GĨCUNJĨ GĨA KENDA
Famĩlĩ cia Mũciari Ũmwe no Igĩe na Gĩkeno!
1-3. Nĩ kĩĩ kĩrehete wongerereku wa famĩlĩ cia mũciari ũmwe, na arĩa makoragwo famĩlĩ-inĩ icio mahutagio atĩa?
FAMĨLĨ iria ikoragwo na mũciari ũmwe nĩ ciongererekete mũno thĩinĩ wa thĩ yothe. Gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe, ndigano, gũtiganĩrio, kweheranĩra, na ciana gũciarũo nja ya kĩhiko nĩ maũndũ makoraga aciari aingĩ na ciana.
2 Mũtumia ũmwe oigire ũũ: “Niĩ ndĩ mũtumia wa ndigwa wa mĩaka 28 na nĩ ndĩ ciana igĩrĩ. Njiguaga nguĩte ngoro mũno tondũ ti wendi wakwa kũrera ciana ciakwa ithe atarĩ ho. Nyonaga ta hatarĩ mũndũ ũnũmbũyagia. Ciana ciakwa nĩ cinyonaga ngĩrĩra kaingĩ na ũndũ ũcio nĩ ũcithumbũraga.” Makĩria ma kũhiũrania na maũndũ ta marakara, ihooru, na kwĩigua marĩ na mahĩtia, aciari aingĩ arĩa mareraga ciana marĩ oiki nĩ macemanagia na moritũ ma kũruta wĩra nja na kwao mũciĩ. Ũmwe wao oigire: “Kũrera ciana ũrĩ wiki nĩ ũndũ mũritũ. Thutha wa kĩyo kĩingĩ, mũndũ nĩ agĩaga na ũhoti wa kũhiũrania na mawĩra maingĩ. Ĩndĩ, o rĩrĩ wahota gwĩka ũguo, gũkagĩa mawĩra mangĩ.”
3 Andũ ethĩ thĩinĩ wa famĩlĩ ya mũciari ũmwe kaingĩ nĩ makoragwo na moritũ mao ene. No makorũo makĩhiũrania na ihooru inene rĩa gũtigwo kana gũkuĩrũo nĩ mũciari. Harĩ andũ aingĩ ethĩ gũkorũo mũciari ũmwe atarĩ ho kũrehaga moimĩrĩro moru mũno.
4. Hihi Jehova nĩ arũmbũyagia famĩlĩ cia mũciari ũmwe? Taarĩria.
4 Nĩ kwarĩ na famĩlĩ cia mũciari ũmwe mahinda-inĩ ma Bibilia. Kaingĩ Maandĩko nĩ magwetaga “mwana wa ngoriai” na “mũtumia wa ndigwa.” (Thama 22:22; Gũcokerithia Maathani 24:19-21; Ayubu 31:16-22) Jehova Ngai nĩ aamarũmbũyagia mĩnyamaro-inĩ yao. Mũtungi wa thaburi oigire atĩ Ngai nĩwe “ithe wa ciana cia ngoriai, na harĩ atumia a ndigwa nĩ mũmatuĩri cira na kĩhooto.” (Thaburi 68:5) Ma nĩ atĩ, o na mahinda-inĩ maya Jehova nĩ arũmbũyagia famĩlĩ cia mũciari ũmwe! Hatarĩ nganja, Kiugo gĩake nĩ kĩrĩ motaaro mangĩteithia famĩlĩ icio kũgaacĩra.
