Bibilia Nĩ Ĩgarũraga Mĩtũũrĩre ya Andũ

Nĩ kĩĩ gĩatũmire mũndũ warereirũo famĩlĩ-inĩ yarĩ na wĩtĩkio mũrũmu wa ndini ya Gatoreki na warĩ na wĩra mwega arĩ mũtuanĩri ciira atuĩke Mũira wa Jehova? Nĩ kĩĩ gĩatũmire mwĩki-naĩ atige maũndũ moru ma ũhinya na atuĩke mũhunjia wa ũhoro ũrĩa mwega? Thoma ũrĩa andũ acio maroiga.

“Nĩ ndaagĩire na ũtaũku mũrikĩru wa maũndũ mega na moru.”—SEBASTIÃO ALVES JUNQUEIRA

RĨRĨA AACIARIRŨO: 1946

BŨRŨRI: BRAZIL

HISTORĨ: MŨNDŨ WARĨ NA WĨTĨKIO MŨRŨMU WA GATOREKI

MŨTŨŨRĨRE WAKWA WA HAU KABERE: Famĩlĩ itũ yaikaraga itĩna rĩa kiromita 6 kuuma taũni ya Piquete. Aciari akwa maarĩ na mũgũnda mũnini, na nĩguo watũheaga mabataro maitũ ma o mũthenya. Cukuru ĩrĩa ndaathomeire yarĩ Piquete, na kwoguo ngĩgũra mũithikiri mũkũrũ ũrĩa wahũthagia rũgendo rwakwa rwa gũthiĩ taũni. Andũ thĩinĩ wa itũũra riitũ maarĩ athĩni no taũni yakoragwo ĩrĩ theru na gũtiarĩ na wĩki-naĩ mũingĩ. Arũme aingĩ taũni-inĩ maarutaga wĩra thĩinĩ wa kĩganda gĩa gũthondeka matharaita ma mbirarũ.

Nĩ ndaathomaga mũno na mwaka wa 1966 ngĩingĩra Cukuru ya Mbirarũ ĩrĩa yarĩ thĩinĩ wa taũni yarĩ hakuhĩ, na ngĩrĩkia ndĩ mũthigari. Ngĩcoka ngĩthiĩ cukuru ya gũthomera watho na ngĩgĩa ndingirii ya watho. Thutha ũcio ngĩũria wĩra wa gũkorũo ndĩ mũnene wa thigari. Mwaka wa 1976, ngĩhĩtũka kĩgeranio gĩa thirikari na ngĩheo wĩra ũcio. Rĩmwe na rĩmwe wĩra wakwa nĩ wakoragwo ũrĩ wa kũrũgamĩrĩra njera. Mahinda macio, Aira a Jehova kaingĩ nĩ mookaga na makahoya rũtha rwa kũhunjĩria andũ arĩa moohetwo. Hingo ciothe o na niĩ nĩ maahunjagĩria. Ndaarĩ na gĩtĩo kĩnene harĩ Ngai. Nĩ ndaakenire nĩ kwĩruta atĩ Ngai nĩ arĩ rĩĩtwa, Jehova, na atĩ no tũkũrie ũrata nake.

O kahora, nĩ ndaathire ngĩhaicagio ngathĩ wĩra-inĩ. Mwaka-inĩ wa 1981, nĩ ndaahĩtũkire kĩgeranio kĩngĩ gĩa thirikari na ngĩtuĩka mũcirithania wa igoti inene. Ningĩ, mwaka wa 2005 ngĩthuurũo ndĩ mũcirithania igoti-inĩ rĩa maciira marĩa macoketio riiko rĩa São Paulo.

ŨRĨA BIBILIA YAGARŨRIRE MŨTŨŨRĨRE WAKWA: Thutha wa kahinda kanini ndarĩkia cukuru ya gũthomera watho, nĩ ndaambĩrĩirie gũthoma Bibilia, ũndũ ũrĩa watũmire ngĩe na ũgarũrũku mũnene mwĩcirĩrie-inĩ wakwa. Ndaarĩ mũrũmĩrĩri mwĩhokeku mũno wa kanitha wa Gatoreki. Nĩ twarĩ na mabatĩrĩ na mũthikabu famĩlĩ-inĩ itũ, na nĩ ndaateithagĩrĩria batĩrĩ hĩndĩ ya Mitha. Mbere ya ahunjĩtie, nĩ ndaathomaga icunjĩ iria ndaakoragwo ngaĩrũo cia ibuku rĩa mahoya. Ndwarĩ mũtugo harĩ famĩlĩ cia Gatoreki gũthoma Bibilia. Mami nĩ aamakire mũno amenya atĩ nĩ ndaathomaga Bibilia. Nĩ aageririe kũnjũraga ngoro ndikamĩthome, akiugaga ndahota gũthũka meciria. O na kũrĩ ũguo, no ndaathire na mbere gũthoma; ndioonaga ũũru wa gwĩka ũguo.

