GĨCUNJĨ KĨA 1
Ngai Nũũ?
1, 2. Nĩ ciũria irĩkũ kaingĩ andũ meyũragia?
CIANA nĩ ciũragia ciũria nyingĩ. No ũcitaarĩrie ũndũ mũna, no kaingĩ icokaga igakũũria, ‘Nĩkĩ?’ O na wacicokeria no ikũũrie ũũ: ‘No nĩkĩ?’
2 Gũtekũmakania kana tũrĩ ethĩ kana akũrũ, ithuothe nĩ twĩyũragia ciũria. Nĩ twĩyũragia ciũria ciĩgiĩ kĩrĩa tũkũrĩa, kĩrĩa tũkwĩhumba, kana indo iria tũkũgũra. Kana tũkeyũria ciũria cia bata ciĩgiĩ ũtũũro na mahinda marĩa mokĩte. Ĩndĩ tũngĩaga kuona macokio mega ma ciũria citũ, kwahoteka no tũtige gwetha macokio.
3. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ aingĩ mecirie atĩ matingĩona macokio ma ciũria cia bata iria meyũragia?
3 Hihi Bibilia nĩ ĩkoragwo na macokio ma ciũria cia bata iria twĩyũragia? Andũ amwe no mone nĩ ĩkoragwo na macokio, ĩndĩ makona ĩrĩ nditũ mũno gũtaũkĩrũo nĩyo. Kwahoteka meciragia atĩ no arutani kana atongoria a ndini mangĩmacokeria ciũria ciao. Angĩ nao nĩ maiguaga thoni kũũria ciũria nĩguo matikoneke atĩ matiũĩ. Wee wonaga atĩa?
4, 5. Nĩ ciũria irĩkũ cia bata wĩyũragia? Wagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gũcaria macokio ma ciũria icio nĩkĩ?
4 Kwahoteka no wende kũmenya macokio ma ciũria ta: Muoroto wa ũtũũro nĩ ũrĩkũ? Gũgaathiĩ atĩa harĩ niĩ ndakua? Ngai ahaana atĩa? Jesu, ũrĩa warĩ Mũrutani wĩ ngumo, ooigire ũũ: “Thiĩi na mbere kũhoya, na nĩ mũkũheo; thiĩi na mbere gũcaria, na nĩ mũkuona; thiĩi na mbere kũringaringa, na nĩ mũkũhingũrĩrũo.” (Mathayo 7:7) Ndũgatige gũcaria nginya wone macokio ma kwĩhokeka.
5 Ma nĩ atĩ, ‘ũngĩthiĩ na mbere gũcaria,’ nĩ ũkuona macokio thĩinĩ wa Bibilia. (Thimo 2:1-5) Macokio mayo ti maritũ gũtaũkĩrũo nĩmo. Maũndũ marĩa ũkwĩruta nĩ megũtũma ũkorũo na ũtũũro ũrĩ na gĩkeno mahinda-inĩ maya na ũgĩe kĩĩrĩgĩrĩro kĩega kĩa mahinda mokĩte. Reke twarĩrĩrie kĩũria kĩmwe gĩthumbũraga andũ aingĩ.
HIHI NGAI NĨ ATŨRŨMBŨYAGIA?
6. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ amwe mecirie atĩ Ngai ndamarũmbũyagia?
6 Andũ aingĩ meciragia atĩ Ngai ndatũrũmbũyagia. Moigaga atĩ korũo Ngai nĩ atũrũmbũyagia, thĩ ĩngĩrĩ njega mũno. Thĩ ĩkoragwo na mbaara, rũmena, na mathĩna. Ningĩ andũ nĩ marwaraga, magathĩnĩka, na nĩ makuaga. Amwe meyũragia ũũ: ‘Angĩkorũo Ngai nĩ atũrũmbũyagia-rĩ, agaga kũgirĩrĩria maũndũ macio matikahaanĩke nĩkĩ?’
7. (a) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ atongoria a ndini marutaga andũ atĩ Ngai ndarĩ tha? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ ti Ngai ũtũmaga maũndũ moru mekĩke?
