orie ũrĩa ũgaakorũo rumu-inĩ cia thĩinĩ cia nyũmba ĩyo atĩrĩ, ‘Hihi kũrĩ angĩ mũrĩ nao?’ Nake oige, ‘Gũtirĩ!’ Nake mũndũ ũcio amwĩre, ‘Kira ki! Tondũ rĩrĩ ti ihinda rĩa kũgweta rĩĩtwa rĩa Jehova o na hanini.’”

11 Nĩ gũkorũo Jehova nĩwe ũheanĩte watho,+

Na nĩ akaahũũra nyũmba ĩrĩa nene ĩtuĩke tũcunjĩ,

Na nyũmba ĩrĩa nini ĩtuĩke matigari.+

12 Hihi mbarathi nĩ ihanyũkagĩra ndũmba-inĩ ya ihiga,

Na hihi mũndũ no arĩme kuo na ngʼombe?

Tondũ nĩ mũgarũrĩte kĩhooto gĩgatuĩka mũmera ũrĩ thumu,

Na maciaro ma ũthingu magatuĩka mũmera mũrũrũ.*+

13 Nĩ mũkenagĩra ũndũ ũrĩa ũtarĩ kĩene,

Na mũkoiga atĩrĩ, “Na githĩ tũtigĩĩte hinya* nĩ ũndũ wa ũhoti witũ ene?”+

14 Nĩ ũndũ ũcio inyuĩ nyũmba ya Isiraeli, nĩ ngaamũrehera rũrĩrĩ rũmũũkĩrĩre,’+ ũguo nĩguo Jehova Ngai mũnene wa ita ekuuga,

‘Na nĩ makaamũhinyĩrĩria kuuma Lebo-hamathu*+ o nginya Mũkuru wa Araba.’”

7 Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene nĩ aanyonirie ũndũ ũyũ: Atĩrĩrĩ, aatũmire kũgĩe na gĩkundi kĩa ngigĩ hĩndĩ ĩrĩa kĩmera gĩa kerĩ* kĩaambagĩrĩria kuumĩra. Kĩu kĩarĩ kĩmera gĩa kerĩ thutha wa nyeki ya mũthamaki kũrengwo. 2 Rĩrĩa ngigĩ icio ciarĩkirie kũrĩa mĩmera ya bũrũri ũcio, ngiuga atĩrĩ: “Wee Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene, ndagũthaitha ũmohere!+ Jakubu angĩhota atĩa gwĩtiiria?* Nĩ gũkorũo ndarĩ na hinya!”+

3 Nĩ ũndũ ũcio, Jehova akĩĩricũkwo* ũndũ ũcio.+ Jehova akiuga atĩrĩ: “Ũndũ ũcio ndũgeekĩka.”

4 Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene nĩ aanyonirie ũndũ ũyũ: Atĩrĩrĩ, Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene agĩathana kũgĩe na iherithia rĩa mwaki. Naguo ũkĩniaria maĩ marĩa maingĩ na mariku na ũgĩcina gĩcunjĩ kĩmwe kĩa bũrũri ũcio. 5 Na niĩ ngiuga atĩrĩ: “Wee Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene, ndagũthaitha ũtige gwĩka ũndũ ũcio.+ Jakubu angĩhota atĩa gwĩtiiria?* Nĩ gũkorũo ndarĩ na hinya!”+

6 Nĩ ũndũ ũcio, Jehova akĩĩricũkwo* ũndũ ũcio.+ Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene akiuga atĩrĩ: “Ũndũ ũcio o naguo ndũgeekĩka.”