GŨTABANIA MAWĨRA MA MŨCIĨ
5. Nĩ moritũ marĩkũ makoraga mũciari kĩambĩrĩria-inĩ rĩrĩa atigwo nĩ ũrĩa mahikanĩtie nake?
5 Ta wĩcirie ũhoro wa gũtabania mawĩra ma mũciĩ. Mũtumia ũmwe ũrĩa maatiganĩte na mũthuri wake oigire: “Nĩ harĩ mahinda maingĩ ũngĩĩrirĩria gũkorũo na mũthuri. Ta rĩrĩa nyũmba yaku ĩrĩ na handũ harabatara gũthondekwo na ndũramenya harĩa ũngĩambĩrĩria.” O nao athuri arĩa ica ikuhĩ matiganĩte kana magakuĩrũo nĩ atumia ao, no magũmĩrũo nĩ mawĩra maingĩ ma mũciĩ. Mawĩra ma mũciĩ mangĩaga gũtabanio ciana no ciigue irĩ na wagagu na itarĩ na ũgitĩri.
6, 7. (a) Nĩ kĩonereria kĩrĩkũ kĩega kĩigĩtwo nĩ ‘mũtumia ngatha’ ũrĩa wa Thimo? (b) Gũkorũo na kĩyo mawĩra-inĩ ma mũciĩ kũngĩteithia atĩa famĩlĩ-inĩ cia mũciari ũmwe?
6 Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩteithia? Rora kĩonereria kĩrĩa kĩigĩtwo nĩ ‘mũtumia ngatha’ ũrĩa warĩrĩirio nĩ Thimo 31:10-31. Aatabanagia maũndũ manene—kũgũra na kwendia indo, gũtuma, kũruga, kũgũra mĩgũnda, kũrĩma, na kũhũũra biacara. Hitho yake yarĩ ĩrĩkũ? Aarĩ na kĩyo, aarutaga wĩra nginya hwaĩ-inĩ biũ na agokĩra tene kwambĩrĩria mawĩra make. Na nĩ aarĩ na mĩbango, akagaĩra andũ ake mawĩra mamwe na akahũthĩra ũhoti wake kũrũmbũiya arĩa angĩ. Nĩkĩo aagĩire ngumo!
7 Angĩkorũo ũrarera ciana ũrĩ wiki-rĩ, tuĩka mũbarĩrĩri mawĩra-inĩ maku ma mũciĩ. Gĩaga na kũiganĩra wĩra-inĩ ta ũcio, tondũ ũndũ ũcio no wongerere gĩkeno gĩaku na gĩa ciana ciaku. O na kũrĩ ũguo, nĩ harĩ bata kũbanga maũndũ ũrĩa kwagĩrĩire. Bibilia yugaga ũũ: “Itaranio cia ũrĩa wĩ kĩyo irehithagie o ũthegei.” (Thimo 21:5) Mũthuri ũmwe ũreraga ciana arĩ wiki oigire ũũ: “Ndĩmenyeretie gwĩciria ũhoro wa irio o rĩrĩa ndahũta.” No irio iria ihaaragĩrio wega nĩ ciakaga mwĩrĩ gũkĩra iria ihaaragĩrio na ihenya. O na no ũbatare kwĩruta njĩra njerũ cia gwĩka maũndũ. Na njĩra ya gũcaria ũtaaro wa arata marĩ na ũmenyeru kana wa andũ angĩ, mũtumia ũrarera ciana arĩ wiki no erute gũthondeka nyũmba, kana gũtumberia mahiũ.
8. Ciana thĩinĩ wa famĩlĩ ya mũciari ũmwe cingĩteithia mawĩra ma mũciĩ atĩa?
8 Hihi nĩ kwagĩrĩire kwĩra ciana iteithĩrĩrie? Mũtumia ũmwe wareraga ciana arĩ wiki oigire ũũ: “Mũndũ endaga gũthinga ithenya rĩa mũciari ũrĩa ũtarĩ ho na njĩra ya kũhũthahũthĩria ciana mũrigo wa kũruta wĩra.” Ũcio no ũkorũo ũrĩ ũndũ mwega no ti hingo ciothe ũngĩteithia mwana. Andũ ethĩ a mahinda ma Bibilia arĩa meetigĩrĩte Ngai nĩ maaheagwo mawĩra marĩa maagĩrĩire. (Kĩambĩrĩria 37:2; Rũĩmbo rũa Suleimani 1:6) Kwoguo, o na gũtuĩka ndũngĩenda kũritũhĩria ciana ciaku mĩrigo, nĩ wega ũciheage mawĩra ta ma gũthambia indo na gũtheria kũrĩa makomaga. Hihi no mũrute mawĩra mamwe nacio? No mũkenere ũndũ ũcio mũno.
