Mabuku Marĩa Magwetetwo Thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata
MĨĨ 3-9
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | NDARI 27-29
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-2 528 kĩb. 5
Magongona
Magongona ma ndibei. Magongona ma ndibei maarutagwo hamwe na magongona marĩa mangĩ, makĩria thutha wa Aisiraeli gũkinya Bũrũri wa Kĩĩranĩro. (Nda 15:2, 5, 8-10) Magongona macio maaitagwo kĩgongona-inĩ. (Nda 28:7, 14; ringithania na Tham 30:9; Nda 15:10) Mũtũmwo Paulo aandĩkĩire Akristiano a Filipi akĩmeera: “Angĩkorũo ndĩraitwo ta igongona rĩa ndibei igũrũ rĩa igongona na ũtungata mũtheru ũrĩa wĩtĩkio wanyu ũmũtongoretie harĩ guo, nĩ ndĩrakena.” Aahũthĩrire ngerekano ya igongona rĩa ndibei, akĩenda kuonania ũrĩa eehaarĩirie kwĩneana nĩ ũndũ wa Akristiano arĩa angĩ. (Afi 2:17) Kahinda kanini atanakua eerire Timotheo ũũ: “Ndĩraitwo ta igongona rĩa ndibei, na ihinda rĩakwa rĩa kũrekererio rĩrĩ hakuhĩ.”—2Ti 4:6.
w07 4/1 17-18
Kũruta Magongona Marĩa Makenagia Ngai
Ibuku rĩtagwo The Mighty Aztecs riugĩte ũũ: “Andũ meetagwo Aztecs, arĩa maarutaga magongona ma andũ na gĩkĩro kĩnene gĩcigo-inĩ kĩa Mesoamerica, meetĩkĩtie atĩ muoyo waumire gĩkuũ-inĩ.” Rĩcokete rĩkauga: “O ũrĩa ũthamaki wao wathiaga ũkĩgĩaga hinya, noguo kwarĩ na ũiti mũnene wa thakame nĩgetha mekĩre hinya wĩtĩkio wao.” Kũringana na ibuku rĩngĩ, andũ acio meetagwo Aztecs, maarutaga magongona ma andũ 20,000 o mwaka.
Nĩ ũndũ wa guoya na nganja, kana kũigua mahĩtĩtie, andũ nĩ makoretwo makĩruta magongona ma mĩthemba ĩtiganĩte kũrĩ ngai ciao. No Bibilia yonanagia atĩ nĩ kũrĩ magongona maathanĩtwo nĩ Jehova, Ngai mwene-hinya-wothe. Kwoguo nĩ wega kwĩyũria ũũ: Nĩ magongona marĩkũ makenagia Ngai? Na hihi magongona na maruta nĩ magĩrĩire gũkorũo marĩ gĩcunjĩ kĩa ũthathaiya ũmũthĩ?
Magongona na Maruta Ũthathaiya-inĩ wa Ma
Rĩrĩa rũrĩrĩ rwa Isiraeli rwaambĩrĩirie, Jehova nĩ aaheanire mawatho ma ĩmwe kwa ĩmwe megiĩ ũrĩa eendaga Aisiraeli mamũthathaiye, na maũndũ mamwe aagwetire nĩ maruta na magongona. (Ndari, mũrango wa 28 na wa 29) Magongona mamwe maarĩ ma maciaro ma mũgũnda, namo mangĩ maarĩ ma kũruta nyamũ ta ndegwa, ngʼondu, mbũri, ndutura, na ndirahũgĩ. (Maũndũ ma Alawii 1:3, 5, 10, 14; 23:10-18; Ndari 15:1-7; 28:7) Kwarĩ na magongona magima ma njino, marĩa maagĩrĩire gũcinwo na mwaki marĩ magima. (Thama 29:38-42) Ningĩ nĩ kwarĩ na magongona ma ũiguano, na arĩa maamarutaga nĩ maarĩaga gĩcunjĩ kĩmwe gĩa kĩndũ kĩrĩa kĩarutĩirũo Ngai.—Maũndũ ma Alawii 19:5-8.
Magongona na maruta mothe marĩa maarutagĩrũo Ngai rungu rwa Watho ma Musa, maarĩ njĩra ya kũmũthathaiya na kũmũtĩa arĩ we mũnene wa igũrũ na thĩ. Kũgerera magongona macio, Aisiraeli moonanagia ngatho ciao harĩ Jehova nĩ ũndũ wa kũmarathima na kũmagitĩra, na ningĩ nĩ maatũmaga moherũo mehia mao. Rĩrĩa rĩothe maathĩkagĩra mawatho ma Jehova megiĩ kũmũthathaiya, nĩ maarathimagwo mũno.—Thimo 3:9, 10.
Ũndũ ũrĩa warĩ wa bata mũno harĩ Jehova, nĩ mwerekera wa andũ arĩa maarutaga magongona. Kũgerera mũnabii Hosea, Jehova aaugire ũũ: “Niĩ ngenagio nĩ wendo mwĩhokeku, no ti igongona, na ngakenio nĩ ũmenyo wĩgiĩ Ngai, handũ ha magongona magima ma njino.” (Hosea 6:6) Kwoguo rĩrĩa andũ maatiganagĩria ũthathaiya wa ma, mageeka mĩtugo ĩtaagĩrĩire, na magaita thakame ya andũ matarĩ na mahĩtia, magongona marĩa maarutagĩra kĩgongona-inĩ kĩa Jehova matiarĩ ma bata. Nĩkĩo Jehova eerire rũrĩrĩ rwa Isiraeli ũũ kũgerera Isaia: “Magongona marĩa mũndutagĩra maingĩ-rĩ, marĩ na ũguni ũrĩkũ harĩ niĩ? . . . nĩ njiganĩtie magongona manyu ma njino ma ndũrũme na maguta ma nyamũ iria irĩithĩtio wega, na ndikenagĩra thakame ya tũtegwa na ya tũgondu o na ya mbũri.”—Isaia 1:11.