Ngwĩciria kwenda kũmenya nĩ gwatũmire ngĩe na kĩyo kĩnene gĩa gũthoma Bibilia. Nĩ ndendaga kũmenya mũno ũhoro wĩgiĩ mabatĩrĩ na wĩra wao kanitha-inĩ. Ningĩ ngĩambĩrĩria gũthoma ũhoro wa kanitha wa Gatoreki wa Roma, no maũndũ marĩa ndaathomaga maarĩ na mahĩtia maingĩ mũno.

O hĩndĩ ĩyo ndagĩtarĩ wakwa ũrĩa warĩ wa ndini ya Buddha nĩ aaheire ibuku aaheetwo. Kĩongo kĩa ibuku rĩu nĩ Did Man Get Here by Evolution or by Creation?a Nĩ ndaarĩamũkĩire ngĩciria atĩ nĩ ingĩakeneire kũrĩthoma hamwe na rĩngĩ rĩĩtagwo The Origin of Species, rĩa Charles Darwin. Ũndũ ũrĩa waarĩrĩirio thĩinĩ wa ibuku Did Man Get Here by Evolution or by Creation? warĩ na ũũma, ũũgĩ, na ndwarĩ na nganja. Ndaarĩ na ma ũrutani wa atĩ indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe nĩ wa maheeni.

Ndathoma ibuku rĩu kĩongo kĩrĩa kĩarĩrĩirie ũũmbi, ũndũ ũcio ũgĩtũma nyende kũmenya makĩria. Nĩ ndendaga kũgĩa na mabuku maingĩ macabĩtwo nĩ Aira a Jehova. Nĩ ndeerirũo ũhoro wa mũndũ ũmwe wathondekaga ndege warĩ Mũira wa Jehova. Ngĩaria nake, na akĩhe mabuku ingĩthoma. No hĩndĩ ĩyo ndietĩkĩrire kwĩruta Bibilia na Aira a Jehova. Ndeciragia no ndĩrute wiki.

Rĩrĩa ndaambĩrĩirie kwĩruta Bibilia, tondũ nĩ ndahikanĩtie, ngĩciria atĩ nĩ ũndũ wa ũũgĩ ndĩmĩthome hamwe na famĩlĩ yakwa. Nĩ twakoragwo na wĩruti wa famĩlĩ o kiumia na twathomaga Bibilia tũrĩ hamwe. Tũrĩ a ndini ya Gatoreki, famĩlĩ yakwa yeciragia o ũhoro wa mabatĩrĩ na athikabu. Kwoguo ũrĩa ndaathomire thĩinĩ wa Johana 14:6 nĩ waingĩrire mũno meciria-inĩ makwa “Nake Jesu akĩmwĩra atĩrĩ, [mũrutwo Toma] Nĩ niĩ njĩra, na nĩ niĩ ũhoro-ũrĩa-wa-ma, na nĩ niĩ muoyo; gũtirĩ mũndũ ũkinyaga gwĩ Ithe witũ, atokĩire harĩ niĩ.’” Thutha wa gũthuthuria na kinyi ũndũ ũcio, nĩ ndaagĩire na ũũma atĩ ũhonokio witũ uumaga kũrĩ Jehova kũgerera Jesu. Twarutĩtwo atĩ ũhonokio witũ uumaga kũrĩ mabatĩrĩ.

