ANDŨ ETHĨ MORAGIA
Ingĩhota Atĩa Kũbanga Mahinda Makwa Wega?
Wagĩrĩirũo kũbanga mahinda maku nĩkĩ?
Mahinda no maringithanio na mbeca. Ũngĩcihũthĩra ũũru, ndũngĩciona rĩrĩa ũngĩkorũo ũgĩcibatara. Ngũrani na ũguo, ũngĩbanga mahinda maku wega, nĩ ũrĩkoragwo na mahinda ma gwĩka maũndũ marĩa wendete.
Ũtaaro wa Bibilia: “Kĩgũũta nĩ gĩkoragwo na merirĩria makĩo, no gĩtikoragwo na kĩndũ, no mũndũ ũrĩa ũrĩ kĩyo nĩ arĩhingagĩrio biũ maũndũ marĩa eriragĩria.”—Thimo 13:4.
Ririkana: Kũbanga mahinda maku wega, no gũtũme ũgĩe na wĩyathi makĩria handũ ha gũkũima wĩyathi.
Kũmenya kũbanga mahinda wega, nĩ ũndũ wa bata ũngĩgũteithia nginya watuĩka mũndũ mũgima. Ningĩ no gũtũme ũtũũrie wĩra waku kana ũbutwo. Ũngĩkorũo ũigĩte wĩra-rĩ, hihi no ũthiĩ na mbere kwandĩka mũndũ ũkaga wĩra hingo ciothe aceereirũo?
Ũtaaro wa Bibilia: “Mũndũ ũrĩa mwĩhokeku ũndũ-inĩ mũnini nĩ mwĩhokeku nginya maũndũ-inĩ manene.”—Luka 16:10.
Ririkana: Ũhoti wa kũbanga mahinda wega nĩ wonanagia ũrĩ mũndũ wa mũthemba ũrĩkũ.
No ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ kũbanga mahinda ti ũndũ mũhũthũ. Reke twarĩrĩrie mĩhĩnga ĩigana ũna.
Mũhĩnga wa #1: Arata
“Maita maingĩ arata mangĩnjĩra tũthiĩ handũ, ndĩkoraga nĩ ndetĩkĩra o na angĩkorũo ndirĩ na mahinda. Ndĩĩraga ũũ: ‘Ndacoka mũciĩ nĩ ngũruta mawĩra makwa ihenya ihenya.’ Ti hĩndĩ ciothe hotaga gwĩka ũguo, na kwoguo maũndũ makwa makaharagana biũ.”—Cynthia.
Mũhĩnga wa #2: Indo ingĩtũhĩngĩca
“TV no ĩhĩngĩce mũndũ mũno. Ti ũndũ mũhũthũ kwĩgirĩrĩria kwĩrorera thenema na ibindi imwe cionanagio thĩinĩ wa TV.”—Ivy.
“Nĩ thũkangagia mahinda maingĩ mũno na tablet yakwa. Nĩ njiguaga njonokete ndona atĩ ndatigana nayo nĩ ũndũ wa mwaki gũthira.”—Marie.
Mũhĩnga wa #3: Gũtĩrĩria maũndũ
“Nĩ ndĩragĩria kũruta wĩra wakwa wa cukuru na mawĩra mangĩ marĩa batiĩ kũruta. Nyambaga gũthũkangia mahinda maingĩ ngĩka maũndũ mangĩ marĩa matarĩ ma bata ngacoka ngarĩkia wĩra wakwa, na kũu ti kũhũthĩra mahinda wega.”—Beth.
Kũbanga mahinda maku wega no gũtũme ũgĩe na wĩyathi makĩria, handũ ha gũkũima wĩyathi
Ũrĩa ũngĩka
Andĩka maũndũ marĩa wagĩrĩirũo kũhingia. Maũndũ macio nĩ ta wĩra waku wa cukuru na wa mũciĩ. Andĩka ũbataraga ihinda rĩigana atĩa kũrĩkia wĩra mũna o kiumia.
Ũtaaro wa Bibilia: “Mũkũũranage maũndũ marĩa ma bata makĩria.”—Afilipi 1:10.
Andĩka maũndũ marĩa ũngĩenda gwĩka rĩrĩa ũtarĩ na wĩra. Maũndũ macio nĩ ta kwaranĩria kũgerera social media na kwĩrorera TV. O rĩngĩ, andĩka mahinda marĩa ũngĩenda kũhũthĩra maũndũ-inĩ macio o kiumia.
Ũtaaro wa Bibilia: “Thiagai na mĩthiĩre ya ũũgĩ . . . , mũkĩhũthagĩra mahinda manyu wega biũ.”—Akolosai 4:5.
Banga ũrĩa ũkũhingia maũndũ macio. Rora maũndũ marĩa wandĩkĩte atĩ nĩmo ũrenda kũhingia. Hihi nĩ ũigĩte mahinda ma kũigana ma kũhingia maũndũ marĩa ma bata? Hihi nĩ ũrabatara kũnyihanyihia mahinda mamwe ũrahũthĩra na maũndũ ma gwĩkenia?
Geria ũũ: Andĩka maũndũ marĩa ũrabatara kũhingia o mũthenya na ũkarora kana nĩ ũrahingia maũndũ macio.
Ũtaaro wa Bibilia: “Mĩbango ya mũndũ ũrĩ kĩyo hatarĩ nganja nĩ ĩrehaga ũgaacĩru.”—Thimo 21:5.
Rũmĩrĩra maũndũ macio wandĩka. Rĩmwe na rĩmwe ũngĩnyitwo ũgeni handũ, no wage gwĩtĩkĩra nĩguo ũhingie maũndũ marĩa ma bata. Na rĩrĩa weka ũguo, nĩ ũrĩonaga atĩ nĩ ũrĩkoragwo na mahinda maingĩ ma gwĩka ũrĩa ũrenda gwĩka.
Ũtaaro wa Bibilia: “Koragwoi na kĩyo, mũtikagũtare mawĩra-inĩ manyu.”—Aroma 12:11, kohoro ka magũrũ-inĩ.
Gĩaga na mahinda ma gwĩcanjamũra no ndũgakĩrie njano. Mũirĩtu ũmwe wĩtagwo Tara ooigire: “Rĩmwe rĩrĩa ndarĩkia maũndũ ta merĩ marĩa ngũbangĩte gwĩka, ndĩĩraga, ‘No njoe ihinda rĩa ndagĩka ta 15 ndĩrorere TV, njoke njokerere wĩra wakwa.’ No ũrĩa gũthiaga nĩ atĩ ndagĩka 15 ituĩkaga 30, na ndagĩka 30 igatuĩka ithaa rĩmwe, ngakora ndathũkangia mathaa merĩ ngĩrorera TV!”
Ũngĩka atĩa? Ĩkaga maũndũ ma gwĩcanjamũra thutha wa kũrĩkia wĩra waku handũ ha gwĩka ũguo ũtarĩkĩtie wĩra.
Ũtaaro wa Bibilia: “Gũtirĩ ũndũ mwega harĩ mũndũ, ũkĩrĩte . . . gũkenera wĩra wake mũritũ.”—Kohelethu 2:24.