Ũrĩa Tũngĩtũũria Wendo Mũrũmu Gatagatĩ-inĩ Gaitũ

1-2. (a) Nĩ kĩĩ kĩngĩkorũo gĩatũmire mũtũmwo Paulo auge atĩ wendo nĩyo ngumo ĩrĩa ‘nene makĩria’? (b) Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria?

RĨRĨA mũtũmwo Paulo aaragĩrĩria ũhoro wĩgiĩ wĩtĩkio, kĩĩrĩgĩrĩro, na wendo, aarĩkĩrĩirie na kuuga atĩ “ũndũ ũrĩa mũnene makĩria harĩ macio nĩ wendo.” (1 Kor. 13:13) Hihi Paulo aaugire ũguo nĩkĩ? Ihinda rĩũkĩte, tũtikabatara kuonania wĩtĩkio harĩ ciĩranĩro cia Ngai ciĩgiĩ thĩ njerũ kana kwĩrĩgĩrĩra atĩ ciĩranĩro icio nĩ ikaahinga, tondũ ĩgaakorũo ihingĩte. No gũtirĩ hĩndĩ tũgaatiga kwenda Jehova na andũ. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, wendo witũ harĩ o ũgũthiĩ na mbere gũkũra nginya tene na tene.

² Tondũ gũtirĩ hĩndĩ wendo ũgaathira, tũkwarĩrĩria ciũria ici ithatũ. Kĩa mbere, twagĩrĩirũo kwendanaga nĩkĩ? Gĩa kerĩ, tũngĩonia andũ arĩa angĩ atĩa atĩ nĩ tũmendete? Gĩa gatatũ, tũngĩtũũria atĩa wendo mũrũmu gatagatĩ-inĩ gaitũ?

TWAGĨRĨIRŨO KWENDANAGA NĨKĨ?

3. Tũrĩ na itũmi irĩkũ cia kwendana?

³ Nĩkĩ nĩ ũndũ wa bata gũkorũo twendaine? Gĩtũmi kĩmwe nĩ tondũ wendo nĩ ũtũmenyithanagia atĩ tũrĩ Akristiano a ma. Jesu eerire atũmwo ake ũũ: “Nĩ ũndũ ũcio andũ othe nĩ marĩmenyaga atĩ mũrĩ arutwo akwa—mwakorũo na wendo gatagatĩ-inĩ kanyu.” (Joh. 13:35) Makĩria ma ũguo, gũkorũo twendaine nĩ gũtũteithagia gũtũũria ũrũmwe. Paulo aaugire atĩ wendo “wohithanagia andũ na njĩra nginyanĩru.” (Kol. 3:14) O na kũrĩ ũguo, nĩ harĩ gĩtũmi kĩngĩ kĩa bata o na makĩria kĩbatiĩ gũtũma twendane. Mũtũmwo Johana aandĩkĩire Akristiano arĩa angĩ ũũ: “Mũndũ o wothe wendete Ngai ningĩ no mũhaka ende mũrũ wa Ithe.” (1 Joh. 4:21) Rĩrĩa tuonia arĩa angĩ atĩ nĩ tũmendete, tũkoragwo tũkĩonania atĩ nĩ twendete Ngai.

4-5. Heana ngerekano ya kuonania ũrĩa wendo witũ harĩ Ngai ũhutanĩtie na wendo witũ harĩ arĩa angĩ.

⁴ Hihi wendo witũ harĩ Ngai ũhutanĩtie atĩa na wendo witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ? Ta wĩcirie ngerekano ĩno: Ngoro itũ nĩ ĩkoragwo ĩhutanĩtie na ciĩga iria ingĩ cia mwĩrĩ. Rĩrĩa ndagĩtarĩ atũhutia guoko nĩguo aigue ũrĩa ngoro itũ ĩrahũũra, no ahote kũmenya ũhoro wĩgiĩ ũrĩa ngoro itũ ĩhaana. Ngerekano ĩyo ĩhutanĩtie atĩa na ũhoro ũyũ tũrarĩrĩria?