“Ũndũ Ũrĩa Niĩ Itathanĩte”
Ngũrani na Aisiraeli, aikari a Kanaani maarutaga ciana ciao irĩ magongona kũrĩ ngai ciao, ta ngai ya Aamoni yetagwo Moleku, na noyo yetagwo Milikomu kana Moloku. (1 Athamaki 11:5, 7, 33; Atũmwo 7:43) Ibuku rĩtagwo Halley’s Bible Handbook riugaga: “Akanaani maathathayagia na njĩra ya kwĩingĩria mĩtugo-inĩ ya ũũra-thoni marĩ mbere ya ngai ciao, magacoka makoraga ciana ciao cia marigithathi irĩ magongona kũrĩ ngai o icio.”
Hihi maũndũ macio nĩ maakenagia Jehova? Aca. Aisiraeli marĩ hakuhĩ kũingĩra bũrũri wa Kanaani, Jehova aamaheire watho ũyũ ũrĩ thĩinĩ wa Maũndũ ma Alawii 20:2, 3: “Mũndũ o wothe wa Isiraeli na mũndũ o wothe wa kũngĩ ũikaraga Isiraeli ũrĩa ũrĩneanaga mwana o wothe wa rũciaro rwake kũrĩ Moleku, no mũhaka oragwo. Andũ a bũrũri magĩrĩirũo kũmũhũũra na mahiga nginya akue. Niĩ mwene nĩ ndĩrĩerekagĩria ũthiũ wakwa harĩ mũndũ ũcio ndĩmũũkĩrĩre, na nĩ ndĩrĩmweheragia gatagatĩ-inĩ ka andũ ao, tondũ nĩ aneanĩte rũciaro rũmwe rwake kũrĩ Moleku na agathahia handũ hakwa harĩa hatheru na nĩ athahĩtie rĩĩtwa rĩakwa.”
O na gũtuĩka no woneke ũrĩ ũndũ ũtangĩĩcirĩrio, Aisiraeli amwe arĩa maatiganĩirie ũthathaiya wa ma, nĩ meeingĩririe ũhoi-inĩ ũcio wa ndaimono, wa kũruta ciana ciao irĩ magongona kũrĩ ngai cia maheeni. Thaburi 106:35-38 yugaga ũũ ũhoro-inĩ ũcio: “Maatukanire na andũ a ndũrĩrĩ na makĩrũmĩrĩra njĩra ciao. Nĩ maatungatagĩra mĩhianano yao, na ĩgĩtuĩka mũtego harĩ o. Maarutaga ariũ ao marĩ magongona o na airĩtu ao makamarutĩra ndaimono. Maaitaga thakame ĩtarĩ na mahĩtia, thakame ya ariũ o na airĩtu ao arĩa maarutaga marĩ magongona kũrĩ mĩhianano ya Kanaani; naguo bũrũri ũgĩthahio nĩ ũiti wa thakame.”
MĨĨ 10-16
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | NDARI 30-31
“Hingagia Mĩĩhĩtwa Yaku”
it-2 1162
Mwĩhĩtwa
Warĩ wa Kwĩyendera Ĩndĩ no Mũhaka Mũndũ Angĩaũhingirie. Andũ meehĩtaga na kwĩyendera. No mũndũ aangĩehĩtire, watho wa Ngai wathanĩte atĩ nĩ aagĩrĩirũo kũhingia mwĩhĩtwa ũcio. Mũndũ aangĩagire kũhingia mwĩhĩtwa, aarutaga muoyo wake nĩ ũndũ wa ũndũ ũcio eehĩtĩte. Tondũ muoyo no ũkorũo ũgwati-inĩ, no tũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa gĩtũmaga Maandĩko mauge atĩ mũndũ nĩ agĩrĩirũo gwĩciria mũno atanehĩta mwĩhĩtwa. Watho waugĩte ũũ: “Ũngĩkehĩta mwĩhĩtwa harĩ Jehova . . . Ngai waku nĩ arĩendaga wĩke ũguo; kwaga ũguo, ũrĩkoragwo wĩhĩtie. No ũngĩaga kwĩhĩta mwĩhĩtwa, ndũrĩkoragwo ũrĩ na mehia.”—Gũc 23:21, 22.
it-2 1162
Mwĩhĩtwa
Nĩ kĩĩranĩro mũndũ eeragĩra Ngai, akamwĩra atĩ nĩ egwĩka ũndũ mũna, arute igongona rĩna kana kĩheo, aingĩre ũtungata-inĩ mũna, kana etheme maũndũ matakananĩtio nĩ watho. Mũndũ eehĩtaga na kwĩyendera. Mwĩhĩtwa warĩ wa kuonania atĩ mũndũ nĩ ekũhingia ũndũ ũrĩa eranĩire. Kaingĩ mũndũ ehĩta nĩ gwakoragwo na kĩrĩkanĩro.
w04 8/1 27 kĩb. 3
Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Ndari
30:6-8—Hihi mũthuri Mũkristiano no athararie mĩĩhĩtwa ya mũtumia wake? Ũhoro-inĩ wĩgiĩ mĩĩhĩtwa, mahinda maya Jehova arũmbũyanagia na athathaiya ake marĩ mũndũ ũmwe ũmwe. Kwa ngerekano, kwĩyamũrĩra Jehova nĩ mwĩhĩtwa mũndũ ehĩtaga arĩ wiki. (Agalatia 6:5) Mũthuri ndarĩ na kĩhooto gĩa gũthararia kana kũniina mwĩhĩtwa ũcio. No mũtumia nĩ agĩrĩirũo gwĩthema mwĩhĩtwa ũtaratwarana na Kiugo kĩa Ngai, kana ũngĩtũma age kũhingia maũndũ marĩa abatiĩ gwĩkĩra mũthuriwe.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-2 28 kĩb. 1
Jefitha
Andũ nĩ mangĩerutĩire ũtungata-inĩ wa Jehova thĩinĩ wa harĩa hatheru. Mũciari aarĩ na kĩhooto gĩa kũruta mwana wake ũtungata-inĩ ta ũcio. Samueli aarĩ ũmwe wa andũ arĩa maarutirũo nĩ ũndũ wa ũtungata wa gĩikaro kĩrĩa kĩamũre, kũgerera mwĩhĩtwa ũrĩa nyina Hana eehĩtire atanaciarũo. Mũthuri wake Elikana nĩ eetĩkanirie na mwĩhĩtwa ũcio. Rĩrĩa Samueli aatigithirio kuonga, Hana nĩ aamũtwarire agatungate harĩa hatheru. Na akĩmũtwara, aamũtwarire hamwe na nyamũ ya kũrutwo igongona. (1Sa 1:11, 22-28; 2:11) Mũndũ ũngĩ wamũrirũo arĩ mũnini nĩ Samusoni, nĩguo atungatĩre Ngai arĩ mũnaziri.—Ati 13:2-5, 11-14; ringithania nĩguo wone ũigĩrĩrĩki ũrĩa mũthuri aarĩ naguo harĩ mũirĩtu wake ta ũrĩa Nda 30:3-5, 16 yonanĩtie.
