Mabuku Marĩa Magwetetwo Thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata
JULAĨ 5-11
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 11-12
“Ũrĩa Jehova Endaga Gũthathaiyo”
it-2 1007 kĩb. 4
Muoyo
Mũndũ Gũtungata na Muoyo Wake Wothe. O ta ũrĩa honanĩtio, kiugo “muoyo” kĩonanagia mũndũ arĩ wothe. No maandĩko mamwe matwĩraga tũcarie Ngai, tũmwende, na tũmũtungatĩre na ‘ngoro itũ yothe na muoyo witũ wothe’ (Gũc 4:29; 11:13, 18), nayo Gũcokerithia Maathani 6:5 yugaga ũũ: “No mũhaka wende Jehova Ngai waku na ngoro yaku yothe na muoyo waku wothe na hinya waku wothe.” Jesu aaugire atĩ mũndũ nĩ agĩrĩirũo gũtungatĩra Ngai na muoyo wake wothe na hinya wake wothe, na akĩongerera ‘na meciria make mothe.’ (Mar 12:30; Lu 10:27) Twahota kwĩyũria kĩrĩa kĩratũma maũndũ macio mangĩ magwetwo hamwe na muoyo o na gũtuĩka muoyo nĩ ũhutĩtie maũndũ macio mothe. Reke tuone ngerekano ĩngĩtũteithia kuona macokio: Mũndũ no eyendie (kana endie muoyo wake) nĩguo atuĩke ngombo ya mũndũ ũngĩ, na kwoguo agatuĩka wa mwathi wake. Ĩndĩ no age gũtungatĩra mwathi wake na ngoro yake yothe, agakorũo atarĩ na wendi wa kuuma ngoro wa kũmũkenia, na kwoguo akaga kũhũthĩra hinya wake wothe kana meciria make mothe gwĩka maũndũ ma kũguna mwathi wake. (Ringithania Ef 6:5; Kol 3:22.) Kwoguo maũndũ macio mangĩ magwetetwo nĩguo tũtikage gwĩciria ũhoro wamo na kũmaririkana ũtungata-inĩ witũ harĩ Ngai, o we mwathi witũ, hamwe na Mũrũ wake, ũrĩa warutire muoyo wake ũrĩ ũkũũri nĩguo tũgũrũo. Gũtungatĩra Ngai na “ngoro yothe” nĩ kuuga tũmũtungatĩre tũtarĩ kĩndũ o na kĩmwe twĩtigĩirie.—Ringithania Mat 5:28-30; Lu 21:34-36; Ef 6:6-9; Afi 3:19; Kol 3:23, 24.
it-1 84 kĩb. 3
Kĩgongona
Aisiraeli meerirũo mamomore magongona mothe ma ngai cia maheeni na manange itugĩ cia kũhoywo na mĩtĩ ya kũhoywo ĩrĩa yaakagwo hakuhĩ na magongona macio. (Tham 34:13; Gũc 7:5, 6; 12:1-3) Matiaagĩrĩirũo gũthondeka indo ta icio kana gũcina ciana ciao na mwaki irĩ magongona ta ũrĩa Akanaani meekaga. (Gũc 12:30, 31; 16:21) Handũ ha gũkorũo na magongona maingĩ, Aisiraeli maagĩrĩirũo gũkorũo na igongona rĩmwe rĩa kũhũthĩrũo ũthathaiya-inĩ wa Ngai ũrĩa ũmwe wa ma, na rĩaagĩrĩirũo gũkorũo handũ harĩa Jehova angĩathuurire. (Gũc 12:2-6, 13, 14, 27; ringithania ũndũ ũcio na Babuloni, kũrĩa kwarĩ na magongona 180 ma ngai ya mũtumia yetagwo Ishtar ĩrĩ iki.) Maambire makĩrũo make kĩgongona kĩa mahiga matarĩ maicũhie thutha wa kũringa Rũũĩ rwa Jorodani (Gũc 27:4-8), na gĩaakirũo nĩ Joshua Kĩrĩma-inĩ kĩa Ebali. (Jos 8:30-32) Thutha wa bũrũri ũrĩa meegwatĩire kũgayanio, mĩhĩrĩga ya Rubeni na Gadi na nuthu ya mũhĩrĩga wa Manase nĩ yaakire kĩgongona kĩoonekaga wega hakuhĩ na Jorodani, kĩrĩa gĩatũmire mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ yende kũmatharĩkĩra, no gũkĩmenyeka atĩ kĩarĩ gĩa kũmaririkania wĩhokeku wao harĩ Jehova arĩ we Ngai ũrĩa wa ma no ti kũregenyũka maaregenyũkĩte.—Jos 22:10-34.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 925-926
Kĩrĩma kĩa Gerizimu
O ta ũrĩa Musa aathĩtwo, mĩhĩrĩga ya Isiraeli nĩ yacemanirie Kĩrĩma-inĩ kĩa Gerizimu na kĩa Ebali ĩtongoretio nĩ Joshua thutha wa kwĩgwatĩra itũũra rĩa Ai. Marĩ kũu nĩ maaiguire gũgĩthomwo irathimo iria mangĩagĩire nacio mangĩathĩkĩire Jehova o hamwe na irumi iria ingĩamakorire mangĩagire kũmwathĩkĩra. Mĩhĩrĩga ya Simeoni, Lawii, Juda, Isakaru, Jusufu, na Benjamini yarũgamire mbere ya Kĩrĩma kĩa Gerizimu. Alawii maarĩ mũkuru-inĩ hamwe na ithandũkũ rĩa kĩrĩkanĩro, nayo mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ ĩtandatũ yarũgamire mbere ya Kĩrĩma kĩa Ebali. (Gũc 11:29, 30; 27:11-13; Jos 8:28-35) Mĩhĩrĩga ĩrĩa yarũgamĩte mbere ya Kĩrĩma kĩa Gerizimu nĩ yetĩkanirie na irathimo iria ciathomirũo cierekeirio kĩrĩma-inĩ kĩu, nayo mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ ĩgĩtĩkanĩria na irumi iria ciathomirũo cierekeirio Kĩrĩma-inĩ kĩa Ebali. O na gũtuĩka kwĩragwo atĩ irathimo ciathomirũo cierekeirio Kĩrĩma-inĩ kĩa Gerizimu nĩ ũndũ wa ũrĩa kĩarĩ gĩthaka na kĩnoru, ngũrani na Kĩrĩma kĩa Ebali kĩrĩa kĩarĩ na mahiga na gĩtiarutaga maciaro, Bibilia ndiugaga ũndũ o wothe ũhoro-inĩ ũcio. Watho wathomirũo na mũgambo mũnene “mbere ya kĩũngano gĩothe kĩa andũ a Isiraeli, hamwe na atumia na ciana na andũ a kũngĩ arĩa maaikaraga gatagatĩ-inĩ kao.” (Jos 8:35) Andũ acio othe nĩ mangĩahotire kũigua ciugo icio ciathomagwo marĩ mbere ya irĩma icio cierĩ. No kũhoteke gĩtũmi kĩmwe nĩ atĩ, tondũ wa ũrĩa gĩcigo kĩu kĩahaanaga, mĩgambo nĩ yaiguĩkaga wega.
