GĨCUNJĨ GĨA 11
Mathĩna Maingĩhĩte Ũguo Nĩkĩ?
1, 2. Nĩ ũndũ ũrĩkũ andũ aingĩ meyũragia?
O MŨTHENYA nĩ tũiguaga maũndũ maingĩ moru marekĩka thĩinĩ wa thĩ. Kwa ngerekano, twanaigua tsunami ĩthũkangĩtie itũũra igima, mĩkora ĩtharĩkĩire kanitha na ĩgatiga yoraga andũ na arĩa angĩ makagurario, kana mũtumia akuĩte nĩ ũndũ wa kansa na agatiga ciana ithano.
2 Rĩrĩa maũndũ ta macio mekĩka, andũ aingĩ nĩ meyũragia ũũ: “Maũndũ maya marekĩka nĩkĩ?” Nĩ meyũragia kĩrĩa gĩtũmĩte thĩ ĩiyũre mathĩna na rũmena. Hihi wee nĩ ũrĩ weyũria kĩũria kĩu?
3, 4. (a) Nĩ ciũria irĩkũ Habakuku ooririe? (b) Jehova aamũcokeirie atĩa?
3 Thĩinĩ wa Bibilia, nĩ twĩrutaga atĩ o na andũ maarĩ na wĩtĩkio mũrũmu harĩ Ngai nĩ meeyũririe ciũria ta icio. Kwa ngerekano, mũnabii Habakuku ooririe Jehova ũũ: “Nĩ kĩĩ gĩtũmaga ũreke ndĩyonere maũndũ moru? Na nĩ kĩĩ gĩtũmaga ũkirĩrĩrie ũhinyanĩrĩria? Nĩ kĩĩ gĩtũmaga mwanangĩko na ũhinya ikorũo mbere yakwa? Na nĩ kĩĩ gĩtũmaga ngucanio na ngũĩ cingĩhe?”—Habakuku 1:3.
4 Thĩinĩ wa Habakuku 2:2, 3, nĩ tũthomaga macokio ma Jehova megiĩ ciũria cia Habakuku na kĩĩranĩro gĩake gĩa kũrũnga maũndũ macio. Jehova nĩ endete andũ mũno. Bibilia yugaga ũũ: “Nĩ amũrũmbũyagia.” (1 Petero 5:7) Ngai nĩ athũire kuona andũ magĩthĩnĩka o na gũkĩra ũrĩa ithuĩ tũthũire. (Isaia 55:8, 9) Nĩ ũndũ ũcio, reke twarĩrĩrie kĩũria gĩkĩ, Mathĩna maingĩhĩte ũguo nĩkĩ thĩinĩ wa thĩ?
MATHĨNA MAINGĨHĨTE ŨGUO NĨKĨ?
5. Arutani aingĩ a ndini moigaga atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ mathĩna? Bibilia ĩrutanaga atĩa?
5 Ahunjia, atongoria, na arutani a ndini kaingĩ moigaga atĩ nĩ wendi wa Ngai andũ mathĩnĩke. Amwe ao moigaga atĩ maũndũ marĩa mothe makoraga mũndũ, nginya marĩa moru, makoragwo mabangĩtwo nĩ Ngai na atĩ tũtingĩhota gũtaũkĩrũo nĩ gĩtũmi. Angĩ nao moigaga atĩ andũ, nginya twana tũnini, makuaga nĩguo magatũũre igũrũ hamwe na Ngai. No ũcio ti ũhoro wa ma. Jehova ndatũmaga maũndũ moru mekĩke. Bibilia yugaga ũũ: “Gũtingĩhoteka Ngai ũrĩa wa ma eke maũndũ ma waganu, kana Mwene-Hinya-Wothe eke maũndũ moru!”—Ayubu 34:10.
6. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ aingĩ macokererie Ngai mahĩtia nĩ ũndũ wa mathĩna thĩinĩ wa thĩ?
6 Andũ aingĩ macokagĩrĩria Ngai mahĩtia nĩ ũndũ wa mathĩna mothe marĩa marĩ thĩinĩ wa thĩ tondũ meciragia atĩ nĩwe ũtongoragia thĩ. No o ta ũrĩa twerutire Gĩcunjĩ-inĩ gĩa 3, Shaitani ũrĩa Mũcukani nĩwe mũtongoria wa thĩ.
