Hihi nĩ Ũkũrũmĩrĩra Ũtongoria wa Jehova wa Wendo?
“Ngathũũra njĩra o yothe ya ũrongo.”—THAB. 119:128.
1, 2. (a) Hĩndĩ ĩrĩa ũrenda gũthiĩ kũndũ kũna-rĩ, nĩ mĩkaana ĩrĩkũ ũngĩona ĩrĩ ya bata, na nĩkĩ? (b) Jehova aheaga ndungata ciake mĩkaana ya mũthemba ũrĩkũ, na nĩkĩ?
TA TUA atĩ: Nĩ ũrabatara gũthiĩ kũndũ kũna. Nĩguo ũmenye njĩra, ũgathiĩ kũrĩ mũrata waku ũrĩa wĩhokete nĩguo akwĩrĩre. Agĩgũtaarĩria ũrĩa ũgũthiĩ ahota gũkwĩra ũndũ ta ũyũ: “Wĩmenyerere wakinya gĩthioro-inĩ. Kĩbaũ kĩrĩa kĩrĩ hau no gĩkũhĩtithie. Andũ aingĩ manakĩrũmĩrĩra makoora.” Na githĩ to ũkenere mũkaana wa mũrata ũcio waku na ũũrũmĩrĩre? Jehova atariĩ o ta mũrata ũcio. Atũtongoragia na njĩra njega nĩguo tũkoona muoyo wa tene na tene, no ningĩ nĩ atũheaga mĩkaana ĩgiĩ maũndũ marĩa moru mangĩtũhĩngĩca.—Gũcok. 5:32; Isa. 30:21.
2 Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ na kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkwarĩrĩria mamwe ma maũndũ moru marĩa Mũrata witũ, Jehova Ngai, atũkaanagia. Rekei tũririkanage atĩ Jehova atũheaga mĩkaana ta ĩyo nĩ ũndũ nĩ atwendete na nĩ atũcayagĩra. Nĩ endaga tũkinye muoyo-inĩ wa tene na tene. Nĩ atuuragwo mũno rĩrĩa ona andũ makĩĩrekereria mathũkio na magatiga njĩra ĩrĩa yagĩrĩire. (Ezek. 33:11) Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ, nĩ tũkwarĩrĩria maũndũ matatũ marĩa mangĩtũthũkia. Wa mbere nduumanaga na ithuĩ ene, wa kerĩ uumaga thĩinĩ witũ. Naguo wa gatatũ, o na ti wa ma; ĩndĩ, nĩ ũndũ mũũru mũno. Nĩ tũrabatara kũmenya ũrĩa maũndũ macio matariĩ, na ũrĩa Ithe witũ wa igũrũ atũrutaga kũregana namo. Mũtungi ũmwe wa Thaburi atongoretio nĩ roho, aainĩire Jehova ũũ: “Ngathũũra njĩra o yothe ya ũrongo.” (Thab. 119:128) Hihi wee nĩ ũiguaga ũguo? Rekei tuone ũrĩa tũngĩtũũra tũrũmĩtie mawoni ta macio na tũikarage kũringana namo.
Ndũkanarũmĩrĩre “Mũingĩ”
3. (a) Nĩkĩ nĩ ũgwati kũrũmĩrĩra agendi arĩa angĩ rĩrĩa tũtaramenya njĩra ĩrĩa twagĩrĩirũo nĩ kũgera? (b) Nĩ ũtaaro ũrĩkũ wa bata ũrĩ thĩinĩ wa Thama 23:2?
3 Rĩrĩa ũrathiĩ thabarĩ ya kũraya-rĩ, ũngĩka atĩa ũngĩkorũo ũtarĩ na ma nĩ njĩra ĩrĩkũ yagĩrĩire? Kwahoteka no ũigue ũkĩenda kũrũmĩrĩra agendi arĩa angĩ—makĩria ũngĩona aingĩ ao makĩrũmĩrĩra njĩra ĩmwe. Itua ta rĩu nĩ ũgwati. Ningĩ-rĩ, no makorũo o na matirathiĩ kũrĩa ũrathiĩ, kana o nao makorũo morĩte njĩra. Ũndũ ũcio, no ũtũteithie gũtaũkĩrũo nĩ ũũgĩ ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa rĩmwe rĩa maathani marĩa Aisiraeli a tene maaheetwo. Atuanĩri kana arĩa maarutaga ũira maũndũ-inĩ megiĩ cira nĩ maaheetwo mũkaana wĩgiĩ ũgwati wa ‘kũrũmĩrĩra mũingĩ.’ (Thoma Thama 23:2.) Hatarĩ nganja, nĩ ũndũ mũhũthũ mũno harĩ andũ matarĩ akinyanĩru kũhatĩkwo nĩ andũ arĩa angĩ, mahongʼore kĩhooto. O na kũrĩ ũguo-rĩ, hihi ũtaaro wa kwaga kũrũmĩrĩra mũingĩ ũkoniĩ o maũndũ ma cira moiki? Aca.
