Mũnene wa Gũkũ Thĩ nĩ Arĩkĩtie Kuumbũranio

HĨNDĨ ĩmwe Jesu eerire andũ ũũ: “Mũnene wa gũkũ thĩ nĩekũingatwo.” Agĩcoka akiuga atĩ ‘mũnene wa gũkũ thĩ ndarĩ na ũndũ aangĩonire thĩinĩ wake’ na atĩ “mũnene wa gũkũ thĩ nĩarĩkĩtie gũtuĩrũo.” (Johana 12:31; 14:30; 16:11) Hihi Jesu aaragia ũhoro wa ũ?

Tũngĩciria ũhoro ũrĩa Jesu aaririe wĩgiĩ “mũnene wa gũkũ thĩ,” hatarĩ nganja ndaaragia ũhoro wa Ithe, Jehova Ngai. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, “mũnene wa gũkũ thĩ,” nũũ? Hihi ‘akaingatwo’ atĩa, ningĩ ‘arĩkĩtie gũtuĩrũo’ na njĩra ĩrĩkũ?

“Mũnene wa Gũkũ Thĩ” nĩ Eguũrĩtie We Mwene

O ta ũrĩa mũtongoria wa eki-naĩ erahaga nĩ ũndũ wa ũhoti wake-rĩ, ũguo noguo Mũcukani eekire rĩrĩa aageragia Jesu, Mwana wa Ngai. Thutha wa kuonia Jesu “mothamaki mothe” ma thĩ-rĩ, Shaitani aamwĩrire ũũ: “Wathani wa gwathaga kũu guothe nĩngũkũhe, o na mwago wakuo: nĩ ũndũ kũheo nĩ’heetwo niĩ; na mũndũ o ũrĩa wothe ingĩenda kũhe, ndamũhe. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, ũngĩĩtĩkĩra kũndurĩria ndu o haha ndĩ, ũ’hoe, ũcio wothe nĩũgũtuĩka waku.”—Luka 4:5-7.

Korũo Mũcukani nĩ waganu ũkoragwo thĩinĩ wa mũndũ, ta ũrĩa andũ amwe moigaga-rĩ, igerio rĩu rĩngĩtaarĩrio atĩa? Hihi no kũhoteke atĩ Jesu aageragio nĩ methugunda moru kana gĩthagathago kĩamũgĩire thutha wa kũbatithio? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, kũngĩkorũo atĩa atĩ “thĩinĩ wake gũtirĩ na wĩhia”? (1 Johana 3:5) Handũ ha gũkararia atĩ kĩrĩndĩ gĩa gũkũ thĩ gĩtirĩ ruungu rwa Mũcukani, Jesu eekĩrire ũndũ ũcio mũkonde na njĩra ya kũmwĩta “mũnene wa gũkũ thĩ,” na akiumbũrania atĩ Mũcukani “aarĩ mũũragani” na “wa maheni.”—Johana 14:30; 8:44.

Mĩaka ta 60 thutha wa hĩndĩ ĩrĩa Kristo aageragio nĩ Mũcukani-rĩ, mũtũmwo Johana nĩ aaririkanirie Akristiano ũrĩa Mũcukani akoragwo na ũgucania mũnene, rĩrĩa oigire atĩ “kĩrĩndĩ gĩa thĩ gĩothe nĩgĩtũire kĩnyitĩtwo nĩ ũcio mũũru.” Ningĩ Johana agĩcoka akiuga atĩ ũcio nĩwe, “ũrĩa ũhĩtithagia kĩrĩndĩ gĩa thĩ gĩothe.” (1 Johana 5:19; Kũguũrĩrio 12:9) Hatarĩ nganja, Bibilia yugaga atĩ “mũnene wa gũkũ thĩ” nĩ kĩũmbe gĩa kĩĩroho gĩtonekaga. No hihi kĩũmbe kĩu gĩkoragwo na ũgucania ũigana atĩa igũrũ rĩa andũ?

Mũnene wa Gũkũ Thĩ nĩ Aheete Aruna Ake Ũhoti

Akĩaria ũhoro wa mbaara ya Akristiano ya wĩtĩkio, mũtũmwo Paulo nĩ oimbũranirie thũ ĩrĩa nene ya Akristiano. Aamerire ũũ atekũhithĩrĩra: “Nĩ ũndũ kũgiana gwitũ ti gwa kũgiana na arĩa me na mwĩrĩ na thakame, no nĩ gwa kũgiana na mothamaki, o na mahinya, o na arĩa maathanaga thĩ ĩno ĩĩ na nduma, o na mbũtũ cia maroho moru me kũrĩa igũrũ.” (Aefeso 6:12) Kwoguo tũtirũaga na andũ tondũ mbaara iitũ ti na arĩa marĩ na “mwĩrĩ na thakame” ĩndĩ nĩ na “maroho moru me kũrĩa igũrũ.”

