“Gũkĩra Maũndũ Mothe, Tũũrai Mwendanĩte O Kwendana”

“Ithirĩro rĩa maũndũ mothe nĩrĩkuhĩhĩirie. . . . Gũkĩra maũndũ mothe, tũũrai mwendanĩte o kwendana inyuene.”—1 PETERO 4:7, 8.

JESU nĩamenyaga atĩ mathaa make ma mũthia hamwe na arutwo ake maarĩ ma bata mũno. Nĩamenyaga kĩrĩa kĩarĩ mbere ya arutwo ake. Maarĩ na wĩra mũnene wa kũruta, no nĩmangĩathũrirwo na manyarirwo o ta ũrĩa ekirwo. (Johana 15:18-20) Ũtukũ ũcio wa mũthia me hamwe nĩamaririkanirie maita maingĩ, bata wa ‘kwendana o ene.’—Johana 13:34, 35; 15:12, 13, 17.

² Mũtũmwo Petero, ũrĩa warĩ ho ũtukũ ũcio nĩanyitire bata wa ũndũ ũcio. Akĩandĩka mĩaka mĩingĩ thutha ũcio, Jerusalemu ĩkuhĩrĩirie kwanangwo, nĩekĩrĩire kinyi bata wa wendo. Nĩ ataarire Akristiano ũũ: “Ithirĩro rĩa maũndũ mothe nĩrĩkuhĩhĩirie. . . . Gũkĩra maũndũ mothe, tũũrai mwendanĩte o kwendana inyuene.” (1 Petero 4:7, 8) Ciugo icio cia Petero nĩ cia bata mũno harĩ arĩa maratũũra ‘matukũ ma kũrigĩrĩria’ ma mũtabarĩre ũyũ. (2 Timotheo 3:1) Wendo ũcio nĩ wa mũthemba ũrĩkũ? Bata wa gũkorũo na wendo ta ũcio kũrĩ andũ nĩ ũrĩkũ? Na tũngĩhota kũwonania atĩa?

‘Endanai o Kwendana’—Atĩa?

³ Aingĩ meciragia atĩ wendo nĩ kĩũndũ mũndũ aiguaga, na atĩ wĩyumĩragia guo mwene. No Petero ndaaragia ũhoro wa wendo o wothe; aragia ũhoro wa wendo mũtũgĩru mũno. Kiugo “kwendana” ta ũrĩa kĩhũthĩrĩtwo thĩinĩ wa 1 Petero 4:8 gĩtaũrĩtwo kuuma he kiugo a·gaʹpe gĩa Kĩgiriki. Kiugo kĩu kĩonanagia wendo ũtarĩ ũiru, ũrĩa ũtongoragio nĩ watho. Ibuku rĩmwe riugaga atĩ wendo ũcio wa a·gaʹpe no ũhote gwathwo tondũ ti ũndũ wĩyumĩragia guo mwene, no nĩ ũndũ mũndũ onanagia eendeire. Nĩ ũndũ wa gũkorũo tũrĩ na mwerekera wa kwĩenda ũrĩa twaciarirwo naguo, nĩtũbataraga kũririkanio twendanage, na twĩkage guo kũringana na watho wa Ngai.—Kĩambĩrĩria 8:21; Aroma 5:12.

⁴ Ũguo ti kuuga atĩ twendanage tu tondũ nĩ watho. Wendo wa a·gaʹpe ti atĩ ndũkoragwo wĩ mũcanjamũku. Petero oigire atĩ no mũhaka ‘twendanage o kwendana [kana, “tũtambũrũkĩte”] ithuene.’a (Kingdom Interlinear) Ona kũrĩ ũguo-rĩ, wendo ta ũcio nĩũbataraga twĩrutanĩrie. Ha ũhoro wa kiugo gĩa Kĩgiriki kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “o kwendana,” mũthomi ũmwe oigaga ũũ: “Kĩonanagia mbica ya mũtengʼeri hĩndĩ ĩrĩa agaathĩte mĩkiha mũno akĩrĩkia ihenya.”