7 Ũndũ ũyũ nĩguo aanyonirie: Atĩrĩrĩ, Jehova aarũgamĩte rũthingo-inĩ rwakĩtwo na kabirũ, na guoko-inĩ gwake aanyitĩte kabirũ. 8 Jehova agĩcoka akĩnjũria atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ ũrona Amosi?” Na niĩ ngĩmwĩra: “Ndĩrona kabirũ.” Nake Jehova akĩnjĩra atĩrĩ: “Nĩ ngũiga kabirũ gatagatĩ ka andũ akwa Isiraeli. Ndigũcoka kũmarekera rĩngĩ.+ 9 Kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru kwa Isaaka+ nĩ gũgaatiganĩrio, na kũndũ kũrĩa gũtheru kwa Isiraeli kwanangwo;+ na nĩ ngookĩrĩra nyũmba ya Jeroboamu na rũhiũ rwa njora.”+

10 Nake Amazia mũthĩnjĩri-ngai wa Betheli+ agĩtũma ndũmĩrĩri kũrĩ Mũthamaki Jeroboamu+ wa Isiraeli akĩmwĩra atĩrĩ: “Amosi nĩ aciirĩire gũgũũkĩrĩra arĩ o gatagatĩ ka nyũmba ya Isiraeli.+ Bũrũri ndũngĩhota gũkirĩrĩria ciugo icio ciake ciothe.+ 11 Nĩ gũkorũo Amosi oigĩte ũũ, ‘Jeroboamu nĩ akooragwo na rũhiũ rwa njora, na andũ a Isiraeli nĩ magaatwarũo ithamĩrio moime bũrũri-inĩ wao.’”+

12 Amazia agĩcoka akĩra Amosi atĩrĩ: “Wee muoni cioneki, thiĩ, ũũrĩre bũrũri-inĩ wa Juda, ũcaragie mũgate* waku kuo, na ũrathagĩre ũhoro kuo.+ 13 No ndũkanarathe ũhoro rĩngĩ thĩinĩ wa Betheli,+ tondũ nĩkuo handũ harĩa hatheru ha mũthamaki+ na nyũmba ya ũthamaki.”

14 Nake Amosi agĩcokeria Amazia akĩmwĩra atĩrĩ: “Niĩ ndiarĩ mũnabii kana mũrũ wa mũnabii; no ndarĩ mũrĩithi,+ na ndamenyagĩrĩra mĩtĩ ya mĩkũyũ.* 15 No Jehova akĩnduta wĩra-inĩ wa kũrũmĩrĩra rũũru, na Jehova akĩnjĩra atĩrĩ, ‘Thiĩ, ũkarathĩre andũ akwa Isiraeli ũhoro.’+ 16 Rĩu ta igua kiugo kĩa Jehova: ‘Wee ũroiga ũũ, “Ndũkarathe ũhoro wa gũũkĩrĩra Isiraeli,+ na ndũkahunjie+ ũhoro wa gũũkĩrĩra nyũmba ya Isaaka.” 17 Nĩ ũndũ ũcio, Jehova oigĩte ũũ: “Mũtumia waku nĩ agaatuĩka mũmaraya thĩinĩ wa itũũra, nao ariũ aku na aarĩ aku makooragwo na rũhiũ rwa njora. Bũrũri waku ũkaagaywo na rũrigi rwa gũthima, na wee mwene ũgaakuĩra bũrũri-inĩ ũrĩ na thahu; na andũ a Isiraeli nĩ magaatwarũo ithamĩrio moime bũrũri-inĩ wao.”’”+

8 Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene nĩ aanyonirie ũndũ ũyũ: Atĩrĩrĩ, kwarĩ na gĩkabu kĩa matunda ma hĩndĩ ya ũrugarĩ. 2 Agĩcoka akĩnjũria atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ ũrona Amosi?” Na niĩ ngĩmwĩra: “Ndĩrona gĩkabu kĩa matunda ma hĩndĩ ya ũrugarĩ.” Jehova agĩcoka akĩnjĩra ũũ: “Mũico nĩ ũkinyĩte harĩ andũ akwa Isiraeli. Ndigũcoka kũmarekera rĩngĩ.+ 3 ‘Mũthenya ũcio, nyĩmbo cia hekarũ ikaagarũrũka ituĩke kĩrĩro,’+ ũguo nĩguo Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene ekuuga. ‘Gũgaakorũo na ciimba nyingĩ itetwo kũndũ guothe+—nĩ gũkirũo ki!’

 4 Iguai ũndũ ũyũ, inyuĩ andũ arĩa mũrangagĩrĩria athĩni

Na mũkaniina andũ arĩa ahooreri a bũrũri,+

 5 O inyuĩ muugaga atĩrĩ, ‘Kaĩ gĩathĩ gĩa karũgamo ka mweri gĩgaathira rĩ,+ nĩguo twendie ngano* itũ,

O na Thabatũ+ ĩthire nĩgetha twendie ngano* itũ?

