Nĩ Nyonete Andũ Ehokeku Makĩgaacĩra

Nĩ ndathekire tondũ ndioonaga mũrata wakwa ahaana ta mũndũ wa ndini. Ngĩmũũria: “Wee nĩ atĩa ũĩ wĩgiĩ Bibilia?” Ndaanjokeirie na ihenya. Mũthia-inĩ akĩnjĩra atĩ mami wao nĩ Mũira wa Jehova, na nĩ eerutĩte maũndũ maigana ũna kuuma kũrĩ we. Ngĩenda kũmenya makĩria, kwoguo ngĩmũkinyakinyĩra ahe ũhoro makĩria.

Twaririe mathaa maingĩ ũtukũ ũcio. Mũrata ũcio aanjĩrire atĩ Bibilia yonanagia atĩ Shaitani nĩwe ũtongoragia thĩ. (Joh. 14:30) No kũhoteke wee ũtũũrĩte ũĩ ũguo ũtũũro waku wothe, no harĩ niĩ ũcio warĩ ũndũ mũgeni na wa kũgegania. Ndatũũrĩte njiguĩte atĩ Ngai mũtugi na ũrĩ kĩhooto nĩwe ũtongoragia thĩ. No maũndũ marĩa ndeyonagĩra thĩinĩ wa thĩ matiatwaranaga na rĩciria rĩu. Ndarĩ o na mĩaka 26 tu, no nĩ ndeyoneire maũndũ maingĩ maatũmaga ndangĩke meciria.

Baba aarutaga wĩra wa gũtwarithia ndege cia Njeshi ya Rĩera-inĩ ya Amerika (US). Kwoguo ndĩ mũnini nĩ ndonaga ta mbaara ya niukilia ĩngĩarũirũo, tondũ njeshi yakoragwo ĩĩhaarĩirie kũribũra mbomu hĩndĩ o yothe. Mbaara ya Vietnam yarũirũo ndĩ korenji gĩcigo-inĩ gĩa California. Nĩ ndeingĩranagia na mĩrũrũngano ya arutwo. Thigari ciatũingatithagia na njũgũma, na ithuĩ tũkora tũtengʼerete tũtekuona wega na tũitĩtwo nĩ ndogo ya tear gas. Ihinda rĩu kwarĩ na ngũĩ na ũregani mũnene. Atongoria a gĩũteti nĩ mooragagwo, na kwarĩ na ngahĩha nyingĩ na mĩrũrũngano ya andũ. O mũndũ aarĩ na mawoni make megiĩ ũrĩa kwagĩrĩire gwĩkwo. Andũ nĩ maatukanĩirũo mũno.

Mwaka-inĩ wa 1970, nĩ ndonire wĩra mwena wa rũgongo wa gĩcũa kĩa Alaska na ngĩthũkũma mbeca nyingĩ. Ngĩcoka ngĩthiĩ na ndege London, ngĩgũra nduthi na ngiumagara nayo njerekeire mwena wa mũhuro ngiuga ngũthiĩ nginya o karĩma ngagũa. Mĩeri ĩigana ũna thutha ũcio nĩ ndakinyire Afrika. Ndĩ njĩra-inĩ nĩ ndacemanagia na andũ angĩ arĩa o nao meeriragĩria kũũrĩra mathĩna mao.

Nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa ndeyoneire na ngaigua, nĩ ndataũkĩirũo wega nĩ ũrutani wa Bibilia wa atĩ nĩ harĩ kĩũmbe kĩũru kĩa roho gĩtongoragia maũndũ thĩinĩ wa thĩ. No nĩ ndarigagwo nĩ atĩa Ngai areka angĩkorũo tiwe ũtongoragia thĩ. Nĩ ndendaga kũmenya ũndũ ũcio.

Mĩeri-inĩ ĩrĩa yarũmĩrĩire nĩ ndonire macokio. Ningĩ thutha wa ihinda, nĩ ndamenyanire na arũme na atumia aingĩ na ngĩmenda, arĩa maatũũrĩte marĩ ehokeku harĩ Ngai ũrĩa ũmwe wa ma gũtekũmakania maũndũ marĩa maageragĩra.