JULAĨ 12-18
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 13-15
“Ũrĩa Watho Woonanagia Ũrĩa Jehova Arũmbũyagia Athĩni”
it-2 1110 kĩb. 3
Gĩcunjĩ gĩa Ikũmi
Kũroneka atĩ kwarĩ na gĩcunjĩ kĩngĩ gĩa ikũmi, kĩa mũthemba wa kerĩ, kĩrĩa kĩaigagwo o mwaka nĩ ũndũ wa maũndũ mangĩ tiga gũteithĩrĩria athĩnjĩri-Ngai Alawii, o na gũtuĩka Alawii nĩ maagunĩkaga na gĩcunjĩ kĩu. Kaingĩ kĩahũthagĩrũo na njĩra nene nĩ famĩlĩ cia Aisiraeli rĩrĩa monganĩte hamwe hĩndĩ ya ciathĩ. Mũndũ angĩakorirũo atĩ aikaraga kũraihu mũno na Jerusalemu ũũ atĩ ndangĩahotire gũtwara gĩcunjĩ kĩu gĩa ikũmi, aakũũranagia kĩrĩa arĩ nakĩo na mbeca, agacoka akahũthĩra mbeca icio kũhingia mabataro marĩa angĩakorirũo namo arĩ kĩgomano-inĩ kĩamũre kũu Jerusalemu. (Gũc 12:4-7, 11, 17, 18; 14:22-27) Mũthia-inĩ wa mwaka wa gatatũ na wa gatandatũ wa mĩaka ĩrĩa mũgwanja ya thabatũ, handũ ha gĩcunjĩ kĩu kũhũthĩrũo kũhingia mabataro hĩndĩ ya ciathĩ, kĩaigagwo nĩ ũndũ wa Alawii, andũ a kũngĩ, atumia a ndigwa, na ciana iria itaarĩ na maithe matũũra-inĩ ma Aisiraeli.—Gũc 14:28, 29; 26:12.
it-2 833
Mwaka wa Thabatũ
Mwaka wa Thabatũ wetagwo “mwaka wa kũrekanĩra [hash·shemit·tahʹ].” (Gũc 15:9; 31:10) Mwaka-inĩ ũcio bũrũri warekagwo ũhurũke, ũgaikara ũguo ũtarĩmĩtwo. (Tham 23:11) Ningĩ andũ nĩ maagĩrĩire kũrekerũo mathiirĩ marĩa maarĩ namo. Rĩarĩ “ihinda rĩa kũrekanĩra thiirĩ mbere ya Jehova” ĩrĩ njĩra ya kũmũtĩithia. O na gũtuĩka andũ amwe makoragwo na mawoni matiganĩte, athomi amwe maugaga atĩ andũ ti kwehererio meeheragĩrio mathiirĩ marĩa maarĩ namo, no arĩa maakombithanĩtie matiabatiĩ gũtindĩkĩrĩria Ahibirania arĩa angĩ mamarĩhe tondũ mũrĩmi ndangĩagĩire na uumithio o wothe mwaka-inĩ ũcio; no mũndũ wa kũngĩ nĩ eeragwo arĩhe thiirĩ. (Gũc 15:1-3) Marabii amwe maugaga atĩ mũndũ angĩakorirũo akombete nĩguo ateithie mũrũ wa Ithe mũthĩni nĩ eeheragĩrio thiirĩ ũcio, no tiguo kwarĩ harĩ mathiirĩ marĩa mooimanĩte na maũndũ ma kĩĩbiacara. Maugaga atĩ karine-inĩ ya mbere Mahinda Maitũ, Hillel nĩ aathondekire mũbango wa atĩ mũndũ ũrĩa ũkombithanĩtie nĩ angĩathiire igooti-inĩ auge ũndũ mũna nĩguo thiirĩ ũrĩa akombithanĩtie ndũgakanjwo.—Ibuku rĩa The Pentateuch and Haftorahs, rĩrĩa rĩaandĩkirũo nĩ J. Hertz, London, 1972, kar. 811, 812.
it-2 978 kĩb. 6
Ngombo
Mawatho megiĩ ngombo na mwathi wayo. Thĩinĩ wa Isiraeli, maũndũ ma Mũhibirania ũrĩa warĩ ngombo maarĩ ngũrani na ma mũndũ wa kũngĩ kana mũgeni ũrĩa warĩ ngombo. Mũndũ ũtaarĩ Mũhibirania angĩakorirũo arĩ ngombo aatũũraga arĩ wa mwathi wake, na mũthuri nĩ angĩamũneanire kũrĩ mũriũ wake (Ala 25:44-46). No Mũhibirania ũrĩa warĩ ngombo aagĩrĩirũo kũrekererio kuuma ũkombo-inĩ mwaka-inĩ wake wa mũgwanja kana mwaka wa Jubilii, gũkĩringana na nĩ mwaka ũrĩkũ ũngĩokire mbere. Ihinda-inĩ rĩu aarĩ ũkombo-inĩ, Mũhibirania aagĩrĩirũo gwĩkĩrũo maũndũ ta mũruti wĩra wa mũcara. (Tham 21:2; Ala 25:10; Gũc 15:12) Mũhibirania angĩeyendirie atuĩke ngombo kũrĩ mũndũ wa kũngĩ, kũrĩ mũndũ wa famĩlĩ ya mũndũ wa kũngĩ, kana kũrĩ mũgeni, nĩ angĩekũũrire hĩndĩ o yothe kana akũũrũo nĩ mũndũ wĩ na kĩhooto gĩa kũmũkũũra. Thogora wa gũkũũrũo waagĩrĩire kũringana na mĩaka ĩrĩa yatigarĩte nginya mwaka wa Jubilii ũkinye kana nginya mwaka wa mũgwanja wa ũtungata wake. (Ala 25:47-52; Gũc 15:12) Ngombo ya Mũhibirania ĩkĩrekererio, mwathi wayo aagĩrĩirũo kũmĩhe kĩheo nĩguo amĩteithĩrĩrie kwambĩrĩria ũtũũro ĩrĩ mũndũ wĩ na wĩyathi. (Gũc 15:13-15) Angĩkorũo ngombo nĩ yokĩte na mũtumia, yaagĩrĩirũo gũthiĩ na mũtumia wayo. No angĩkorũo mwathi wayo nĩ aamĩheete mũtumia (ũguo nĩ kuuga mũtumia wa kũngĩ ũrĩa ũtaarĩ na kĩhooto gĩa kũrekererio mwaka-inĩ wa mũgwanja wa ũtungata wake), mũtumia ũcio na ciana iria aagĩĩte maagĩrĩirũo gũtigwo matuĩke a mwathi wayo. Ũndũ-inĩ ta ũcio ngombo ĩyo ya Mũhibirania nĩ ĩngĩathuurire kwaga gũthiĩ ĩtuĩke ya mwathi wayo. Yatũragwo gũtũ na mũkuha kuonania atĩ ĩngĩathiire na mbere gũtungatĩra mwathi wayo ũtũũro wayo wothe.—Tham 21:2-6; Gũc 15:16, 17.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
w06 4/1 31
Ciũria Kuuma Kũrĩ Athomi
Tũreruta atĩa kuumana na mũkaana ũyũ ũrĩ thĩinĩ wa Thama 23:19: “Ndũkanatherũkie kori iria-inĩ rĩa nyina”?
Ũtongoria ũyũ ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Watho wa Musa, ũrĩa wonekaga thĩinĩ wa Bibilia maita matatũ, nĩ ũtũteithagia kuona ũrĩa Jehova endete ũndũ ũrĩa mwagĩrĩru, ũrĩa arĩ tha, na wendo muororo. Ningĩ nĩ wonanagia ũrĩa athũire ũthathaiya wa maheeni.—Thama 34:26; Gũcokerithia Maathani 14:21.
Gũtherũkia kori kana nyamũ ĩngĩ iria-inĩ rĩa nyina kũngĩarĩ mũgarũ na ũrĩa Jehova endaga maũndũ mekwo. Ngai aaheanire iria rĩa nyina nĩguo kori kanyue kahote gũkũra. Mũthomi ũmwe aaugire atĩ gũtherũkia kori iria-inĩ rĩa nyina nĩ “kwagĩra kĩene ũkuruhanu ũrĩa Ngai aathondekire gatagatĩ ka nyamũ na kori kayo.”