MAY 17-23
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | NDARI 32-33
‘Ingatai Aikari Othe a Bũrũri Ũcio’
w10 8/1 23
Hihi Ũrĩ Wamenya?
“Kũndũ gũtũũgĩru” kũrĩa kũgwetetwo Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania kwarĩ kĩĩ?
Rĩrĩa Aisiraeli maarĩ hakuhĩ kũingĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro, Jehova aameerire maanange kũndũ guothe kũrĩa gwathathayagĩrio nĩ Akanaani arĩa maaikaraga kuo. Aameerire ũũ: “No mũhaka . . . mwanange mĩcongo yao yothe ya mahiga na mĩhianano yao yothe ya cuma, na nĩ mwagĩrĩirũo kũmomora kũndũ kwao guothe kwamũre na gũtũũgĩru.” (Ndari 33:52) Kũndũ kũu gwa gũthathaĩria no gũkorũo kwarĩ tũrĩma igũrũ, kana kũndũ gwathondeketwo gũkoywo igũrũ icigo-inĩ ingĩ ta rungu twa mĩtĩ kana taũni-inĩ. (1 Athamaki 14:23; 2 Athamaki 17:29; Ezekieli 6:3) Gwathondekagwo igongona, itugĩ cia kũhoywo kana mĩtĩ, mĩhianano, indo cia gũcinĩra ũbumba, na indo ingĩ ciahũthagĩrũo ũthathaiya-inĩ.
w08 2/15 27 kĩb. 5-6
Wĩrute Kuumana na Mahĩtia ma Aisiraeli
Matukũ-inĩ maya, nĩ tũcemanagia na moritũ maingĩ o ta marĩa Aisiraeli maacemanagia namo. Andũ a mahinda maya nĩ mahoyaga mĩhianano ya mĩthemba ĩtiganĩte. Mĩhianano ĩyo nĩ ta mbeca, aini na athaki a thenema, andũ a mathaako, maũndũ ma ũteti, atongoria amwe a ndini, kana andũ a famĩlĩ. No twĩkore twĩkĩrĩire ũmwe wa maũndũ macio ũtũũro-inĩ. Tũngĩkorũo na ũrata wa hakuhĩ hamwe na andũ arĩa matendete Jehova, no tũthũkie maũndũ maitũ ma kĩĩroho.
Ngomanio itaagĩrĩire ciarĩ gĩcunjĩ kĩa ũthathaiya wa Baali, na nĩ ciaheenereirie na ikĩgucĩrĩria Aisiraeli aingĩ. O na ũmũthĩ ũyũ, athathaiya a Jehova nĩ magũaga mũtego-inĩ ũcio. Kwa ngerekano, mũndũ no ahihinye kĩndũ kompiuta-inĩ yake arĩ wiki gwake mũciĩ, na no kũhoteke ũndũ ũcio nĩguo ũgũtũma athũkie thamiri yake theru. No ũkorũo ũrĩ ũndũ wa kĩeha mũno Mũkristiano angĩheenererio nĩ ponografĩ intaneti-inĩ!
it-1 404 kĩb. 2
Kanaani
Ũhoro-inĩ wĩgiĩ kwananga Akanaani, “gũtirĩ ũndũ o na ũmwe [Joshua] ateekire harĩ maũndũ marĩa mothe Jehova aathĩte Musa.” (Jos 11:15) No rũrĩrĩ rwa Isiraeli nĩ rwaagire kũrũmĩrĩra ũtongoria wake mwega, na rũkĩaga kũniina Akanaani arĩa maathũkagia bũrũri ũcio. Nĩ ũndũ wa Akanaani gũkorũo marĩ gatagatĩ-inĩ kao, ũndũ ũcio nĩ wahutirie Aisiraeli, na thutha wa ihinda ũkĩmarehera ikuũ (gũgĩkorũo na uuni watho, ngomanio itagĩrĩire, na ũhoi mĩhianano). No korũo nĩ maaninire Akanaani matingĩakorirũo nĩ maũndũ ta macio. (Nda 33:55, 56; Ati 2:1-3, 11-23; Thb 106:34-43) Jehova nĩ aaheete Aisiraeli mũkaana akameera atĩ nĩ angĩonanirie kĩhooto, na ndangĩathutũkanirie agĩtuanĩra, na atĩ Aisiraeli mangĩagĩire ũrata na Akanaani, mahikanie nao, meingĩrie ũthathaiya-inĩ wao, kana marũmĩrĩre mĩtugo yao ya ndini, ũndũ ũcio nĩ ũngĩatũmire mareherũo maũndũ o ta marĩa andũ acio mangĩareheirũo, na kwoguo ‘matahĩkwo kuuma bũrũri-inĩ ũcio.’—Tham 23:32, 33; 34:12-17; Ala 18:26-30; Gũc 7:2-5, 25, 26.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 359 kĩb. 2
Mũhaka
