JONA
1 Kiugo kĩa Jehova nĩ gĩakinyĩire Jona*+ mũrũ wa Amitai akĩrũo atĩrĩ: 2 “Ũkĩra ũthiĩ Nineve+ itũũra rĩrĩa inene, na ũhunjie ũhoro wa gũtuĩrũo kwarĩo, nĩ gũkorũo waganu wa aikari a rĩo nĩ ũnginyĩire.”
3 No Jona agĩũkĩra nĩguo orĩre Jehova, athiĩ Tarishishi; agĩikũrũka nginya Jopa agĩkora meri yathiaga kuo. Akĩrĩha na agĩtonya nĩguo athiĩ hamwe nao Tarishishi, orĩre Jehova.
4 Nake Jehova agĩtũma rũhuho rũnene rũhurutane iria-inĩ, na gũkĩgĩa kĩhuhũkanio kĩnene kũu iria-inĩ ũũ atĩ meri yarĩ hakuhĩ gũthũkanga. 5 Aruti wĩra ayo magĩĩtigĩra mũno nginya o mũndũ akĩambĩrĩria gũkaĩra ngai wake amũteithie. Makĩambĩrĩria gũikia indo iria ciarĩ thĩinĩ wa meri iria-inĩ nĩguo ĩhũthe.+ No Jona nĩ aaikũrũkĩte thĩinĩ biũ na agakoma toro mũritũ. 6 Mũnene wa meri ĩyo agĩthiĩ harĩ we akĩmwĩra atĩrĩ: “Ũkomete nĩkĩ? Ũkĩra ũkaĩre ngai waku! Kwahoteka Ngai ũrĩa wa ma nĩ egũtũiguĩra tha, twage gũthira.”+
7 Magĩcoka makĩrana atĩrĩ: “Ũkai tũcuke mĩtĩ+ nĩgetha tũmenye nũũ ũtũmĩte thĩna ũyũ ũtũkore.” Magĩgĩcuka mĩtĩ, naguo mũtĩ ũkĩgwĩra Jona.+ 8 Makĩmũũria atĩrĩ: “Ta twĩre nũũ ũtũmĩte thĩna ũyũ ũtũkore? Ũrutaga wĩra ũrĩkũ, na uumĩte kũ? Uumĩte bũrũri ũrĩkũ, na wĩ wa rũrĩrĩ rũrĩkũ?”
9 Akĩmacokeria: “Niĩ ndĩ Mũhibirania, na ndĩ mwĩtigĩri* Jehova Ngai wa igũrũ, Ũrĩa wombire iria na thĩ nyũmũ.”
10 Rĩrĩa ooigire ũguo arũme acio magĩĩtigĩra makĩria, makĩmũũria: “Nĩ atĩa ũũ wĩkĩte?” (Andũ acio nĩ maamenyete atĩ nĩ kũũrĩra ooragĩra Jehova, tondũ nĩ aamerĩte.) 11 Nĩ ũndũ ũcio makĩmũũria atĩrĩ: “Ũkwenda tũgwĩke atĩa nĩguo iria rĩhoorere?” Nĩ gũkorũo kĩhuhũkanio no kũneneha kĩanenehaga. 12 Nake akĩmacokeria akĩmeera: “Njoyai mũnjikie iria-inĩ, narĩo nĩ rĩkũhoorera; nĩ gũkorũo nĩ njũĩ atĩ nĩ niĩ ndũmĩte kĩhuhũkanio gĩkĩ kĩnene ũũ kĩmũkore.” 13 No andũ acio makĩgeria mũno gũtwarithia meri ĩcoke thĩ nyũmũ, no makĩremwo tondũ kĩhuhũkanio kĩu kĩarĩ iria-inĩ no kũneneha kĩanenehaga.
14 Magĩcoka magĩkaĩra Jehova makĩmwĩra: “Wũi Jehova, twagũthaitha ndũkareke tũthire nĩ ũndũ wa mũndũ ũyũ!* Ndũgatũcokererie thakame ĩtarĩ na mahĩtia, nĩ gũkorũo wee Jehova, wĩkĩte o ũrĩa wonete kwagĩrĩire.” 15 Makĩoya Jona makĩmũikia iria-inĩ; narĩo rĩkĩhoorera. 16 Mona ũguo, magĩĩtigĩra Jehova mũno,+ makĩrutĩra Jehova igongona na makĩĩhĩta mĩĩhĩtwa.