7 Rĩmwe atongoria a ndini nĩ matũmaga andũ mecirie atĩ Ngai ndarĩ tha. Rĩrĩa kwahaanĩka ũndũ mũũru moigaga atĩ nĩ wendi wa Ngai. Rĩrĩa moiga ũguo, makoragwo makĩonania nĩ Ngai ũratũmire ũndũ ũcio wĩkĩke. No Bibilia ĩrutanaga atĩ Ngai tiwe kĩhumo kĩa maũndũ moru. Jakubu 1:13 ĩtwĩraga atĩ ndageragia mũndũ o na ũrĩkũ na maũndũ moru. Yugaga ũũ: “Rĩrĩa mũndũ o wothe aragerio ndakoige: ‘Ndĩragerio nĩ Ngai.’ Nĩ gũkorũo Ngai ndangĩgerio na maũndũ moru, nake we mwene ndageragia mũndũ o na ũrĩkũ.” Ũguo nĩ kuuga atĩ o na akorũo Ngai ndagiragĩrĩria maũndũ moru mahaanĩke, tiwe ũtũmaga mahaanĩke. (Thoma Ayubu 34:10-12.) Reke twĩcirie ũhoro wa ngerekano ĩmwe.
8, 9. Nĩkĩ ti ũndũ wa kĩhooto gũcokereria Ngai mahĩtia nĩ ũndũ wa mathĩna maitũ? Heana ngerekano.
8 Ta wĩcirie ũhoro wa mwanake ũikaraga mũciĩ na aciari ake. Ithe nĩ amwendete mũno na nĩ amũrutĩte gũtuaga matua mega. No mwanake ũcio agatuĩka mũremi na akoima mũciĩ. Agathiĩ ageka maũndũ moru na akaingĩra thĩna-inĩ. Hihi no ũcokererie ithe mahĩtia atĩ tondũ ndaagirĩrĩirie mũrũwe kuuma mũciĩ? Aca. (Luka 15:11-13) Na njĩra o ta ĩyo, Ngai ndaagirĩrĩirie andũ rĩrĩa maathuurire kũrema na gwĩka maũndũ moru. Kwoguo hĩndĩ ĩrĩa kwahaanĩka ũndũ mũũru, twagĩrĩirũo kũririkanaga atĩ ti Ngai watũma ũhaanĩke. Ti ũndũ wa kĩhooto gũcokereria Ngai mahĩtia.
9 Ngai arĩ na gĩtũmi kĩega kĩrĩa gĩtũmĩte ndakagirĩrĩrie maũndũ moru mahaanĩke. Thĩinĩ wa Gĩcunjĩ gĩa 11 nĩ ũkeeruta ũrĩa Bibilia yugaga ũndũ-inĩ ũcio. No korũo na ma biũ atĩ Ngai nĩ atwendete na tiwe ũtũmaga tũgĩe na mathĩna. O na nowe tu ũngĩtũniinĩra mathĩna macio.—Isaia 33:2.
10. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ Ngai nĩ akeeheria maũndũ moru marĩa manekwo nĩ andũ?
10 Ngai nĩ mũtheru. (Isaia 6:3) Maũndũ marĩa mothe ekaga nĩ matheru na nĩ mega. Kwoguo no tũmwĩhoke. Andũ matikoragwo mahaana ũguo. Rĩmwe nĩ mekaga maũndũ moru. O na mũthamaki ũrĩa mwega biũ ndakoragwo na ũhoti wa gũthondeka maũndũ mothe moru marĩa andũ mekĩte. Gũtirĩ mũndũ ũrĩ hinya ta Ngai. No ahote kweheria maũndũ marĩa mothe moru manekwo nĩ andũ, na nĩ arĩmeheria. Nĩ akaaniina maũndũ mothe moru tene na tene.—Thoma Thaburi 37:9-11.
NGAI AIGUAGA ATĨA RĨRĨA ANDŨ MARATHĨNĨKA?