MORITŨ MA KĨĨMBECA
9. Atumia matarĩ ahiku kaingĩ mahiũranagia atĩa na moritũ ma kĩĩmbeca?
9 Aciari aingĩ famĩlĩ-inĩ cia mũciari ũmwe nĩ maritũhagĩrũo kũhingia mabataro mao ma kĩĩmbeca, na makĩria, atumia aingĩ anyinyi matarĩ ahiku.a Mabũrũri-inĩ marĩa gũkoragwo na ũteithio wa mũingĩ, aciari acio no mone arĩ wega gwĩtĩkĩra ũteithio ũcio nginya makaambĩrĩria gwĩthũkũmĩra. Bibilia nĩ ĩtĩkĩrĩtie Akristiano kũhũthĩra mĩeke ta ĩyo kũngĩbatarania. (Aroma 13:1, 6) Atumia a ndigwa na atumia arĩa matiganĩte na athuri ao nĩ macemanagia na moritũ ta macio. Aingĩ ao macokerera mawĩra thutha wa gũkorũo marĩ mũciĩ mĩaka mĩingĩ, monaga o mawĩra marĩ na mũcara mũnini. Angĩ nĩ mahotaga kwagĩria ũtũũro wao na njĩra ya gũthomera kothi cia kahinda kanini.
10. Mũtumia ũtarĩ mũthuri angĩtaarĩria ciana ciake atĩa nĩkĩ no mũhaka acarie wĩra?
10 Ndũkagege angĩkorũo ciana ciaku citirakenio nĩwe gũcaria wĩra, na ndũkeigue wĩna mahĩtia. Handũ ha ũguo, citaarĩrie nĩkĩ no mũhaka ũrute wĩra, na ũciteithie gũtaũkĩrũo atĩ Jehova nĩ endaga ũcihingĩrie mabataro ma cio. (1 Timotheo 5:8) Thutha wa ihinda, ciana nyingĩ nĩ ihotaga gwĩka ũgarũrũku. O na kũrĩ ũguo, geragia kũhũthĩra mahinda maingĩ na ciana ciaku o ũrĩa kũngĩhoteka kũringana na mĩhangʼo yaku. Ningĩ gũcirũmbũiya na njĩra ya wendo ta ĩyo no kũnyihanyihie ũritũ wa thĩna o wothe wa mbeca ũrĩa famĩlĩ ĩngĩkorũo naguo.—Thimo 15:16, 17.
NŨŨ WAGĨRĨIRŨO KŨRŨMBŨIYA ŨRĨA ŨNGĨ?
11, 12. Aciari a famĩlĩ cia mũciari ũmwe magĩrĩirũo gwĩthema gũkĩrũka mĩhaka ĩrĩkũ, na mangĩka ũguo atĩa?
11 Thĩinĩ wa famĩlĩ ya mũciari ũmwe nĩ ũndũ wa ndũire aciari gũkorũo na ũkuruhanu wa hakuhĩ na ciana ciao, ĩndĩ no mũhaka memenyagĩrĩre matigakĩrũke mĩhaka ĩrĩa ĩigĩtwo nĩ Ngai gatagatĩ ga aciari na ciana. Kwa ngerekano, mathĩna manene no moimĩre angĩkorũo mũtumia ũtarĩ mũthuri ekwĩrĩgĩrĩra mũriũ atuĩke mũtwe wa famĩlĩ kana agũmagĩre kairĩtu gake na njĩra ya gũgaitũrũragĩra mathĩna make ma thĩinĩ. Gwĩka ũguo nĩ ũũru, nĩ kũrehaga mĩtangĩko, na no gũtũme mwana ahĩngĩcĩke.