Makĩria ma ũguo, andũ amwe maugaga atĩ no kũhoteke gũtherũkia kori iria-inĩ rĩa nyina kwarĩ mũtugo wekagwo nĩ athathaiya a ngai cia maheeni nĩguo kuure mbura. Angĩkorũo nĩguo kwarĩ, mũkaana ũcio nĩ ũngĩagitĩrire Aisiraeli matikeingĩrie mĩtugo-inĩ ĩtagĩrĩire ya ndũrĩrĩ iria ciamathiũrũrũkĩirie. Watho wa Musa nĩ wakaanĩtie Aisiraeli kũrũmĩrĩra mĩtugo ya ndũrĩrĩ icio.—Maũndũ ma Alawii 20:23.
Mũthia-inĩ, mũkaana ũyũ nĩ wonanagia ũcayanĩri wa Jehova. O na Watho nĩ warĩ na mĩkaana ĩngĩ ta ĩyo ĩgiĩ kwaga gwĩka nyamũ maũndũ moru na gwĩka maũndũ mũgarũ na ũrĩa magĩrĩire gwĩkwo. Kwa ngerekano, Watho warĩ na maathani maakaananĩtie kũruta nyamũ magongona tiga akorirũo nĩ yaikarĩte na nyina thikũ mũgwanja, gũthĩnja nyamũ hamwe na kaana kayo mũthenya ũmwe, na kuoya nyoni hamwe na matumbĩ mayo kana tũcui twayo kuuma gĩtara-inĩ.—Maũndũ ma Alawii 22:27, 28; Gũcokerithia Maathani 22:6, 7.
Hatarĩ nganja, Watho ndwarĩ o wa kuonania maathani maingĩ na mĩkaana. Motaaro maguo matũteithagia gwĩka maũndũ ũrĩa kwagĩrĩire na njĩra ĩronania ngumo njega cia Jehova.—Thaburi 19:7-11.
JULAĨ 19-25
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 16-18
“Motaaro ma Kũhũthĩrũo Nĩguo Ciira Ũtuwo na Njĩra ya Ũthingu”
it-1 343 kĩb. 5
Ũtumumu
Kuogomia kĩhooto na njĩra ya kwaga gũtua ciira ũrĩa kwagĩrĩire kwaringithanagio na ũtumumu, na Watho nĩ waheanĩte mĩkaana mĩingĩ ĩgiĩ mahaki, iheo, kana mũthutũkanio, tondũ maũndũ ta macio no matumumarie mũtuanĩri ciira matũme age gũtua ciira na kĩhooto. “Ihaki nĩ rĩheenagĩrĩria [kana, rĩtumumaragia] mũndũ ũtuaga ciira na ũũgĩ.” (Tham 23:8) “Ihaki nĩ rĩtumumaragia maitho ma mũndũ mũũgĩ.” (Gũc 16:19) O na mũtuanĩri ciira angĩkorũo arĩ mũrũngĩrĩru na mũũgĩ atĩa, angĩamũkĩra kĩheo kuuma kũrĩ andũ arĩa marĩ na ciira, ũndũ ũcio no ũtũme ogomie ciira akĩmenyaga kana atekũmenya. Watho wa Ngai nĩ wonanagia atĩ to kĩheo tu kĩngĩtumumaria mũndũ, no nĩ nginya ũrĩa onaga mũndũ ũcio ũngĩ tondũ kiugaga ũũ: “Ndũkanathutũkanie mũndũ ũrĩa mũthĩni kana ũkorũo na kĩmenyano harĩ mũndũ ũrĩa mũtongu.” (Ala 19:15) Kwoguo mũtuanĩri ciira ndaagĩrĩirũo kũreka mawoni make kana kwenda gũkenia mũingĩ kũmũtongorie, gũtũme atuĩre arĩa atongu ciira nĩ ũndũ wa ũtonga wao.—Tham 23:2, 3.
it-2 511 kĩb. 7
Namba
Igĩrĩ. Kaingĩ namba igĩrĩ ĩgwetagwo maũndũ-inĩ ma kĩĩwatho. Aira erĩ mangĩheana ũhoro ũraiguithania, ũira wao nĩ ũkoragwo na hinya. Ũira wa andũ erĩ kana atatũ nĩ wabataranagia nĩguo ũhoro ũmenyeke wega mbere ya atuanĩri ciira. Ũtaaro ũcio nĩ ũrũmagĩrĩrũo nginya kĩũngano-inĩ gĩa Gĩkristiano. (Gũc 17:6; 19:15; Mat 18:16; 2Ko 13:1; 1Ti 5:19; Ahi 10:28) Ngai nĩ aarũmĩrĩire ũtaaro ũcio rĩrĩa aarutire Mũrũ wake atuĩke Mũhonokia wa andũ. Jesu aaugire ũũ: “Watho-inĩ wanyu nĩ kwandĩke ũũ: ‘Ũira wa andũ erĩ nĩ wa ma.’ Niĩ ndutaga ũira wakwa mwene, na Awa ũrĩa wandũmire o nake nĩ arutaga ũira igũrũ rĩakwa.”—Joh 8:17, 18.
it-2 685 kĩb. 6
Mũthĩnjĩri-Ngai
Athĩnjĩri-Ngai nĩo maaheetwo mweke wa gũtaarĩria watho wa Ngai, na nĩ maarĩ na itemi inene harĩ gũtuanĩra ciira thĩinĩ wa Isiraeli. Matũũra-inĩ marĩa athĩnjĩri-Ngai maagaĩirũo nĩ maateithagĩrĩria atuanĩri ciira, na nĩ maarutithanagia wĩra na atuanĩri ciira maciira-inĩ marĩa maakoragwo marĩ maritũ harĩ magooti ma kũu. (Gũc 17:8, 9) Maagĩrĩirũo kũrutithania wĩra hamwe na athuri a itũũra maciira-inĩ megiĩ kũũragana, nĩguo matigĩrĩre atĩ mũtaratara ũrĩa wagĩrĩire nĩ warũmĩrĩrũo wa kweheria ũiti wa thakame itũũra-inĩ. (Gũc 21:1, 2, 5) Mũthuri angĩaiguĩrĩire mũtumia wake ũiru na oige atĩ nĩ atharĩtie, mũtumia ũcio aatwaragwo handũ harĩa hatheru, nake mũthĩnjĩri-Ngai ageka maũndũ marĩa moonanĩtio watho-inĩ na Jehova akamenyithania ũhoro wa ma kana mũtumia ũcio aarĩ na mahĩtia kana ndaahĩtĩtie. (Nda 5:11-31) Maciira-inĩ mothe, itua rĩrĩa rĩngĩatuirũo nĩ athĩnjĩri-Ngai kana atuanĩri ciira arĩa maamũrĩtwo rĩaagĩrĩire kũheo gĩtĩo; mũndũ angĩagire kũrĩhe gĩtĩo kana kũrĩathĩkĩra aagĩrĩire kũũragwo.—Nda 15:30; Gũc 17:10-13.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 787
Kweheria Kĩũngano-inĩ
Rungu rwa Watho, nĩguo mũndũ atuĩrũo ituĩro rĩa kũũragwo, no mũhaka kũngĩakorirũo na ũira wa andũ erĩ. (Gũc 19:15) Aira acio nĩo maagĩrĩirũo gũkorũo marĩ a mbere kũhũũra mũndũ ũcio na mahiga. (Gũc 17:7) Ũndũ ũcio nĩ ũngĩonanirie wendo wao harĩ watho wa Ngai na ũtheru wa kĩũngano gĩa Isiraeli, na ningĩ nĩ ũngĩagirĩrĩirie andũ kũruta ũira wa maheeni kana kũhiũha kũruta ũira.