⁵ O ta ũrĩa ndagĩtarĩ angĩmenya ũhoro wĩgiĩ ngoro itũ rĩrĩa atũhutia guoko akĩrora ũrĩa ngoro ĩrahũũra, no taguo tũngĩmenya ũrĩa wendo witũ harĩ Ngai ũhaana tũngĩrora ũrĩa wendo witũ harĩ andũ arĩa angĩ ũhaana. Tũngĩona atĩ wendo witũ harĩ Akristiano arĩa angĩ nĩ ũhwererekeire, ũndũ ũcio no ũkorũo ũkĩonania atĩ wendo witũ harĩ Ngai o naguo nĩ ũrahwererekera. No angĩkorũo hingo ciothe nĩ tuonagia Akristiano arĩa angĩ atĩ nĩ tũmendete, ũndũ ũcio ũronania atĩ wendo witũ harĩ Ngai nĩ mũrũmu.

6. Twagĩrĩirũo kuoya ikinya nĩkĩ angĩkorũo wendo witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ ũrahwererekera? (1 Johana 4:​7-9, 11)

⁶ Nĩ twagĩrĩirũo kuoya ikinya angĩkorũo wendo witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ ũrahwererekera. Nĩkĩ? Tondũ ũndũ ũcio no wonanie atĩ tũrĩ ũgwati-inĩ wa kĩĩroho. Mũtũmwo Johana nĩ oonanirie ũndũ ũcio wega rĩrĩa aatũheire kĩririkania gĩkĩ: “Mũndũ ũrĩa ũtendete mũrũ wa Ithe, ũcio onete, ndangĩhota kwenda Ngai, ũcio atarĩ ona.” (1 Joh. 4:20) Tũreruta atĩa? Jehova akenagio nĩ ithuĩ angĩkorũo tu nĩ ‘twendaine.ʼ—Thoma 1 Johana 4:​7-9, 11.

TŨNGĨONIA ANDŨ ARĨA ANGĨ ATĨA ATĨ NĨ TŨMENDETE?

7-8. Njĩra imwe tũngĩonania wendo nacio nĩ irĩkũ?

⁷ Rĩathani rĩgiĩ ‘kwendanaʼ nĩ rĩonekaga maita maingĩ thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai. (Joh. 15:​12, 17; Rom. 13:8; 1 Thes. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Joh. 4:11) O na kũrĩ ũguo, wendo nĩ ũndũ tũiguaga thĩinĩ wa ngoro citũ, na gũtirĩ mũndũ ũngĩhota kuona ngoro. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, tũngĩonia aarĩ na ariũ a Ithe witũ atĩa atĩ nĩ tũmendete? Nĩ kũgerera ciugo na ciĩko citũ.

⁸ Nĩ kũrĩ njĩra nyingĩ tũngĩonania nacio atĩ nĩ twendete aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Ngerekano imwe nĩ ta ici: “Aragiai ũhoro wa ma mũndũ na ũrĩa ũngĩ.” (Zek. 8:16) ‘Tũũriai thayũ gatagatĩ-inĩ kanyu.’ (Mar. 9:50) Koragwoi mũrĩ a mbere “harĩ kũheana gĩtĩo.” (Rom. 12:10) “Nyitanagai ũgeni.” (Rom. 15:7) “Thiĩi na mbere . . . kuohanagĩra.” (Kol. 3:13) “Thiĩi na mbere gũkuuanĩra mĩrigo o mũndũ na ũrĩa ũngĩ.” (Gal. 6:2) “Ikaragai mũkĩũmanagĩrĩria.” (1 Thes. 4:18) ‘Thiĩi na mbere gwakana mũndũ na ũrĩa ũngĩ.’ (1 Thes. 5:11) ‘Hoyanagĩrai.’—Jak. 5:16.