12 Reke ciana ciaku imenyage atĩ ũrĩ mũciari, nĩwe ũrĩmarũmbũyagia—no ti o marĩkũrũmbũyagia. (Ringithania 2 Akorintho 12:14.) Rĩmwe na rĩmwe no ũbatare ũteithio kana ũtaaro. Caria kuuma kũrĩ athuri Akristiano kana hihi kũrĩ atumia Akristiano arĩa agimaru kĩĩroho, no ti kũrĩ twana twaku.—Tito 2:3.
THIĨ NA MBERE KŨRŨITHIA
13. Nĩ thĩna ũrĩkũ mũtumia ũtarĩ mũthuri angĩcemania naguo harĩ kũrũithia?
13 Nĩ ũndũ mũhũthũ harĩ mũthuri kũrũithia ciana, ĩndĩ ti ũndũ mũhũthũ harĩ mũtumia. Mũtumia ũmwe ũtarĩ mũthuri oigire: “Imwana ciakwa ikoragwo na mĩĩrĩ na mĩgambo ta ya athuri. Rĩmwe na rĩmwe njiguaga itarĩ na ũhoti wa gũtua matua nderingithania nacio.” Makĩria ma ũguo, no gũkorũo no ũracakaya nĩ gĩkuũ kĩa mũthuri kana mũtumia waku, kana hihi ũkeigua ũrĩ na mahĩtia kana marakara nĩ ũndũ wa kĩhiko gĩaku kũharagana. Angĩkorũo nĩ mũtiganĩte kana mũkeheranĩra na nĩ mũteithanagia harĩ kũrera mwana wanyu, wahota gũkorũo na guoya mwana wanyu ndakanarigie na ithe kana nyina. Ũndũ-inĩ ta ũcio no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kũrũithia mwana na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire.
14. Aciari a famĩlĩ ya mũciari ũmwe mangĩgĩa atĩa na mawoni maigananĩru megiĩ kũrũithia?
14 Bibilia yugaga atĩ “mwana wa kũrekererio nĩaconorithagia nyina.” (Thimo 29:15) Jehova Ngai nĩ akũnyitaga mbaru harĩ kũiga mawatho thĩinĩ wa famĩlĩ na gũtigĩrĩra atĩ nĩ mararũmĩrĩrũo, kwoguo ndũkeiguage ta ũrĩ na mahĩtia, kana guoya. (Thimo 1:8) Ndũkanaregerie motaaro ma Bibilia. (Thimo 13:24) Geragia gũkorũo na ũigananĩru, na ũrĩ mũndũ wa kuuga na gwĩka. Thutha wa ihinda, ciana nyingĩ nĩ ikũiyũkia ũndũ ũcio. O na kũrĩ ũguo, nĩ wega kũrũmbũiya ngoro na meciria ma ciana ciaku. Mũthuri ũmwe wa ndigwa oigire: “Ndaakoragwo na ũtaũku ngĩrũithia tondũ wa kũmenya atĩ ciana ciakwa ciarĩ na ihooru rĩa gũkuĩrũo nĩ nyina. Niĩ hũthagĩra mĩeke yothe kwaria nacio. Nĩ tũgĩaga na ‘mahinda mega ma kwaria maũndũ maitũ kĩũmbe’ rĩrĩa tũrahaarĩria irio cia hwaĩ-inĩ. Nĩ hĩndĩ ta ĩyo manjitũrũragĩra ngoro ciao.”