4, 5. Joshua na Kalebu maahatĩkirũo atĩa marũmĩrĩre mũingĩ, no nĩ kĩĩ kĩamateithirie gũtooria ũndũ ũcio?
4 Ũhoro wa ma nĩ atĩ, ‘kũrũmĩrĩra mũingĩ’ no gũtũthũkie hakuhĩ maũndũ-inĩ mothe. Ũndũ ũcio no uumĩre tũterĩgĩrĩire, na ũkorũo ũrĩ mũritũ mũno kũregana naguo. Kwa ngerekano-rĩ, ta wĩcirie ũhoro wa hatĩka ĩrĩa Joshua na Kalebu maangʼethanĩire nayo hĩndĩ ĩmwe. Maarĩ amwe a andũ 12 arĩa maathiĩte gũthigana Bũrũri wa Kĩĩranĩro. Rĩrĩa maacokire, athigani ikũmi gatagatĩ kao maaheanire riboti njũru mũno ya kũũraga andũ ngoro. Nginya nĩ moigaga atĩ atũũri amwe a bũrũri ũcio maarĩ marimũ, marĩa moimanĩte na rũciaro rwa Anefili, arĩa maaciarĩtwo nĩ araika aremi na atumia. (Kĩam. 6:4) No ũcio ndwarĩ ũhoro wa ma. Marimũ macio mooru nĩ maaninĩtwo hĩndĩ ya Kĩguũ mĩaka magana maingĩ mbere ĩyo, na gũtiarĩ rũciaro o na rũmwe rwamo rũatigarĩte. No ona maũndũ matarĩ na kũrĩa marĩ no mahatĩke andũ arĩa makoragwo na wĩtĩkio ũtarĩ na hinya. Riboti icio njũru kuuma kũrĩ athigani acio ikũmi ciatambire na ihenya na igĩtũma andũ mamake mũno. Kahinda gatarĩ coho, aingĩ magĩkorũo makĩona ta mataagĩrĩirũo kũingĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro ũrĩa Jehova oigĩte. Hĩndĩ ĩyo kwahanaga ũguo-rĩ, hihi Joshua na Kalebu meekire atĩa?—Ndar. 13:25-33.
5 Matiarũmĩrĩire mũingĩ. O na gũtuĩka kĩrĩndĩ gĩtiendaga kũmaigua-rĩ, athuri acio eerĩ maaririe ma na matiagarũrũkire, o na rĩrĩa kĩrĩndĩ kĩendaga kũmoraga na mahiga! Maarutaga ũũmĩrĩru ũcio kũ? Hatarĩ nganja, ũndũ ũmwe watũmire makorũo na ũũmĩrĩru nĩ wĩtĩkio wao. Andũ marĩ na wĩtĩkio nĩ mahotaga kuona ũtiganu wa maũndũ matarĩ kĩene marĩa meranagwo nĩ andũ na ciĩranĩro iria theru cia Jehova Ngai. Thutha-inĩ Joshua na Kalebu nĩ maataarĩirie ũrĩa maiguaga igũrũ rĩgiĩ ũrĩa Jehova ahingagia ciĩranĩro ciake ciothe. (Thoma Joshua 14:6, 8; 23:2, 14.) Athuri acio erĩ meegwatanirie na Ngai wao mwĩhokeku, na matingĩendire kũmũiguithia ũũru nĩ ũndũ wa kũrũmĩrĩra mũingĩ ũcio ũtaarĩ na wĩtĩkio. Kwoguo maaikarire mehandĩte, magĩtũigĩra kĩonereria kĩega mũno gĩa kũrũmĩrĩra ũmũthĩ.—Ndar. 14:1-10.