NORTHERN IRELAND—“BŨRŨRI WA MBOMU NA RITHATHI”

Ndacoka London, nĩ ndaranĩirie na mami wa mũrata wakwa na akĩhe Bibilia. Thutha-inĩ, rĩrĩa ndathiire Amsterdam, bũrũri-inĩ wa Netherlands, Mũira ũmwe wa Jehova nĩ aanyonire ngĩthoma Bibilia njikarĩte thĩ handũ rungu rwa tawa wa barabara na akĩndeithia kwĩruta makĩria. Ngĩcoka ngĩthiĩ Dublin bũrũri-inĩ wa Ireland, na ngĩona wabici ya rũhonge ya Aira a Jehova. Ngĩringaringa mũrango wa mwena wa na mbere. Hau nĩho ndacemanirie na Arthur Matthews, mũrũ wa Ithe witũ mũũgĩ na warĩ na ũmenyeru. Nĩ ndahoire wĩruti wa Bibilia, na agĩtĩkĩra kwĩruta na niĩ.

Nĩ ndacanjamũkĩire wĩruti ũcio, na ngĩambĩrĩria gũthomaga na kĩyo mabuku na ngathĩti iria ciacabagwo nĩ Aira a Jehova. Ningĩ nĩ ndathomaga Bibilia yo nyene, na nĩ ndakenagĩra mũno. Mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano, nĩ ndonaga atĩ nginya ciana nĩ ciamenyaga macokio ma ciũria iria o na andũ athomu maatũũrĩte meyũrĩtie ihinda-inĩ rĩa mĩaka mĩingĩ, ciũria ta: ‘Nĩ kĩĩ gĩtũmaga gũkorũo na maũndũ moru? Ngai nũũ? Gũthiaga atĩa harĩ mũndũ rĩrĩa akua?’ Arata akwa othe maarĩ Aira a Jehova tondũ gũtirĩ mũndũ ũngĩ ndoĩ bũrũri-inĩ ũcio. Nĩ maandeithirie kwenda Jehova na kwenda gwĩka wendi wake.

Ndabatithirio mwaka wa 1972. Mwaka ũmwe thutha ũcio, nĩ ndatuĩkire painia na ngĩthamĩra kĩũngano kĩnini kĩarĩ gĩcigo-inĩ kĩa Newry kũu Northern Ireland. Nĩ ndakomborire nyũmba ya ihiga yeikarĩtie ĩrĩa yarĩ hakuhĩ na kĩrĩma. Hau hakuhĩ haarĩ na ngʼombe na ndemenyeragia mĩario yakwa mbere yacio. Cioonekaga ta irathikĩrĩria na kinyi o igĩthagumagia. O na gũtuĩka itingĩaheire ũtaaro, nĩ ciandeithagia kwĩruta kũrora athikĩrĩria ngĩruta mĩario. Mwaka-inĩ wa 1974, nĩ ndamũrirũo gũtuĩka painia wa mwanya na tũkĩambĩrĩria kũpainia hamwe na Nigel Pitt ũrĩa watuĩkire mũrata wakwa wa ihinda iraihu.

Ihinda-inĩ rĩu nĩ kwarĩ na ngũĩ nyingĩ thĩinĩ wa Northern Ireland. Andũ amwe meetaga Northern Ireland “bũrũri wa mbomu na rithathi.” Nĩ ũngĩoonire andũ makĩrũa barabara-inĩ, angĩ makĩrathwo, na mbomu igĩtuthũka ngaari-inĩ. Ngũĩ icio kaingĩ ciaumanaga na maũndũ ma gĩũteti na ma kĩndini. O na kũrĩ ũguo, andũ a ndini ya Gatoreki na cia Protestanti nĩ maamenyaga atĩ Aira a Jehova matinyitaga mbaru mwena o na ũmwe wa gĩũteti, kwoguo nĩ twahotaga kũhunjia tũrĩ na wĩyathi na tũtegwĩtigĩra. Kaingĩ ene nyũmba nĩ maamenyaga kũrĩa gũkumĩra ngũĩ na rĩrĩa cikumĩra, na nĩ maatwĩraga nĩguo twĩtheme ũgwati.