15. Mũciari agĩrĩirũo gwĩthema ũndũ ũrĩkũ akĩaria ũhoro wa ũrĩa maahikanĩtie nake?
15 Angĩkorũo nĩ mwatiganire, ti wega kwagĩra ũrĩa mwahikanĩtie nake gĩtĩo. Ciana nĩ ciguaga ũũru mũno rĩrĩa aciari maranegenania na macũngĩrĩro-inĩ ũndũ ũcio nĩ ũrĩthũkia gĩtĩo kĩrĩa ciramũheete o inyuerĩ. Kwoguo, wĩtheme kũhũthĩra ciugo njũru ta: “Ũhaana o thoguo!” O na angĩkorũo ũrĩa mwahikanĩtie nake aagwĩkire ũndũ mũũru atĩa, ũcio nowe mũciari wa mwana waku, na mwana waku nĩ arabatara wendo, kũrũmbũiyo, na kũrũithio nĩ aciari erĩ.b
16. Nĩ mĩbango ĩrĩkũ ya kĩĩroho ĩhutanĩtie na kũrũithia yagĩrĩirũo gũkorũo famĩlĩ-inĩ ya mũciari ũmwe?
16 O ta ũrĩa twarĩrĩirie icunjĩ-inĩ iria hĩtũku, kũrũithia kũhutĩtie kũmenyeria na kũrutana, no to kũherithia. Mathĩna maingĩ no magirĩrĩrio na njĩra ya gũkorũo na mũbango mwega wa maũndũ ma kĩĩroho. (Afilipi 3:16) Gũthiĩ mĩcemanio-inĩ ya Gĩkristiano hatarĩ gũtĩrĩria nĩ kwa bata. (Ahibirania 10:24, 25) O na ningĩ gũkorũo na wĩruti wa famĩlĩ wa Bibilia wa o kiumia. Nĩ ma, ti ũndũ mũhũthũ gũkorũo na wĩruti ta ũcio ũtegũtĩrĩrio. Mũtumia ũmwe oigire ũũ: “Thutha wa gũtinda wĩra-inĩ, mũndũ aiguaga akĩenda o kũhurũka. Ĩndĩ ngoragwo ndĩhaarĩirie kĩĩmeciria kwĩruta na kairĩtu gakwa, nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ nĩguo njagĩrĩirũo nĩ gwĩka. Gakenagĩra mũno wĩruti witũ wa famĩlĩ!”
17. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na mũrerere mwega wa Timotheo mũthiritũ wa Paulo?
17 Hatarĩ nganja Timotheo ũrĩa warĩ mũthiritũ wa mũtũmwo Paulo, aarutirũo Bibilia nĩ nyina na cũwe—ĩndĩ ti ithe. O na kũrĩ ũguo-rĩ, githĩ Timotheo ndaatuĩkire Mũkristiano wa bata! (Atũmwo 16:1, 2; 2 Timotheo 1:5; 3:14, 15) O na we no wĩrĩgĩrĩre moimĩrĩro mega ũkĩĩrutanĩria kũrera ciana ciaku “na mũrutanĩre o na mũtaarĩre ũrĩa wa Mwathani.”—Aefeso 6:4.
GŨTOORIA IHOORU
18, 19. (a) Mũciari ũrĩ wiki angĩgũmĩrũo nĩ ihooru atĩa? (b) Nĩ ũtaaro ũrĩkũ ũheanĩtwo ũngĩteithia mũndũ kwĩgirĩrĩria merirĩria ma mwĩrĩ?
18 Mũciari ũmwe oigire ũũ: “Rĩrĩa ndainũka na ngaririkana atĩ ndĩ o wiki, na makĩria thutha wa ciana gũthiĩ toro, ihooru nĩ rĩndooragia mũno.” Ĩĩni, kaingĩ ihooru nĩguo thĩna ũrĩa mũnene mũciari ũrĩ wiki ahiũranagia naguo. Nĩ ũndũ wa ndũire kwĩrirĩria ũrata mwega na ũkuruhanu ũrĩa ũkoragwo thĩinĩ wa kĩhiko. No rĩrĩ, hihi mũndũ agĩrĩirũo kũhũthĩra njĩra o yothe gũcaria kĩhonia gĩa thĩna ũcio? Hĩndĩ ya mũtũmwo Paulo, atumia amwe a ndigwa matarĩ akũrũ nĩ meetĩkĩririe ‘merirĩria mao ma ngomanio mamatigithanie na Kristo.’ (1 Timotheo 5:11, 12) Kũreka merirĩria ma mwĩrĩ magirie twĩke maũndũ ma kĩĩroho no gũtũthũkie.—1 Timotheo 5:6.