17 Jehova agĩtũma thamaki nene ĩmerie Jona, nake Jona agĩikara thĩinĩ wa nda ya thamaki ĩyo thikũ ithatũ ũtukũ na mũthenya.+
2 Nake Jona akĩhoya Jehova Ngai wake arĩ thĩinĩ wa nda ya thamaki+ ĩyo, 2 akiuga atĩrĩ:
“Ndakaĩire Jehova rĩrĩa ndarĩ na mĩtangĩko, nake akĩnjigua.+
Ndahoire ũteithio ndĩ thĩinĩ wa Mbĩrĩra* kũrĩa kũriku.*+
Nawe ũkĩigua mũgambo wakwa.
3 Rĩrĩa wanjikirie kũrĩa kũriku, o kũu iria-inĩ gatagatĩ,
Nĩ ndathiũrũrũkĩirio nĩ maĩ maingĩ.+
Namo makũmbĩ maku mothe marĩa manene makĩhumbĩra.+
4 Na niĩ ngiuga atĩrĩ, ‘Nĩ ndeherio mbere ya maitho maku!
Hihi nĩ ngaacoka kwĩrorera hekarũ yaku theru rĩngĩ?’
5 Ndathiũrũrũkĩirio nĩ maĩ, na maarĩ hakuhĩ kũnduta muoyo;+
Maĩ ma kũrĩa kũriku maandigicĩirie mĩena yothe.
Mũtwe wakwa woohanĩtio nĩ mahuti ma iria-inĩ.
6 Ndarikĩire nginya rungu rwa irĩma.
Nayo mĩgamba ya thĩ ĩkĩĩhingĩrĩria tene na tene.
No nĩ warutire muoyo wakwa thĩinĩ wa irima, wee Jehova Ngai wakwa.+
7 Rĩrĩa muoyo wakwa wathiraga, Jehova nĩwe ndaririkanire.+
Narĩo ihoya rĩakwa rĩgĩgũkinyĩra, o kũu hekarũ-inĩ yaku theru.+
8 Arĩa mathathayagia mĩhianano ĩtarĩ kĩene makoragwo matiganĩirie ũrĩa ũmonagia wendo mwĩhokeku.*
9 No niĩ-rĩ, ngũkũrutĩra igongona ngĩgũcokagĩria ngatho.
Nĩ ngũhingia mwĩhĩtwa wakwa.+
Ũhonokio uumaga kũrĩ Jehova.”+
10 Thutha wa ihinda Jehova agĩatha thamaki ĩyo, nayo ĩgĩtahĩka Jona thĩ nyũmũ.
3 Ningĩ kiugo kĩa Jehova gĩgĩkinyĩra Jona riita rĩa kerĩ akĩrũo atĩrĩ:+ 2 “Ũkĩra ũthiĩ Nineve+ itũũra rĩrĩa inene, na ũrĩhunjĩrie ũhoro ũrĩa ngũkwĩra.”
3 Nĩ ũndũ ũcio, Jona agĩathĩkĩra kiugo kĩa Jehova,+ agĩũkĩra na agĩthiĩ Nineve.+ Na rĩrĩ, itũũra rĩa Nineve rĩarĩ inene mũno,* na mũndũ athiĩte magũrũ angĩahũthĩrire thikũ ithatũ kũrĩtuĩkania. 4 Jona agĩcoka agĩtonya itũũra rĩu, na agĩthiĩ rũgendo rwa mũthenya ũmwe akĩanagĩrĩra ũũ: “Thutha wa matukũ 40, itũũra rĩa Nineve nĩ rĩkwanangwo.”
5 Nao andũ a kũu Nineve magĩtĩkia Ngai,+ na makĩanĩrĩra atĩ andũ mehinge kũrĩa na mehumbe nguo cia makũnia, kuuma ũrĩa mũnene wao nginya ũrĩa mũnini. 6 Rĩrĩa mũthamaki wa Nineve aakinyĩirũo nĩ ũhoro ũcio, agĩũkĩra kuuma gĩtĩ-inĩ gĩake kĩa ũnene na akĩruta nguo yake ya ũthamaki, akĩĩhumba nguo ya ikũnia na agĩikara thĩ mũhu-inĩ. 7 Makĩria ma ũguo, akĩheana watho Nineve guothe akiuga ũũ:
“Kũringana na watho wa mũthamaki o hamwe na andũ ake arĩa anene: Gũtikarĩo kĩndũ o na kĩ nĩ mũndũ kana nyamũ, kana rũũru rwa ngʼombe kana rwa ngʼondu. Gũtikarĩo irio o na kana kũnyuo maĩ. 8 Andũ nĩ mehumbe nguo cia makũnia, o nacio nyamũ ihumbwo; na andũ makaĩre Ngai marĩ na kĩyo na magarũrĩre mĩthiĩre yao mĩũru na matigane na mĩtugo yao ya ũhinya. 9 Nũũ ũĩ kana Ngai ũrĩa wa ma no ericũkwo ũndũ ũrĩa arenda gwĩka na atigane na marakara macio make marũrũ, nĩguo tũtigathire?”