Nĩguo tũnyihie gĩthimi kĩa eba*

Na tũritũhie gĩthimi gĩa cekeri,*

Nĩguo tũthũkie ratiri citũ cia kũheenania;+

 6 Nĩgetha tũgũre arĩa abatari na betha

Nao athĩni tũmagũre na iratũ igĩrĩ,+

Na twendie ngano* ĩrĩa ĩtarĩ kĩene.’

 7 Jehova nĩ ehĩtĩte na Mwĩrahĩro wa Jakubu akoiga,+

‘Ndikariganĩrũo nĩ ciĩko ciao ciothe.+

 8 Nĩ ũndũ ũcio bũrũri nĩ ũkaainaina,*

Na mũikari wothe ũrĩ thĩinĩ waguo nĩ agaacakaya.+

Na githĩ bũrũri wothe ndũkaaiyũra o ta Rũũĩ rwa Nailo,

Na wambatĩre o na ũrikĩre ta Rũũĩ rwa Nailo rwa Misiri?’+

 9 Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene oigĩte atĩrĩ, ‘Mũthenya ũcio,

Nĩ ngaatũma riũa rĩthũe hĩndĩ ya mĩaraho,

Na nĩ ngaatũma bũrũri ũgĩe nduma mũthenya kũrĩ na ũtheri.+

10 Nĩ ngaagarũra ciathĩ cianyu ituĩke macakaya+

Na nyĩmbo cianyu ciothe ituĩke nyĩmbo cia macakaya.

Nĩ ngaahumba njohero ciothe nguo cia makũnia na ndũme mĩtwe yothe ĩgĩe kĩhara;

Ngaatũma kũhaane ta macakaya ma mũrũ wa mũmwe,

Na mũthia waguo ũtuĩke ta mũthenya mũrũrũ.’

11 ‘Atĩrĩrĩ, matukũ nĩ maroka,’ ũguo nĩguo Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene ekuuga,

‘Rĩrĩa ngaatũma ngʼaragu thĩinĩ wa bũrũri,

Ti ngʼaragu ya kwaga mũgate kana nyota wa maĩ,

No nĩ ya kũigua ciugo cia Jehova.+

12 Magaatũgũga kuuma iria rĩmwe nginya rĩrĩa rĩngĩ

Na kuuma mwena wa rũgongo nginya wa irathĩro.

Magaathiaga kũndũ na kũndũ magĩcaria kiugo kĩa Jehova, no matigaakĩona.

13 Mũthenya ũcio airĩtu gathirange na athaka nĩ makaaringĩka,

O hamwe na anake, nĩ ũndũ wa nyota;

14 Arĩa mehĩtaga na mahĩtia ma Samaria,+ o acio moigaga atĩrĩ,

“O ta ũrĩa ngai yaku ĩtũũraga muoyo, wee Dani!”+

Na, “O ta ũrĩa njĩra ya gũthiĩ Biri-shiba+ ĩtũũraga!”

Nĩ makaagwa, na matigaacoka gũũkĩra rĩngĩ.’”+

9 Nĩ ndonire Jehova+ arũgamĩte igũrũ rĩa kĩgongona na akiuga atĩrĩ: “Gũtha kĩongo gĩa gĩtugĩ, nayo mĩthingi nĩ ĩkũinaina. Citinĩrie kĩongo-inĩ, na niĩ nĩ ngooraga arĩa magaatigara gatagatĩ-inĩ kao na rũhiũ rwa njora. Gũtirĩ mũndũ ũkaahota kũũra, na mũndũ wothe ũkaageria gwĩthara ndakaahota.+

 2 Mangĩkenja thĩ nginya Mbĩrĩra-inĩ,*

Guoko gwakwa nĩ gũkaamaruta kuo;

Na mangĩkaambata makinye igũrũ,

Nĩ ngaamaharũrũkia kuuma kuo.