O na kũrĩ ũguo, no kwarĩ na mogwati mangĩ. Mũthenya ũmwe, tũrĩ na Denis Carrigan ũrĩa o nake warĩ painia, nĩ twathiire kũhunjia taũni-inĩ yarĩ hakuhĩ, kũrĩa gũtaarĩ na Aira a Jehova na twathiĩte kuo o riita rĩmwe tu mbere ĩyo. Mũtumia ũmwe nĩ aatwĩkũĩire atĩ twarĩ thigari cia hitho cia Ngeretha, hihi tondũ gũtirĩ o na ũmwe witũ waragia na mwarĩrie wa andũ a Ireland. Ũndũ ũcio nĩ watũmire twĩtigĩre. O na ũngĩamenyekire tu atĩ ũrĩ na ũrata na thigari, nĩ ũngĩoragirũo kana ũrathwo maru. Tũrũgamĩte nja tũrĩ ithuiki na kũrĩ na heho twetereire mbathi, tuoonire ngaari yoka ĩkĩrũgama nja mũkawa-inĩ ũrĩa twekũĩirũo nĩ mũtumia. Mũtumia ũcio akiuma nja na akĩaranĩria na arũme erĩ arĩa maarĩ ngaari-inĩ ĩyo agĩtuorotaga. Arũme acio magĩtwarithia ngaari o kahora magĩũka harĩa twarĩ na magĩtũũria ciũria nini ciĩgiĩ mathaa marĩa mbathi yũkaga. Rĩrĩa mbathi yokire, nĩ maaranĩirie na ndereba no tũtiaiguaga ũrĩa maaugaga. Gũtiarĩ na athii angĩ, kwoguo twarĩ na ma atĩ maabangaga ũrĩa megũthiĩ gũtũtharĩkĩra nja ya taũni. No tiguo gwathiire. Ngiuma mbathi-inĩ, ndoririe ndereba: “Arũme arĩa-rĩ, mekũragĩrĩria ũhoro witũ?” Nake akĩnjokeria, “Nĩ njũĩ inyuĩ mũrĩ a, na nĩ ndĩmeerire. Mũtigetigĩre. Mũtirĩ ũgwati-inĩ.”

Mwaka-inĩ wa 1976, tũrĩ kĩgomano-inĩ gĩa thikũ ithatũ taũni-inĩ ya Dublin, nĩ ndacemanirie na Pauline Lomax ũrĩa o nake warĩ painia wa mwanya, na aaceerete kuuma Ngeretha. Aarĩ mũirĩtu mwega wa kĩĩroho na mwĩnyihia. Marĩ na mũrũ wa nyina Ray, maarereirũo ũhoro-inĩ wa ma. Thutha wa mwaka ũmwe, nĩ twahikanirie na Pauline na tũgĩthiĩ na mbere gũtungata tũrĩ mapainia a mwanya gĩcigo-inĩ kĩa Ballymena, Northern Ireland.

Nĩ twatungatire wĩra-inĩ wa mũthiũrũrũko kwa ihinda, icigo-inĩ cia Belfast, Londonderry, na icigo ingĩ iria ciarĩ ũgwati. Nĩ twekĩrirũo ngoro mũno nĩ wĩtĩkio wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa maatiganĩte na mawĩtĩkio ma ndini marĩa meetĩkĩtie ihinda iraihu, mũthutũkanio, na rũmena, nĩguo matungatĩre Jehova. Hatarĩ nganja Jehova nĩ aamarathimaga na akamagitĩra.

Ndaikarire Ireland mĩaka ikũmi. Thutha ũcio mwaka-inĩ wa 1981 nĩ twetirũo kĩrathi kĩa 72 gĩa cukuru ya Gileadi. Twarĩkia cukuru, twatũmirũo bũrũri-inĩ wa Sierra Leone, mwena wa Ithũĩro wa Afrika.

SIERRA LEONE—ARIŨ A ITHE WITŨ EHOKEKU O NA MARĨ ATHĨNI

Twaikaranagia na aarĩ na ariũ a Ithe witũ angĩ 11 nyũmba-inĩ ĩmwe ya amishonarĩ, na twahũthagĩra riko rĩmwe, cioro ithatũ, mbabu igĩrĩ, thimũ ĩmwe, macini ĩmwe ya kũhũũra nguo, na macini ĩmwe ya kũũmithia nguo. Thitima nĩ ingĩorire hĩndĩ o yothe. Mbĩa nĩ ciaingĩraga ciringʼi-inĩ na nyoka ikaingĩra nyũmba ĩrĩa yarĩ thĩ.

O na gũtuĩka ũtũũro ndwarĩ mũhũthũ, nĩ twakenagĩra ũtungata. Andũ nĩ maatĩĩte Bibilia na nĩ maathikagĩrĩria. Aingĩ ao nĩ meetĩkĩrire kwĩruta ũhoro wa ma. Andũ a kũu maanjĩtaga “Mr. Robert,” nake Pauline makamwĩta “Mrs. Robert.” Thutha wa ihinda rĩrĩa wĩra waingĩhire wabici-inĩ ya rũhonge nĩ ndaremirũo gũthiaga ũtungata-inĩ maita maingĩ, na andũ makĩambĩrĩria gwĩtaga Pauline “Mrs. Pauline,” na niĩ makanjĩta “Mr. Pauline.” Pauline nĩ aakenagio nĩ ũndũ ũcio.

