GĨCUNJĨ GĨA 8
Ingĩgĩa Arata Ega Atĩa?
“Rĩrĩa ndĩ mũrakaru, nyendaga mũndũ ingĩra ũrĩa ndĩraigua. Rĩrĩa ndĩ na kĩeha, nyendaga mũndũ ũkũnjĩra maũndũ nĩ mekwagĩra. Rĩrĩa ndĩ mũkenu, nyendaga mũndũ tũngĩkenanĩra nake. Harĩ niĩ, arata nĩ a bata mũno.”—Brittany.
Rĩrĩa warĩ mwana, nĩ wabataraga ciana ingĩ cia gũthaaka nacio. Nĩ wacibataraga nĩguo ndũgakorũo na ihooru. Ciana nini ibataraga arata ingĩthaka nacio no matinĩnja mabataraga arata mangĩteithania nao na mamatiirĩrĩre.
Makĩria ma ũguo, Bibilia yugaga atĩ “mũrata wa ma onanagia wendo hingo ciothe, na aciarĩtwo atuĩke mũrũ wa nyina na mũndũ hĩndĩ ya mĩtangĩko.” (Thimo 17:17) No kũhoteke atĩ mũrata wa mũthemba ta ũcio nĩ ngũrani na mũrata ũrĩa mwathaakaga nake rĩrĩa warĩ mũnini!
Ũrĩa kũrĩ: O ũrĩa ũrathiĩ na mbere gũkũra, ũrabatara arata
1. marĩ na ngumo njega
2. marũmagĩrĩra ithimi cia igũrũ cia mĩtugo
3. marĩ na ũgucania mwega harĩ wee
Kĩũria: Ũngĩgĩa atĩa na arata mahaana ũguo? Reke tũthuthurie ũndũ ũmwe thutha wa ũrĩa ũngĩ.
Ũndũ wa #1—Ngumo Njega
Maũndũ marĩa wagĩrĩirũo kũmenya. To mũndũ wothe ugaga atĩ nĩ mũrata waku ũkoragwo arĩ mũrata wa ma. O na Bibilia nĩ yugaga atĩ “nĩ kũrĩ arata makoragwo mehaarĩirie kũhehenjana.” (Thimo 18:24) Hihi ũcio nĩ ũhoro wa ma? Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Hihi nĩ ũrĩ wona mũndũ ũretua mũrata waku no arenda gũkũhũthĩra? Kana ũrera andũ maũndũ moru makwĩgiĩ kana ũratheremia mũhuhu mũũru ũkwĩgiĩ? Ũndũ ta ũcio no ũtũme wage kũmwĩhoka.a Ririkanaga atĩ gũkorũo na arata ega nĩ gwa bata gũkĩra gũkorũo na arata aingĩ!
Ũrĩa ũngĩka. Thuura arata me na ngumo njega ũngĩĩgerekania nao.
“Andũ othe maragia wega ũhoro-inĩ wĩgiĩ mũrata wakwa Fiona. O na niĩ no nyende andũ maragie maũndũ mega mangoniĩ. No nyende gũkorũo na ngumo njega o take. Harĩ niĩ ũcio nĩ ũndũ ũngucagĩrĩria.”—Yvette, mĩaka 17.
Geria gwĩka ũũ.
1. Thoma Agalatia 5:22, 23.
2. Wĩyũrie ũũ: ‘Hihi arata akwa nĩ monanagia ngumo ta iria ikoragwo irĩ “maciaro ma roho”?’
3. Andĩka haha mũhuro marĩĩtwa ma arata aku a hakuhĩ. O harĩ ũmwe wao, andĩka ngumo yake, njega kana njũru, ĩrĩa oĩkaine mũno nayo.
Rĩĩtwa
․․․․․
Ngumo
․․․․․
Ũtaaro: Angĩkorũo no ngumo ciao njũru iroka meciria-inĩ maku, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mwega gũcenjia arata ta acio!
Ũndũ wa #2—Ithimi cia Igũrũ cia Mĩtugo
Maũndũ marĩa wagĩrĩirũo kũmenya. Ũngĩkorũo wĩrirĩirie mũno kũgĩa na mũrata noguo ũngĩkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ gũthuura mũrata ũtarĩ mwega. Bibilia yugaga ũũ: “Mũndũ ũrĩa ũthiaga thiritũ na irimũ nĩ arĩonaga ũũru.” (Thimo 13:20) Kiugo “irimũ” gĩtironania andũ arĩa matanyitaga gĩthomo wega kana matarĩ na ũũgĩ wa maũndũ. No kĩrarĩrĩria andũ arĩa matathikagĩrĩria ũtaaro mwega na handũ ha ũguo magathuura gwĩka maũndũ moru. Ndũrabatara arata ta acio!