⁵ Nĩũndũ ũcio-rĩ, wendo witũ ndwagĩrĩirũo kuonekana o maũndũ-inĩ mahũthũ tu kana kũrĩ o andũ amwe. Wendo wa Gĩkristiano ũrabatara ‘tũtambũrũkie’ ngoro ciitũ, tuonanagie wendo ona hĩndĩ ĩrĩa tũraigua arĩ hinya gwĩka ũguo. (2 Akorintho 6:11-13) Hatarĩ nganja, wendo ta ũyũ nĩtwagĩrĩirũo kũũkũria na kũũrutĩra wĩra, o ta ũrĩa mũtengʼeri no mũhaka emenyerie na erutanĩrie nĩguo atuĩke mũtengʼeri mwega. Nĩũndũ wa bata mũno tũkorũo na wendo ta ũcio ithuĩ ene. Nĩkĩ? Nĩũndũ wa itũmi itanyihĩire ithatũ.

Twagĩrĩirũo Kwendanaga Nĩkĩ?

⁶ O mbere, nĩ tondũ “kwendana nĩ kwa Ngai.” (1 Johana 4:7) Jehova, ũrĩa arĩ we kĩhumo kĩa ngumo ĩyo njega mũno, nĩ aatwendire o mbere. Mũtũmwo Johana oigĩte ũũ: “Ũhoro ũrĩa wa wendani wa Ngai wonanirio naguo harĩ ithuĩ nĩ ũyũ, atĩ Ngai nĩaarekirie Mũriũ wake wa mũmwe oke gũkũ thĩ, nĩ getha tũgĩe muoyo nĩ ũndũ wake.” (1 Johana 4:9) Mũrũ wa Ngai ‘nĩaarekirio,’ agĩtuĩka mũndũ, akĩruta wĩra ũrĩa aatũmĩtwo, na agĩkua mũtĩ-inĩ wa magerio. Ekire ũguo wothe “nĩ getha tũgĩe muoyo.” Twagĩrĩirũo nĩ kwamũkĩra atĩa wendo ũcio mũnene ũguo wa Ngai? Johana aroiga ũũ: “Akorũo Ngai nĩguo aatwendaga, nĩtũkĩagĩrĩirũo na ithuĩ twendanage.” (1 Johana 4:11) Ta rora wone atĩ Johana andĩkĩte, “Akorũo Ngai nĩguo aatwendaga,” ndarauga wee wiki, nĩ ithuĩ. Ũguo nĩkuuga atĩ, angĩkorũo Ngai nĩendete athathaiya arĩa angĩ, o na ithuĩ nĩtwagĩrĩirũo nĩ kũmeenda.

⁷ Keerĩ, nĩũndũ wa bata makĩria twendanage mũno rĩu nĩ getha tũheage ariũ a ithe witũ arĩa me na ũbatari ũteithio tondũ “ithirĩro rĩa maũndũ mothe nĩrĩkuhĩhĩirie.” (1 Petero 4:7) Tũratũũra “mahinda ma ũgwati.” (2 Timotheo 3:1) Nĩtuonaga mathĩna nĩ ũndũ wa maũndũ ma gũkũ thĩ, mĩanangĩko ta ya ithingithia na ngʼaragu, na gũkarario. Nĩtwagĩrĩirũo nĩ gũkorũo na ngwatanĩro nũmu hamwe na arĩa angĩ hĩndĩ ĩrĩa twakorũo na magerio. Wendo mũnene nĩguo ũngĩtũnyitithania na ũtũme ‘tũmenyanagĩrĩre.’—1 Akorintho 12:25, 26.

⁸ Gatatũ, twagĩrĩirũo kwendanaga tondũ tũtikwenda ‘kũrekereria mũcukani one kamweke’ ga gũtũhũthĩra ũũru. (Aefeso 4:27) Shaitani nĩ mũhiũ gũtũmĩra kwaga gũkinyanĩra kwa athathaiya arĩa angĩ—mahĩtia na mehia mao—nĩguo atũhĩnge. No tũreke mĩario mĩũru kana ciĩko itaagĩrĩire cia angĩ itũme tũtige kũgwatanĩra na gĩkundi gĩa Gĩkristiano? (Thimo 12:18) Tũtingĩĩka ũguo angĩkorũo twĩna wendo mũnene ithuene! Wendo ta ũcio nĩ ũtũteithagia gũtũũria thayũ na ũrũmwe tũgĩtungatĩra Ngai “na kĩrĩko o ro kĩmwe.”—Zefania 3:9.