19 Mũthuri ũmwe Mũkristiano oigire: “Merirĩria ma ngomanio nĩ marĩ hinya mũno, ĩndĩ no ũhote kũmagirĩrĩria. Rĩrĩa wagĩo nĩ rĩciria rĩu, ndũkareke rĩikare meciria-inĩ. No mũhaka ũrĩeherie. Ningĩ gwĩciria ũhoro wa mwana waku nĩ gũteithagia.” Kiugo kĩa Ngai gĩtũtaaraga: ‘Tuagai ciĩga cianyu iria irĩ gũkũ thĩ ta ikuĩte ũhoro-inĩ wĩgiĩ thuti njũru ya ngomanio.’ (Akolosai 3:5) Angĩkorũo ũrageria kũniina thuti ya irio-rĩ, hihi no ũthome ngathĩti ironania mbica cia irio thaka, kana ũtwaranage na andũ maikaraga makĩaragia ũhoro wa irio? Aca! Ũguo noguo gũtariĩ harĩ merirĩria ma mwĩrĩ.
20. (a) Arĩa matumaga ndũgũ na andũ matarĩ Akristiano a ma maingĩraga ũgwati-inĩ ũrĩkũ? (b) Andũ matarĩ kĩhiko-inĩ a karine ya mbere na a mahinda maya mahiũranĩtie atĩa na ihooru?
20 Akristiano amwe nĩ magĩĩte ndũgũ na andũ matarĩ Akristiano a ma. (1 Akorintho 7:39) Hihi ũndũ ũcio nĩ ũmareheire kĩhonia gĩa thĩna wao? Aca. Mũtumia ũmwe Mũkristiano maatiganire na mũthuriwe oigire ũũ: “Harĩ ũndũ ũmwe mũũru mũno gũkĩra gũkorũo ũtarĩ thĩinĩ wa kĩhiko. Kũhikĩra mũndũ ũrĩa ũtaagĩrĩire!” Hatarĩ nganja atumia a ndigwa Akristiano a karine ya mbere nĩ maagũmagĩrũo nĩ ihooru, no arĩa ogĩ maarĩ na kĩyo harĩ ‘gũtuga ageni, gũthambia andũ arĩa aamũre magũrũ, o na gũteithia andũ arĩa maarĩ na mathĩna.’ (1 Timotheo 5:10) Ũmũthĩ ũyũ Akristiano ehokeku arĩa metereire mĩaka mĩingĩ kuona mũndũ wa kũhikania nake wĩtigĩrĩte Ngai o nao nĩ makoretwo na kĩyo. Mũtumia ũmwe wa ndigwa Mũkristiano wa mĩaka 68 aambĩrĩirie gũceeragĩra atumia angĩ a ndigwa rĩrĩa rĩothe aigua ihooru. Oigire ũũ: “Nĩ nyonaga atĩ gũceerera atumia acio, kũruta mawĩra makwa ma mũciĩ na kwĩrũmbũyia kĩĩroho nĩ gũtũmaga ihooru rĩthire.” Makĩria ma ũguo, kũruta arĩa angĩ ũhoro wa Ũthamaki wa Ngai nĩ wĩra ũrĩ ũguni.—Mathayo 28:19, 20.