6. Nĩ maũndũ-inĩ marĩkũ tũngĩigua tũkĩenda kũrũmĩrĩra mũingĩ?
6 Hihi nĩ kũrĩ hĩndĩ ũiguaga ũhatĩkĩtwo ũrũmĩrĩre mũingĩ? Andũ arĩa meyamũranĩtie na Jehova na mahũthagia ithimi ciake cia ũthingu nĩo aingĩ mũno mahinda maya. Andũ acio kaingĩ magathagĩrĩria maũndũ matarĩ kĩene ma gwĩkenia. Maahota kuuga atĩ maũndũ ma waganu, ũhinya, na ũragũri marĩa rĩu mongererekete mũno tabarĩra-inĩ cia TV, vidio, na mĩthako-inĩ ya ngerekano matingĩtũthũkia. (2 Tim. 3:1-5) Rĩrĩa ũrathuura maũndũ ma gwĩkenia maku kana ma famĩlĩ yaku, hihi wee nĩ wĩtĩkagĩria andũ arĩa marĩ na thamiri thũku mathũkie matua maku na magarũre thamiri yaku? Na githĩ ũguo to ũndũ ũmwe na kũrũmĩrĩra mũingĩ?
7, 8. (a) Ũhoti witũ wa “gũkũũrana wega na ũũru” ũngĩkũrio atĩa, na nĩkĩ ũndũ ũcio no ũtũteithie gũkĩra kũigĩrũo mawatho? (b) Nĩ kĩĩ gĩtũmaga wee ũkenio nĩ kĩonereria kĩa Akristiano aingĩ ethĩ?
7 Jehova nĩ atũheete kĩheo kĩa bata gĩa gũtũteithia gũtua matua—ũhoti witũ wa “gũkũũrana wega na ũũru.” O na kũrĩ ũguo, kĩheo kĩu nĩ kĩbataraga kũmenyerio na njĩra ya ‘kũhũthĩrũo.’ (Ahib. 5:14) Tũtingĩhota gũkũria ũhoti wa gũkũũrana wega na ũũru angĩkorũo tũrĩrũmagĩrĩra mũingĩ; na tũkarũmagĩrĩra mawatho maũndũ-inĩ marĩa twagĩrĩirũo gũtongorio nĩ thamiri iitũ. Kwa ngerekano, nĩkĩo andũ a Jehova mateeragwo thenema, mabuku, kana tabarĩra cia Intaneti ciothe iria magĩrĩirũo nĩ gwĩthema. Tondũ mũtabarĩre wa thĩ ĩno ũcenjagia na ihenya-rĩ, tũngĩbataraga kwĩrũo indo iria tũgwĩthema o hĩndĩ. (1 Kor. 7:31) Ũndũ ũrĩa mũũru makĩria nĩ atĩ, ũndũ ũcio no ũtũtunye mweke wa bata wa gwĩthuthurĩria wega na njĩra ya mahoya motaaro ma Bibilia na gũtua matua maringaine namo.—Ef. 5:10.
8 Ma nĩ atĩ, matua maitũ marĩa mehocetie harĩ Bibilia rĩngĩ na rĩngĩ no matũme tũmenwo. Akristiano ethĩ marĩ cukuru no mahatĩkwo marũmĩrĩre mũingĩ kwĩrorera na gwĩka maũndũ marĩa marerorerũo kana magekwo nĩ andũ arĩa aingĩ. (1 Pet. 4:4) Kwoguo, nĩ ũndũ mwega mũno kuona Akristiano ethĩ o hamwe na arĩa akũrũ makĩĩgerekania na wĩtĩkio wa Joshua na Kalebu, wa kũrega kũrũmĩrĩra mũingĩ.
Mũtikanarũmĩrĩre ‘Ngoro Cianyu na Maitho Manyu’
9. (a) Tũrĩ thabarĩ-inĩ-rĩ, nĩkĩ no ũkorũo ũrĩ ũgwati gwĩtĩkĩra gũtongorio nĩ ngoro ciitũ? (b) Watho ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Ndari 15:37-39 waarĩ wa bata nĩkĩ harĩ andũ a Ngai a tene?