7, 8. Mathĩna maingĩhĩte ũguo nĩkĩ thĩinĩ wa thĩ?
7 Bibilia ĩtwĩraga atĩ “thĩ yothe ĩkoragwo rungu rwa hinya wa ũrĩa mũũru.” (1 Johana 5:19) Mũtongoria wa thĩ ĩno, nĩwe Shaitani, ndarĩ tha na nĩ mũhinyanĩrĩria mũno. Nĩwe “ũhĩtithagia thĩ yothe ĩrĩa ĩikaragwo.” (Kũguũrĩrio 12:9) Andũ aingĩ megerekanagia nake. Na ũcio nĩ ũndũ ũmwe ũtũmaga thĩ ĩkorũo ĩiyũire maheeni, rũmena, na ũhinya.
8 Nĩ harĩ maũndũ mangĩ matũmaga thĩ ĩkorũo ĩiyũire mathĩna. Thutha wa Adamu na Hawa kwĩhia, ciana ciao nĩ ciagaire mehia kuuma kũrĩ o. Nĩ ũndũ wa mehia, andũ amwe nĩ matũmaga arĩa angĩ mathĩnĩke. Kaingĩ mendaga gũkorũo marĩ a bata gũkĩra arĩa angĩ. Marũaga, magathiĩ mbaara-inĩ, na makahinyĩrĩria andũ arĩa angĩ. (Kohelethu 4:1; 8:9) Rĩmwe andũ nĩ mathĩnĩkaga nĩ ũndũ wa “ihinda na maũndũ materĩgĩrĩirũo.” (Kohelethu 9:11) Rĩrĩa mũndũ arĩ handũ harĩa hatagĩrĩire ihinda rĩrĩa rĩtagĩrĩire, mogwati kana maũndũ mangĩ moru no mamũkore.
9. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tũkorũo na ma atĩ Jehova arĩ na gĩtũmi kĩega gĩa gwĩtĩkĩria mathĩna mathiĩ na mbere?
9 Jehova tiwe ũrehaga mathĩna. Tũtiagĩrĩirũo kũmũcokereria mahĩtia nĩ ũndũ wa mbaara, wĩki-naĩ, na ũhinyanĩrĩria. Ngai tiwe ũrehaga icanjama cia ndũire ta ithingithia, ihuhũkanio, na mĩiyũro. No wahota kwĩyũria atĩrĩ, ‘Angĩkorũo Jehova nĩwe ũrĩ hinya makĩria igũrũ na thĩ-rĩ, nĩ kĩĩ gĩtũmaga age kũgirĩrĩria maũndũ macio moru matigekĩke?’ Nĩ tũĩ atĩ Ngai nĩ atũrũmbũyagia mũno, kwoguo no mũhaka akorũo na gĩtũmi kĩega gĩa gwĩtĩkĩria mathĩna mathiĩ na mbere.—1 Johana 4:8.
NGAI ETĨKĨRĨTIE MATHĨNA NĨKĨ?
10. Shaitani ookĩrĩire Jehova atĩa?
10 Mũcukani nĩ aahĩtithirie Adamu na Hawa mũgũnda-inĩ wa Edeni. Shaitani ooigire atĩ Ngai nĩ Mũtongoria mũũru. Ooigire atĩ harĩ kĩndũ kĩega Ngai aaimaga Adamu na Hawa. Shaitani eendaga metĩkie atĩ we nĩ angĩamatongoririe na njĩra njega gũkĩra Jehova, na atĩ matiabataraga Ngai.—Kĩambĩrĩria 3:2-5; rora Kohoro ka 27 Mũico-inĩ wa Ibuku.
11. Nĩ kĩũria kĩrĩkũ tũrabatara gũcokia?
11 Adamu na Hawa nĩ maagire gwathĩkĩra Jehova na makĩmũremera. Meeciririe atĩ maarĩ na kĩhooto gĩa gwĩtuĩra ũndũ ũrĩa mwega na ũndũ ũrĩa mũũru. Jehova angĩonanirie atĩa atĩ aremi acio nĩ maahĩtĩtie na atĩ nĩwe ũĩ kĩrĩa kĩega biũ harĩ andũ?