21. Mahoya na thiritũ njega cingĩteithia atĩa gũtooria ihooru?
21 Ma nĩ atĩ, gũtirĩ kĩhonia kĩa na ihenya kĩa ihooru. Ĩndĩ nĩ ũndũ wa hinya wa Jehova mũndũ no ahote kũhiũrania narĩo. Mũkristiano agĩaga na hinya ta ũcio ‘angĩtũũra ahoyaga na athaithanaga ũtukũ na mũthenya.’ (1 Timotheo 5:5) Mathaithana nĩ kũhoya na kĩyo, ĩĩni, ũkĩhoya ũheo ũteithio, rĩngĩ na rĩngĩ na njĩra ya gũkaya na gũita maithori. (Ringithania Ahibirania 5:7.) Gũitũrũrĩra Jehova ngoro yaku “ũtukũ na mũthenya” no gũgũteithie mũno. Ningĩ, gũthiĩ thiritũ na andũ ega no gũteithie mũno kweheria ihooru. Ta ũrĩa Thimo 12:25 yugaga, nĩ ũndũ wa gũkorũo na thiritũ njega, mũndũ no ekĩrũo ngoro na njĩra ya “kwarĩrio wega.”
22. Nĩ gwĩciria maũndũ marĩkũ kũngĩgũteithia rĩrĩa waigua ũrĩ na ihooru?
22 Rĩmwe na rĩmwe ũngĩigua ũrĩ na ihooru, ririkana atĩ gũtirĩ mũndũ ũtakoragwo na ũndũ ũmũthumbũraga. Ma nĩ atĩ, “ariũ arĩa angĩ a Ithe witũ mũrĩ thiritũ nao” nĩ maranyamarĩka na njĩra itiganĩte. (1 Petero 5:9) Wĩtheme gũtindĩrĩra maũndũ marĩa maahĩtũkire. (Kohelethu 7:10) Wĩciragie ũhoro wa maũndũ mega marĩa ũkenagĩra. Makĩria ma ũguo, wĩrutanĩrie gũtũũria wĩkindĩru waku na gũkenagia ngoro ya Jehova.—Thimo 27:11.
ŨRĨA ANDŨ ANGĨ MANGĨTEITHIA
23. Akristiano marĩ na itemi rĩrĩkũ kwerekera famĩlĩ cia mũciari ũmwe kĩũngano-inĩ?
23 Ũteithio wa Akristiano arĩa angĩ nĩ wa goro mũno. Jakubu 1:27 yugaga ũũ: “Ũndini ũrĩa wonagwo nĩ Ngai, o we Ithe witũ, wĩ mũtheru, na ũtarĩ mũthũku nĩguo ũyũ atĩrĩ, nĩ gũthiaga kũrora ciana cia ngoriai na atumia a ndigwa hĩndĩ ĩrĩa mathĩnĩkĩte.” Akristiano nĩ magĩrĩirũo gũteithagia famĩlĩ cia mũciari ũmwe. Mangĩka ũguo na njĩra irĩkũ imwe?
24. Famĩlĩ cia mũciari ũmwe iria irĩ na mabataro cingĩteithio na njĩra irĩkũ?
24 No maheo ũteithio wa kĩĩmwĩrĩ. Bibilia yugaga ũũ: “Mũndũ wĩ na indo cia gũkũ thĩ, na akona mũrũ wa ithe athĩnĩte, akarega kũmũiguĩra tha, ũcio-rĩ, agĩtũire endete Ngai na njĩra ĩrĩkũ?” (1 Johana 3:17) Kiugo gĩa Kĩgiriki kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “akona” gĩtionanagia kũrora o hanini, ĩndĩ nĩ kũbaara ũndũ kwa ihinda. Ũguo nĩ kuuga atĩ Mũkristiano ũrĩ na tha, no ambe amenye maũndũ na mabataro ma famĩlĩ ĩmwe. Kwahoteka marĩ na mabataro ma mbeca. Angĩ no mabatare ũteithio wa gũthondekerwo indo cia mũciĩ iria ithũkĩte. Kana hihi no makene tu mangĩnyitwo ũgeni nĩ mũndũ marĩanĩre, kana ndĩa-inĩ ya arata.