9 Ũndũ wa kerĩ ũrĩa tũkwarĩrĩria ũngĩtũthũkia ũkoragwo thĩinĩ witũ. No tũhũthĩre ngerekano ĩno: Ũngĩkorũo werekeire kũndũ kũna-rĩ, hihi no ũtige kũrũmĩrĩra mabu yaku ũtongorio nĩ ngoro yaku, ũgakĩrũmĩrĩra njĩra o yothe wona ta ĩrĩ njega? Hatarĩ nganja, gwĩtĩkĩra gũtongorio nĩ ngoro yaku no gũtũme wage gũkinya kũrĩa ũgũthiaga. Ũndũ-inĩ ũcio-rĩ, wĩcirie ũhoro wa watho ũngĩ Jehova aaheete Aisiraeli a tene. Andũ aingĩ ũmũthĩ no maage gũtaũkĩrũo nĩ watho wĩgiĩ gwĩkĩra ciohe cia ndigi na gũtumĩrĩra karũkwa ka rangi wa bururu nguo-inĩ. (Thoma Ndari 15:37-39.) Hihi wee nĩ ũrataũkĩrũo nĩ bata wa ũndũ ũcio? Gwathĩkĩra watho ũcio gwateithagia andũ a Ngai gũikaraga meyamũranĩtie na ndũrĩrĩ iria ciamathiũrũrũkĩirie, iria ciathathayagia ngai cia maheeni. Ũndũ ũcio waarĩ wa bata harĩ o nĩguo matũũre metĩkĩrĩtwo nĩ Jehova. (Alaw. 18:24, 25) O na kũrĩ ũguo, watho ũcio nĩ ũguũrĩtie ũndũ mũũru ũngĩkorũo thĩinĩ witũ ũrĩa ũngĩtũma tũtikanakinye muoyo-inĩ wa tene na tene. Na njĩra ĩrĩkũ?
10. Jehova onanĩtie atĩa atĩ nĩoĩ ũrĩa andũ matariĩ?
10 Ta rora gĩtũmi kĩrĩa Jehova aaheire andũ ake gĩa kũrũmĩrĩra watho ũcio: “Mũtikeriragĩrie maũndũ ma ngoro cianyu inyuene, na marĩa monagwo na maitho manyu inyuene, o ta ũrĩa mwatũire mwĩriragĩria tene.” Jehova nĩ oĩ wega mũno ũrĩa andũ matariĩ. Nĩ oĩ wega ũrĩa ngoro ciitũ ihenagĩrĩrio na ihenya nĩ maũndũ marĩa tuonaga na maitho. Nĩkĩo Bibilia ĩtũheaga mũkaana ũyũ: “Ngoro ya mũndũ nĩĩhenanagia gũkĩra ciũmbe iria ingĩ ciothe, nayo ĩtũire ĩthugundaga maũndũ ma waganu. Nũ ũngĩkĩhota gũthuuthuuria ũhoro wayo?” (Jer. 17:9) Hihi nĩ wona, ũrĩa mũkaana ũcio Jehova aaheete Aisiraeli waarĩ wa bata? Nĩ aamenyaga atĩ nĩ mangĩagucĩrĩirio, megerekanie na athathaiya a ngai cia maheeni arĩa maamathiũrũrũkĩirie. Nĩ mangĩerirĩirie kũhaanana na andũ acio mataarĩ etĩkia gwĩciria tao, kũigua tao, na gwĩka o tao.—Thim. 13:20.
11. Tũngĩgerio na njĩra ĩrĩkũ nĩ maũndũ marĩa tuonaga?
11 Mahinda-inĩ maya maitũ, nĩ ũndũ mũhũthũ makĩria ngoro ciitũ kũheenererio nĩ maũndũ marĩa tuonaga. Tũratũũra thĩinĩ wa thĩ andũ aingĩ mendete o maũndũ ma kĩĩmwĩrĩ. Kwoguo tũngĩhũthĩra atĩa ũtaaro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Ndari 15:39? Ta wĩyũrie ũũ: Angĩkorũo arĩa mũkoragwo nao cukuru, wĩra-inĩ, kana andũ a itũũra rĩanyu nĩ mehumbaga ũũru mũno-rĩ, hihi wee no wĩke tao? Hihi no ũgerio wĩtĩkĩre ‘kũrũmĩrĩra ngoro na maitho maku’ ũtahwo nĩ maũndũ marĩa ũrona? Hihi no wĩtĩkĩre gũtiga kũrũmĩrĩra maũndũ marĩa ũĩ nĩmo magĩrĩire na njĩra ya kwĩhumba tao?—Rom. 12:1, 2.
12, 13. (a) Tũngĩka atĩa maitho maitũ mangĩambĩrĩria kũgucĩrĩrio nĩ maũndũ marĩa matagĩrĩire? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gwĩthema kũingĩria arĩa angĩ magerio-inĩ?