Wĩrutanĩrie Biũ Ũtungata-inĩ
it-1 519 kĩb. 4
Igooti
Kĩũngano gĩa Gĩkristiano. O na gũtuĩka kĩũngano gĩa Gĩkristiano gĩtikoragwo na magooti ta marĩa maciira matwaragwo, no kĩoe ikinya harĩ andũ arĩa marĩ na mĩthiĩre ĩtagĩrĩire arĩa marabatara kũrũngwo kĩĩroho, na o na no kĩmeherie kĩũngano-inĩ. Nĩkĩo mũtũmwo Paulo eerire arĩa maarũgamagĩrĩra kĩũngano, kana arĩa maatongoragia, matuagĩre arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩũngano. (1Ko 5:12, 13) Rĩrĩa Paulo na Petero maandĩkagĩra ciũngano na arori, mooigire atĩ athuri a kĩũngano nĩ magĩrĩirũo kũrĩithia kĩũngano kĩĩroho na atĩ nĩ magĩrĩirũo gũteithia na gũtaara mũndũ o wothe ũngĩkorũo agĩthiĩ na njĩra ĩtagĩrĩire. (2Ti 4:2; 1Pe 5:1, 2; ringithania Ga 6:1) Andũ arĩa marehaga nyamũkano magĩrĩire gũkaanio riita rĩa mbere na rĩa kerĩ matanoerũo ikinya nĩ kĩũngano. (Tit 3:10, 11) No arĩa mathiaga na mbere kwĩhia magĩrĩire kweherio kĩũngano-inĩ. Gwĩka ũguo nĩ njĩra ya kũmarũnga, gũkamonia atĩ mehia mao matingĩtĩkĩrio thĩinĩ wa kĩũngano. (1Ti 1:20) Paulo eerire arũme arĩa meehokeirũo wĩra wa gũtuanĩra ciira kĩũngano-inĩ macokanagĩrĩre nĩguo matuithanie ũndũ ta ũcio. (1Ko 5:1-5; 6:1-5) Nĩguo mamenye kana ũndũ nĩ wa ma, magĩrĩirũo gũkorũo na ũira wa andũ erĩ kana atatũ, na mathuthurie ũira ũcio mategũtua ciira kabere kana gũkorũo na mũthutũkanio.—1Ti 5:19, 21.
JULAĨ 26–AGOSTI 1
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 19-21
“Muoyo wa Mũndũ Nĩ wa Bata Harĩ Jehova”
it-1 344
Thakame
Mũndũ aagĩrĩirũo gũkenagĩra muoyo ũrĩa Ngai aamũheire, na mũndũ wothe ũngĩarutire mũndũ muoyo aakoragwo na mahĩtia mbere ya Ngai. Ũndũ ũcio nĩ wonekire rĩrĩa Ngai eerire Kaini ũrĩa woraganire ũũ: “Thakame ya mũrũ wa nyũkwa nĩ ĩrandĩrĩra kuuma tĩri-inĩ.” (Kĩa 4:10) Mũndũ angĩmena mũrũ wa Ithe, erirĩrie kaba akue, amũcambie, kana arute ũira wa maheeni ũmwĩgiĩ, na njĩra ĩyo akaingĩria muoyo wake ũgwati-inĩ, no ereherere mahĩtia ũhoro-inĩ wĩgiĩ thakame yake.—Ala 19:16; Gũc 19:18-21; 1Joh 3:15.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 518 kĩb. 1
Igooti
Igooti rĩakoragwo kĩhingo-inĩ gĩa itũũra. (Gũc 16:18; 21:19; 22:15, 24; 25:7; Ru 4:1) Kiugo “kĩhingo-inĩ” nĩ kuuga atĩ rĩakoragwo thĩinĩ wa itũũra handũ kĩhaaro-inĩ hakuhĩ na kĩhingo. Kũu ihingo-inĩ nĩkuo Watho wathomagĩrũo andũ arĩa maakoragwo monganĩte na matua marĩa maatuagwo makamenyithanio. (Ne 8:1-3) Warĩ ũndũ mũhũthũ kuona andũ a kũruta ũira wĩgiĩ maciira kĩhingo-inĩ, ta hihi megiĩ kwendia indo kana ũndũ ta ũcio, tondũ andũ aingĩ nĩ maaumaga makĩingagĩra kĩhingo-inĩ mathaa-inĩ ma mũthenya. Ningĩ tondũ maciira marĩa maatuagĩrũo kĩhingo-inĩ nĩ mangĩonekire nĩ andũ aingĩ, ũndũ ũcio nĩ ũngĩatũmire atuanĩri ciira memenyerere, na makorũo na kĩhooto rĩrĩa marathikĩrĩria na magĩtua ciira. Kũroneka atĩ hakuhĩ na kĩhingo nĩ haakoragwo na handũ hega harĩa atuanĩri ciira maatuagĩra ciira. (Ayu 29:7) Samueli aathiũrũrũkaga matũũra ma Betheli, Giligali, na Mizipa, na ‘agatiirĩrĩra kana agatuĩra Isiraeli ciira icigo-inĩ icio ciothe,’ na ningĩ nĩ aathiaga Rama kũrĩa nyũmba yake yarĩ.—1Sa 7:16, 17.
AGOSTI 2-8
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 22-23
“Ũrĩa Watho Woonanagia atĩ Jehova nĩ Arũmbũyagia Nyamũ”
it-1 375-376
Mũrigo
Nyamũ nĩ ciahũthagĩrũo gũkuua mĩrigo mahinda-inĩ ma tene, na Aisiraeli meerĩtwo atĩ mangĩonire ndigiri ya mũndũ ũmathũire ĩkomeirũo nĩ mũrigo wayo matiagĩrĩirũo kũmĩtiga, no ‘maagĩrĩirũo kũmũteithia kũmĩũkĩria.’ (Tham 23:5)
it-1 621 kĩb. 1
Gũcokerithia Maathani
Ibuku rĩa Gũcokerithia Maathani nĩ rĩonanagia atĩ nyamũ nĩ ciarũmbũyagio na njĩra ya wendo. Aisiraeli nĩ maagirĩtio kuoya nyoni ĩkomereirie tũcui twayo kana matumbĩ, tondũ yaikarĩte hau nĩgetha ĩcigitĩre. Nyoni ĩyo yaagĩrĩire kũrekererio, no Aisiraeli nĩ mangĩeyoeire tũcui twayo. Nĩ ũndũ ũcio, nyoni ĩyo nĩ ĩngĩahotire kũrera tũcui tũngĩ. (Gũc 22:6, 7) Mũrĩmi ndaagĩrĩire kuohithania ndigiri hamwe na ndegwa, nĩguo agirĩrĩrie nyamũ ĩrĩa ĩtarĩ na hinya mũingĩ kũritũhĩrũo. (Gũc 22:10) Ndegwa ndĩagĩrĩire kuohwo kanua rĩrĩa ĩrahũũra ngano, nĩgetha ndĩgatoorio nĩ ngʼaragu ĩkĩonaga ngano ĩyo hau na nĩyo ĩraruta wĩra mũingĩ wa kũmĩhũũra.—Gũc 25:4.
“Mũtikohanio Ũrĩa Gũtagĩrĩire Icoki-inĩ Rĩmwe”
O TA ŨRĨA ũrona haha, ngamĩra ĩno na ndegwa ici ciohithanĩtio hamwe ironeka iritũhĩirũo mũno. Icoki rĩrĩa rĩciohithanĩtie hamwe, rĩrĩa rĩagĩrĩire kuoha nyamũ igĩrĩ ciganaine na cirĩ na hinya ũiganaine, rĩratũma nyamũ ici igĩrĩ iritũhĩrũo. Nĩ ũndũ wa gwĩciria nyamũ ta icio, Ngai eerĩte Aisiraeli ũũ: “Ndũkanarĩme na ndegwa na ndigiri ciohanĩtio mũraũ-inĩ ũmwe.” (Gũcokerithia Maathani 22:10) Ũtaaro ũcio nĩ ũngĩahũthĩkire harĩ ndegwa na ngamĩra.