25. Akristiano mangĩonania tha atĩa harĩ aciari a famĩlĩ cia mũciari ũmwe?
25 Makĩria ma ũguo, 1 Petero 3:8 yugaga ũũ: “Inyuothe gĩagai na ngoro o ĩmwe, na mũiguanagĩre tha, ningĩ mwendanage ta mũrĩ a nyina ũmwe, na mũtuĩke oima andũ.” Mũciari ũmwe wa ciana ithathatũ oigire ũũ: “Maũndũ makoretwo marĩ maritũ na rĩmwe na rĩmwe njiguaga hinyĩrĩrĩkĩte mũno. O na kũrĩ ũguo, kũrĩ hĩndĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ angĩnjĩra: ‘Joan, nĩ ũraruta wĩra mwega. Nĩ ũgaakorũo na moimĩrĩro mega.’ Kũmenya tu atĩ arĩa angĩ nĩ magwĩciragia na magakũrũmbũiya nĩ ũteithio mũnene.” Makĩria atumia arĩa akũrũ Akristiano no makorũo na moimĩrĩro mega harĩ gũteithia atumia ethĩ thĩinĩ wa famĩlĩ ya mũciari ũmwe, makamathikĩrĩria rĩrĩa marĩ na mathĩna matangĩhota kwaria na mũndũrũme.
26. Arũme Akristiano arĩa agimaru mangĩteithia ciana iria itarĩ maithe atĩa?
26 Arũme Akristiano no mateithie na njĩra ingĩ. Ayubu mũthuri mwĩhokeku oigire ũũ: ‘Nĩ ndaahatũraga ũrĩa ũtarĩ ithe na ũrĩa wagĩte mũmũteithia.’ (Ayubu 29:12) Ũmũthĩ, arũme amwe Akristiano nĩ marũmbũyagia ciana iria itarĩ maithe na magacionia ‘wendo uumanĩte na ngoro theru’ matarĩ na mĩoroto mĩũru. (1 Timotheo 1:5) Mategũtiganĩria famĩlĩ ciao, rĩmwe na rĩmwe no mabange kũhunjia na ciana ta icio na ningĩ no macinyite ũgeni hĩndĩ ya wĩruti wao wa famĩlĩ kana ũndũ-inĩ wa gwĩkenia. Ũtugi ta ũcio no ũhonokie mwana ũtarĩ na ithe ndakarũmĩrĩre njĩra njũru.
27. Nĩ ũteithio ũrĩkũ famĩlĩ cia mũciari ũmwe irĩ naguo?
27 Ma nĩ atĩ, macũngĩrĩro-inĩ aciari arĩa marĩ oiki nĩo ‘marĩĩkuagĩra mũrigo wao’ wa mawĩra mao. (Agalatia 6:5) O na kũrĩ ũguo, no makorũo na wendo wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ na wa Jehova Ngai we mwene. Bibilia ĩkĩaria ũhoro wake yugaga ũũ: “Mwana wa ngoriai na mũtumia wa ndigwa, nĩwe ũmanyitagĩrĩra.” (Thaburi 146:9) Nĩ ũndũ wa kũnyitwo mbaru Nĩwe na wendo, famĩlĩ cia mũciari ũmwe no cigaacĩre!
a Mũkristiano mwĩthĩ angĩgĩa ihu nĩ ũndũ wa mĩtugo ya waganu, kĩũngano gĩa Gĩkristiano gĩtingĩrekereria o na hanini gĩĩko kĩu. No angĩĩrira, athuri a kĩũngano na andũ angĩ kĩũngano-inĩ no mende kũmũteithĩrĩria.
b Tũtiraaria ũhoro wa rĩrĩa mwana angĩbatara kũgitĩrũo kuumana na mũciari ũngĩmũthũkia. Ningĩ, mũciari ũcio ũngĩ angĩgeria kũhũthia ũtongoria waku, arĩ na muoroto wa gũcogera ciana cigũtige, no ũbatare kwaria na arata marĩ na ũmenyeru, ta athuri a kĩũngano gĩa Gĩkristiano, makũhe ũtaaro wa ũrĩa ũngĩhiũrania na ũndũ ũcio