12 Nĩ tũrabatara mũno gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria. Maitho maitũ mangĩambĩrĩria kũgucĩrĩrio maũndũ-inĩ marĩa matagĩrĩire-rĩ, rekei tũririkanage itua rĩrũmu rĩa mũthuri mwĩhokeku Ayubu, ũrĩa warĩkanĩire na maitho make—atĩ ndakanerirĩria mũtumia. (Ayub. 31:1) Mũthamaki Daudi o nake, nĩ aatuĩte itua rĩrĩ: “Ũndũ wa ũgenyũ gũtirĩ ngaiga maitho-inĩ makwa o na ũrĩkũ.” (Thab. 101:3) Ũndũ o wothe ũrĩa ũngĩthũkia thamiri ciitũ na ũkuruhanu witũ hamwe na Jehova nĩ “wa ũgenyũ.” Nĩ hamwe na ũndũ o wothe ũrĩa ũngĩgucĩrĩria maitho maitũ na ũtũme ngoro ciitũ ciĩrirĩrie maũndũ mooru.
13 Ningĩ, tũtingĩenda gũtuĩka andũ a “ũgenyũ” harĩ arĩa angĩ na njĩra ya kũmageria nĩguo merirĩrie maũndũ mooru. Nĩkĩo tuoyaga na ũritũ ũtaaro wa Bibilia ũrĩa ũtongoretio na roho wa kwĩhumba nguo irĩ na kĩhaarĩro kĩega. (1 Tim. 2:9) Twehumba nguo irĩ na kĩhaarĩro kĩega tũrĩonanagia atĩ tũtiĩciragia o maũndũ maitũ moiki. Nĩ tũtĩĩaga mawoni ma andũ arĩa angĩ. Twendaga kũmakenia makĩria ma ũrĩa twendaga gwĩkenia. (Rom. 15:1, 2) Kĩũngano gĩa Gĩkristiano nĩ kĩrathimĩtwo na andũ ethĩ ngiri nyingĩ arĩa maigĩte kĩonereria kĩega mũno ũndũ-inĩ ũcio. Na githĩ matitũmaga tũigue tũkenete rĩrĩa maarega ‘kũrũmĩrĩra ngoro na maitho mao,’ na ithenya rĩa ũguo magathuura gũkenia Jehova maũndũ-inĩ mao mothe, nginya mwĩhumbĩre-inĩ wao!
Ndũkanarũmĩrĩre “Maũndũ ma Tũhũ”
14. Nĩ mũkaana ũrĩkũ Samueli aaheanire igũrũ rĩgiĩ gũthingata maũndũ ma “tũhũ”?
14 Ta hũra mbica ũgereire werũ-inĩ mũnene. Hihi kũngĩthiĩ atĩa ũngiuma njĩra-inĩ nĩ ũndũ wa kũheeneka nĩ kĩndũ kĩrĩ haraya kĩroneka kĩhaana maĩ? Kũgeria gũkinyĩra maĩ ta macio ma maheeni no gũtũme ũrũo nĩ muoyo waku! Jehova nĩ oĩ ũgwati ũcio. Wĩcirie ũhoro wa ngerekano ĩmwe. Aisiraeli meendaga gũtuĩka ta ndũrĩrĩ iria ciamathiũrũrũkĩirie, iria ciarĩ na athamaki a gũkũ thĩ. Merirĩria macio, maarĩ mehia maritũ mũno, tondũ nĩ maatũmire Aisiraeli marege gũthamakĩrũo nĩ Jehova. O na gũtuĩka Jehova nĩ aametĩkĩririe magĩe na mũthamaki wa gũkũ thĩ-rĩ, nĩ aatũmire mũnabii wake Samueli amahe mũkaana igũrũ rĩgiĩ gũthingata maũndũ ma “tũhũ.”—Thoma 1 Samueli 12:21.
15. Aisiraeli maathingatire maũndũ ma tũhũ na njĩra irĩkũ?
15 Hihi andũ acio meeĩraga atĩ mũthamaki wa gũkũ thĩ nĩwe ũngĩakorirũo arĩ wa ma na wa kwĩhokeka, gũkĩra Jehova? Angĩkorũo ũguo nĩguo meeĩraga-rĩ, hatirĩ nganja maathingataga ũndũ wa tũhũ! Na maarĩ ũgwati-inĩ wa gũthingata maũndũ mangĩ maingĩ ma Shaitani ma maheeni. Athamaki a gũkũ thĩ nĩ mangĩamaingĩririe ũthathaiya-inĩ wa mĩhianano na njĩra hũthũ. Ahoi a mĩhianano meciragia atĩ indo iria cionagwo na maitho—ngai iria ithondeketwo na mĩtĩ kana mahiga—nĩcio cia ma na cia kwĩhokeka, gũkĩra Jehova Ngai, Mũũmbi wa indo ciothe ũrĩa ũtonekaga. No o ta ũrĩa mũtũmwo Paulo oigire, mĩhianano “ti kĩndũ kũrĩ.” (1 Kor. 8:4) Ndĩngĩhota kuona, kũigua, kwaria, kana gwĩka ũndũ. No ũhote kũmĩona na kũmĩhutia, no ũngĩmĩthathaiya ũngĩkorũo ũgĩthingata ũndũ wa tũhũ—ũrĩa ũngĩkũrehera o mwanangĩko.—Thab. 115:4-8.