Maandĩko mangĩ merĩ nĩ maagarũrire mwĩcirĩrie wakwa kwerekera Kanitha wa Gatoreki na morutani maguo. Rĩmwe nĩ Thimo 1:7, rĩrĩa riugaga ũũ: “Gwĩtigĩra Jehova nĩkuo kĩambĩrĩria gĩa kũgĩa na ũmenyi; ora-matũ-rĩ, ũũgĩ o na ũtaaro nĩ kũrurũka mairurũkaga.” Na rĩrĩa rĩngĩ nĩ Jakubu 1:5 rĩrĩa riugaga ũũ: “Mũndũ wanyu angĩkorũo nĩaagĩte ũũgĩ, nĩahoe Ngai, ũrĩa ũheaga andũ othe na ũtana, ategũkũmana-rĩ, nake nĩakaheo.” Ndaarĩ na nyota mũnene wa ũmenyo na ũũgĩ, ũrĩa ũtanyotoragwo nĩ gũthiĩ kanitha. Kwoguo ngĩtiga gũthiĩ kanitha.

Mwaka wa 1980, mũtumia wakwa akĩambĩrĩria kwĩruta Bibilia na Aira a Jehova. Hĩndĩ yothe ingĩakorirũo mũciĩ, twathomaga hamwe nake. Thutha wa ihinda, ngĩtĩkĩra wĩruti wa Bibilia. O na kũrĩ ũguo, nĩ twaikarire ihinda inene tũngĩgatua itua rĩa kũbatithio tũtuĩke Aira a Jehova. Mũtumia wakwa aabatithirio 1994, na niĩ ngĩbatithio 1998.

ŨRĨA NGʼUNĨKĨTE: Ciana ciakwa inya nĩ igũnĩkĩte nĩ kũrerũo kũringana na ithimi cia Jehova. (Aefeso 6:4) Ndĩ na ciana igĩrĩ cia anake, iria ciĩrutanagĩria mũno kũruta mawĩra marĩa ciĩhokeirũo ciũngano-inĩ ciao. Airĩtu akwa erĩ marĩ kĩyo mũno gĩa kũhunjĩria andũ arĩa angĩ. Mũtumia wakwa ahũthagĩra mahinda maingĩ o mweri gũteithia andũ merute Bibilia, na niĩ nĩ ngenagĩra gũtungata ndĩ mũthuri wa kĩũngano.

Rĩrĩa ndaatuĩkire ũmwe wa Aira a Jehova, nĩ ndaagĩire na ũtaũku mũrikĩru wa wega na ũũru. Ndĩ mũtuanĩri ciira, nĩ ngeragia kũhũthĩra njĩra cia Jehova rĩrĩa ndĩrahiũrania na maũndũ matiganĩte igoti-inĩ, ngathuthuria maũndũ mothe wega, ngahũthĩra kĩhooto, na hĩndĩ ĩrĩa ndĩrahiũrania na maũndũ, ngakorũo ndĩ na tha.

Nĩ njiirĩte maciira maingĩ ma ũhinya, wĩki-naĩ, kũhũthĩra ciana ũũru na mangĩ maritũ ta macio. O na kũrĩ ũguo, ndirĩ ndaga tha. Ngĩĩrorera mohoro thĩinĩ wa TV, nĩ ndakaraga mũno nĩ kuona ũrĩa waganu ũingĩhĩte thĩinĩ wa thĩ ĩno. Nĩ njokagĩria Jehova ngatho nĩ kũmenya gĩtũmi kĩa wongerereku wa wĩki-naĩ, na kũgĩa na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa mahinda mega mokĩte.

“Njera ndĩandeithirie ngarũrĩre mĩthiĩre yakwa.”—KEITH WOODS

RĨRĨA AACIARIRŨO: 1961

BŨRŨRI: NORTHERN IRELAND

HISTORĨ: MWĨKI-NAĨ

MŨTŨŨRĨRE WAKWA WA HAU KABERE: Ndaaciarĩirũo taũni-inĩ ya Portadown mwaka wa 1961 bũrũri wa Northern Ireland. Ndaarerirũo ndĩ wa ndini ya Protestanti, na ngĩkũrĩra kũndũ kwarĩ na mũtukanio wa andũ a ndini ya Gatoreki na Protestanti. Famĩlĩ nyingĩ ciarĩ thĩni. Gũtiarĩ na mbia nyingĩ, no andũ maaikaranagia wega marĩ na ũiguano.

Ndaaikaraga mũtũũrĩre ũtarĩ mwega. Mwaka wa 1974, nĩ ndeingĩririe “Mathĩna-inĩ,” kana ngucanio-inĩ cia kĩĩndini na cia gĩũteti iria ciarĩ bũrũri wa Northern Ireland. Ihinda-inĩ rĩu, maũndũ nĩ maathũkire mũno. Kwa ngerekano, ũtukũ ũmwe baba ũrĩa warĩ mũrũgamĩrĩri wa kĩganda kĩa Ulster Carpet, aarĩ wĩra akĩmenyeria anake erĩ a ndini ya Gatoreki arĩa twarigainie mũciĩ. Hĩndĩ ĩyo, mũndũ ũmwe nĩ aaikirie mbomu ndirica-inĩ kwao mũciĩ, na ithe, nyina, na mũrũ wa nyina magĩkua.

