Aira a Jehova Makoragwo na Mawoni Marĩkũ Megiĩ Sayansi?

Nĩ tũtĩaga maũndũ marĩa sayansi ĩhingĩtie na nĩ twĩtĩkagia maũndũ marĩa andũ a sayansi mathundũrĩte angĩkorũo harĩ na ũira wa kũmanyita mbaru.

Ibuku rĩmwe rĩa gũtaarĩria ciugo riugaga atĩ “sayansi nĩ ũthomi wĩgiĩ ũrĩa indo iria irĩ igũrũ na thĩ ithondeketwo, ũrĩa irutaga wĩra, na ũũgĩ ũrĩa tũgĩaga naguo ũciĩgiĩ.” (Collins Cobuild Advanced Learner’s English Dictionary) O na gũtuĩka Bibilia ti ibuku rĩa sayansi, nĩ ĩtwĩkĩraga ngoro kwĩruta ũhoro wĩgiĩ indo iria irĩ igũrũ na thĩ na kũgunĩka kuumana na maũndũ marĩa andũ a sayansi mathundũrĩte. Reke tuone ngerekano cigana ũna:

• Gĩthomo kĩgiĩ njata (Astronomy): “Tiirai maitho manyu na igũrũ muone. Nũũ wombire indo icio? Nĩ Ũrĩa ũcitongoragia ta mbũtũ agĩcitaraga; aciĩtaga ciothe na marĩĩtwa.”—Isaia 40:26.

• Gĩthomo kĩgiĩ indo iria irĩ muoyo (Biology): Suleimani “aaragĩrĩria ũhoro wĩgiĩ mĩtĩ, kuuma mĩtarakwa ya Lebanoni o nginya mũthobi ũrĩa ũkũraga rũthingo-inĩ; akarĩrĩria ũhoro wĩgiĩ nyamũ, nyoni, ciũmbe iria itambaga thĩ, na thamaki.”—1 Athamaki 4:33.

• Ũrigitani (Medicine): “Andũ arĩa marĩ na ũgima mwega wa mwĩrĩ matibataraga ndagĩtarĩ, no arĩa arwaru nĩo mamũbataraga.”—Luka 5:31.

• Gĩthomo kĩgiĩ rĩera (Meteorology): “Nĩ ũrĩ waingĩra thitoo iria cigagwo mbarabu, kana ũkona thitoo iria cigagwo mbura ya mbembe . . . ? Naruo rũhuho rwa irathĩro rũhurutanaga thĩinĩ wa thĩ ruumĩte kũ?”—Ayubu 38:22-24.

Mabuku maitũ nĩ monanagia nĩ maheete sayansi gĩtĩo tondũ rĩmwe nĩ makoragwo na icunjĩ irarĩrĩria indo iria irĩ igũrũ na thĩ na maũndũ marĩa sayansi ĩhingĩtie. Aciari Aira a Jehova nĩ mekĩraga ciana ciao ngoro ithome nĩguo ihote kũmenya ũhoro wa maũndũ marĩa matũrigicĩirie. Nĩ kũrĩ Aira a Jehova aingĩ marutaga mawĩra makonainie na sayansi ta wĩra wa ũndagĩtarĩ.

Sayansi tiyo mũico

Twĩtĩkĩtie atĩ sayansi ndĩngĩhota gũcokeria andũ ciũria iria ciothe meyũragia.a Kwa ngerekano, athomi a ũhoro wĩgiĩ thĩ matuĩragia ũhoro wĩgiĩ indo iria ithondekete thĩ, nao athomi a indo iria irĩ muoyo matuĩragia ũrĩa mwĩrĩ ũrutaga wĩra. No nĩ kĩĩ gĩtũmaga thĩ ĩkorũo ĩrĩ handũ harĩa hagĩrĩire biũ gũtũũrũo, na nĩ kĩĩ gĩtũmaga ciĩga cia mwĩrĩ ihote kũrutithania wĩra na njĩra njega?

Nĩ tuonete atĩ Bibilia tu noyo ĩngĩhota gũtũcokeria na njĩra njega ciũria ta icio. (Thaburi 139:13-16; Isaia 45:18) Kwoguo, twĩtĩkĩtie atĩ nĩguo mũndũ akorũo na gĩthomo kĩega, agĩrĩire kwĩruta kuuma kũrĩ sayansi na Bibilia.

Rĩmwe na rĩmwe sayansi nĩ yonekaga ta ĩtaratwarana na Bibilia. O na kũrĩ ũguo, hĩndĩ ta ĩyo kaingĩ andũ nĩ gũkorũo makoragwo magĩte gũtaũkĩrũo wega nĩ ũrĩa Bibilia ĩrutanaga. Kwa ngerekano, Bibilia ndĩrutanaga atĩ thĩ yombirũo na thikũ ithathatũ cia mathaa 24.—Kĩambĩrĩria 1:1; 2:4.

Morutani mamwe ma gĩsayansi nĩ magaga ũira mwega wa kuonania nĩ ma ma, na nginya andũ amwe maheetwo gĩtĩo nĩ mareganaga namo. Kwa ngerekano, tondũ indo iria irĩ kuo igũrũ na thĩ nĩ cionanagia atĩ ciombirũo nĩ mũndũ ũrĩ na ũũgĩ, nĩ twĩtĩkanagia na mawoni ma athomi na andũ angĩ arĩa maugaga atĩ indo iria irĩ muoyo itieyumĩririe o ũguo.