Ũrĩa ũngĩka. Thuuraga arata aku na ũũgĩ, handũ ha gwĩtĩkĩra mũndũ o wothe atuĩke mũrata waku ũtambĩte kũrora nĩ mũndũ wa mũthemba ũrĩkũ. (Thaburi 26:4) Nĩ wagĩrĩirũo kuona “ngũrani gatagatĩ ka mũndũ mũthingu na mũndũ mwaganu, gatagatĩ ka ũrĩa ũtungatagĩra Ngai na ũrĩa ũtamũtungatagĩra.”—Malaki 3:18.
“Nĩ njokagĩria aciari akwa ngatho nĩ ũndũ wa kũndeithĩrĩria kũgĩa na arata a riika rĩakwa arĩa marathiĩ na mbere wega kĩĩroho.”—Christopher, mĩaka 13.
Cokia ciũria ici:
Rĩrĩa twĩ na arata akwa-rĩ, hihi nĩ njiguaga guoya atĩ nĩ mekũndindĩkĩrĩria gwĩka maũndũ njũĩ matiagĩrĩire?
□ Ĩĩ
□ Aca
Hihi nĩ ndĩtigagĩra atĩ aciari akwa mahota kwaga gũkenio nĩ arata akwa mangĩmamenya?
□ Ĩĩ
□ Aca
Ũtaaro: Angĩkorũo nĩ wacokia ĩĩ harĩ ciũria icio irĩ hau rũgongo, etha arata marĩ na ithimi cia igũrũ cia mĩtugo, arĩa merutanagĩria gũkenia Ngai.
Ũndũ wa #3—Ũgucania Mwega
Maũndũ marĩa wagĩrĩirũo kũmenya. Bibilia yugaga: “Thiritũ njũru nĩ ithũkagia mĩtugo mĩega.” (1 Akorintho 15:33) Mũirĩtu ũmwe wĩtagwo Lauren augaga: “Arĩa tũthomaga nao meetĩkagĩra tũceere nao angĩkorũo tu nĩ ndĩreka ũrĩa maranjĩra njĩke. Ndaiguaga ndĩ na ihooru, kwoguo ngĩtua itua rĩa gwĩka tao nĩgetha njĩtĩkĩrĩke nĩo.” Lauren nĩ aamenyire atĩ waikũrũkia ithimi ciaku ihaanane na ciao, ũgũkorũo ũhaana ta kadori karĩa kahiũragio o ũrĩa mũndũ arenda. Ũrabatara arata ega gũkĩra acio!
Ũrĩa ũngĩka. Tinia ũrata na andũ arĩa magũtindĩkagĩrĩria kũhaana tao. Wona weka ũguo nĩ ũgũkorũo na arata anini no nĩ ũkũhota gũthuura arata arĩa megũgũteithia gũtuĩka mũndũ mwega makĩria.—Aroma 12:2.
“Mũrata wakwa wa hakuhĩ wĩtagwo Clint nĩ ahotaga gũtua matua mega na akahota gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa andũ arĩa angĩ maraigua, na nĩ ũndũ ũcio nĩ anjĩkĩraga ngoro mũno.”—Jason, mĩaka 21.
Wĩyũrie ciũria ici:
Hihi nĩ njenjagia mwĩhumbĩre wakwa, mwarĩrie wakwa, kana ngeka mĩtugo ĩtagĩrĩire nĩguo ngenie arata akwa?
□ Ĩĩ
□ Aca
Hihi nĩ thiaga kũndũ gũtagĩrĩire no getha tu ngenie arata akwa?
□ Ĩĩ
□ Aca
Ũtaaro: Angĩkorũo nĩ wacokia ĩĩ harĩ ciũria icio irĩ hau rũgongo, hoya ũteithio kũrĩ aciari aku kana harĩ mũndũ ũngĩ mũgima. Angĩkorũo wĩ Mũira wa Jehova, no ũthiĩ kũrĩ mũthuri ũmwe wa kĩũngano ũmũmenyithie atĩ no wende ũteithio wa gũthuura arata mangĩgũteithia gũtuĩka mũndũ mwega makĩria.