Kũringana na Bibilia nyingĩ iria itaũrĩtwo mahinda-inĩ maya-rĩ, “mbũtũ cia maroho moru” ti waganu ũkoragwo thĩinĩ wa andũ, no nĩ ciũmbe cia kĩĩroho ikoragwo na hinya mũingĩ. Ũtaũri ũmwe ũtaũrĩte ciugo icio ũũ, “gĩkundi gĩa ciũmbe njaganu cia kĩĩroho irĩ ciikaro-inĩ cia igũrũ” (Revised Standard Version), “mbũtũ ya ciũmbe njaganu cia kĩĩroho kũrĩa igũrũ” (The Jerusalem Bible), na “mbũtũ njaganu irĩ na hinya ũkĩrĩte wa andũ kũrĩa igũrũ” (The New English Bible). Kwoguo Mũcukani akoretwo akĩhũthĩra hinya wake kũgerera araika arĩa angĩ aremi, arĩa ‘maatigire kũndũ kwao kĩũmbe gwa gũtũũra’ kũrĩa igũrũ.—Judasi 6.

Ibuku rĩa ũnabii rĩa Danieli nĩ rĩguũragia ũrĩa ‘anene acio a thĩ’ makoretwo magĩatha thĩ kuuma o hĩndĩ ya tene. Nĩ ũndũ wa gũcaĩra Ayahudi arĩa maacokete Jerusalemu moimĩte ithamĩrio thĩinĩ wa Babuloni mwaka wa 537 Mbere ya Mahinda Maitũ (M.M.M.), mũnabii Danieli nĩ aamahoeire kwa ihinda rĩa ciumia ithatũ. Mũraika ũrĩa waatũmĩtwo akomĩrĩrie mũnabii ũcio, nĩ eerire Danieli kĩrĩa gĩatũmĩte aikare agĩgakinya. Aamwĩrire ũũ: “Mũtongoria wa bũrũri wa Perisia . . . [nĩ ararũire na] niĩ matukũ mĩrongo ĩĩrĩ na ũmwe.”—Danieli 10:2, 13.

‘Mũtongoria ũcio wa bũrũri wa Perisia’ nũũ? Hatarĩ nganja mũraika ũcio ndaaragia ũhoro wa Kurusu Mũthamaki wa Perisia, ũrĩa ihinda-inĩ rĩu wakoretwo atarĩ na ũũru na Danieli na rũrĩrĩ rwao. No rĩrĩ, kũngĩahotekire atĩa mũthamaki wa gũkũ thĩ arũe na kĩũmbe gĩa kĩĩroho ciumia ithatũ o rĩrĩa tũĩ atĩ mũraika ũmwe oragire thigari 185,000 na ũtukũ ũmwe? (Isaia 37:36) ‘Mũtongoria wa Perisia’ ũcio warĩ mũrũrũ ũguo no akorirũo aarĩ ndungata ya Mũcukani, ũguo nĩ kuuga yarĩ ndaimono yaheetwo ũhoti igũrũ rĩa Wathani wothe wa Perisia. Thĩinĩ wa mũrango o ũcio mũraika wa Ngai aacokire akiuga atĩ no mũhaka angĩarũire rĩngĩ na “mũtongoria ũcio wa bũrũri wa Perisia” ningĩ na ndaimono ĩngĩ ĩrĩa yarĩ “mũtongoria wa bũrũri wa Ayunani.”—Danieli 10:20.

Kwoguo tũreruta atĩa? Atĩ nĩ kũrĩ ‘anene a gũkũ thĩ’ matonekaga, ndaimono iria cinyitanagĩra gwatha thĩ rungu rwa mũnene wacio Shaitani Mũcukani. No hihi muoroto wao ũkoretwo ũrĩ ũrĩkũ?

Mũnene wa Gũkũ Thĩ nĩ Eyonanĩtie Ũrĩa Atariĩ

Thĩinĩ wa ibuku rĩa mũico rĩa Bibilia, rĩa Kũguũrĩrio, mũtũmwo Johana nĩ ataarĩirie ũrĩa Jesu, arĩ Mikaeli mũraika ũrĩa mũnene, aahootire Mũcukani na ndaimono ciake na akonania moimĩrĩro moru ma kũharũrũkio kwao. Tũthomaga ũũ: “Thĩ ĩĩ na haaro-ĩ, . . . amu inyuĩ-rĩ, mũcukani nĩamũikũrũkĩire e na marũrũ manene, tondũ nĩoĩ atĩ no ihinda inyinyi atigairie.”—Kũguũrĩrio 12:9, 12.