9. Nĩkĩ no tuuge atĩ kũũmanĩrĩria nĩ njĩra ĩmwe ya bata ya kuonania wendo? (Ningĩ rora mbica.)

⁹ Rekei twarĩrĩrie njĩra ĩmwe yagwetwo kĩbungo-inĩ kĩu kĩhĩtũku tũngĩonania wendo nayo. Nĩ ciugo ici cia Paulo: “Ikaragai mũkĩũmanagĩrĩria.” Nĩkĩ no tuuge atĩ kũũmanĩrĩria nĩ njĩra ĩmwe ya bata ya kuonania wendo? Ibuku rĩmwe rĩa gũtaarĩria Bibilia rĩonanagia atĩ kiugo kĩrĩa Paulo aahũthĩrire gĩa ‘kũũmanĩrĩria’ kiugĩte “kũrũgama hakuhĩ na mũndũ nĩguo ũmwĩkĩre hinya rĩrĩa aragerera igerio iritũ.” Kwoguo rĩrĩa tuomĩrĩria Mũkristiano ũragerera ũndũ mũritũ, tũkoragwo tũkĩmwĩkĩra hinya nĩguo ahote gũthiĩ na mbere kũgerera njĩra-inĩ ya muoyo. Nĩ ũndũ ũcio, rĩrĩa rĩothe twatiirĩrĩra mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ, tũkoragwo tũkĩonania atĩ nĩ tũmwendete.—2 Kor. 7:​6, 7, 13.

10. Ũcayanĩri ũkonainie atĩa na kũũmanĩrĩria?

¹⁰ Gũkorũo na ũcayanĩri nĩ gũkonainie na kũũmanĩrĩria. Na njĩra ĩrĩkũ? Mũndũ ũrĩ na ũcayanĩri nĩ atindĩkagwo kũũmĩrĩria arĩa angĩ na kũmahe ũteithio ũrĩa marabatara. Kwoguo nĩguo tũũmĩrĩrie mũndũ twambaga tũkamũcaĩra. Paulo oonanirie atĩ ũcayanĩri wa Jehova nĩ ũmũtindĩkaga kũũmĩrĩria andũ. Aaugire atĩ Jehova nĩ “Ithe witũ ũrĩ tha njororo na Ngai mwene ũhoro wothe wa kũũmanĩrĩria.” (2 Kor. 1:3) Mũhari-inĩ ũcio, Paulo aahũthĩrire ciugo “tha njororo” kuonania ũcayanĩri ũrĩa Jehova akoragwo naguo. Kwoguo Ngai etĩtwo “Ithe witũ ũrĩ tha njororo,” tondũ nĩ acayagĩra andũ na njĩra nene. Na ũcayanĩri ũcio nĩ ũmũtindĩkaga gũtũũmĩrĩria “magerio-inĩ maitũ mothe.” (2 Kor. 1:4) O ta ũrĩa maĩ matheru maratherera kuuma gathima-inĩ macanjamũraga mũndũ mũnyotu, no taguo Jehova acanjamũraga na akomĩrĩria arĩa marĩ na mĩtangĩko. Tũngĩĩgerekania atĩa na Jehova harĩ gũcaĩra arĩa angĩ na kũmomĩrĩria? Ũndũ ũmwe tũngĩka nĩ gũkũria ngumo iria ingĩtũteithia gũcaĩra na kũũmĩrĩria arĩa angĩ. Hihi nĩ ngumo ta irĩkũ tũngĩkũria?

11. Kũringana na Akolosai 3:12 na 1 Petero 3:8, nĩ ngumo irĩkũ ingĩ tũrabatara gũkũria nĩguo tũtũũrie wendo ũrĩa ũtũtindĩkaga kũũmĩrĩria arĩa angĩ?

¹¹ Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gũtũũria wendo ũrĩa tũrabatara nĩguo ‘tũikare tũkĩũmanagĩrĩria’ o mũthenya? Tũrabatara gũkũria ngumo ta tha, wendo ta wa andũ a nyina ũmwe, na ũtugi. (Thoma Akolosai 3:12; 1 Petero 3:8.) Ngumo icio irĩtũteithagia atĩa? Rĩrĩa twakorũo na ũcayanĩri o hamwe na ngumo ta icio, nĩ tũrĩkoragwo na wendi mũnene wa kũũmĩrĩria arĩa marĩ na mĩtangĩko. Jesu aaugire, “Kanua karagia kĩrĩa kĩiyũire ngoro. Mũndũ ũrĩa mwega arutaga maũndũ mega kuuma mũthithũ-inĩ wake mwega.” (Mat. 12:​34, 35) Hatarĩ nganja, kũũmĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ njĩra ya bata ya kuonania atĩ nĩ tũmendete.

TŨNGĨTŨŨRIA ATĨA WENDO MŨRŨMU GATAGATĨ-INĨ GAITŨ?