Ũrĩa Ũngĩonania Atĩ Nĩwendete Andũ Arĩa Angĩ

⁹ Wendo no mũhaka wambĩrĩrie mũciĩ. Jesu oigire atĩ arũmĩrĩri ake a ma makamenyekaga nĩ ũndũ wa kwendana o ene. (Johana 13:34, 35) Wendo no mũhaka woneke thĩinĩ wa mũciĩ—gatagatĩ-inĩ ka mũthuri na mũtumia na aciari na ciana—to gĩkundi-inĩ tu. Kũigua nĩ tũendete andũ a mũciĩ ti kũiganu; twagĩrĩirũo nĩ kũmoonia na ciĩko njega.

¹⁰ Mũthuri na mũtumia mangĩonania nĩ mendanĩte atĩa? Mũthuri ũrĩa wendete mũtumia wake na ma nĩamũĩraga na kũmuonia atĩ nĩakenagio nĩwe marĩ eerĩ kana kũrĩ na andũ angĩ. Nĩ amũheaga gĩtĩo na agacaĩra methugunda make, mawoni make, na akenda kũmũkenia. (1 Petero 3:7) Arũmbũyagia mũtumia wake gũkĩra ũrĩa erũmbũyagia, na ekaga ũrĩa wothe angĩhota nĩguo amũhingĩrie mabata make ma kĩĩmwĩrĩ, kĩroho, na kũmũkenia. (Aefeso 5:25, 28) Mũtumia ũrĩa wendete mũthuri wake kũna nĩ amũheaga “gĩtĩo kĩnene,” o na akorũo mũthuriwe rĩmwe ndekaga ũrĩa angĩenda. (Aefeso 5:22, 33, NW) Nĩ amũnyitaga mbaru na akamũathĩkĩra. Ndamwĩtagia indo atangĩona no nĩanyitanagĩra nake kũrongoria maũndũ ma kĩroho.—Kĩambĩrĩria 2:18; Mathayo 6:33.

¹¹ Aciari, nĩ atĩa mũngĩonia ciana cianyu wendo? Kũruta wĩra na kĩyo mwĩendeire nĩguo mũmahingĩrie mabata mao, nĩgũkuonania wendo wanyu. (1 Timotheo 5:8) No ciana itibataragio tu nĩ irio, nguo, na nyũmba. Nĩciendaga kũrutwo maũndũ ma kĩroho nĩguo ikũre ciendete na itungatĩre Ngai wa ma. (Thimo 22:6) Ũndũ ũcio ũrabatara mũcarie kahinda ga kwĩruta Bibilia, kũhunjia, na gũthiĩ mĩcemanio ya Gĩkristiano mũrĩ famĩlĩ. (Gũcokerithia Maathani 6:4-7) Gwĩka maũndũ macio tũtegũtigithĩria nĩkwendaga kwĩrutĩra kũnene, makĩria mũno mahinda maya ma ũgwati. Kĩyo gĩaku gĩa kũrũmbũiya maũndũ ma kĩroho ma ciana ciaku nĩ kĩonanagia nĩ ũmeendete, tondũ gwĩka ũguo gũkuonania atĩ nĩũrenda magatũũra tene na tene.—Johana 17:3.

¹² Nĩ ũndũ wa bata aciari monagie ciana ciao wendo na njĩra ya gũciteithia na maũndũ mao ma ngoro-inĩ. Ciana ikoragũo ũgwati-inĩ; nĩ ibataraga ũcionie atĩ nĩ ũciendete. Ciĩre nĩ ũciendete, na ũcionie wendo mũingĩ, nĩ gũkorũo gwĩka ũguo nĩ gũgũciũmĩrĩria atĩ nĩ nyendeku na nĩ cia bata. Cigathĩrĩrie ũkenete rĩrĩa cieka wega nĩguo imenye atĩ nĩũrona na ũgakenio nĩ kĩyo gĩacio. Cirũngage na wendo, nĩguo ũcionie atĩ nĩũrenda ikorũo na ũtũũro mwega. (Aefeso 6:4) Wendo ũcio wothe nĩ ũteithagia gwaka famĩlĩ ĩna gĩkeno na ũrũmwe na ĩngĩhota gwĩtirĩrĩria mathĩna ma matukũ maya ma kũrigĩrĩria.