Thutha wa gũcuka mĩtĩ na gũkamenyeka mũhĩrĩga mũna ũgũthiĩ gĩcigo kĩa mwena ũrĩkũ, ningĩ nĩ haarĩ bata kũmenya ũrĩa gĩcigo kĩu gĩgũkorũo kĩigana gũkĩringana na ũndũ wa kerĩ: ũrĩa mũhĩrĩga ũcio ũigana. “No mũhaka mũgayanie bũrũri ũcio na njĩra ya gũcuka mĩtĩ ũtuĩke igai gatagatĩ-inĩ ka famĩlĩ cianyu ciothe. Harĩ gĩkundi kĩrĩa kĩnenanene mwagĩrĩirũo kuongongerera igai rĩakĩo, nakĩo gĩkundi kĩrĩa kĩninanini mwagĩrĩirũo kũnyihanyihia igai rĩakĩo. Igai rĩa o mũndũ rĩrĩkoragwo harĩa mũtĩ wake wagwĩra.” (Nda 33:54) Itua rĩa gĩcigo kĩrĩa mũhĩrĩga mũna ũkũgaĩrũo kũringana na moimĩrĩro ma gũcuka mĩtĩ rĩtiacenjagia, no mũigana wa igai rĩao nĩ ũngĩacenjirie gũkĩringana na ũrĩa mũhĩrĩga ũigana. Rĩrĩa gĩcigo kĩa mũhĩrĩga wa Juda kĩonekire kĩarĩ kĩnene mũno, mũgũnda wao nĩ wanyihanyihirio, na icunjĩ imwe ikĩneo mũhĩrĩga wa Simeoni.—Jos 19:9
w09 10/1 30
Mbaara Iria Ngai Aarathimaga
Aisiraeli, arĩa maarĩ rũrĩrĩ rwamũrĩtwo nĩ Ngai mĩaka mĩingĩ mbere ya Ũkristiano wambĩrĩirie, rĩmwe nĩ maathagwo macokanĩrĩrie mbũtũ nĩguo mathiĩ mbaara-inĩ. Matanaingĩra Kanaani, bũrũri ũrĩa Ngai eerĩire Iburahimu, Aisiraeli meerirũo ũũ: ‘Jehova Ngai waku nĩ akaaneana ndũrĩrĩ mũgwanja kũrĩ wee, nawe nĩ ũgaacihoota. Wagĩrĩirũo gũgaaciniina biũ. Ndũkanagĩe kĩrĩkanĩro hamwe nacio o na kana ũciguĩre tha.’ (Gũcokerithia Maathani 7:1, 2) Nĩ ũndũ ũcio, Joshua ũrĩa watongoretie mbũtũ ya Isiraeli, nĩ aahootire ndũrĩrĩ icio o ta ũrĩa Jehova Ngai wa Isiraeli aathanĩte.
Hihi Aisiraeli maatharĩkĩire ndũrĩrĩ icio nĩguo megwatĩre indo ciao? Aca. Ndũrĩrĩ icio nĩ ciahoyaga mĩhianano, ciarĩ na ũiti wa thakame, na nĩ cieingĩragia ngomanio-inĩ itaagĩrĩire. O na nĩ cioragaga ciana nĩguo icirute magongona. (Ndari 33:52; Jeremia 7:31) Tondũ Ngai nĩ mũtheru, ekaga maũndũ na kĩhooto, na nĩ endete andũ ake, nĩ ooire ikinya rĩa kũniina maũndũ mothe mataarĩ matheru bũrũri-inĩ ũcio. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aathuthuririe ngoro cia andũ othe, ũndũ ũrĩa gũtarĩ mũnene wa mbũtũ ũngĩka mahinda-inĩ maya, na akĩhonokia andũ arĩa maatuĩte itua rĩa gũtigana na mĩthiĩre mĩũru nĩguo mamũtungatĩre.
MĨĨ 24-30
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | NDARI 34-36
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
w91 2/15 13 kĩb. 13
Ũkũũri Ũringaine nĩ Ũndũ wa Andũ Othe
Adamu na Hawa matiagunĩkire kuumana na igongona rĩa ũkũũri. Watho wa Musa warĩ na ũtaaro ũyũ: “Mũtiagĩrĩirũo kwamũkĩra kĩndũ gĩa gũkũũra muoyo wa mũũragani ũrĩa wagĩrĩire gũkua.” (Ndari 35:31) Adamu ndaaheenirio, kwoguo eekire mehia akĩmenyaga na akĩendaga. (1 Timotheo 2:14) Kũgerera mehia macio eekire nĩ ta ooragire njiarũa ciake, tondũ nĩ ciagaire kwaga gũkinyanĩra kũrĩa kũrehaga gĩkuũ. Hatarĩ nganja, Adamu aagĩrĩirũo gũkua, tondũ arĩ mũndũ mũkinyanĩru, aathurire kwaga gwathĩkĩra watho wa Ngai akĩendaga. Korũo Jehova nĩ aarekire Adamu agunĩke kuumana na igongona rĩa ũkũũri, ũndũ ũcio ndũngĩatwaranire na ithimi ciake cia ũthingu. O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa Jehova aarĩhire thogora wa mehia ma Adamu, ũndũ ũcio nĩ watũmire njiarũa ciake ciehererio ituĩro rĩa gĩkuũ. (Aroma 5:16) Kĩhumo kĩa moimĩrĩro moru ma mehia nĩ kĩaniinirũo. Jesu ‘aacamire gĩkuũ nĩ ũndũ wa mehia ma andũ othe,’ na agĩkuua moimĩrĩro ma mehia ma ciana ciothe cia Adamu—Ahibirania 2:9; 2 Akorintho 5:21; 1 Petero 2:24.