 3 Na mangĩkehitha igũrũ rĩa Karimeli,

Nĩ ngaamacaria kuo na ndĩmanyite.+

Mangĩkehitha kuuma maitho-inĩ makwa mathiĩ rungu rwa iria,

Nĩ ngaatha nyoka kũu ĩmarũme.

 4 Mangĩgaatwarũo ithamĩrio nĩ thũ ciao,

Nĩ ngaatha rũhiũ rwa njora kũu, na nĩ rũkaamoraga;+

Nĩ ngeerekeria maitho makwa harĩ o ndĩmarehere ũũru no ti wega.+

 5 Nĩ gũkorũo Mwathani Ũrĩa Mũnene, Jehova mũnene wa ita, nĩwe ũhutagia bũrũri,*

Ũgatweka,+ nao aikari aguo othe nĩ magaacakaya;+

Na bũrũri ũcio wothe ũkaaiyũra o ta Rũũĩ rwa Nailo,

Na ũrikĩre ta Rũũĩ rwa Nailo rwa Misiri.+

 6 ‘Ũcio wakaga ngathĩ ciake igũrũ matu-inĩ

Na akahanda mwako wake igũrũ rĩa thĩ;

O ũcio wĩtaga maĩ ma iria,

Akamaita igũrũ rĩa thĩ+

—Jehova nĩrĩo rĩĩtwa rĩake.’+

 7 Jehova oigĩte atĩrĩ, ‘Na githĩ inyuĩ andũ a Isiraeli mũtitariĩ ta andũ a Kushi harĩ niĩ?

Na githĩ ndiarutire Isiraeli kuuma bũrũri wa Misiri,+

Ngĩruta Afilisti kuuma Kirete,+ na Siria kuuma Kiri?’+

 8 ‘Atĩrĩrĩ, maitho ma Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene nĩ macũthagĩrĩria ũthamaki ũrĩa wĩhagia,

Na nĩ akaaũniina wehere igũrũ rĩa thĩ.+

No ndikaaniina nyũmba ya Jakubu biũ,’+ ũguo nĩguo Jehova ekuuga.

 9 ‘Tondũ rĩrĩ, nĩ ngaaruta watho,

Na nĩ ngaainainia nyũmba ya Isiraeli gatagatĩ-inĩ ka ndũrĩrĩ ciothe,+

O ta ũrĩa mũndũ ainainagia gĩcungi,

Na gũkaga kahiga o na kamwe gekũgwa thĩ.

10 Ehia othe arĩa marĩ gatagatĩ-inĩ ka andũ akwa, makooragwo na rũhiũ rwa njora,

O acio maroiga atĩrĩ, “Ũũru ũcio ndũgaatũkuhĩrĩria o na kana ũtũkinyĩre.”’

11 ‘Mũthenya ũcio, nĩ ngaarũgamia gĩthũnũ kĩa* Daudi+ kĩrĩa kĩgwĩte,

Thondeke kũrĩa kũrĩ na mĩanya,

Na thondeke rĩngĩ kũrĩa kĩanangĩkĩte;

Ngaagĩaka rĩngĩ o ta matukũ marĩa ma tene,+

12 Nĩgetha megwatĩre kĩrĩa gĩtigarĩte kĩa Edomu,+

Na kĩa ndũrĩrĩ ciothe iria ciĩtanĩtio na rĩĩtwa rĩakwa,’ ũguo nĩguo Jehova ekuuga, o we ũreka maũndũ macio.

13 ‘Na rĩrĩ, matukũ nĩ maroka,’ ũguo nĩguo Jehova ekuuga,

‘Rĩrĩa mũrĩmi agaakorerera mũgethi,

Na ũrĩa ũrangaga thabibũ akorerere ũrĩa ũkuuaga mbegũ;+

Na irĩma nĩ igaataatia ndibei ĩrĩ na cama,+

Na tũrĩma tuothe nĩ tũgaatherera ndibei ĩyo.*+

14 Nĩ ngaacokanĩrĩria andũ akwa Isiraeli arĩa matahĩtwo ndĩmacokie,+

Na nĩ magaaka rĩngĩ matũũra marĩa matiganĩrie na maikare kuo;+

Nĩ makaahanda mĩgũnda ya mĩthabibũ na manyuage ndibei yayo,+

Na mathondeke mĩgũnda o na marĩage maciaro mayo.’+

15 ‘Nĩ ngaamahanda bũrũri-inĩ wao,

Na matikaamunywo rĩngĩ

Kuuma bũrũri-inĩ wao ũrĩa ndĩmaheete,’+ ũguo nĩguo Jehova Ngai wanyu ekuuga.”