¹³ Wendo nĩ ũtũmaga twage gũtindanĩra na mahĩtia ma andũ arĩa angĩ. Ririkana atĩ hĩndĩ ĩrĩa Petero aataraga andũ, ‘matũũre mendanĩte o kwendana o ene,’ nĩ oigire gĩtũmi gĩa gwĩka ũguo: “Nĩ ũndũ wendani nĩguo ũhumbagĩra mehia maingĩ.” (1 Petero 4:8) ‘Kũhumbĩra’ mehia ti kuuga atĩ nĩ kũhithĩrĩra mehia maritũ. Mehia maritũ maagĩrĩire kuumbũrwo kũrĩ arĩa magĩrĩirũo kũhiũrania namo gĩkundi-inĩ. (Maũndũ ma Alawii 5:1; Thimo 29:24) No ũkorũo ũrĩ ũndũ wa kwaga wendo mũno na ũreganĩte na maandĩko gwĩtĩkĩria ehia matũũre matuuragia kana kũnyamaria arĩa athingu.—1 Akorintho 5:9-13.

¹⁴ Tũmahĩtia twa arĩa tũthathayagia nao kaingĩ tũtirĩ coho. Ithuothe rĩmwe na rĩmwe nĩ twĩhĩngĩcaga na mĩario kana ciĩko, na tũkahĩtĩria kana gũtuuria arĩa angĩ. (Jakubu 3:2) Nĩtwagĩrĩirũo kũmemerekia mahĩtia ma andũ arĩa angĩ? Gwĩka ũguo no gũtũme andũ mahĩtanie gĩkundi-inĩ. (Aefeso 4:1-3) Tũngĩkorũo tũtongoragio nĩ wendo, ‘tũtingĩmemerekia ihĩtia’ rĩa ũrĩa tũthathayagia hamwe. (Thaburi 50:20, NW) O ta ũrĩa gũthiminda rũthingo na kũrũhaka rangi kũhumbagĩra tũthũngũri, noguo wendo ũhumbagĩra mehia ma arĩa angĩ.—Thimo 17:9.

¹⁵ Wendo nĩ ũrĩtũmaga tũteithie arĩa marĩ na ũbataro kũna. O ũrĩa maũndũ ma matukũ ma mũthia marathiĩ maritũhĩte-rĩ, kũrĩ mahinda arĩa tũthathayagia nao marĩbataraga ũteithio wa kĩĩmwĩrĩ. (1 Johana 3:17, 18) Kwa mũhiano-rĩ, nĩ harĩ ũmwe wa gĩkundi giitũ wĩna thĩna mũingĩ wa mbeca kana ũbuutĩtwo wĩra? Kũrĩ ũguo-rĩ, hihi no tũmũteithie kũringana na ũhoti witũ. (Thimo 3:27, 28; Jakubu 2:14-17) Nĩ kũrĩ nyũmba ya mũtumia wa ndigwa ĩrabatara gũcokererio kũndũ ĩthũkĩte? No twĩrutĩre gũteithia wĩra ũmwe.—Jakubu 1:27.

¹⁶ Tũtiagĩrĩirũo kuonania wendo tu kũrĩ o arĩa maikaraga hakuhĩ na ithuĩ. Rĩmwe na rĩmwe notũigue gũkĩĩrũo ũrĩa ndungata cia Ngai kũndũ kũngĩ iranyamarĩka nĩũndũ wa ihuhũkanio, ithingithia na haaro cia thĩini wa bũrũri. No makorũo mabatarĩte mũno irio, nguo, na indo ingĩ. Gũtikũmakania kana nĩ a rũruka kana kabira ingĩ. ‘Nĩtwendete ariũ othe a Ithe witũ.’ (1 Petero 2:17) Nĩũndũ ũcio-rĩ, o ta ũrĩa Akristiano a tene mekaga, nĩ tũrĩ na wendi wa kũnyita mbaru mĩbango yothe ya kũheana ũteithio. (Atũmwo 11:27-30; Aroma 15:26) Rĩrĩa tuonania wendo na njĩra ta icio ciothe, nĩtwĩkĩraga hinya ũrũmwe witũ mahinda-inĩ maya ma mũthia.—Akolosai 3:14.

¹⁷ Wendo nĩguo ũtũmaga tũhunjie ũhoro mwega wa Ũthamaki wa Ngai. Gerekania na Jesu. Nĩkĩ gĩatũmaga ahunjie na arutane? Nĩ ũndũ wa kuona ũrĩa kĩrĩndĩ kĩanyarirĩkĩte kĩroho “agĩkĩiguĩra tha.” (Mariko 6:34) Maarĩ atiganĩrie nĩ arĩithi a ndini a maheni, o arĩa magĩrĩirũo nĩ kũmaruta ũhoro wa ma na kũmahe mwĩhoko. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, Jesu agĩtongorio nĩ wendo mũnene na tha, nĩamomĩrĩirie na “ũhoro-ũrĩa-mwega wa ũthamaki wa Ngai.”—Luka 4:16-21, 43.