12, 13. (a) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova age kũniina aremi acio o hĩndĩ ĩyo? (b) Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte Jehova etĩkĩrie Shaitani atongorie thĩ na andũ meyathe?
12 Jehova ndaaniinire Adamu na Hawa o hĩndĩ ĩyo. Handũ ha ũguo, nĩ aametĩkĩririe magĩe ciana. Jehova nĩ aacokire akĩhe ciana cia Adamu na Hawa mweke wa gũthuura nũũ ikwenda acitongorie. Muoroto wa Jehova warĩ thĩ ĩiyũrũo nĩ andũ akinyanĩru, na no mũhaka ũndũ ũcio ũngĩkaahinga o na Mũcukani angĩageririe gwĩka atĩa.—Kĩambĩrĩria 1:28; Isaia 55:10, 11.
13 Shaitani ookĩrĩire Jehova mbere ya araika milioni nyingĩ. (Ayubu 38:7; Danieli 7:10) Nĩ ũndũ ũcio Jehova nĩ aaheire Shaitani ihinda rĩa kuonania kana ũrĩa ooigĩte warĩ ũhoro wa ma. Ningĩ nĩ aaheire andũ ihinda rĩa gũthondeka thirikari ciao marĩ rungu rwa Shaitani nĩguo kuoneke kana no magaacĩre matarĩ na ũteithio wa Ngai.
14. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wonekete wega gũkinyĩria rĩu?
14 Andũ nĩ mageretie kwĩyatha kwa ihinda rĩa mĩaka ngiri nyingĩ, no nĩ maremetwo. Ũndũ ũcio nĩ wonanĩtie wega atĩ Shaitani nĩ mũheenania. Andũ nĩ mabataraga ũteithio wa Ngai. Mũnabii Jeremia ndaahĩtĩtie rĩrĩa ooigire ũũ: “Atĩrĩrĩ Jehova, nĩ njũĩ wega atĩ njĩra ya mũndũ ndĩkoragwo moko-inĩ make mwene. Mũndũ tiwe wagĩrĩirũo o na gũtongoria ikinya rĩake.”—Jeremia 10:23.
JEHOVA ETEREIRE IHINDA IRAIHU ŨGUO NĨKĨ?
15, 16. (a) Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte Jehova etĩkĩrie mathĩna ihinda iraihu ũguo? (b) Jehova agĩte kũniina mathĩna marĩa marehagwo nĩ Shaitani nĩkĩ?
15 Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte Jehova etĩkĩrie mathĩna mathiĩ na mbere ihinda iraihu ũguo? Agaga kũgirĩrĩria maũndũ moru matigekĩke nĩkĩ? Ihinda rĩrĩa rĩhĩtũkĩte nĩ rĩonanĩtie wega atĩ wathani wa Shaitani ti mwega. Andũ nĩ mageretie gũthondeka thirikari cia mĩthemba mĩingĩ, no matirĩ magaacĩra. O na gũtuĩka nĩ mathiĩte na mbere mũno maũndũ-inĩ ma sayansi na tekinolonjĩ, wagi wa kĩhooto, ũthĩni, wĩki-naĩ, na mbaara nĩ cingĩhĩte gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe. Andũ matingĩhota kwĩyatha wega matarĩ na Ngai.
16 O na kũrĩ ũguo, Jehova ndaniinĩte mathĩna marĩa marehagwo nĩ Shaitani. Angĩmaniina, angĩkorũo akĩnyita mbaru wathani wa Shaitani, na gũtirĩ hĩndĩ angĩtĩkĩra gwĩka ũguo. Ningĩ ũndũ ũcio no ũtũme andũ metĩkie atĩ no mahote kwĩyatha na njĩra njega. No ũndũ ũcio ti wa ma, na Jehova ndangĩũnyita mbaru. Ndarĩ hĩndĩ angĩheenania.—Ahibirania 6:18.
17, 18. Jehova ageeka atĩa nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa mothe Shaitani athũkĩtie?