O na gũtuĩka aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ maarĩ athĩni, Jehova nĩ aamahingagĩria mabataro mao hingo ciothe, na rĩmwe ageka ũguo na njĩra cia magegania. (Mat. 6:33) Nĩ ndirikanaga mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe warĩ o na mbeca cia kũigana cia irio ciake na cia ciana ciake cia mũthenya ũcio, no akĩoya mbeca icio akĩhe mũrũ wa Ithe witũ wagĩte mbeca cia kũgũra ndawa cia malaria. Thutha-inĩ mũthenya ũcio, mwarĩ wa Ithe witũ ũcio nĩ aaceereirũo nĩ mũtumia ũmwe aterĩgĩrĩire, ũrĩa wamũheire wĩra wa gũthondeka njuĩrĩ na akĩmũrĩha. Maũndũ ta macio nĩ meekĩkaga kaingĩ.

NIGERIA—KWĨRUTA ŨNDŨIRE MWERŨ

Twaikarire Sierra Leone mĩaka kenda, tũgĩcoka tũgĩthamĩra Betheli ya Nigeria. Rĩu twatungataga wabici-inĩ nene ya rũhonge. Ndarutaga wĩra wa wabici o ta ũrĩa ndarutaga twĩ Sierra Leone, no harĩ Pauline warĩ ũgarũrũku mũnene na ndwarĩ mũhũthũ. Aakoretwo akĩhũthĩra mathaa 130 ũtungata-inĩ o mweri, na aarĩ na arutwo ega mũno a Bibilia. No rĩu aatwarirũo kũrĩa gwatumagĩrũo nguo, akĩheo wĩra wa gũtumaga nguo iria ciabataraga gũthondekwo. Nĩ ooire ihinda angĩkamenyera, no nĩ oonire atĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ maakenagĩra wĩra ũrĩa aarutaga, na akĩĩrutanĩria gwĩkĩraga ngoro arĩa angĩ kũu Betheli.

Ũndũire wa Nigeria warĩ mwerũ harĩ ithuĩ, na nĩ twabataraga kwĩruta maũndũ maingĩ. Hĩndĩ ĩmwe, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe nĩ ookire wabici-inĩ yakwa gũceeria mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe wakoretwo etwo Betheli. Rĩrĩa ndatambũrũkirie guoko ngeithie mwarĩ wa Ithe witũ ũcio, akĩinamĩrĩra magũrũ-inĩ makwa. Nĩ ndagegirio nĩ ũndũ ũcio. O rĩmwe ngĩririkana rĩandĩko rĩa Atũmwo 10:25, 26 na rĩa Kũguũrĩrio 19:10. Ngĩyũria, ‘Hihi nĩ njagĩrĩirũo kũmwĩra ndageke ũguo?’ No ngĩririkana atĩ nĩ etĩkĩrĩtio gũka Betheli, kwoguo nĩ oĩ ũrĩa Bibilia ĩrutanaga.

Nĩ ndaiguire ndaconoka tũkĩaria, no thutha-inĩ nĩ ndekire ũthuthuria. Nĩ ndamenyire atĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũcio aarũmagĩrĩra ũndũire warũmagĩrĩrũo hĩndĩ ĩyo icigo-inĩ imwe cia bũrũri ũcio. O na arũme nĩ maainamagĩrĩra o ũguo. Yarĩ njĩra ya kuonania gĩtĩo no ti ũthathaiya. Nĩ kũrĩ ngerekano ta icio igwetetwo Maandĩko-inĩ. (1 Sam. 24:8) Nĩ ngenaga nĩ gũkorũo atĩ ndiaugire ũndũ ũngĩaconorithirie mwarĩ wa Ithe witũ ũcio.

Nĩ twamenyanire na aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ a Nigeria, arĩa moonanĩtie wĩhokeku mũnene ihinda-inĩ rĩa mĩaka mĩingĩ. Ũmwe wao aarĩ Isaiah Adagbona.a Eerutĩte ũhoro wa ma arĩ mwĩthĩ, no thutha-inĩ akĩrwara mũrimũ wa mangũ. Agĩthiĩ gũikaraga kũrĩa gwaikaragwo nĩ andũ arĩa marĩ na mangũ na nowe warĩ Mũira wa Jehova kũu. O na gũtuĩka nĩ aacemanirie na ũkararia, nĩ aateithirie makĩria ma andũ 30 arĩa maarwarĩte mũrimũ ũcio gwĩtĩkĩra ũhoro wa ma na agĩteithĩrĩria kwambĩrĩria kĩũngano kũu andũ acio maaikaraga.