12. (a) Twagĩrĩirũo kwĩmenyerera nĩkĩ? (b) Nĩ kĩũria kĩrĩkũ tũkwarĩrĩria?

¹² Ithuothe tũngĩenda “[gũthiĩ] na mbere kwendana.” (1 Joh. 4:7) O na kũrĩ ũguo, nĩ wega tũririkanage atĩ Jesu aaugire “wendo wa andũ aingĩ nĩ [ũngĩkaanyiha].” (Mat. 24:12) Jesu ndeendaga kuuga atĩ arutwo aingĩ ake nĩ mangĩgaatiga kwendana. O na kũrĩ ũguo, nĩ twagĩrĩirũo kwĩmenyerera nĩguo tũtigakũrie mwerekera ũrĩa ũrĩ na andũ aingĩ wa kwaga kwendana. Tũrĩ na ũndũ ũcio meciria-inĩ, rekei twarĩrĩrie kĩũria gĩkĩ kĩa bata: Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kũmenya kana wendo witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ mũrũmu?

13. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kũmenya kana wendo witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ mũrũmu?

¹³ Ũndũ ũmwe ũngĩtũteithia kũmenya kana wendo witũ nĩ mũrũmu, nĩ gũthuthuria ũrĩa tũhiũranagia na maũndũ mamwe ũtũũro-inĩ. (2 Kor. 8:8) Ta wĩcirie ũndũ ũyũ ũgwetetwo nĩ mũtũmwo Petero: “Makĩria ma maũndũ mothe, koragwoi na wendo mũnene harĩ mũndũ na ũrĩa ũngĩ, tondũ wendo nĩ ũhumbagĩra mehia maingĩ.” (1 Pet. 4:8) Kwoguo njĩra ĩrĩa tũhiũranagia na mawathe na kwaga gũkinyanĩra kwa andũ arĩa angĩ nayo, no ĩtũteithie kũmenya kana wendo witũ nĩ mũrũmu.

14. Kũringana na 1 Petero 4:8, nĩ wendo wa mũthemba ũrĩkũ tũrabatara kuonania? Heana ngerekano.

¹⁴ Rekei tũthuthurie makĩria ciugo icio cia Petero. Gĩcunjĩ kĩa mbere kĩa mũhari wa 8 gĩtaarĩirie atĩ tũbatiĩ gũkorũo na “wendo mũnene.” Kiugo kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “mũnene” kiugĩte “gũtambũrũkia biũ.” Nakĩo gĩcunjĩ gĩa kerĩ kĩa mũhari ũcio gĩtaarĩirie maumĩrĩro ma gũkorũo na wendo mũnene. Nĩ ũhumbagĩra mehia ma aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Kwa ngerekano, ta wĩcirie metha ĩrĩ na maroro maingĩ. Mũndũ angĩoya gĩtambaya na agĩtambũrũkie igũrũ rĩayo, to maroro manini angĩhumbĩra, ĩndĩ no ahote kũhumbĩra maroro maingĩ. Na njĩra o ta ĩyo, tũngĩkorũo na wendo mũnene kwerekera aarĩ na ariũ a Ithe witũ, to mahĩtia manini tũngĩhota kũhumbĩra kana kuohera, ĩndĩ nĩ “mehia maingĩ.”

15. Wendo mũrũmu kwerekera aarĩ na ariũ a Ithe witũ ũrĩtũteithagia gwĩka atĩa? (Akolosai 3:13)

¹⁵ Wendo witũ harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ mũrũmu ũũ atĩ no tũhote kũmohera o na rĩrĩa atarĩ ũndũ mũhũthũ gwĩka ũguo. (Thoma Akolosai 3:13.) Rĩrĩa tuohera andũ arĩa angĩ, tuonanagia atĩ wendo witũ nĩ mũrũmu na atĩ nĩ tũrenda gũkenia Jehova. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ ũngĩtũteithia kuohera arĩa angĩ rĩrĩa matũhĩtĩria na kwaga kũrakara na ihenya rĩrĩa meka maũndũ mataratũkenia?

16-17. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ ũngĩtũteithia kwaga gũtindanĩra na mahĩtia ma andũ arĩa angĩ? Heana ngerekano. (Ningĩ rora mbica.)