¹⁸ O na ũmũthĩ, andũ aingĩ nĩmatiganĩirio na makahĩtithio kĩroho na makaaga mwĩhoko. Tũngĩĩciria mabataro ma kĩroho ma arĩa matarĩ maramenya Ngai ũrĩa wa ma, no tũtongorio nĩ wendo na tha tũmahunjĩrie ũhoro mwega wa Ũthamaki wa Ngai o ta ũrĩa Jesu ekire. (Mathayo 6:9, 10; 24:14) Kuona atĩ nĩ kahinda kanini gatigaru, kũrĩ na mĩtũkĩ makĩria ya kũhunjia ndũmĩrĩri ĩyo ya kũhonokia mĩoyo.—1 Timotheo 4:16.

“Ithirĩro rĩa Maũndũ Mothe Nĩrĩkuhĩhĩirie”

¹⁹ Ririkana atĩ Petero atanataara andũ arĩa angĩ mendanage o ene, aamerĩte ũũ: “Ithirĩro rĩa maũndũ mothe nĩrĩkuhĩhĩirie.” (1 Petero 4:7) No kahinda kanini thĩ njerũ ĩna ũthingu ya Ngai yoe ithenya rĩa thĩ ĩno thũũku. (2 Petero 3:13) Nĩ ũndũ ũcio gaka ti kahinda ga kuona ta twĩiganĩtie. Jesu aheanire mũkaana ũyũ: “Wĩmenyagĩrĩrei arĩ inyuĩ, nĩ getha ngoro cianyu itikanakorũo ititikithĩtio ũrĩi, na ũrĩu, na mĩhangʼo ya muoyo ũyũ, naguo mũthenya ũcio ũmũhobanĩrie narua ta arĩ mũtego.”—Luka 21:34, 35.

²⁰ Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, nĩ ‘twĩhũgagei’ o ta ũrĩa tũngĩhota, tũkĩririkanaga mahinda marĩa tũratũũra. (Mathayo 24:42) Nĩ tũikare twĩmenyereire tũtigatururio nĩ magerio ma Shaitani. Tũtikanae kũreka thĩ ĩno ĩtarĩ na wendo ĩtũgirĩrĩrie kwenda arĩa angĩ. Gũkĩra maũndũ mothe, rekei tũkuhagĩrĩrie Ngai ũrĩa wa ma, Jehova, hingo ciothe. Ica ikuhĩ Ũthamaki wake wa Kĩmesiya nĩ ũkũhingia itanya rĩake itũgĩru kũrĩ thĩ ĩno.—Kũguũrĩrio 21:4, 5.

[Kohoro ka magũrũ-inĩ]

CIŨRIA CIA KWĨRUTA

• Nĩ mataaro marĩkũ Jesu aheire arutwo ake rĩrĩa amatigaga, na nĩkĩ kĩonanagia atĩ Petero nĩanyitire bata wa ũndũ ũcio? (Tũcunjĩ 1-2)

• ‘Kwendana o kwendana’ nĩ gwĩka atĩa? (Tũcunjĩ 3-5)

• Twagĩrĩirũo kwendanaga nĩkĩ? (Tũcunjĩ 6-8)

• Ũngĩonania nĩwendete arĩa angĩ atĩa? (Tũcunjĩ 9-18)

• Nĩ ũndũ kĩ gaka ti kahinda ga kuona ta twĩiganĩtie, na twagĩrĩirũo nĩ gũkorũo na itua rĩa gwĩka atĩa? (Tũcunjĩ 19-20)

[Mbica karatathi ka 29]

Famĩlĩ ĩna ũrũmwe no ĩhote gwĩtirĩrĩria mathĩna ma matukũ maya ma kũrigĩrĩria

[Mbica karatathi ka 30]

Wendo nĩ ũtũmaga tũteithie arĩa marĩ na ũbataro kũna

[Mbica karatathi ka 31]

Kũhunjĩria arĩa angĩ ũhoro mwega wa Ũthamaki wa Ngai nĩ njĩra ya kuonania wendo