11. Ngai aiguaga atĩa rĩrĩa ũrathĩnĩka?
11 Ngai aiguaga atĩa nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa marekĩka thĩinĩ wa thĩ na marĩa ũragerera? Bibilia ĩrutanaga atĩ Ngai nĩ “endete kĩhooto.” (Thaburi 37:28) Kwoguo nĩ aroraga mũno maũndũ mothe, mega kana moru. Nĩ athũire kuona andũ magĩthĩnĩka. Bibilia yugaga atĩ nĩ ‘aaiguire ũũru ngoro’ rĩrĩa oonire thĩ ĩiyũire waganu mahinda-inĩ ma tene. (Kĩambĩrĩria 6:5, 6) Ngai ndagarũrũkĩte. (Malaki 3:6) Bibilia yugaga atĩ Ngai nĩ akũrũmbũyagia.—Thoma 1 Petero 5:7.
Bibilia ĩrutanaga atĩ Jehova nĩwe Mũũmbi wa igũrũ na thĩ ũrĩ wendo
12, 13. (a) Nĩ kĩĩ gĩtũmaga twende andũ arĩa angĩ na tũmarũmbũiye, na tũiguaga atĩa igũrũ rĩgiĩ mathĩna marĩa marĩ kuo thĩinĩ wa thĩ? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ Ngai nĩ arĩniina mathĩna mothe na maũndũ matarĩ ma kĩhooto?
12 Bibilia ningĩ nĩ yugaga atĩ Ngai aatũmbire na mũhianĩre wake. (Kĩambĩrĩria 1:26) Ũguo nĩ kuuga atĩ Ngai aatũmbire tũrĩ na ngumo njega o ta ciake. Kwoguo angĩkorũo nĩ ũiguaga ũũru wona andũ ega magĩthĩnĩka, no mũhaka akorũo Ngai aiguaga ũũru makĩria. Tũmenyaga ũguo atĩa?
13 Bibilia ĩtũrutaga atĩ “Ngai nĩ wendo.” (1 Johana 4:8) Ekaga maũndũ mothe atongoretio nĩ wendo. Kwoguo tũkoragwo na wendo tondũ Ngai nĩ arĩ wendo. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Korũo nĩ ũrĩ na ũhoti-rĩ, hihi no weherie mathĩna na maũndũ mothe matarĩ ma kĩhooto thĩinĩ wa thĩ? Hatarĩ nganja nĩguo ũngĩka tondũ nĩ wendete andũ. Ĩ nake Ngai? Nĩ arĩ ũhoti, na tondũ nĩ atwendete nĩ arĩniina mathĩna mothe na maũndũ matarĩ ma kĩhooto. Korũo na ma atĩ ciĩranĩro ciothe cia Ngai iria cionanĩtio kĩambĩrĩria-inĩ kĩa ibuku rĩrĩ nĩ ikaahinga. No nĩguo ũhote kwĩhoka ciĩranĩro icio, nĩ ũkũbatara kũmenya ũhoro wĩgiĩ Ngai makĩria.
NGAI NĨ ARENDA ŨMŨMENYE
Ũngĩenda mũndũ atuĩke mũrata waku, nĩ ũmwĩraga rĩĩtwa rĩaku. Ngai nĩ atwĩrĩte rĩĩtwa rĩake thĩinĩ wa Bibilia
14. Ngai etagwo atĩa, na tũmenyaga atĩa atĩ nĩ twagĩrĩirũo kũhũthagĩra rĩĩtwa rĩake?
14 Ũngĩenda mũndũ atuĩke mũrata waku-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ wambaga kũmwĩra? Nĩ rĩĩtwa rĩaku. Hihi Ngai nĩ arĩ rĩĩtwa? Ndini nyingĩ ciugaga etagwo Ngai kana Mwathani, no macio nĩ marĩĩtwa ma gĩtĩo ta “mũthamaki” kana “ngavana.” Ngai atwĩrĩte atĩ rĩĩtwa rĩake nĩ Jehova. Thaburi 83:18 yugaga ũũ: “Andũ nĩ mamenye atĩ wee, o wee wĩtagwo Jehova, wee wiki nowe Ũrĩa ũrĩ Igũrũ Mũno, igũrũ rĩa thĩ yothe.” Andĩki a Bibilia nĩ maahũthĩrire rĩĩtwa rĩa Ngai maita ngiri nyingĩ. Jehova nĩ endaga ũmenye rĩĩtwa rĩake na ũrĩhũthagĩre. Akwĩrĩte rĩĩtwa rĩake nĩguo ũtuĩke mũrata wake.