MĨĨ 31–JUNI 6
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 1-2
“Ituĩro Nĩ rĩa Ngai”
w96 3/15 23 kĩb. 1
Jehova nĩ Endete Ũthingu na Kĩhooto
Athuri a kĩũngano arĩa mamũrĩtwo nĩ matuaga ciira rĩrĩa mũndũ eka mehia maritũ. (1 Akorintho 5:12, 13) Magĩka ũguo, nĩ maririkanaga atĩ nĩ magĩrĩirũo kuonania kĩhooto ta Ngai, na njĩra ya kuonania tha rĩrĩa kwahoteka. No angĩkorũo hatirĩ na mũthingi wa kuonania tha, ta rĩrĩa mũndũ wĩhĩtie onania atĩ ndarerira, ndangĩonio tha. O na kũrĩ ũguo, athuri matieheragia mũndũ ta ũcio wĩhĩtie thĩinĩ wa kĩũngano na njĩra ĩtarĩ na tha. Merĩgagĩrĩra atĩ kũmweheria thĩinĩ wa kĩũngano nĩ gũgũtũma acokererũo nĩ meciria make. (Ringithania Ezekieli 18:23.) Rungu rwa ũtongoria wa Kristo, athuri marũmbũyagia andũ marĩ na kĩhooto na ũguo nĩ hamwe na gũkorũo marĩ “handũ ha kwĩhitha rũhuho.” (Isaia 32:1, 2) Kwoguo no mũhaka makorũo na ũigananĩru na monanie atĩ matirĩ na mũthutũkanio.—Gũcokerithia Maathani 1:16, 17.
w02 8/1 9 kĩb. 4
Wĩnyihagĩrie Ũtongoria wa Ngai Ũrĩ na Wĩhokeku
No mũndũ gũtuĩka mũtuanĩri ciira nĩ kwabataranagia maũndũ mangĩ to kũmenya Watho tu. Nĩ ũndũ wa kwaga gũkinyanĩra, athuri arĩa maatuaga ciira, nĩ maabataraga kwĩmenyerera nĩguo matigakorũo na mwĩyendo, mũthutũkanio, kana ũkoroku, maũndũ marĩa mangĩatũmire mogomie ciira. Musa aameerire ũũ: “Mũtiagĩrĩirũo gũkorũo na mũthutũkanio mũgĩtua ciira. Mwagĩrĩirũo gũthikĩrĩria mũndũ mũnini na ũrĩa mũnene o ũndũ ũmwe. Mũtiagĩrĩirũo kũmakio nĩ andũ, nĩ gũkorũo ituĩro nĩ rĩa Ngai.” Atuanĩri ciira thĩinĩ wa Isiraeli, meekaga ũguo handũ-inĩ ha Ngai. Ũcio warĩ mweke wa mwanya!—Gũcokerithia Maathani 1:16, 17.
JUNI 7-13
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 3-4
“Mawatho ma Jehova Makoragwo Marĩ ma Ũũgĩ na ma Kĩhooto”
it-2 1140 kĩb. 5
Ũtaũku
Kwĩruta Kiugo kĩa Ngai na kĩyo na gwathĩkĩra mawatho makĩo no gũtũme mũndũ agĩe na ũũgĩ mũingĩ gũkĩra arutani ake na gũtũme mũndũ agĩe na ũtaũku mũingĩ gũkĩra athuri akũrũ. (Thb 119:99, 100, 130; ringithania Lu 2:46, 47.) Gĩtũmi nĩ tondũ ũũgĩ na ũtaũku ciumanaga na gwathĩkĩra mawatho ma Ngai na matuĩro make ma ciira, na kwoguo Aisiraeli mangĩathĩkĩire mawatho macio, ndũrĩrĩ iria ciamathiũrũrũkĩirie ingĩamonire marĩ “andũ marĩ na ũũgĩ na ũtaũku.” (Gũc 4:5-8; Thb 111:7, 8, 10; ringithania 1Ath 2:3.) Mũndũ ũrĩ na ũtaũku nĩ amenyaga atĩ Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩtheru, nĩ endaga gũgĩathĩkĩra maũndũ-inĩ make, na nĩ ahoyaga Ngai amũteithie gwĩka ũguo. (Thb 119:169) Nĩ arekaga Kiugo kĩa Ngai kĩrikĩre ngoro-inĩ yake (Mat 13:19-23), agakĩandĩka kĩhengere-inĩ kĩa ngoro yake (Thi 3:3-6; 7:1-4), na nĩ ‘athũire njĩra o yothe ya maheeni’ (Thb 119:104). Mũrũ wa Ngai rĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ nĩ oonanirie ũtaũku o ta ũcio, na ndaregire gũcuurio mũtĩ-inĩ tondũ nĩ aamenyaga no mũhaka Maandĩko marĩa mooigĩte atĩ angĩgakua na njĩra ta ĩyo mahinge.—Mat 26:51-54.
w99 11/1 20 kĩb. 6-7
Rĩrĩa Ũtaana Wonanio na Njĩra Nene
Nĩ ũndũ wa kũgegio nĩ maũndũ marĩa aaiguire na akĩona, mũtumia mũthamaki wa Sheba ooigire ũũ: “Gũkena nĩ ndungata ciaku iria irũgamaga mbere yaku hingo ciothe, ithikĩrĩirie ũũgĩ waku!” (1 Athamaki 10:4-8) Ndoigire atĩ gũkena nĩ ndungata cia Suleimani nĩ ũndũ wa gũkorũo ithiũrũrũkĩirio nĩ ũtonga mũnene, o na gũtuĩka nĩguo kwarĩ. Handũ ha ũguo, ooigire atĩ ndungata cia Suleimani ciarĩ na kĩrathimo nĩ ũndũ wa kũrũgamaga mbere yake cithikĩrĩrie ũũgĩ ũrĩa aaheetwo nĩ Ngai. Mũtumia mũthamaki wa Sheba nĩ kĩonereria kĩega harĩ andũ a Ngai ũmũthĩ, arĩa makoragwo na mweke wa gũthikĩrĩria ũũgĩ wa Mũũmbi wao, na wa Mũrũ wake Jesu Kristo!
Ũndũ ũngĩ wa mwanya nĩ ciugo ici mũtumia mũthamaki wa Sheba aacokire akĩra Suleimani: “Jehova Ngai waku arogoocwo.” (1 Athamaki 10:9) Hatarĩ nganja, nĩ oonire atĩ Jehova nĩ aateithĩtie Suleimani kũgĩa na ũũgĩ na ũgaacĩru mũnene. Ũndũ ũcio nĩ ũratwarana na ũrĩa Jehova eerĩire Aisiraeli hau kabere. Aameerire ũũ: “Mwarũmĩrĩra mawatho makwa, nĩ mũkuonania ũũgĩ na ũtaũku maitho-inĩ ma ikundi cia andũ arĩa marĩiguaga ũhoro wĩgiĩ mawatho macio mothe, na moigage atĩrĩ, ‘Rũrĩrĩ rũrũ rũnene hatarĩ nganja nĩ rwa andũ marĩ na ũũgĩ na ũtaũku.’”—Gũcokerithia Maathani 4:5-7.
w07 8/1 29 kĩb. 13
Hihi ũrĩ “Mũtongu Maitho-inĩ ma Ngai”?
