HIHI ŨRĨ WAMENYA?
Hihi mũnene wa thigari igana thĩinĩ wa mbũtũ ya Roma aarutaga wĩra ũrĩkũ?
Mũcongo wa mũnene wa thigari wetagwo Favonius Facilis
Maandĩko ma Kĩngiriki ma Gĩkristiano nĩ magwetete anene a thigari cia Roma maita maigana ũna. Ũmwe wao nĩ ũrĩa warũgamĩrĩire arĩa mooragire Jesu, ũngĩ nake aarĩ Korinelio, ũrĩa warĩ Mũrũrĩrĩ wa mbere gũtuĩka Mũkristiano. Thigari ingĩ igĩrĩ iria ciarĩ na gĩkĩro ta gĩkĩ nĩ mũthigari ũrĩa warĩ arũgamĩrĩre thigari ihũũre Paulo, na Juliasi, ũrĩa wamũtwarire Roma.—Mariko 15:39; Atũmwo 10:1; 22:25; 27:1.
Mũnene ũcio wa thigari kaingĩ aarũgamagĩrĩra mbũtũ ya thigari gatagatĩ ka 50 na 100. Mawĩra marĩa eehokeirũo maarĩ kũruta, kũrũnga thigari iria ciarĩ rungu rwake, kũrora kana irĩ na nguo iria ciagĩrĩire na indo iria ciagĩrĩire cia mbaara, na gũciatha rĩrĩa irĩ mbara-inĩ.
Gĩkĩro gĩkĩ nĩkĩo kĩarĩ kĩa igũrũ mũno mũthigari o wothe warĩ rungu rwa kĩo angĩahotire gũkinyĩra. Wĩra ũcio waheagwo thigari iria itungatĩte njeshi-inĩ ĩyo kahinda karaihu, na irĩ na ũhoti wa gũtongoria wega. Nĩguo thigari ikorũo irĩ njathĩki na ikĩruta wĩra wega, kwaringanaga na ũtongoria wa anene aya. Kũringana na ibuku rĩmwe, “anene aya a thigari kaingĩ nĩo maarĩ na ũmenyeru na nĩo andũ arĩa moĩ wĩra wao wega thĩinĩ wa njeshi ĩyo.”
Icicio cia mahinda ma Bibilia ciarĩ na ngũrani ĩrĩkũ na cia mahinda maya?
Gĩcicio kĩa Misiri ya tene
Ngũrani na icicio cia mahinda maya, icicio cia mahinda ma Bibilia ciathondekagwo na cuma ĩkumuthĩtwo ĩkahenia, na kaingĩ yakoragwo ĩrĩ ya rũthuku, no kwahoteka nĩ ciathondekagwo na gĩcango, betha, thahabu, kana mũtukanio wa betha na thahabu. Icicio igwetetwo rĩa mbere thĩinĩ wa Bibilia ĩkĩarĩrĩria ũhoro wa gũthondeka hema ya gũtũnganwo, harĩa Aisiraeli maambĩrĩirie gũcemanagĩria nĩguo mathathaiye Ngai. Atumia nĩ maarutire tũcango twa kwĩrora nĩguo tũhũthĩrũo gũthondeka kĩnyũngũ gĩa gwĩthambĩrũo gĩa gĩcango hamwe na kũgũrũ gwa kĩo. (Thama 38:8) Kwahoteka cuma ici ciambaga gũcinwo na mwaki iringũke, nĩguo cihũthĩrũo kũruta wĩra wa gũthondeka icicio.
Icicio iria ciumbũrĩtio Isiraeli na icigo iria irigicĩirie, kaingĩ ciumbũragio irĩ hamwe na mathaga ma goro na indo ingĩ cia atumia cia kwĩgemia. Icicio icio kaingĩ ciakoragwo irĩ cia gĩthiũrũrĩ, na nyitĩro ngʼemie ya mbaũ, cuma, kana mũguongo, na maita maingĩ yathondekagwo na mũhianĩre ta wa mũtumia. Mwena ũcio ũngĩ wa gĩcicio kaingĩ wakoragwo ũtarĩ mũgemie.
Ngũrani na icicio cia mahinda maya, mũndũ ndeeyonaga wega biũ akĩĩrora na icio cia tene. No kũhoteke ũndũ ũyũ nĩguo warĩ meciria-inĩ ma Paulo rĩrĩa oigire ũũ: “Amu rĩũ tuonaga maũndũ na mairia, ta kuona na gĩcicio.”—1 Akorintho 13:12.