Mũrĩmi ndaagĩrĩirũo kũnogithia nyamũ ciake na njĩra ta ĩyo. No angĩakorirũo atarĩ na ndegwa igĩrĩ, nĩ angĩohithanirie nyamũ igĩrĩ iria aarĩ nacio. Ũguo nĩguo mũrĩmi ũyũ ũroneka mbica-inĩ ekĩte. Nĩ ũndũ wa nyamũ icio gũkorũo itaiganaine, nyamũ ĩrĩa ĩrĩ na hinya mũnini nĩ ĩngĩaritũhagĩrũo gũtwarana na ĩyo ĩngĩ, nayo ĩrĩa ĩrĩ na hinya mũingĩ nĩ ĩngĩanogithagio mũno.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 600
Thiirĩ, Ũrĩa wĩ na Thiirĩ
Thiirĩ nĩ gũkorũo na kĩndũ kĩa mũndũ ũngĩ, kĩrĩa kĩrabatara kũrĩhwo kana kũneanwo. Thĩinĩ wa Isiraeli kaingĩ andũ maagĩaga na mathiirĩ nĩ ũndũ wa mathĩna ma kĩĩmbeca. Mũisiraeli angĩakorirũo na thiirĩ nduonekaga wĩ ũndũ mwagĩrĩru tondũ aatuĩkaga ngombo ya ũrĩa ũmũkombeire. (Thi 22:7) Kwoguo andũ a Ngai maathĩtwo makoragwo marĩ ataana na matarĩ na mwĩyendo rĩrĩa marateithia Aisiraeli arĩa maabataraga ũteithio, na matiaagĩrĩirũo gũcaria ũrĩa mangĩĩguna na njĩra ya gwĩtia kĩndũ kĩrĩ na maciaro. (Tham 22:25; Gũc 15:7, 8; Thb 37:26; 112:5) No andũ a kũngĩ nĩ meerĩgagĩrĩrũo marĩhe kĩndũ kĩrĩ na maciaro. (Gũc 23:20) Athomi Ayahudi maugaga atĩ ũndũ ũcio wahũthĩkaga harĩ mathiirĩ ma kĩbiacara, no ti harĩ mũndũ wĩ na ũbataro. Andũ a kũngĩ arĩa maakoragwo thĩinĩ wa Isiraeli maakoragwo kuo kwa ihinda nĩ ũndũ wa biacara, na kwoguo nĩ mangĩerĩgĩrĩirũo marĩhe kĩndũ kĩrĩ na maciaro, makĩria tondũ o nao maakombithanagia mbeca na maciaro.
Wĩrutanĩrie Biũ Ũtungata-inĩ
Hihi nĩ ũũru kũũraga nyamũ?
ŨRĨA ANDŨ MAUGAGA Aguĩmi amwe na ategi a thamaki moragaga nyamũ nĩ ũndũ wa mathako, magakenio nĩ gũcihĩta kana gũcinyita. Angĩ nao no metĩkanie na mwandĩki ũmwe wa kuuma Russia wĩtagwo Leo Tolstoy, ũrĩa waandĩkire atĩ kũũraga na kũrĩa nyamũ “ti ũndũ wagĩrĩire.”
ŨRĨA BIBILIA YUGAGA Ngai etĩkĩrĩtie andũ morage nyamũ nĩguo magitĩre muoyo wao kana nĩguo mone gĩa kwĩhumba. (Thama 21:28; Mariko 1:6) Ningĩ Bibilia nĩ yugaga atĩ andũ no morage nyamũ nĩguo mone irio. Kĩambĩrĩria 9:3 yugaga atĩ, “Nyamũ ciothe iria ithiaga na irĩ muoyo no ituĩke irio cianyu.” O na Jesu nĩ aateithirie arutwo ake kũnyita thamaki iria maacokire makĩrĩa.—Johana 21:4-13.
O na kũrĩ ũguo, Bibilia yugaga atĩ Ngai “nĩ athũire mũndũ o wothe wendete ũhinya.” (Thaburi 11:5) Kwoguo no tuuge atĩ Ngai ndendaga twĩke nyamũ ũndũ mũũru, kana tũciũrage nĩguo tu twĩkenie kana nĩ ũndũ wa mathako.
Bibilia yugaga atĩ Ngai nĩ onaga muoyo wa nyamũ ũrĩ wa bata mũno.
• Bibilia yugaga atĩ hĩndĩ ya ũũmbi, “Ngai agĩkĩũmba nyamũ cia gĩthaka kũringana na mĩthemba yacio na nyamũ cia mũciĩ kũringana na mĩthemba yacio na nyamũ iria itambaga thĩ kũringana na mĩthemba yacio. Na Ngai akĩona ũndũ ũcio ũrĩ mwega.”—Kĩambĩrĩria 1:25.
• Bibilia yugaga atĩ Jehova “nĩ aheaga nyamũ irio.” (Thaburi 147:9) Ngai oombire thĩ ũndũ ĩkũhota kũhe nyamũ irio cia kũigana na kũndũ gwa gũikara.
• Mũthamaki Daudi wa Isiraeli aaugire ũũ akĩhoya: “Nĩ ũrũmbũyagia andũ o na nyamũ, wee Jehova.” (Thaburi 36:6) Kwa ngerekano, hĩndĩ ya Mũiyũro Jehova nĩ aahonokirie andũ anana na nyamũ cia mĩthemba yothe mbere ya aniinĩte andũ arĩa maarĩ aganu.—Kĩambĩrĩria 6:19.
Hatarĩ nganja Jehova nĩ onaga nyamũ irĩ cia bata, na nĩ erĩgagĩrĩra andũ matĩe muoyo wacio.
“Mũndũ mũthingu nĩ arũmbũyagia nyamũ ciake cia mũciĩ.”—Thimo 12:10.
AGOSTI 9-15
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 24-26
“Ũrĩa Watho Woonanagia atĩ Jehova nĩ Arũmbũyagia Atumia”
it-2 1196 kĩb. 4
Mũtumia
O na mawatho megiĩ gũthiĩ mbaara-inĩ nĩ maarũmbũyagia mũthuri na mũtumia tondũ moonanagia atĩ mũthuri ndaagĩrĩirũo gũthiĩ mbaara-inĩ mwaka wao wa mbere kĩhiko-inĩ. Ũndũ ũcio nĩ waheaga mũthuri na mũtumia ũcio mweke wa kũgĩa mwana, ũrĩa ũngĩomĩrĩirie mũtumia rĩrĩa mũthuri angĩakorirũo mbaara-inĩ, na makĩria mũthuri angĩakuĩrĩire mbaara-inĩ.—Gũc 20:7; 24:5.
it-1 963 kĩb. 2
Kũhaara
O na gũtuĩka mũbango ũyũ mwega wĩgiĩ andũ arĩa athĩni nĩ wekagĩra andũ ngoro makorũo marĩ ataana, matarĩ na mwĩyendo, na mehoke irathimo cia Jehova, ti kuuga atĩ warekagĩrĩria andũ makorũo marĩ igũũta. Nĩ wonanagia ũũma wa ciugo ici ciaugirũo nĩ Daudi: “Ndirĩ ndona mũndũ o na ũmwe mũthingu atiganĩirio, kana ciana ciake ikĩhoya mũgate.” (Thb 37:25) Andũ arĩa athĩni mangĩahũthĩrire mweke ũcio waheanĩtwo Watho-inĩ, na makorũo na kĩyo, matingĩahũtire, kana ciana ciao ihoe mũgate.
Hihi Ũrĩ Wamenya?