Rĩrĩa Jehova ahe andũ ake irathimo, amaheaga iria njega biũ. (Jakubu 1:17) Kwa ngerekano, rĩrĩa Jehova aaheire Aisiraeli kũndũ gwa gũikara, aamaheire ‘bũrũri waiyũire iria na ũũkĩ.’ O na gũtuĩka bũrũri wa Misiri o naguo wataarĩirio na njĩra o ta ĩyo, bũrũri ũrĩa Jehova aaheire Aisiraeli warĩ ngũrani na njĩra ĩmwe ya mwanya. Musa eerire Aisiraeli ũũ: “Nĩ bũrũri Jehova Ngai waku arũmbũyagia.” Na njĩra ĩngĩ nĩ mangĩagacĩrire tondũ Jehova nĩ angĩamarũmbũyagia. Rĩrĩa rĩothe Aisiraeli maakoragwo marĩ ehokeku harĩ Jehova, nĩ aamarathimaga na njĩra nene na nĩ maakenagĩra ũtũũro mwega gũkĩra ndũrĩrĩ iria ingĩ ciamathiũrũrũkĩirie. Hatarĩ nganja, kĩrathimo kĩa Jehova nĩkĩo “gĩtongagia mũndũ”!—Ndari 16:13; Gũcokerithia Maathani 4:5-8; 11:8-15.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
w04 9/15 25 kĩb. 3
Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Gũcokerithia Maathani
4:15-20, 23, 24—Hihi mũkaana wĩgiĩ kwaga gwĩthondekera mũhianano wa gwacũhio wonanagia nĩ ũũru mũndũ gwacũhia indo cia kũgemia? Aca. Mũkaana ũcio wagirĩtie mũndũ gwĩthondekera mĩhianano ya ũthathaiya arĩ na muoroto wa ‘kũmĩinamĩrĩra na kũmĩtungatĩra.’ Maandĩko matikoragwo magirĩtie gũconga kana gwacũhia mĩhiano ya indo cia kũgemia.—1 Athamaki 7:18, 25.
JUNI 14-20
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 5-6
“Ruta Ciana Ciaku Kwenda Jehova”
w05 6/15 20 kĩb. 11
Aciari, Hingagĩriai Famĩlĩ Cianyu Mabataro
No kũhoteke rĩandĩko rĩrĩa rĩhũthagĩrũo mũno gũtaarĩria ũndũ ũcio nĩ Gũcokerithia Maathani 6:5-7. Hingũra Bibilia yaku ũthome mĩhari ĩyo. Rora wone atĩ aciari marerũo mambe meyake kĩĩroho na njĩra ya gũkũria wendo harĩ Jehova, na kũiga ciugo ciake ngoro-inĩ ciao. Kwoguo nĩ wagĩrĩirũo kwĩrutaga Kiugo kĩa Ngai na kinyi, ũgathomaga Bibilia o mũthenya na ũgecũranagia igũrũ rĩayo, nĩgetha ũgĩe na ũtaũku na wendo harĩ njĩra cia Jehova, motaaro make, na mawatho make. Weka ũguo, ngoro yaku ĩgũkorũo na maũndũ maingĩ mega kuuma Bibilia-inĩ, na nĩ marĩtũmaga ũkoragwo na gĩkeno nĩ ũndũ wa Jehova, ũmwende, na ũmwĩtigagĩre. Nĩ ũrĩkoragwo na maũndũ maingĩ mega ma kũruta ciana ciaku.—Luka 6:45.
w07 5/15 15-16
Ingĩteithia Ciana Ciakwa Atĩa Kũgĩa na Gĩthomo Kĩrĩ na Ũguni?
Mĩoroto yaku, maũndũ marĩa wendete, na marĩa wĩriragĩria, mationekaga o kũgerera ciugo ciaku no nĩ nginya kũgerera ciĩko ciaku. (Aroma 2:21, 22) Kuuma ciana irĩ o nini, nĩ ciĩrutaga kuumana na ũrĩa aciari mareka. Nĩ ihotaga gũkũũrana maũndũ marĩa ma bata harĩ aciari a cio, na kaingĩ maũndũ macio nĩmo cionaga marĩ ma bata cianeneha. Ũngĩkorũo wendete Jehova biũ, ciana ciaku nĩ irĩonaga. Kwa ngerekano, nĩ irĩonaga atĩ nĩ wonaga gũthoma na kwĩruta Bibilia kũrĩ kwa bata. Nĩ irĩonaga atĩ nĩ ũigaga maũndũ ma Ũthamaki mbere ũtũũro-inĩ waku. (Mathayo 6:33) Ũngĩthiaga mĩcemanio ya Gĩkristiano ũtegũtĩrĩria na ũkanyitanĩra wĩra-inĩ wa kũhunjia Ũthamaki, nĩ ũrĩcionagia atĩ kũhe Jehova ũtungata mũtheru nĩ kwa bata mũno harĩ wee.—Mathayo 28:19, 20; Ahibirania 10:24, 25.
w05 6/15 21 kĩb. 14
Aciari, Hingagĩriai Famĩlĩ Cianyu Mabataro
O ta ũrĩa Gũcokerithia Maathani 6:7 yonanĩtie, nĩ kũrĩ mahinda maingĩ inyuĩ aciari mũngĩarĩrĩria maũndũ ma kĩĩroho hamwe na ciana cianyu. Rĩrĩa mũrathiĩ rũgendo hamwe, mũkĩruta wĩra hamwe, kana mũhurũkĩte hamwe, no mũcarie mĩeke ya kũhingĩria ciana cianyu mabataro ma cio ma kĩĩroho. O na kũrĩ ũguo, mũtiagĩrĩirũo kũhaanaga ta mũrathomera ciana cianyu hingo ciothe mũgĩciruta ma cia Bibilia. Handũ ha ũguo, mwagĩrĩirũo gũcirutaga na njĩra ĩgũciĩkĩra ngoro, o mũgĩcirutaga maũndũ ma kĩĩroho. Kwa ngerekano, ngathĩti ya Amkeni! nĩ ĩkoragwo na icunjĩ nyingĩ irarĩrĩria maũndũ matiganĩte. No mũhũthĩre icunjĩ icio kwambĩrĩria ndeereti ciĩgiĩ nyamũ iria Jehova ombĩte, kũndũ gũthaka thĩinĩ wa thĩ, na ũndũire wa andũ matiganĩte. Ndeereti ta icio no itũme andũ ethĩ mende gũthoma mabuku marĩa tũrutagĩrũo nĩ ngombo ĩrĩa njĩhokeku na njũgĩ.—Mathayo 24:45-47.