10 Rĩrĩa Ngai ũrĩa wa ma oonire ũrĩa meka, ũrĩa maagarũrũkire magĩtigana na mĩthiĩre yao mĩũru,+ akĩĩricũkwo ũũru ũrĩa ooigĩte atĩ nĩ ekũmarehera, na ndaigana kũmarehera.+
4 No ũndũ ũcio ndwakenirie Jona o na hanini, na akĩrakara mũno. 2 Agĩkĩhoya Jehova akĩmwĩra ũũ: “Atĩrĩrĩ Jehova, githĩ ũguo to guo ndoigĩte rĩrĩa ndarĩ bũrũri-inĩ witũ? Nĩkĩo o mbere ndageririe kũũrĩra Tarishishi;+ nĩ gũkorũo nĩ ndoĩ atĩ wee ũrĩ Ngai mũcayanĩri* na mũigua tha, ndũhiũhaga kũrakara na nĩ ũiyũirũo nĩ wendo mwĩhokeku+ na ndwendaga kũrehera andũ ũũru. 3 Rĩu Jehova, ndagũthaitha ũndute muoyo, nĩ gũkorũo nĩ kaba ngue handũ ha ndũũre muoyo.”+
4 Nake Jehova akĩmũũria atĩrĩ: “Hihi nĩ wagĩrĩirũo kũrakara ũguo?”
5 Jona agĩcoka agĩthiĩ nja ya itũũra rĩu agĩikara thĩ mwena wa irathĩro warĩo. Agĩĩthondekera gĩthũnũ hau na agĩikara thĩ kĩĩruru-inĩ gĩakĩo nĩguo one ũrĩa itũũra rĩu rĩgwĩkwo.+ 6 Nake Jehova Ngai agĩtũma hakũre mũũngũ* igũrũ rĩa hau Jona aarĩ, nĩguo hagĩe na kĩĩruru kĩmũhumbĩre mũtwe na aigue omĩrĩirio. Nake Jona agĩkena mũno nĩ ũndũ wa mũũngũ ũcio.
7 No mũthenya ũyũ ũngĩ, Ngai ũrĩa wa ma agĩtũma kĩgunyũ rũcinĩ tene gĩkĩrĩa mũũngũ ũcio, naguo ũkĩũma. 8 Hĩndĩ ĩrĩa riũa rĩaambĩrĩirie kwara, ningĩ Ngai agĩtũma rũhuho rũhiũ rwa mwena wa irathĩro, narĩo riũa rĩgĩcina Jona mũtwe nginya akĩũrũo nĩ hinya. Nake aaikaraga akĩhoyaga akue na akoiga ũũ, “Nĩ kaba ngue handũ ha ndũũre muoyo.”+
9 Ngai akĩũria Jona atĩrĩ: “Hihi nĩ wagĩrĩirũo kũrakara ũguo nĩ ũndũ wa mũũngũ ũcio?”+
Nake akĩmũcokeria: “Ĩĩ nĩ njagĩrĩirũo kũrakara mũno nginya ngerirĩria gũkua.” 10 No Jehova akĩmwĩra: “Ũraigua ũũru nĩ ũndũ wa mũũngũ ũcio, na gũtirĩ wĩra ũraũrutĩire, o na tiwe ũraũkũrĩtie; ũrakũrire na ũtukũ ũmwe ũracoka ũrathira na ũtukũ ũmwe. 11 Githĩ o na niĩ ndiagĩrĩirũo kũiguĩra Nineve tha, itũũra rĩu inene,+ o rĩu rĩikaraga andũ makĩria ma 120,000 arĩa matakũũranaga wega na ũũru,* o hamwe na nyamũ ciao nyingĩ?”+
Rĩĩtwa rĩu riugĩte “Ndutura.”
Kana “mũthathaiya wa.”
Kana “nĩ ũndũ wa muoyo wa mũndũ ũyũ!”
Kana “Sheoli,” ũguo nĩ kuuga, mbĩrĩra ya mũhaano kũrĩa akuũ makomete. Rora Ũthathaũri wa Ciugo.
Ũkk., “nda.”
Kana hihi, “wĩhokeku wao.”
Ũkk., “itũũra inene harĩ Ngai.”
Kana “mũtugi.”
Kana hihi, “mũbarĩki.”
Kana “matakũũranaga guoko kwao kwa ũrĩo na kwa ũmotho.”