Rĩĩtwa rĩu riugĩte “Gũtuĩka Mũrigo” kana “Gũkuua Mũrigo.”

Kana “cairi.”

Ũkk., “ũrĩa ũnyitĩte mũthĩgi.”

Ũkk., “ũrĩa ũnyitĩte mũthĩgi.”

Ũkk., “mũtuanĩri ciira.”

Kana “ũrutani.”

Kana “hekarũ-inĩ.”

Kana “faĩni.”

Kana “cairi.”

Kana “arĩa marĩ ũmĩrĩru wa ngoro.”

Kana “matinacemania thutha wa kũrĩkanĩra?”

Kana “mũrũthi mwĩthĩ wa njamba.”

Kana hihi, “hatarĩ na kĩndũ gĩa kũmĩheenereria thĩinĩ waguo?”

Kana “itĩ cia kuuma Dameski.”

Kana “mũrute ũira ũkoniĩ.”

Kana hihi, “Na nyũmba nyingĩ.”

Kana “athani.”

Kana “mũkareme.”

Kana “ndiamũheire irio cia kũrĩa.”

Kana “gĩcinga kĩguthĩtwo.”

Kana hihi, “ĩgaatuĩka kĩndũ kĩũru.”

Kana “ũrũrũ.”

No kũhoteke nĩ njata iria ciĩtagwo Pleiades iria ikoragwo gĩkundi-inĩ kĩa njata gĩtagwo Taurus.

No kũhoteke nĩ gĩkundi kĩa njata kĩrĩa gĩtagwo Orion.

Kana “igooti rĩa mũgũnda.”

Kana “cairi.”

No kũhoteke ngai icio cierĩ irũgamĩrĩire thĩ ĩrĩa ĩtagwo Saturn, ĩrĩa yathathayagio ĩrĩ ngai.

Kana “matatindanagĩra na maũndũ.”

Nĩ mothamaki ma Juda na Isiraeli.

Ũkk., “gĩtĩ kĩa.”

Kana “tũtegwa tũrĩa tũnorie.”

Kana “kĩnanda kĩa ndigi.”

Kana “matiiguĩte ruo nĩ ũndũ wa.”

Ũkk., “Mũrũ wa nyina na ithe.”

Kana “ũrũrũ.”

Ũkk., “tũtiĩyoeire hĩa.”

Kana “itonyero rĩa Hamathu.”

Ũguo nĩ kuuga, mĩeri-inĩ ya Janũarĩ na Februarĩ.

Ũkk., “gũũkĩra?”

Kana “akĩĩrira nĩ ũndũ wa.”

Ũkk., “gũũkĩra?”

Kana “akĩĩrira nĩ ũndũ wa.”

Ũkk., “ũrĩage mũgate.”

Kana “na ndarutaga wĩra wa gũtheca ngũyũ.”

Kana “cairi.”

Kana “cairi.”

Rora Ũhoro Muongerere B14.

Rora Ũhoro Muongerere B14.

Kana “cairi.”

Kana “thĩ nĩ ĩkaainaina.”

Kana “Sheoli,” ũguo nĩ kuuga, mbĩrĩra ya mũhaano kũrĩa akuũ makomete. Rora Ũthathaũri wa Ciugo.

Kana “thĩ.”

Kana “hema ya.”

Ũkk., “nĩ tũgaatweka.”

    Mabuku ma Gĩkũyũ (1991-2025)
    Uma
    Ingĩra
    • Gĩkũyũ
    • Tũma
    • Thondeka
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mawatho ma Ũhũthĩri
    • Ũigi wa Hitho
    • Ũrĩa Ũhoro Ũgitagirũo
    • JW.ORG
    • Ingĩra
    Tũma