JUNI 21-27
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 7-8
“Ndũkanathondeke Ũiguano wa Kũhikanagia Nao”
Nĩ Kĩĩ Gĩatũmire Ngai ere Athathaiya ake atĩ Mahikanagie Tu na Andũ Arĩa Mamũthathayagia?
Gĩtũmi kĩmwe kĩnene nĩ atĩ Jehova nĩ aamenyaga atĩ Shaitani eendaga gũthũkia athathaiya ake na njĩra ya gũtũma mathathayagie ngai cia maheeni. Nĩkĩo Ngai eerire Aisiraeli ũũ igũrũ rĩgiĩ andũ a ndũrĩrĩ: “Nĩ magaatũma ariũ aku matige kũnũmĩrĩra matungatĩre ngai ingĩ.” Maũndũ maingĩ nĩ mangĩahĩtanire. Aisiraeli mangĩambĩrĩirie gũtungatĩra ngai ingĩ, Jehova nĩ angĩatigire kũmarathima na kũmagitĩra, na kwoguo matharĩkĩrũo na njĩra hũthũ nĩ thũ ciao. Kũngĩathiire ũguo-rĩ, hihi rũrĩrĩ rũu nĩ rũngĩahotire kũruta Mesia ũrĩa weranĩirũo? Hatarĩ nganja, nĩkĩo Shaitani eendaga kũheenereria Aisiraeli mahikanie na andũ mataathathayagia Jehova.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
w04 2/1 13 kĩb. 4
Jehova nĩ Atũheaga Mabataro Maitũ ma O Mũthenya
Rĩrĩa tũrahoya tũheo mũgate wa o mũthenya, nĩ twagĩrĩirũo kũririkanaga bata ũrĩa tũkoragwo naguo wa kũrĩa irio cia kĩĩroho o mũthenya. O na gũtuĩka Jesu aarĩ mũhũtu mũno thutha wa kwĩhinga ihinda iraihu, nĩ aareganire na igerio rĩa Shaitani rĩa kũgarũra mahiga matuĩke mũgate akĩmwĩra ũũ: “Nĩ kwandĩke atĩrĩ: ‘Mũndũ ndatũũragio nĩ mũgate wiki, no nĩ kiugo gĩothe kĩrĩa kiumaga kanua-inĩ ka Jehova.’” (Mathayo 4:4) Jesu aagwetire ciugo ciaaririo nĩ mũnabii Musa rĩrĩa eerire Aisiraeli ũũ: ‘Jehova nĩ aatũmire ũgĩe na wĩnyihia, akĩreka ũhũte na agĩkũhe maana, marĩa wee ũtaamenyete o kana maithe manyu makamamenya, nĩgetha atũme ũmenye atĩ mũndũ ndatũũragio nĩ mũgate wiki no atũũragio nĩ kiugo gĩothe kiumaga kanua-inĩ ka Jehova.’ (Gũcokerithia Maathani 8:3) Njĩra ĩrĩa Jehova aahũthĩrire kũhe Aisiraeli maana nĩ yatũmire magĩe na irio cia kĩĩmwĩrĩ, na makĩĩruta maũndũ ma kĩĩroho. Kwa ngerekano, mũndũ aagĩrĩirũo “kũngania mũigana ũrĩa arabatara mũthenya o mũthenya.” Mangĩonganirie makĩria ma iria mũndũ arabatara mũthenya ũcio, iria ciatigaraga ciaambagĩrĩria kũnunga na kũgĩa igunyũ. (Thama 16:4, 20) No gũtiathiaga ũguo mũthenya wa gatandatũ rĩrĩa maagĩrĩirũo kũngania cia thikũ igĩrĩ nĩ ũndũ wa iria mangĩabatarire mũthenya wa Thabatũ. (Thama 16:5, 23, 24) Kwoguo maana maamaririkanagia atĩ nĩ maagĩrĩirũo gũkorũo marĩ athĩki, na atĩ matingĩatũũririo nĩ mũgate wiki no nĩ “kiugo gĩothe kiumaga kanua-inĩ ka Jehova.”
Wĩrutanĩrie Biũ Ũtungata-inĩ
w06 1/1 kar. 28
Ndũkanariganĩrũo nĩ Jehova
Kahinda kanini Aisiraeli matanaingĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro, Jehova nĩ aamaheire mũkaana akĩmeera matikanariganĩrũo nĩwe. Aameerire ũũ: “Ũkeemenyerera ndũkanariganĩrũo nĩ Jehova Ngai waku na njĩra ya kwaga kũrũmia maathani make, matuĩro make ma ciira, na mawatho make marĩa ndĩragwatha ũmũthĩ. Rĩrĩa ũgaakorũo ũrĩĩte na ũkaigania na ũgaka nyũmba njega na ũgaikara thĩinĩ wacio, na rũũru rwaku rwa ngʼombe na rũũru rwaku rwa mbũri kana ngʼondu rũkongerereka nayo betha yaku na thahabu yaku ikongerereka na ũgakorũo na indo nyingĩ cia mĩthemba yothe-rĩ, ndũkanareke ngoro yaku ĩkũrie mwĩtĩo ĩtũme ũriganĩrũo nĩ Jehova Ngai waku.”—Gũcokerithia Maathani 8:11-14.