15. Rĩĩtwa Jehova riugĩte atĩa?
15 Nĩ harĩ ũrĩa rĩĩtwa rĩa Ngai, Jehova, riugĩte. Riugĩte atĩ no ahingie kĩĩranĩro o gĩothe angĩranĩra na akinyanĩrie muoroto wake. Gũtirĩ ũndũ ũngĩmũgirĩrĩria. No Jehova tu ũngĩagĩrĩra gũkorũo na rĩĩtwa rĩu.a
16, 17. Ciugo ici ciugĩte atĩa (a) “Mwene-Hinya-Wothe”? (b) “Mũthamaki wa tene na tene”? (c) “Mũũmbi”?
16 O ta ũrĩa tũgũthomete, Thaburi 83:18 yugaga ũũ igũrũ rĩgiĩ Jehova: “Wee wiki nowe Ũrĩa ũrĩ Igũrũ Mũno.” Ningĩ Kũguũrĩrio 15:3 yugaga ũũ: “Jehova Ngai, wee Mwene-Hinya-Wothe, mawĩra maku nĩ manene na ma magegania. Njĩra ciaku nĩ cia ũthingu na cia ma, o wee Mũthamaki wa tene na tene.” Ciugo “Mwene-Hinya-Wothe” ciugĩte atĩa? Ciugĩte atĩ Jehova nĩ arĩ hinya gũkĩra mũndũ ũngĩ o wothe igũrũ na thĩ. Nacio ciugo “Mũthamaki wa tene na tene” cionanagia atĩ atũũrĩte kuo. Thaburi 90:2 ĩtaaragĩria atĩ atũũrĩte kuo kuuma tene nginya tene. Na githĩ ũndũ ũcio ti wa kũgegania!
17 Jehova nowe tu Mũũmbi. Kũguũrĩrio 4:11 yugaga: “Wee Jehova Ngai witũ, nĩ wagĩrĩire kwamũkĩra riri na gĩtĩo o na hinya, nĩ gũkorũo nĩwe wombire indo ciothe, na tondũ wa wendi waku ikĩgĩa kuo na ikĩũmbwo.” Hatarĩ nganja, Jehova nĩwe wombire indo ciothe, ta araika, njata, matunda, mĩtĩ, na nyamũ.
HIHI NO ŨTUĨKE MŨRATA WA JEHOVA?
18. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ amwe mecirie atĩ matingĩtuĩka arata a Ngai? Bibilia yugaga atĩa ũndũ-inĩ ũcio?
18 Rĩrĩa andũ amwe mathoma ũhoro wĩgiĩ ngumo cia Jehova, nĩ metigagĩra na makeyũria, ‘Tondũ Ngai nĩ arĩ hinya mũingĩ, nĩ mũtũũgĩru, na aikaraga kũraihu mũno na ithuĩ-rĩ, hihi no atindanĩre na niĩ?’ No hihi ũguo nĩguo Ngai endaga twĩcirie? Aca. Jehova nĩ endaga gũkorũo hakuhĩ na ithuĩ. Bibilia yugaga atĩ Ngai “ndarĩ haraya na o ũmwe witũ.” (Atũmwo 17:27) Ngai endaga ũmũkuhĩrĩrie, na nĩ eranĩire atĩ ‘nake nĩ egũgũkuhĩrĩria.’—Jakubu 4:8.
19. (a) Ũngĩka atĩa nĩguo ũtuĩke mũrata wa Ngai? (b) Nĩ ngumo irĩkũ cia Jehova wendete mũno?