Mathĩna makĩongerereka, na mbaara ĩgĩtuthũka. Aprotestanti makĩingatwo kũrĩa Agatoreki maaikaraga, na Agatoreki makĩambĩrĩria kũnyarirũo matũũra-inĩ ma Aprotestanti. Itũũra riitũ rĩgĩtuĩka rĩa Aprotestanti atheri. Ihinda inini thutha ũcio, nĩ ndaanyitirũo na ngĩohwo mĩaka ĩtatũ njera nĩ ũndũ wa kwĩingĩrania na maũndũ ma gũtuthũra mbomu.

Ndĩ njera, nĩ twatumire ũrata na mũndũ ũmwe twohetwo nake ũrĩa warĩ wa gĩkundi kĩrĩa kĩendaga gũtũũria ũrũmwe gatagatĩ ka Northern Ireland na United Kingdom. Nĩ ta aarĩ mũrũ wa maitũ, na thutha ũcio ngĩmũrũgamĩrĩra ũhiki-inĩ wake. Njera ndĩatũteithirie tũgarũrĩre mĩthiĩre itũ. Rĩrĩa twarekereirio, twacokereire ũteti ĩmwe kwa ĩmwe na tũgĩka ũguo na njĩra nene makĩria. Na ũndũ ũcio ũgĩtũma mũrata wakwa ohwo rĩngĩ. Arĩ njera, akĩũragwo.

O na niĩ ngĩambĩrĩria gwethwo, na hĩndĩ ĩmwe ngari yakwa nĩ yatuthũrirũo na mbomu. No maũndũ macio no gũtũma maatũmire ngorũo na kĩyo mũno maũndũ-inĩ ma gĩũteti.

Ihinda-inĩ rĩu, nĩ ndaateithirie gũcokanĩrĩria ũhoro wĩgiĩ “Mathĩna,” ũrĩa woonanirio TV-inĩ ya Ngeretha. Ũndũ ũcio ũkĩongerera mathĩna makwa makĩria. Kwa ngerekano, ũtukũ ũmwe ndainũka nĩ ndaakorire mũtumia wakwa orĩte. Thutha ũcio, mwana wakwa nĩ oirũo nĩ ũndũ wa tabarĩra ĩyo ya TV. Nĩ ngũririkana ngĩĩrora gĩcicio-inĩ na ngiuga ũũ: “Angĩkorũo nĩ kũrĩ Ngai-rĩ, ndeithia.”

Njuuma ĩrĩa yarũmĩrĩire, ngĩcemania na mũrata wakwa wĩtagwo Paul, ũrĩa watuĩkĩte Mũira a Jehova. Akĩambĩrĩria kwaria na niĩ ũhoro wĩgiĩ Bibilia. Thutha wa thikũ igĩrĩ, Paul akĩndũmĩra ngathĩti ya Mũrangĩri. Gĩcunjĩ kĩmwe thĩinĩ wa ngathĩti ĩyo kĩarĩ na ciugo cia Jesu iria irĩ thĩinĩ wa Johana 18:36 harĩa oigire ũũ: “Ũthamaki wakwa ti wa na gũkũ thĩ; ũthamaki wakwa ũngĩrĩ wa gũkũ thĩ, andũ akwa mangĩrĩ kũruta mbaara, ndikaneo Ayahudi; no rĩrĩ, ũrĩa kũrĩ, ũthamaki wakwa ti wa na gũkũ.” Ciugo icio nĩ ciahutirie mũno. Na hĩndĩ ĩyo ũtũũro wakwa ũkĩambĩrĩria kũgarũrũka.

ŨRĨA BIBILIA YAGARŨRIRE MŨTŨŨRĨRE WAKWA: Ngĩambĩrĩria kwĩruta Bibilia na Paul. Thutha ũcio, ngĩthiĩ na mbere kwĩruta na Bill, Mũira ũngĩ wa Jehova. Nĩ njũĩ ndaarĩ mũrutwo mũritũ; ndaarĩ na ciũria nyingĩ mũno. Ningĩ nĩ ndaarehaga ahunjia aingĩ a ndini nĩguo makararanie na Bill. No nĩ ndonaga ũũma wa Kiugo kĩa Ngai.