16. (a) Ũmũthĩ Shaitani aheenagia andũ atĩa mathingate maũndũ ma tũhũ? (b) Nĩkĩ kĩngĩtũma tuge atĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ nĩ cia tũhũ, na makĩria ciringithanĩtio na Jehova Ngai?
16 O na rĩu Shaitani no arahũthĩra waara gũtũma andũ mathingate maũndũ ma tũhũ. Kwa ngerekano, nĩ ahotete kũheenia andũ aingĩ mehoke ũgitĩri wa indo cia kĩĩmwĩrĩ. Gũkorũo na mbeca, indo nyingĩ, na wĩra mwega no woneke ũrĩ ũndũ wa bata mũno. No rĩrĩ, hihi indo cia kĩĩmwĩrĩ no ihote gũteithia mũndũ hĩndĩ ya ndwari, bũrũri ũngĩthĩna, kana rĩrĩa kwagĩa na gĩcanjama? Ningĩ indo icio cingĩteithia andũ atĩa hĩndĩ ĩrĩa marabatara thayũ wa meciria, muoroto wa ũtũũro, ũtongoria, na macokio ma ciũria iria cia bata mũno ũtũũro-inĩ? Indo icio cingĩtũteithia atĩa hĩndĩ ya gĩkuũ? Tũngĩhoka indo cia gũkũ thĩ citũhingĩrie mabataro ma kĩĩroho-rĩ, tũngĩkorũo tũkĩhũũra maĩ na ndĩrĩ. Indo cia kĩĩmwĩrĩ itingĩtũhonokia; nĩ cia tũhũ mũtheri. Makĩria ma ũguo, itingĩtũhe ũgitĩri wa kũigana wa kĩĩmwĩrĩ, tondũ itingĩgiria tũrũare kana tũkue. (Thim. 23:4, 5) No, Jehova Ngai witũ nĩ wa kwĩhokeka biũ. Gũkorũo na ũkuruhanu wa hakuhĩ nake no kuo kũngĩtũrehera ũgitĩri wa ma. Na githĩ kĩu ti kĩrathimo kĩa goro mũno! Rekei tũtikanatige Jehova, tũkarũmĩrĩre maũndũ ma tũhũ.
17. Itua rĩaku nĩ rĩrĩkũ, igũrũ rĩa maũndũ macio mooru marĩa twarĩrĩria?
17 Na githĩ ti kĩrathimo kuona atĩ Ithe witũ Jehova, nĩ Mũrata na Mũtongoria witũ njĩra-inĩ ya muoyo? Tũngĩthiĩ na mbere gwathĩkĩra maũndũ macio matatũ atũkaanĩtie nĩ ũndũ wa gũtwenda, megiĩ kwaga kũrũmĩrĩra mũingĩ, ngoro ciitũ, na maũndũ ma tũhũ—no kũhoteke tũgaakinya muoyo-inĩ wa tene na tene. Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkaarĩrĩria maũndũ mangĩ matatũ marĩa Jehova atũkaanĩtie agĩtũteithia gũthũũra na gwĩthema njĩra cia maheeni iria itwaraga andũ aingĩ rĩũrĩro-inĩ.—Thab. 119:128.
Ũgwĩciria Atĩa?
Wee mwene ũngĩhũthĩra atĩa motaaro marĩa marĩrĩirio Maandĩko-inĩ maya?
[Mbica karatathi ka 11]
Hihi nĩ kũrĩ hĩndĩ ũgeragio ũrũmĩrĩre mũingĩ?
[Mbica karatathi ka 13]
Nĩkĩ nĩ ũgwati kũrũmĩrĩra ngoro ciitũ?
[Mbica karatathi ka 14]
Hihi wee nĩ harĩ maũndũ ma tũhũ ũthingataga?