Mũcukani onanĩtie marakara manene atĩa? O ta ũrĩa imaramari nyingĩ ciĩkaga ũrĩa wothe cingĩhota nĩguo ihingie muoroto wacio-rĩ, no taguo Shaitani na ndaimono ciake mehotorete gũtigĩrĩra atĩ nĩ maathũkia thĩ na aikari ayo. Nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ kahinda gake nĩ kanini, Mũcukani akoretwo akĩhũthĩra kĩndũ kĩmwe kĩrĩ rungu rwake—biacara iria nene—gũtũma andũ makũrie roho wa kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ, ũndũ ũrĩa ũtũmĩte indo nyingĩ cia kĩĩmerera inyihe na thĩ ĩgathũkangio na kwoguo ũtũũro wa andũ ũgakorũo ũgwati-inĩ mũnene.—Kũguũrĩrio 11:18; 18:11-17.

Kuuma o kĩambĩrĩria kĩa andũ, ndini na ũteti nĩ cionanĩtie ũrĩa Mũcukani akoragwo anyoteire wathani. Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩonanagia mathondeka ma gĩũteti matariĩ ta nyamũ njũru iheetwo “wathani mũnene” nĩ Mũcukani. Ningĩ nĩ rĩonanĩtie atĩ nĩ ũndũ ũrĩ thoni ndini kũgwatanĩra na ũteti, rĩtaga ngwatanĩro ĩyo ũmaraya wa kĩĩroho. (Kũguũrĩrio 13:2; 17:1, 2) Ta wĩcirie ũhoro wa ũhinyanĩrĩria, ũkombo, mbaara, na haaro cia gĩkabira iria ikoretwo kuo mĩaka mĩingĩ igatũma andũ milioni nyingĩ makue. Hihi no tuuge atĩ maũndũ ma magegania na ma kũguoyohia marĩa makoretwo magĩkĩka moimanaga na andũ? Kana hihi moimanaga na ũgucania wa mbũtũ ya ciũmbe njũru cia kĩĩroho itonekaga?

Bibilia nĩ yumbũranĩtie ũrĩa ũkoretwo agĩtongoria athamaki na mothamaki ma gũkũ thĩ. Makĩmenyaga kana matekũmenya aathani a gũkũ thĩ monanagia mĩerekera o ta ya mũnene wa gũkũ thĩ na mwathanĩre ta wake. No andũ megũtũũra manyamarĩkaga rungu rwa wathani wa Mũcukani nginya rĩ?

Kũniinwo kwa Mũcukani

Wĩra ũrĩa Kristo aarutire rĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ woonanirie atĩ Mũcukani na ndaimono ciake marĩ hakuhĩ kũniinwo. Rĩrĩa arutwo ake maataragĩria ũrĩa maaingatire ndaimono-rĩ, aamerire ũũ: “Nĩnyonete Shaitani akĩgũa ta rũheni ruumĩte Igũrũ.” (Luka 10:18) Akiuga ũguo, Jesu nĩ aamenyaga ũhootani ũrĩa angĩagĩire naguo harĩ mũnene wa gũkũ thutha wake gũcoka igũrũ arĩ Mikaeli mũraika ũrĩa mũnene. (Kũguũrĩrio 12:7-9) Ũthomi mũrikĩru wa morathi ma Bibilia wonanagia atĩ ũhootani ũcio wekĩkire kũu igũrũ mwaka wa 1914 kana kahinda kanini thutha ũcio.a

Kuuma mwaka ũcio, Mũcukani nĩ akoragwo oĩ atĩ no kahinda kanyinyi atigairie aniinwo. O na gũtuĩka ‘kĩrĩndĩ gĩa thĩ gĩothe kĩrĩ rungu rwake-rĩ,’ mahinda-inĩ maya kũrĩ na andũ milioni nyingĩ maregete gũtongorio nĩwe. Bibilia nĩ ĩmateithĩtie kũmũmenya na gũkũũrana njĩra iria ahũthagĩra. (2 Akorintho 2:11) Ciugo ici Paulo aandĩkĩire Akristiano nĩ imaheaga mwĩhoko: “Nake Ngai mwene thayũ nĩarĩhehenja Shaitani o narua mũmũrangĩrĩrie makinya-inĩ manyu.”b—Aroma 16:20.

Ica ikuhĩ Mũcukani nĩ ekũniinwo. Rungu rwa wathani wa Kristo wa wendo, andũ athingu nĩ magaathondeka thĩ, ĩtuĩke paradiso. Gũtigacoka gũkorũo na ũhinya, rũmena, na ũkoroku. Bibilia yugaga atĩ: “Maũndũ marĩa ma tene matikaririkanwo.” (Isaia 65:17) Na githĩ gĩtigaagĩkorũo kĩrĩ gĩkeno kĩnene kũrĩ arĩa mahotete kwĩyohora kuuma rungu rwa ũtongoria wa mũnene ũcio mũrambu wa gũkũ thĩ!

[Mohoro ma magũrũ-inĩ]

[Ciugo irĩ karatathi-inĩ ga 9]

Rungu rwa wathani wa Kristo wa wendo, andũ athingu nĩ makagarũra thĩ ĩtuĩke paradiso