Thĩinĩ wa Isiraeli, mũthuri angĩakuire atarĩ na mwana wa kahĩĩ, mũrũ wa nyina nĩwe waagĩrĩirũo kũhikia mũtumia wake nĩguo atwarithie na mbere rũciaro rwake. (Kĩambĩrĩria 38:8) Mũbango ũcio wa mũndũ kũhikia mũtumia wa mũrũ wa nyina nĩ wacokire ũgĩkĩrũo Watho-inĩ wa Musa. (Gũcokerithia Maathani 25:5, 6) Ũndũ ũrĩa Boazu eekire ta ũrĩa ibuku rĩa Ruthu rĩonanĩtie, wonanagia atĩ mũndũrũme ũngĩ wa famĩlĩ ya mũndũ ũcio ũkuĩte, nĩ angĩahikirie mũtumia ũcio angĩkorũo gũtiarĩ na mũrũ wa nyina na mũthuriwe ũngĩamũhikirie.—Ruthu 1:3, 4; 2:19, 20; 4:1-6.
Ciugo cia Asadukai iria irĩ thĩinĩ wa Mariko 12:20-22, cionanagia atĩ nĩ gwakoragwo na ihiko ta icio matukũ-ini ma Jesu. Mwandĩki wa historĩ Mũyahudi wa karine ya mbere wetagwo Flavius Josephus, aaugire atĩ mũbango ũcio to kũgitĩra wagitagĩra rĩĩtwa rĩa famĩlĩ, no nĩ wagitagĩra indo cia famĩlĩ itikaume nja wa famĩlĩ, na ũkarũmbũiya mũtumia ũcio wa ndigwa. Mahinda-inĩ macio, mũtumia ndaarĩ na kĩhooto gĩa kũgaya indo cia mũthuri wake. O na kũrĩ ũguo, mwana angĩaciarirũo kĩhiko-inĩ ta kĩu, nĩ angĩagaire indo cia mũthuri ũcio wakuĩte.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 640 kĩb. 5
Ndigano
Marũa ma Ndigano. Nĩ ũndũ wa ũrĩa andũ maacokire kũhũthĩra ũũru marũa ma ndigano, tũtiagĩrĩirũo gũtua atĩ Watho wa Musa nĩ watũmaga ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ mũthuri Mũisiraeli gũtiga mũtumia wake. Nĩguo eke ũguo, harĩ makinya marĩa aagĩrĩirũo kũrũmĩrĩra. Aagĩrĩirũo “kũmwandĩkĩra marũa ma ndigano.” Thutha ũcio aagĩrĩirũo “kũmũnengera, acoke amũrekererie oime gwake mũciĩ.” (Gũc 24:1) O na gũtuĩka Maandĩko matiheanĩte ũhoro makĩria wĩgiĩ ũndũ ũcio, mũndũ aagĩrĩirũo kwamba gũthiĩ kũrĩ athuri arĩa maatongoragia, arĩa hihi maangĩambire kũmateithĩrĩria gũcokanwo. Ihinda rĩrĩa rĩahũthĩkaga kuuma hĩndĩ ya kũhaarĩria marũa ma ndigano, nginya hĩndĩ ya ndigano, nĩ rĩngĩaheire mũthuri mweke wa gwĩciria rĩngĩ ũhoro wa itua rĩake. No mũhaka hangĩakorirũo na mũthingi wa ndigano, na watho ũngĩarũmĩrĩirũo wega, ũndũ ũcio nĩ ũngĩagirĩrĩirie mũndũ gũtengʼerera itua rĩa gwetha ndigano. Na ningĩ ihooto cia mũtumia o nacio nĩ ciagitagĩrũo. Maandĩko mationanagia kĩrĩa kĩaandĩkagwo ‘marũa-inĩ ma ndigano.’
AGOSTI 16-22
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 27-28
‘Irathimo ici Ciothe nĩ Igaakũiyũrĩrĩra’
w10 12/15 19 kĩb. 18
Gĩa na Irathimo Kũgerera Mũthamaki Ũrĩa Ũtongoragio nĩ Roho wa Ngai!
Gũthikĩrĩria kũhutĩtie kuoya na ũritũ maũndũ marĩa marĩ Kiugo-inĩ kĩa Ngai, na indo-inĩ iria tũheagwo nĩ ngombo ĩrĩa njĩhokeku na njũgĩ. (Mat. 24:45) Ningĩ nĩ kũhutĩtie gwathĩkĩra Ngai na Mũriũ wake. Jesu ooigire ũũ: “Ti mũndũ o wothe ũnjĩtaga, ‘Mwathani, Mwathani,’ ũkaaingĩra Ũthamaki-inĩ wa igũrũ, no nĩ ũrĩa wĩkaga wendi wa Ithe witũ wa igũrũ ũkaaingĩra.” (Mat. 7:21) Na gwathĩkĩra Ngai nĩ kũhutĩtie kwĩnyihĩria mũbango ũrĩa aigĩte, nĩguo kĩũngano gĩa Gĩkristiano, kĩrĩa gĩkoragwo na “arũme marĩ ta iheo,” na nĩo athuri a kĩũngano.—Ef. 4:8.
w01 9/15 10 kĩb. 2
Hihi Irathimo cia Jehova nĩ Igũkũiyũrĩrĩra?
Kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo ‘thiĩ na mbere gũthikĩrĩria’ thĩinĩ wa Gũcokerithia Maathani 28:2, kĩonanagia ũndũ ũrathiĩ na mbere. Andũ a Jehova matiagĩrĩirũo kũmũthikagĩrĩria rĩmwe na rĩmwe; no magĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kũmũthikagĩrĩria ũtũũro-inĩ wao wothe. Hingo ĩyo no rĩo tu irathimo cia Jehova ingĩmaiyũrĩrĩra. Gũtuĩkaga atĩ kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo ‘kũiyũrĩrĩra,’ kĩhũthagĩrũo ũhoro-inĩ wĩgiĩ kũhĩta na kaingĩ kĩonanagia “gũkinyĩra.”
Ethaga Kĩrathimo kĩa Jehova na Kĩyo
Aisiraeli maagĩrĩirũo gũkorũo na wathĩki ũhaana atĩa? Watho wa Ngai woigĩte atĩ ndangĩakenire andũ ake mangĩagire kũmũtungatĩra ‘macanjamũkĩte na marĩ na gĩkeno kĩa ngoro.’ (Thoma Gũcokerithia Maathani 28:45-47.) Jehova endaga wathĩki wa kuuma ngoro, no to kũrũmĩrĩra mawatho tu ta ũrĩa nyamũ kana ndaimono cingĩka. (Mar. 1:27; Jak. 3:3) Gwathĩkĩra Ngai kuuma ngoro kuonanagia atĩ nĩ tũmwendete. Kuumanaga na kũmenya atĩ maathani ma Ngai ti mũrigo, na atĩ “nĩ aheaga arĩa mamũcaragia na kĩyo ngerenwa.”—Ahib. 11:6; 1 Joh. 5:3.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 360
Mũtĩ wa Mũhaka
Watho wa Jehova nĩ wakananĩtie gũthaamia mũtĩ wa mũhaka. (Gũc 19:14; ningĩ rora Thi 22:28.) Woigĩte atĩ kũnyitwo nĩ kĩrumi nĩ mũndũ ũrĩa ũrĩthaamagia “mũtĩ wa mũhaka wa mũndũ ũrĩa mariganĩtie nake.” (Gũc 27:17) Tondũ ene mĩgũnda meehokaga maciaro ma mĩgũnda yao, gũthaamia mũtĩ wa mũhaka kũngĩatũmire mũndũ ũngĩ age njĩra ya kũhingia mabataro make. Gwĩka ũguo kũngĩarĩ o ta kũiya, na nĩguo kuoonagwo kũhaana mahinda-inĩ ma tene. (Ayu 24:2) Kwarĩ na andũ mataarĩ ehokeku maarĩ na mĩtugo ta ĩyo, na anene a Juda a hĩndĩ ya Hosea maaringithanirio na andũ ta acio maathaamagia mũhaka.—Ho 5:10.
