Tũcunjĩ twa Thakame na Njĩra cia Ũrigitani

Indo iria irutagwo thĩinĩ wa thakame. Indo icio irutagwo kuuma kũrĩ icunjĩ iria nene cia thakame—icunjĩ icio nĩ hengereca ndune (red cells), hengereca njerũ (white cells), hengereca cia kũgiria thakame kuura (platelets), na gĩcunjĩ gĩa thakame kĩhaana maĩ (plasma). Kwa ngerekano-rĩ, tũhengereca tũtune tũkoragwo na kĩndũ gĩtagwo hemoglobin. Ndawa imwe iria ithondekagwo na hemoglobin ĩrutĩtwo thĩinĩ wa andũ kana nyamũ cianahũthĩrũo gũthondeka andũ marĩ na mũrimũ wa kwaga thakame kana arĩa moira thakame mũno.

Gĩcunjĩ gĩa thakame kĩhaana maĩ (plasma)—kĩrĩa gĩcunjĩ kĩa 90 harĩ igana gĩakĩo gĩkoragwo kĩrĩ maĩ—gĩkuuaga indo nyingĩ cia gũteithia mwĩrĩ o hamwe na cumbĩ, cukari na irio ingĩ. Plasma ningĩ nĩ ĩkuuaga indo cia gũteithia thakame ĩtige kuura, na cia kũrũa na mĩrimũ na ĩgakuua indo ingĩ. Mũndũ angĩkorũo anyitĩtwo nĩ mũrimũ mũna-rĩ, mandagĩtarĩ maahota kuuga athecwo cindano ya gamma globulin ĩrĩa ĩthondekagwo na indo irutĩtwo thĩinĩ wa plasma ya andũ arĩa marĩ na hinya wa kũhũrana na mũrimũ ũcio. Tũhengereca twerũ twa thakame no tũrutwo indo cia gũthondeka ndawa ihũthagĩrũo gũthondeka mĩrimũ ta kansa.

Hihi Akristiano nĩ magĩrĩirũo gwĩtĩkĩra ndawa irĩ na indo irutĩtwo thĩinĩ wa thakame? Bibilia ndĩtwĩraga ũrĩa tũgwĩka ũndũ wĩgiĩ tũindo tũnini tũrutĩtwo thĩinĩ wa thakame, kwoguo no mũhaka o Mũkristiano atue itua rĩake akĩhũthĩra thamiri mbere ya Ngai. Andũ amwe no marege kĩndũ o gĩothe kĩrutĩtwo thĩinĩ wa thakame, moige atĩ Watho wa Ngai kũrĩ Aisiraeli woigĩte atĩ thakame yothe ĩrutĩtwo harĩ nyamũ ‘ĩitagwo thĩ.’ (Gũcokerithia Maathani 12:22-24) Angĩ nao o na gũtuĩka matiĩtĩkagĩra gwĩkĩrũo thakame kana icunjĩ iria nene cia thakame-rĩ, no metĩkĩre ũrigitani ũrahũthĩra indo irutĩtwo thĩinĩ wa thakame. Maahota kuuga atĩ tũcunjĩ ta tũu tũrutĩtwo thĩinĩ wa thakame nĩ tũtigĩte kũrũgamĩrĩra muoyo wa kĩũmbe kĩrĩa kĩarutirũo thakame ĩyo.

Rĩrĩa ũratua matua megiĩ tũcunjĩ tũrutĩtwo thĩinĩ wa thakame-rĩ, ta wĩcirie ũhoro wa ciũria ici: Hihi nĩ njũĩ atĩ kũrega tũcunjĩ tuothe tũrutĩtwo thĩinĩ wa thakame nĩ kuuga atĩ ndigwĩtĩkĩra ndawa imwe iria iteithagia mwĩrĩ kũrũa na mũrimũ kana cia gũteithia thakame ĩtige kuura? Hihi no hote gũtaarĩria ndagĩtarĩ kĩrĩa kĩratũma ndege kana njĩtĩkĩre indo imwe iria irutĩtwo thĩinĩ wa thakame?

Njĩra cia ũrigitani. Ici nĩ hamwe na gũtwekia thakame (hemodilution) na kũhonokia thakame (cell salvage) Thĩinĩ wa njĩra ĩyo ya gũtwekia thakame-rĩ, thakame ĩrutagwo, na mũndũ agekĩrũo maĩ ma mwanya, thutha-inĩ thakame ĩyo ĩgacokio mwĩrĩ. Kũhonokia thakame nakuo nĩ kwanĩrĩria thakame ĩrĩa ĩroira mũndũ agĩthĩnjwo na ĩgacokio thĩinĩ wa mwĩrĩ. Thakame ĩyo yanagĩrĩrio, ĩgacungwo kana gũthambio, ĩgacoka ĩgacokio thĩinĩ wa mwĩrĩ wa mũrũaru. Tondũ njĩra cia kũhũthĩra ũrigitani ũcio iringanaga na ndagĩtarĩ-rĩ, Mũkristiano agĩrĩirũo kũũria ndagĩtarĩ wake njĩra ĩrĩa arenda kũhũthĩra.

Rĩrĩa ũratua itua igũrũ rĩgiĩ mĩthemba ĩyo ya ũrigitani-rĩ, wĩyũrie ũũ: ‘Akorũo thakame yakwa nĩ ĩkuonererio njĩra ĩngĩ nja ya mwĩrĩ wakwa na hihi o na ĩrũgamio gũthiũrũrũka gwa kahinda-rĩ, hihi thamiri yakwa nĩ ĩkũnjĩtĩkĩria nyone thakame ĩyo ta arĩ o mwĩrĩ wakwa, na kwoguo ndĩkabatare ‘gũitwo thĩ’? (Gũcokerithia Maathani 12:23, 24) Hihi thamiri yakwa ĩmenyeretio nĩ Bibilia nĩ ĩgũtangĩka angĩkorũo hihi rĩrĩa ndĩrathondekwo thakame yakwa nĩ ĩkũrutwo, ĩkĩrũo ndawa, ĩcoke ĩcokio mwĩrĩ-inĩ wakwa? Hihi nĩ ndĩramenya atĩ kũrega njĩra ciothe cia ũrigitani ciĩgiĩ thakame yakwa nĩ kuuga atĩ ndingĩtĩkĩra o na gũthimwo thakame, gũthambio thakame, kana macini ya kũhũra thakame?’

Mũkristiano no mũhaka etuĩre we mwene ũrĩa thakame yake ĩkũhũthĩrũo hĩndĩ ĩrĩa arathondekwo. Noguo o na hĩndĩ ĩrĩa arenda gũthimwo thakame na njĩra cia kĩĩrĩu iria mũndũ arutagwo thakame nini, hihi ĩgekĩrũo ndawa, na ĩgacokio mwĩrĩ.