17 Hihi Jehova no ahote gũthondeka maũndũ marĩa mothe mathũkĩtio nĩ ũremi wa Shaitani na andũ? Ĩĩ no ahote. Harĩ Ngai maũndũ mothe no mahoteke. Jehova nĩ oĩ hĩndĩ ĩrĩa maheeni ma Shaitani magaakorũo monekete wega biũ. Thutha ũcio nĩ agaatua thĩ paradiso o ta ũrĩa aabangĩte. Arĩa othe marĩ thĩinĩ wa “mbĩrĩra” nĩ makaariũkio. (Johana 5:28, 29) Andũ matigaacoka kũrwara o na kana gũkua. Jesu nĩ agaathondeka maũndũ marĩa mothe Shaitani athũkĩtie. Jehova nĩ akaahũthĩra Jesu “nĩguo oinange mawĩra ma Mũcukani.” (1 Johana 3:8) Tũrĩ na gĩkeno tondũ ihinda-inĩ rĩrĩ Jehova arĩ na wetereri nĩguo tũmũmenye na tũtue itua rĩa kũmũthuura atuĩke Mũtongoria witũ. (Thoma 2 Petero 3:9, 10.) O na rĩrĩa tũrathĩnĩka, nĩ atũteithagia gũkirĩrĩria.—Johana 4:23; thoma 1 Akorintho 10:13.
18 Jehova ndatũtindĩkagĩrĩria tũmũthuure atuĩke Mũtongoria witũ. Nĩ aaheire andũ kĩheo kĩa wĩyathi wa gwĩthuurĩra. Reke tuone ũrĩa tũngĩhũthĩra kĩheo kĩu kĩa mwanya.
ŨKŨHŨTHĨRA ATĨA KĨHEO KĨA WĨYATHI WA GWĨTHUURĨRA?
19. Nĩ kĩheo kĩrĩkũ kĩa magegania Jehova atũheete? Twagĩrĩirũo gũkena nĩ ũndũ wa kĩheo kĩu nĩkĩ?
19 Kĩheo kĩa magegania kĩrĩa Jehova atũheete kĩa wĩyathi wa gwĩthuurĩra gĩtũmaga tũkorũo tũrĩ ngũrani mũno na nyamũ. Nyamũ ciĩkaga maũndũ igĩtongorio nĩ ũũgĩ ũrĩa ciombirũo naguo, no ithuĩ no tũthuure ũrĩa tũkwenda kũhũthĩra ũtũũro witũ na tũtue kana nĩ tũkwenda gũkenia Jehova. (Thimo 30:24) Ningĩ ithuĩ tũtihaana macini iria irutaga wĩra o ũrĩa ciathondekirũo irutage. Tũrĩ na wĩyathi wa gũthuura tũkwenda gũtuĩka andũ a mũthemba ũrĩkũ, nĩ andũ arĩkũ megũtuĩka arata aitũ, na tũkũhũthĩra ũtũũro witũ na njĩra ĩrĩkũ. Jehova endaga tũkenere ũtũũro.
20, 21. Itua rĩrĩa rĩega biũ ũngĩtua ihinda-inĩ rĩrĩ nĩ rĩrĩkũ?
20 Jehova endaga tũmwende. (Mathayo 22:37, 38) Atariĩ o ta mũciari ũrĩa ũkenaga rĩrĩa mwana amwĩra kuuma ngoro atĩ nĩ amwendete, no ti tondũ harĩ mũndũ wamwĩra oige ũguo. Jehova nĩ atũheete wĩyathi wa gũthuura kana nĩ tũkwenda kũmũtungatĩra kana tũtikwenda. Shaitani, Adamu, na Hawa maathuurire kũremera Jehova. Hihi wee ũkũhũthĩra atĩa kĩheo kĩrĩa ũheetwo kĩa wĩyathi wa gwĩthuurĩra?
21 Hũthĩra wĩyathi waku wa gwĩthuurĩra na njĩra ya gũtungatĩra Jehova. Kũrĩ na andũ angĩ milioni nyingĩ matuĩte itua rĩa gũkenia Ngai na kũregana na Shaitani. (Thimo 27:11) Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa ihinda-inĩ rĩrĩ nĩguo ũgaakorũo kuo thĩinĩ wa thĩ njerũ hĩndĩ ĩrĩa Ngai akeeheria mathĩna mothe? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ gĩgũcokia kĩũria kĩu.