THOMA ŨHORO ŨYŨ MAKĨRIA THĨINĨ WA MBUKU YA 2, GĨCUNJĨ GĨA 9
[Kohoro ka magũrũ-inĩ]
a Hatarĩ nganja, gũtirĩ mũndũ ũtahĩtagia. (Aroma 3:23) Kwoguo rĩrĩa mũrata waku akũhĩtĩria na ahera kuuma ngoro, ririkanaga atĩ “wendo nĩ ũhumbagĩra mehia maingĩ.”—1 Petero 4:8.
MAANDĨKO MA MŨTHINGI
“Nĩ kũrĩ mũrata ũnyitanaga na mũndũ gũkĩra mũrũ wa nyina.”—Thimo 18:24.
GERIA ŨŨ
Wĩrutanĩrie gwĩkaga maũndũ marĩa magĩrĩire na nĩ ũrĩkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kũgĩa na arata arĩa marerutanĩria gwĩka o tawe. Acio nĩo arata arĩa ega biũ!
HIHI NĨ ŨĨ . . . ?
Ngai ndarĩ mũthutũkanio, no nĩ aroraga mũno rĩrĩa arathuura mũndũ ũrĩa egwĩtĩkĩra atuĩke ‘mũgeni hema-inĩ yake.’—Thaburi 15:1-5.
ŨRĨA INGĨKA
Nĩguo ngĩe na arata ega, ngwĩka ũũ ․․․․․
Andũ amwe akũrũ kũngĩra arĩa ingĩenda kũmamenya wega makĩria nĩ ․․․․․
Ũndũ ũrĩa ingĩenda kũria aciari akwa wĩgiĩ ũndũ ũyũ nĩ ․․․․․
ŨGWĨCIRIA ATĨA?
● Nĩ ngumo irĩkũ ũngĩona irĩ cia bata makĩria harĩ mũrata, na nĩkĩ?
● Nĩ ngumo irĩkũ ũrabatara kũrutĩra wĩra nĩguo ũkorũo ũrĩ mũrata mwega makĩria?
[Mbica]
Rĩrĩa aciari akwa maanganirie ũrata wa gĩkundi kĩmwe ndaceeraga nakĩo, ndiakenire tondũ acio nĩo ndendaga makorũo marĩ arata akwa. O na kũrĩ ũguo, ũtaaro wa aciari akwa warĩ mwega. Rĩrĩa ndahingũkire maitho, nĩ ndataũkĩirũo atĩ nĩ kwarĩ na arata angĩ aingĩ ega makĩria.’’—Cole
[Gathandũkũ]
Geria gwĩka maũndũ maya
Aria na aciari aku maũndũ megiĩ ũrata. Morie maarĩ na arata a mũthemba ũrĩkũ rĩrĩa maaiganaga tawe. Hihi nĩ meriraga nĩ ũndũ wa arata arĩa maathuurĩte? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, meriraga nĩkĩ? Morie ũrĩa ũngĩĩthema mathĩna mamwe maagereire.
Menyithania arata aku kũrĩ aciari aku. Angĩkorũo nĩ ũretigĩra, wĩyũrie, ‘Ndĩretigĩra nĩkĩ?’ Hihi nĩ harĩ maũndũ megiĩ arata aku ũĩ aciari aku matingĩkenio nĩmo? Angĩkorũo nĩguo, no ũbatare kũrora na ũũgĩ arĩa ũratua arata aku.
Tuĩka mũthikĩrĩria mwega. Onagia arata aku atĩ nĩ ũramarũmbũiya.—Afilipi 2:4.
Ohanagĩra. Ririkanaga atĩ tũtirĩ akinyanĩru. “Ithuothe nĩ tũhĩngagwo maita maingĩ.”—Jakubu 3:2.
Heaga arata aku mweke wa gũkorũo na mahinda mao marĩ oiki. Mũtirabatara gũtindaga hamwe na mũrata waku mahinda mothe. Arata a ma nĩ marĩkoragwo ho rĩrĩa ũramabatara.—Kohelethu 4:9, 10.
[Mbica]
Waikũrũkia ithimi ciaku ihaanane na cia andũ angĩ nĩguo wĩtĩkĩrĩke nĩo, ũgũkorũo ũhaana ta kadori karĩa kahiũragio o ũrĩa mũndũ arenda