¹⁶ Roraga ngumo iria njega cia aarĩ na ariũ a Ithe witũ no ti iria njũru. Ta wĩcirie ngerekano ĩno. Ta hũũra mbica mũrĩ handũ hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ mũgĩkenanĩra, na mũrĩ hakuhĩ kũinũka mũkahũũrũo mbica mũrĩ othe hamwe. Mũgacoka mũkahũũrũo mbica ingĩ igĩrĩ, nĩguo mũthuure iria njega. Waringithania mbica icio ithatũ ũkoona ĩmwe harĩ na mũrũ wa Ithe witũ ũmwe ũroneka athitĩtie gĩthiithi. Ũkamĩtharia tondũ wĩ na mbica ingĩ igĩrĩ iria andũ othe maroneka makenete, nginya mũrũ wa Ithe witũ ũcio.

¹⁷ No tũringithanie mbica icio njega tũigaga na maũndũ mega marĩa tũigaga meciria-inĩ maitũ. Kaingĩ nĩ tũririkanaga maũndũ maingĩ mega twanakenera hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ. No rĩmwe mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ no auge kana eke ũndũ wa gũtũtuurithia. Hihi twagĩrĩirũo gwĩka atĩa hĩndĩ ta ĩyo? Twagĩrĩirũo gũtharia ũndũ ũcio meciria-inĩ maitũ o ta ũrĩa tũngĩtharia mbica ĩtarĩ njega. (Thim. 19:11; Ef. 4:32) No tũhote gũtharia ihĩtia rĩa mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ meciria-inĩ maitũ tondũ twĩ na maũndũ maingĩ mega tũraririkana megiĩ mũndũ ũcio. Maũndũ macio mega nĩmo tũbatiĩ kũririkanaga na gũkenio nĩmo.

WENDO NĨ WA BATA MAKĨRIA IHINDA-INĨ RĨRĨ NĨKĨ?

18. Maũndũ marĩa manene megiĩ wendo tweruta gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ nĩ marĩkũ?

¹⁸ Twagĩrĩirũo gũtũũria wendo mũrũmu gatagatĩ-inĩ gaitũ nĩkĩ? O ta ũrĩa tuona, rĩrĩa tuonia aarĩ na ariũ a Ithe witũ wendo, tuonanagia atĩ nĩ twendete Jehova. Hihi tuonanagia atĩa atĩ nĩ twendete Akristiano arĩa angĩ? Njĩra ĩmwe tũngĩka ũguo nĩ kũmomĩrĩria. No tũhote ‘gũikara tũkĩũmanagĩrĩria’ tũngĩkorũo na ũcayanĩri. Tũngĩtũũria atĩa wendo mũrũmu gatagatĩ-inĩ gaitũ? Na njĩra ya kwĩrutanĩria kuohera arĩa angĩ mahĩtia mao.

19. Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo kuonania wendo makĩria ihinda-inĩ rĩrĩ?

¹⁹ Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo kuonania wendo makĩria ihinda-inĩ rĩrĩ? Mũtũmwo Petero aaheanire gĩtũmi gĩkĩ: “Mũthia wa maũndũ mothe nĩ ũkuhĩrĩirie. Nĩ ũndũ ũcio, . . . koragwoi na wendo mũnene harĩ mũndũ na ũrĩa ũngĩ.” (1 Pet. 4:​7, 8) Tũngĩrĩgĩrĩra ũndũ ũrĩkũ o ũrĩa mũthia wa thĩ ĩno njũru ũrakuhĩrĩria? Jesu aarathire ũũ akĩaria ũhoro wĩgiĩ arũmĩrĩri ake: “Nĩ mũgaathũũrũo nĩ ndũrĩrĩ ciothe nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩakwa.” (Mat. 24:9) Nĩguo tũhote gwĩtiiria rũmena rũu, tũrabatara gũtũũria ũrũmwe. Tweka ũguo, Shaitani ndekũhota gũtũgayũkania tondũ tũgũkorũo tũnyitithanĩtio nĩ wendo ũrĩa “wohithanagia andũ na njĩra nginyanĩru.”—Kol. 3:14; Afil. 2:​1, 2.