Hihi ũndũ ta ũcio no wĩkĩke ũmũthĩ? Ĩĩ, tũngĩkorũo tũigĩte maũndũ marĩa matagĩrĩire mbere. No tũngĩcaragia ũthingu wa Ngai mbere, ũthathaiya mũtheru nĩguo ũrĩkoragwo ũrĩ ũndũ ũrĩa wa bata mũno ũtũũro-inĩ witũ. O ta ũrĩa Paulo aatwĩrire twĩkage, nĩ ‘tũrĩhũthagĩra mahinda maitũ wega’ na tũkerutanĩria ũtungata-inĩ. (Akolosai 4:5; 2 Timotheo 4:2) No angĩkorũo tuonaga kũhurũka na gũcaria njĩra cia gwĩkenia marĩ maũndũ ma bata gũkĩra gũthiĩ mĩcemanio na kũhunjia, no tũriganĩrũo nĩ Jehova na njĩra ya kũmũiga arĩ wa kerĩ ũtũũro-inĩ witũ. Paulo aaugire atĩ matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria, andũ mangĩgaakorũo “mendete ikeno handũ ha kwenda Ngai.” (2 Timotheo 3:4) Akristiano arĩa marĩ ngoro njega nĩ methuthuragia kaingĩ nĩgetha matigĩrĩre atĩ matihutĩtio nĩ mwĩcirĩrie ta ũcio.—2 Akorintho 13:5.
JUNI 28–JULAĨ 4
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 9-10
“Nĩ Ũndũ Ũrĩkũ Jehova Ngai Waku Arenda Kuuma Kũrĩ Wee?”
w09 10/1 10 kĩb. 3-4
Nĩ Atĩa Jehova Endaga Twĩke?
Nĩ kĩĩ kĩngĩtũtindĩka gwathĩkagĩra Ngai twĩyendeire? Musa nĩ aagwetire ũndũ ũmwe akiuga ũũ: “Wĩtigagĩre Jehova Ngai waku.” (Mũhari wa 12) No ũguo ti kuuga atĩ twĩtigĩre Jehova ahota gũtũrehera maũndũ moru, no nĩ kuuga tũmũhe gĩtĩo kĩnene na tũtĩĩe njĩra ciake. Tũngĩkorũo na guoya ũrĩa wagĩrĩire kwerekera Ngai, nĩ tũrĩĩthemaga kũmũrakaria.
No hihi ũndũ ũrĩa mũnene ũbatiĩ gũtũtindĩka gwathĩkĩra Ngai nĩ ũrĩkũ? Musa aaugire ũũ: ‘Endaga Jehova na ũtungatagĩre Jehova Ngai waku na ngoro yaku yothe na muoyo waku wothe.’ (Mũhari wa 12) Kwenda Jehova to ũrĩa tu tũraigua ngoro-inĩ. Ibuku rĩmwe rĩtaaragĩria ũũ: “Ciugo cia Kĩhibirania iria cionanagia ũrĩa mũndũ araigua rĩmwe nĩ cionanagia nginya ciĩko iria mũndũ ekaga nĩ ũndũ wa ũrĩa araigua.” Ibuku rĩu ningĩ riugĩte atĩ kwenda Ngai “nĩ gwĩka maũndũ maronania atĩ nĩ tũmwendete.” Ũguo nĩ kuuga atĩ angĩkorũo nĩ twendete Ngai biũ, nĩ tũrĩkaga maũndũ marĩa mamũkenagia.—Thimo 27:11.
w09 10/1 10 kĩb. 6
Nĩ Atĩa Jehova Endaga Twĩke?
Tũngĩathĩka twĩyendeire nĩ tũrĩgĩaga na irathimo. Musa aandĩkire ũũ: “Ũrũmagie maathani . . . marĩa ndĩragwatha ũmũthĩ nĩguo maũndũ maku mathiage wega.” (Mũhari wa 13) Kwoguo maathani mothe ma Jehova, kana maũndũ mothe marĩa atwĩraga twĩke, makoragwo marĩ ma gũtũguna. Ũguo noguo tũngĩrĩgĩrĩra tondũ Bibilia yugaga atĩ “Ngai nĩ wendo.” (1 Johana 4:8) Nĩ ũndũ ũcio, atũheaga maathani macio nĩguo tũgunĩke ũtũũro-inĩ witũ. (Isaia 48:17) Gwĩka maũndũ mothe marĩa Jehova atwĩraga nĩ kũrĩtweheragĩria mĩtangĩko mĩingĩ ihinda-inĩ rĩrĩ, na nĩ gũgaatũma tũkenere irathimo cia gũtũũra rungu rwa Ũthamaki wake.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 103
Aanaki
Nĩ andũ maarĩ anene mũno, arĩa maaikaraga icigo-inĩ irĩ na irĩma cia Kanaani o hamwe na icigo cia gĩcũa-inĩ, na makĩria mwena wa mũhuro wa gĩcũa-inĩ. Hĩndĩ ĩmwe andũ atatũ maarĩ na igweta gatagatĩ-inĩ ka Aanaki, nĩo Ahimani, Sheshai, na Talimai, maaikaraga itũũra-inĩ rĩa Hebironi. (Nda 13:22) Kũu nĩkuo athigani arĩa 12 Ahibirania moonire Aanaki riita rĩa mbere, na 10 gatagatĩ-inĩ kao magĩtwara riboti ya kũguoyohia. Maaugire atĩ arũme acio maarĩ njiarũa cia Anefili arĩa maarĩ kuo mbere ya Mũiyũro, na makiuga atĩ Ahibirania maringithanĩtio nao, maatariĩ ta “ndaahi.” (Nda 13:28-33; Gũc 1:28) Nĩ ũndũ wa ũrĩa maarĩ na kĩũga kĩnene, nĩ maahũthagĩrũo kũringithania rĩrĩa andũ maataaragĩria arũme arĩa maatariĩ ta marimũ a Aemi na Arefai. Hinya wao mũnene watũmire andũ maugage ũũ: “Nũũ ũngĩhota gwĩtiiria ariũ a Anaki?”—Gũc 2:10, 11, 20, 21; 9:1-3.