HIHI ŨRĨ WAMENYA?

Nĩ kĩĩ gĩatũmaga eki-naĩ makĩũragwo moinwo magũrũ?

Maandĩko ma Injiri magĩtaarĩria ũhoro wa kũũragwo kwa Jesu hamwe na eki-naĩ eerĩ, macuurĩtio mĩtĩ igũrũ, moigaga ũũ: “Ayahudi magĩkĩhoya Pilato oige andũ acio aambe moinwo magũrũ, ciimba irutwo cieherio.”—Johana 19:31.

Ayahudi maathĩtwo atĩ mwĩki-naĩ angĩacuuririo mũtĩ igũrũ, mwĩrĩ wake “ndũkanaraare mũtĩ-inĩ ũcio igũrũ ũtukũ ũcio wothe.” (Gũcokerithia Maathani 21:22, 23) Kwĩrĩkanaga atĩ Ayahudi maarũmagĩrĩra watho o ũcio nginya harĩ arĩa maacuuragio mũtĩ igũrũ nĩ Aroma. Moinaga eki-naĩ magũrũ nĩguo makue narua, na nĩ ũndũ ũcio makahota kũmathika mbere ya Thabatũ kwambĩrĩria riũa rĩgĩthũa.

Nĩguo mũndũ acuurio, aahũragĩrĩrũo mĩcumarĩ moko na magũrũ mũtĩ-inĩ. Mũtĩ ũcio warũgamio, agatigwo acunjurĩte mĩcumarĩ-inĩ ĩyo arĩ na ruo rũingĩ. Nĩguo ahote kũhuhia, aageragia kwĩyoya na igũrũ na magũrũ. No magũrũ make mangĩoinirũo, ndangĩahotire kwĩyoya, na nĩ ũndũ ũcio, agakua narua nĩ ũndũ wa kwaga rĩera.

Ũrĩa igũtha ciahũthagĩrũo tene mbaara-inĩ

Daudi aahũthĩrire kĩgũtha kũũraga Goliathu. Na no kũhoteke eerutire gũkĩhũthĩra hĩndĩ ĩrĩa aarĩithagia arĩ kahĩĩ.—1 Samueli 17:40-50.

Nĩ kũrĩ mbica nyingĩ cia tene cionanagia Aashuri na Amisiri makĩhũthĩra igũtha. Kĩgũtha gĩakoragwo kĩrĩ karũa kana gatambaya gathondeketwo ta kamũhuko, na gakohererũo tũmĩkwa twĩrĩ mwena na mwena. Kamũhuko kau nĩko mũndũ eekagĩra ihiga inyoroku kana rĩa gĩthiũrũrĩ, rĩa wariĩ wa kuuma inji igĩrĩ nginya ithatũ na ũritũ wa gramu 250. Aahiũragĩria kĩgũtha kĩu igũrũ rĩa mũtwe, agacoka akarekia kamũkwa kamwe, nĩguo ihiga rĩthiĩ na hinya mũingĩ na rĩgũthe harĩa arenda.

Andũ arĩa menjaga indo mabũrũri-inĩ marĩa mathiũrũrũkĩirie Isiraeli, nĩ monete igũtha nyingĩ mũno iria ciahũthagĩrũo mbaara-inĩ mahinda ma tene. Arũi a mbaara arĩa maarĩ na ũmenyeru, nĩ mangĩaikirie ihiga na rĩthiĩ na ihenya rĩa kilomita 160 nginya 240 harĩ ithaa. Athomi amwe matiĩtĩkanagĩria nĩ kĩĩ kĩrĩ ũgwati gatagatĩ-inĩ ga kĩgũtha na ũta, no ũũma nĩ atĩ, kĩgũtha nĩ ũgwati.—Atiirĩrĩri Bũrũri 20:16.