AGOSTI 23-29
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 29-30
“Gũtungatĩra Jehova Ti Ũndũ Mũritũ”
w09 11/1 31 kĩb. 2
Jehova nĩ Atũheete Ũhoti wa Gwĩthuurĩra
Hihi nĩ ũndũ mũritũ kũmenya ũrĩa Jehova endaga twĩke, na gwĩka ũguo? Musa aaugire ũũ: “Maathani maya ndĩragwatha ũmũthĩ ti maritũ harĩ wee, o na kana magakorũo handũ ũtangĩmakinyĩra.” (Gũcokerithia Maathani 30:11) Jehova ndatwĩraga twĩke maũndũ tũtangĩhota. Maathani make nĩ ma gũtũguna na no tũhote kũmahingia. Ningĩ no tũhote kũmamenya. Tũtirabatara kwambata “igũrũ matu-inĩ” kana gũthiĩ “mwena ũrĩa ũngĩ wa iria” nĩgetha tũmenye ũrĩa Ngai endaga twĩke. (Gũcokerithia Maathani 30:12, 13) Bibilia nĩ ĩtũtaaragĩria wega ũrĩa twagĩrĩirũo gũtũũra.—Mika 6:8.
w09 11/1 31 kĩb. 1
Jehova nĩ Atũheete Ũhoti wa Gwĩthuurĩra
MWARĨ WA ITHE WITŨ ũmwe wacemanirie na maũndũ moru arĩ mũnini eeciragia atĩ ndangĩhota gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire. Aaugire ũũ: “Kaingĩ nĩ ngoragwo na guoya ũtagĩrĩire wa atĩ ndahota gũkorũo itarĩ mwĩhokeku harĩ Jehova.” No hihi ũguo nĩguo kũrĩ? Hihi maũndũ marĩa twanacemania namo nĩmo monanagia ũrĩa ũtũũro witũ ũgũkorũo ũhaana? Aca. Jehova Ngai nĩ atũheete wĩyathi wa gwĩthuurĩra nĩgetha twĩtuĩre matua megiĩ ũrĩa ũtũũro witũ ũgũkorũo ũhaana. Jehova endaga tũtue matua marĩa magĩrĩire, na Kiugo gĩake Bibilia nĩ gĩtwĩraga ũrĩa tũngĩka ũguo. Wĩcirie ũhoro wa ciugo cia Musa iria irĩ thĩinĩ wa Gũcokerithia Maathani mũrango wa 30.
w09 11/1 31 kĩb. 4
Jehova nĩ Atũheete Ũhoti wa Gwĩthuurĩra
Hihi Jehova nĩ atindanagĩra na matua marĩa tũratua? Ĩĩ. Musa aatongoririo nĩ Ngai kwandĩka ũũ: ‘Thuura muoyo.’ (Gũcokerithia Maathani 30:19) No hihi tũngĩthuura atĩa muoyo? Musa aaugire atĩ nĩ “na njĩra ya kwenda Jehova Ngai waku, gũthikĩrĩria mũgambo wake, na kwĩgwatania nake.” (Gũcokerithia Maathani 30:20) Tũngĩkorũo twendete Jehova nĩ tũrĩendaga kũmũthikĩrĩria na kũmwathĩkĩra, na kwĩgwatania nake biũ o na kũngĩthiĩ atĩa. Rĩrĩa tweka ũguo tũkoragwo tũgĩthuura muoyo, tũgathuura ũtũũro ũrĩa mwega biũ ihinda-inĩ rĩrĩ, na tũgakorũo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ ĩrĩa Ngai eranĩire.—2 Petero 3:11-13; 1 Johana 5:3.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 665 kĩb. 3
Gũtũ
Kũgerera ndungata ciake, Jehova aaugire atĩ Aisiraeli aremi maarĩ na ‘matũ mahinge.’ (Je 6:10; Atũ 7:51) Maahaanaga ta marĩ na kĩndũ kĩramagirĩrĩria kũigua. Matũ mao matiahingũrĩtwo nĩ Jehova, ũrĩa ũteithagia andũ arĩa mamũcaragia kũgĩa na matũ mekũhota gũtaũkĩrũo na kũmwathĩkĩra, no agatũma matũ ma kĩĩroho ma andũ arĩa aremi mage kũigua. (Gũc 29:4; Ro 11:8) Mũtũmwo Paulo nĩ aarathĩte atĩ kũrĩ hĩndĩ andũ arĩa maugaga atĩ nĩ Akristiano mangĩkaregenyũka moime wĩtĩkio-inĩ wa ma, na marege gũthikĩrĩria ũhoro wa ma ũrĩa ũrĩ Kiugo-inĩ kĩa Ngai. Na handũ ha ũguo mende maũndũ ma ‘gũkenia’ matũ mao na kwoguo mathikĩrĩrie arutani a maheeni. (2Ti 4:3, 4; 1Ti 4:1) Ningĩ matũ ma mũndũ no “mararakwo” nĩ ũndũ wa kũigua ũhoro wa kũmakania, na makĩria wĩgiĩ ũndũ mũũru ũgwĩkĩka.—1Sa 3:11; 2Ath 21:12; Je 19:3.
AGOSTI 30–SEPTEMBA 5
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | GŨCOKERITHIA MAATHANI 31-32
“Wĩrute na Ngerekano irĩ Rwĩmbo-inĩ Rwatongoririo nĩ Roho wa Ngai”
w09 5/1 14 kĩb. 4
Nĩ Ũtaũkagĩrũo nĩ Ngerekano Iria irĩ Thĩinĩ wa Bibilia?
Bibilia ningĩ nĩ ĩringithanagia Jehova na indo itarĩ muoyo. Ataarĩirio arĩ “Rwaro rwa Ihiga rwa Isiraeli,” ‘ndũmba ya ihiga,’ na “mwĩgitio.” (2 Samueli 23:3; Thaburi 18:2; Gũcokerithia Maathani 32:4) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũhaanaine gatagatĩ ka Jehova na indo icio? O ta ũrĩa rwaro rwa ihiga rũkoragwo rũrũmĩte wega na rũtangĩenyenyeka, no taguo Jehova Ngai angĩkorũo arĩ ũgitĩri wa ma harĩ wee.
w01 10/1 9 kĩb. 7
Wĩgerekanagie na Jehova Ũkĩruta Ciana Ciaku
Ta wĩcirie ũrĩa Jehova oonanagia wendo akĩrũmbũyania na Aisiraeli. Musa aahũthĩrire ngerekano njega gũtaarĩria wendo ũrĩa Jehova oonanirie harĩ rũrĩrĩ rwa Isiraeli rĩrĩa rwaambagĩrĩria. Aaugire ũũ: “O ta ũrĩa nderi ĩringaringaga gĩtara kĩayo, ĩkareera igũrũ rĩa tũcui twayo, na ĩgatambũrũkia mathagu mayo ĩgatuoya, ĩgatũkuua na njoya ciayo, Jehova we wiki nĩwe wamũtongoragia.” (Gũcokerithia Maathani 32:9, 11, 12) Nĩguo nderi ĩrute tũcui twayo kũmbũka, “ĩringaringaga gĩtara kĩayo,” na ĩkabatabata mathagu ĩrĩ njĩra ya kwĩra tũcui tũu tũmbũke. Gacui kauma gĩtara-inĩ, kĩrĩa kaingĩ gĩkoragwo handũ igũrũ ihiga-inĩ, nderi ĩcokaga “ĩkareera” igũrũ rĩako. Kangĩoneka ta gekũgwa thĩ, nderi ĩthiaga rungu rwako ĩgagakuua “na njoya ciayo.” Ũguo noguo Jehova aarũmbũirie rũrĩrĩ rwa Isiraeli na njĩra ya wendo. Nĩ aamaheire Watho wa Musa. (Thaburi 78:5-7) Agĩcoka akĩmarora na kinyi ehaarĩirie kũmateithia rĩrĩa marĩ thĩna-inĩ.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
w04 9/15 27 kĩb. 11
Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Gũcokerithia Maathani
31:12. Ciana ciagĩrĩire gũikarania na andũ agima mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano, na ciĩrutanĩrie gũthikĩrĩria na kwĩruta.