KENYA—AARĨ NA ARIŨ A ITHE WITŨ NĨ MAANGIRĨRĨIRIE

Mwaka-inĩ wa 1996 nĩ twatũmirũo tũgatungatage wabici-inĩ ya rũhonge ya Kenya. Rĩarĩ riita rĩakwa rĩa mbere gũcoka bũrũri-inĩ ũcio thutha wa iceera rĩakwa rĩrĩa ngũgwetete kĩambĩrĩria-inĩ. Twaikaraga Betheli. Kwarĩ na tũnũgũ tũingĩ tuookaga kũu Betheli. Nĩ twaiyaga matunda kuuma kũrĩ aarĩ a Ithe witũ arĩa maakuaga matunda. Mũthenya ũmwe, mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe kũu Betheli aatigĩte ndirica yake ĩrĩ hingũre. Acoka nyũmba, aakorire tũnũgũ tũingĩ tũkĩrĩa irio iria ciarĩ kuo. Aakayũrũrũkire na akiuma nja atengʼerete, natuo tũnũgũ tũkiugĩrĩria na tũkĩrũgĩra ndirica tũkĩũra.

Tũrĩ na Pauline twathiire kĩũngano gĩa Gĩthweri. Thutha wa ihinda inini, nĩ ndaheirũo mweke wa gũtongoragia Wĩruti wa Ibuku wa Kĩũngano (rĩu wĩtagwo Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano). O na kũrĩ ũguo, ndiamenyete Gĩthweri wega. Ndahaaragĩria kabere harĩa tũgũthoma, kwoguo nĩ ndahotaga gũthoma ciũria. No macokio ma athikĩrĩria mangĩakorirũo marĩ ngũrani o na hanini na kĩrĩa kĩandĩkĩtwo, ndiataũkagĩrũo nĩ ũrĩa maaugaga. Ndonekaga ndukanĩirũo! Nĩ ndaiguagĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio tha. No nĩ ndakenaga tondũ nĩ maangiragĩrĩria marĩ na wĩnyihia na makanjĩtĩkĩria gũthiĩ na mbere gũtongoria mũcemanio.

AMERIKA (US)—ARIŨ A ITHE WITŨ EHOKEKU O NA MARĨ NA ŨTONGA

Twaikarire Kenya ihinda rĩnyihĩire mwaka ũmwe. Tũgĩcoka tũgĩtwo Betheli ya Brooklyn, New York mwaka-inĩ wa 1997. Rĩu twarĩ bũrũri-inĩ ũrĩ na ũtonga mũnene, na ũndũ ũcio no ũkorũo ũrĩ mũtego. (Thim. 30:8, 9) No o na kũndũ ta kũu, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ monanagia wĩtĩkio mũnene. Mahũthagĩra mahinda mao na indo ciao gũteithĩrĩria wĩra wa ithondeka rĩa Jehova no ti gwĩtongia.

Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, nĩ tuonete ũrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ monanĩtie wĩtĩkio makĩgeragĩra maũndũ matiganĩte. Tũrĩ Ireland nĩ tuoonire aarĩ na ariũ a Ithe witũ makĩonania wĩtĩkio o na kũrĩ na ngũĩ. Tũrĩ Afrika tũkĩona aarĩ na ariũ a Ithe witũ makĩonania wĩtĩkio o na kũrĩ na ũthĩni na marĩ kũraihu na Akristiano arĩa angĩ. Nakuo Amerika (US), nĩ tuonete aarĩ na ariũ a Ithe witũ makĩonania wĩtĩkio o na kũrĩ na ũtonga mũingĩ. Hatarĩ nganja, Jehova nĩ akenaga rĩrĩa arora thĩ na akona andũ maronania wendo wao harĩ we gũtekũmakania ũrĩa maũndũ mao mahaana.

Mĩaka ĩyo ĩthiĩte na “ihenya gũkĩra mũkuha wa mũtumi nguo.” (Ayub. 7:6) Rĩu tũtungataga wabici-inĩ nene ya Aira a Jehova ĩrĩa ĩrĩ Warwick, New York, na nĩ tũkenagĩra gũthiĩ na mbere gũtungata hamwe na andũ mendanĩte kuuma ngoro. Nĩ tũiguaga tũiganĩire na nĩ tũkenagĩra gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota kũnyita mbaru Mũthamaki witũ Jesu Kristo, ũrĩa ũrĩrathima arĩa othe ehokeku harĩ we ica ikuhĩ.—Mat. 25:34.