19 Ũngĩka atĩa nĩguo ũtuĩke mũrata wa Ngai? Jesu ooigire ũũ: “Naguo muoyo wa tene na tene nĩ atĩrĩ, nĩ makũmenye wee Ngai ũrĩa ũmwe wa ma, na mamenye ũrĩa watũmire, nĩwe Jesu Kristo.” (Johana 17:3) Thiĩ na mbere kwĩruta na nĩ ũkũmenya Jehova na Jesu wega, ũndũ ũrĩa ũngĩtũma ũkaaheo muoyo wa tene na tene. Kwa ngerekano, nĩ twĩrutĩte atĩ “Ngai nĩ wendo.” (1 Johana 4:16) No ningĩ nĩ arĩ ngumo ingĩ nyingĩ njega. Bibilia ĩtwĩraga atĩ Jehova nĩ “mũigua tha na mũcayanĩri, ndahiũhaga kũrakara na nĩ aiyũirũo nĩ wendo mwĩhokeku na ũhoro wa ma.” (Thama 34:6) Jehova nĩ ‘mwega na akoragwo ehaarĩirie kuohanĩra.’ (Thaburi 86:5) Ngai nĩ arĩ wetereri na nĩ mwĩhokeku. (2 Petero 3:9; Kũguũrĩrio 15:4) O ũrĩa ũgũthiĩ na mbere gũthoma Bibilia, noguo ũkwĩruta maũndũ maingĩ makĩria megiĩ ngumo ciake.
20-22. (a) Tũngĩkuhĩrĩria Ngai atĩa angĩkorũo tũtingĩmuona? (b) Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa andũ amwe mangĩenda ũtige kwĩruta Bibilia?
20 Ũngĩhota atĩa gũkuhĩrĩria Ngai angĩkorũo ndũngĩhota kũmuona? (Johana 1:18; 4:24; 1 Timotheo 1:17) Rĩrĩa wathoma ũhoro wĩgiĩ Jehova Bibilia-inĩ, nĩ ũmũmenyaga wega. (Thaburi 27:4; Aroma 1:20) O ũrĩa ũgũthiĩ na mbere kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova, noguo ũgũthiĩ na mbere kũmwenda makĩria na kũmũkuhĩrĩria.
Mũciari nĩ endete ciana ciake, ĩndĩ Ithe witũ wa igũrũ atwendete o na makĩria
21 Nĩ ũgũtaũkĩrũo atĩ Jehova nĩ Ithe witũ. (Mathayo 6:9) Nĩ atũheete muoyo na nĩ endaga tũkorũo na ũtũũro mwega. Ũguo noguo mũciari ũrĩ wendo angĩendera ciana ciake. (Thaburi 36:9) Bibilia yonanagia atĩ no ũtuĩke mũrata wa Jehova. (Jakubu 2:23) Ta wĩcirie ũndũ ũcio. Jehova Mũũmbi wa igũrũ na thĩ arenda ũtuĩke mũrata wake!
22 Andũ amwe no mende ũtige kwĩruta Bibilia. Mahota kuona ta ũgũcenjia ndini. No ndũkareke mũndũ o na ũrĩkũ akũgirĩrĩrie gũtuĩka mũrata wa Jehova. Nĩwe Mũrata ũrĩa mwega biũ ũngĩkorũo nake.
23, 24. (a) Wagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kũũria ciũria nĩkĩ? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũkwarĩrĩria thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?
23 O ũrĩa ũreruta Bibilia, nĩ harĩ maũndũ mamwe ũtarĩtaũkagĩrũo nĩmo. Ndũkaigue thoni kũũria ciũria kana kũhoya ũteithio. Jesu ooigire atĩ twagĩrĩirũo gũkorũo tũrĩ enyihia ta twana. (Mathayo 18:2-4) Na ciana nĩ ciũragia ciũria nyingĩ. Ngai nĩ endaga wone macokio. Kwoguo wĩrute Bibilia na kĩyo nĩguo ũtigĩrĩre atĩ maũndũ marĩa ũreruta nĩ ma ma.—Thoma Atũmwo 17:11.
24 Njĩra ĩrĩa njega biũ ya kũmenya ũhoro wĩgiĩ Jehova nĩ kwĩruta Bibilia. Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkwarĩrĩria kĩrĩa gĩtũmaga Bibilia ĩkorũo ĩrĩ ngũrani na mabuku marĩa mangĩ.
a Angĩkorũo Bibilia yaku ndĩrĩ na rĩĩtwa Jehova, kana angĩkorũo no wende kũmenya makĩria ũrĩa rĩĩtwa rĩu riugĩte na ũrĩa rĩtamũkagwo, rora Kohoro ka 1 Mũico-inĩ wa Ibuku.