Wĩrutanĩrie Biũ Ũtungata-inĩ
w07 5/15 15-16
Ciana Ciaku nĩ Iroraga Ũrĩa Ũreka
Tũngĩteithia ciana citũ atĩa kwenda Jehova na kũmwĩtigĩra? Macokio ma kĩũria kĩu marĩ thĩinĩ wa Watho ũrĩa Jehova aaheire Aisiraeli kũgerera mũnabii Musa. Aciari Aisiraeli meerĩtwo ũũ: “No mũhaka wende Jehova Ngai waku na ngoro yaku yothe na muoyo waku wothe na hinya waku wothe. Ciugo ici ndĩragwatha ũmũthĩ no mũhaka cikoragwo ngoro-inĩ yaku, na no mũhaka ũcirutage ciana ciaku na ũkaragia ũhoro wacio rĩrĩa ũikarĩte thĩ gwaku nyũmba na rĩrĩa ũrathiĩ na njĩra na rĩrĩa ũkomete na rĩrĩa ũũkĩrĩte.”—Gũcokerithia Maathani 6:5-7.
Rĩandĩko rĩrĩ rĩ na maũndũ ma bata aciari mangĩĩruta. Ũndũ ũmwe nĩ ũyũ: Ũrĩ mũciari, no mũhaka ũkorũo ũrĩ kĩonereria kĩega. Nĩguo ũrute ciana ciaku kwenda Jehova, no mũhaka wee mwene ũkorũo ũmwendete, na ciugo ciake ikorũo ngoro-inĩ yaku. Ũndũ ũcio nĩ wa bata nĩkĩ? Tondũ wee nĩwe mwarimũ ũrĩa mũnene wa ciana ciaku. Maũndũ marĩa cikwĩruta na kĩonereria gĩaku no macihutie na njĩra nene. Na gũtirĩ ũndũ ũngĩhutia ũtũũro wa mwana na njĩra nene gũkĩra kĩonereria kĩa mũciari.
Mĩoroto yaku na maũndũ marĩa wendete, nĩ cionekaga kũgerera ciugo ciaku o hamwe na ciĩko ciaku. (Aroma 2:21, 22) Kuuma ciana irĩ o nini, nĩ ciĩrutaga kuumana na ũrĩa irona aciari magĩka. Ciana nĩ cionaga maũndũ marĩa ma bata harĩ aciari a cio, na kaingĩ maũndũ macio nĩmo matuĩkaga ma bata harĩ cio. Angĩkorũo nĩ wendete Jehova biũ, ciana ciaku nĩ irĩonaga ũndũ ũcio. Kwa ngerekano, nĩ irĩonaga atĩ gũthoma na kwĩruta Bibilia nĩ maũndũ ma bata harĩ wee. Nĩ irĩonaga atĩ nĩ ũigaga maũndũ ma Ũthamaki mbere ũtũũro-inĩ waku. (Mathayo 6:33) Ũngĩthiaga mĩcemanio ya Gĩkristiano ũtegũtĩrĩria na ũkanyitanĩra wĩra-inĩ wa kũhunjia Ũthamaki, nĩ irĩonaga atĩ gũtungatĩra Jehova nĩ ũndũ wa bata mũno harĩ wee.—Mathayo 28:19, 20; Ahibirania 10:24, 25.
Hingagia Wĩra Ũrĩa Wĩhokeirũo
Ũndũ ũngĩ aciari mangĩĩruta kuumana na Gũcokerithia Maathani 6:5-7 nĩ ũyũ: Wee nĩwe wĩhokeirũo wĩra wa kũruta ciana ciaku.Hĩndĩ ya Aisiraeli aciari nĩo maarutaga ciana ciao. Hĩndĩ ya karine ya mbere, aciari Akristiano nĩ maakoragwo na itemi inene harĩ kũruta ciana ciao. (2 Timotheo 1:5; 3:14, 15) Rĩrĩa mũtũmwo Paulo aandĩkagĩra Akristiano arĩa angĩ, aaugire atĩ maithe nĩmo maagĩrĩirũo ‘gũthiĩ na mbere kũrera ciana ciao magĩcirũngaga na magĩcitaaraga na njĩra ya Jehova.’—Aefeso 6:4.
Nĩ ũndũ wa kũhatĩkwo nĩ wĩra na maũndũ mangĩ ma ũtũũro, aciari no maigue makĩenda gũtigĩra andũ angĩ wĩra wa kũruta ciana ciao, ta arimũ na arĩa mathomeire wĩra wa kũrera ciana. No gũtirĩ mũndũ ũngĩhota kũrũmbũiya na kwenda mwana gũkĩra mũciari wake. Ndũkanahũthie itemi rĩrĩa ũkoragwo narĩo. Ũngĩbatara ũteithio, thuura na ũũgĩ mũndũ ũrĩa ũngĩgũteithia, no ndũkanatiganĩrie wĩra ũrĩa Jehova akwĩhokeire.
Hũthagĩra Mahinda Kũruta Ciana Ciaku
Ũndũ ũngĩ aciari mangĩĩruta kuumana na Gũcokerithia Maathani 6:5-7 nĩ ũyũ: Kũruta ciana nĩ kũbataraga mahinda na kĩyo. Aciari Aisiraeli maagĩrĩirũo ‘kũruta’ ciana ciao ũhoro wa ma wĩgiĩ Ngai. Kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo ‘kũruta’ kiugĩte “gũcokera” kana “kuuga ũndũ rĩngĩ na rĩngĩ.” Aciari maagĩrĩirũo gwĩka ũguo mũthenya mũgima, kuuma rũcinĩ nginya hwaĩ-inĩ, marĩ “nyũmba” na ‘njĩra-inĩ.’ Mahinda na kĩyo nĩ ibataranagia nĩgetha aciari marute ciana, na marũnge mwĩcirĩrie na mĩtugo yao nĩguo makenie Ngai.
Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, ũngĩka atĩa nĩguo ũteithie ciana ciaku kũgĩa na gĩthomo kĩngĩciguna? Nĩ harĩ maũndũ maingĩ ũngĩka. Cirute kwenda Jehova na kũmwĩtigĩra. Korũo ũrĩ kĩonereria kĩega. Rutaga wĩra ũrĩa wĩhokeirũo wa kũruta ciana ciaku, na ũcaragie mahinda ma gwĩka ũguo. Tondũ ndũrĩ mũkinyanĩru, nĩ ũrĩhĩtagia rĩmwe na rĩmwe. No ũngĩĩrutanĩria biũ gwĩka wendi wa Ngai, ciana ciaku nĩ irĩonaga kĩyo gĩaku na ikagunĩka kuumana nakĩo. Thimo 22:6 yugaga ũũ: “Menyeria mwana njĩra ĩrĩa agĩrĩirũo kũgera; o na rĩrĩa agaakũra ndakaamĩtiganĩria.”
Kwĩruta nĩ ũndũ mũndũ ekaga ũtũũro-inĩ wake wothe. Wee na ciana ciaku mũngĩkorũo mwendete Ngai, nĩ mũrĩkenagĩra kwĩruta ihinda-inĩ rĩrĩ nginya tene na tene. Gĩtũmi nĩ tondũ gũtirĩ hĩndĩ tũkaaga maũndũ ma kwĩruta megiĩ Jehova na ũrĩa tũngĩhingia muoroto wake.—Kohelethu 3:10, 11.