Nĩ ngũririkana hĩndĩ ĩmwe ngĩra Bill ndagoke gwakwa mũciĩ kwĩruta na niĩ tondũ barabara nĩ ciahingĩtwo na atĩ nĩ egũtunywo ngari na ĩcinwo. No o na kũrĩ ũguo, Bill nĩ okire o ta mũtugo. Agĩtiga ngari yake mũciĩ na agĩũka na mũithikiri. Gũtirĩ mũndũ ũngĩamũtunyire mũithikiri. Hĩndĩ ĩngĩ, tũrĩ mũciĩ na Bill tũkĩĩruta Bibilia, thigari na mbirarũ nĩ ciokire kũũnyita. Na rĩrĩa twathiaga nao, Bill akĩnjĩra ndĩĩhoke Jehova. Maũndũ macio nĩ maahutirie mũno.

Riita rĩa mbere gũthiĩ mĩcemanio ya Aira a Jehova Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki no mũhaka akorũo amwe ao nĩ maamakire mũno. Ndaarĩ na njuĩrĩ ndaya na mindira, na ngekĩra igooti rĩarĩ na rũũri rwa gĩkundi kĩa ũteti. O na kũrĩ ũguo, Aira a Jehova nĩ maanyitire ũgeni wega mũno. Ũtugi wao nĩ wangenirie mũno.

O na gũtuĩka nĩ nderutaga Bibilia, no ndaanyitanagĩra na arata akwa a hau kabere. Thutha-inĩ, ma iria ndeerutaga kuuma Bibilia-inĩ ikĩambĩrĩria kũrikĩra ngoro-inĩ yakwa. Ngĩmenya atĩ, angĩkorũo nĩ ngwenda gũtungatĩra Jehova, no mũhaka ngarũrĩre mawoni makwa megiĩ ũteti na arata. Ũcio ndwarĩ ũndũ mũhũthũ. No o ũrĩa ndaathiaga na mbere kwĩĩruta Bibilia na ngaheo hinya nĩ Jehova, noguo ndaahotaga gwĩka ũgarũrũku. Ngĩenja njuĩrĩ, ngĩruta mindira, na ngĩgũra thuuti. Maũndũ marĩa ndeerutaga magĩtũma nyambĩrĩrie kũgĩa na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire wĩgiĩ andũ arĩa angĩ.

ŨRĨA NGʼUNĨKĨTE: Ndatũũrĩte mũtũũrĩre wa ũtoi na wĩki-naĩ. Thigari nĩ cianjũĩ wega nĩ ũndũ wa ciĩko ciakwa cia wĩki-naĩ. Rĩu maũndũ nĩ magarũrũku. Kwa ngerekano, rĩrĩa ndaathire kĩrũrũngano kĩa mbere kĩa Aira a Jehova, kĩrĩa gĩekĩirũo taũni ya Navan, thigari cianyumagaririe kuuma Northern Ireland nginya Ireland na gũcoka. No rĩu, nĩ thiaga irũrũngano itekumwo thutha nĩ thigari. Ningĩ rĩu nĩ nyitanagĩra na Paul na Bill na ahunjia arĩa angĩ thĩinĩ wa kĩũngano wĩra-inĩ wa kũhunjia.

Mũtũũrĩre wakwa wagarũrũka biũ, ngĩtuĩka Mũira wa Jehova. Nĩ ndaacemanirie na mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Louise, na tũkĩhikania. Makĩria ma ũguo, nĩ twacokanirũo na mũrũ wakwa.

Ndaririkana mũtũũrĩre wakwa wa tene, nĩ ndĩĩriraga nĩ ũndũ wa gũtuurithia na kũguraria andũ angĩ. No no njuge ndĩ na ũũma atĩ Bibilia kũna nĩ ĩhotithagia andũ ta niĩ gũtigana na mũtũũrĩre ũtarĩ mwega na gũtũũra mũtũũrĩre ũrĩ na muoroto na kĩĩrĩgĩrĩro.

[Kohoro ka magũrũ-inĩ]

[Mbica karatathi ka 12]

Mami nĩ aamakire mũno amenya atĩ nĩ ndaathomaga Bibilia