Mabuku Marĩa Magwetetwo Thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata

NOVEMBA 1-7

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | JOSHUA 18-19

“Ũrĩa Jehova Aahũthĩrire Ũũgĩ Kũgayania Bũrũri wa Kĩĩranĩro”

it-1 359 kĩb. 1

Mũhaka

Kuonekaga atĩ mĩgũnda yagayagwo gatagatĩ-inĩ ka mĩhĩrĩga kũringana na maũndũ merĩ: moimĩrĩro ma gũcuka mĩtĩ na mũigana wa mũhĩrĩga. No kũhoteke gũcuka mĩtĩ kuoonanagia gĩcigo kĩa bũrũri kĩrĩa o mũhĩrĩga ũngĩagaire ta hihi mwena wa Rũgongo kana wa Mũhuro, wa Irathĩro kana wa Ithũĩro, gũkuhĩ na iria kana irĩma-inĩ. Itua rĩa gũcuka mĩtĩ rĩoimĩte kũrĩ Jehova na kwoguo ũndũ ũcio nĩ wagiragĩrĩria gũtikagĩe na ũiru, kana ngucanio gatagatĩ-inĩ ka mĩhĩrĩga. (Thi 16:33) Ningĩ kũgerera njĩra ĩyo, Ngai nĩ angĩatongoririe maũndũ ma o mũhĩrĩga maringane na ũrathi ũrĩa warathirũo nĩ Jakubu atanakua, ũrĩa ũkoragwo thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 49:1-33.

it-1 1200 kĩb. 1

Igai

Mĩgũnda ya igai. Jehova nĩwe waheete ciana cia Isiraeli igai rĩacio, na akĩmenyithia Musa mĩhaka ya bũrũri ũcio. (Nda 34:1-12; Jos 1:4) Ariũ a Gadi, ariũ a Rubeni, na nuthu ya mũhĩrĩga wa Manase maagaĩirũo igai rĩa gĩcigo kĩao nĩ Musa. (Nda 32:33; Jos 14:3) Mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ yagaĩirũo igai rĩao na njĩra ya gũcuka mĩtĩ rungu rwa ũtongoria wa Joshua na Eliazaru. (Jos 14:1, 2) Kũringana na ũrathi wa Jakubu ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 49:5, 7 Simeoni na Lawii matiaheirũo o mũndũ gĩcigo gĩake kĩrĩ igai. Gĩcigo kĩrĩa Simeoni aaheirũo kĩarĩ mũgũnda (hamwe na matũũra na icagi ciamo) gatagatĩ-inĩ ka gĩcigo kĩa Juda (Jos 19:1-9), nake Lawii aaheirũo matũũra 48 marĩa maahurunjũkĩte kũndũ guothe thĩinĩ wa gĩcigo kĩa Isiraeli. Tondũ Alawii nĩ maaheetwo wĩra wa mwanya wa gũtungata hema-inĩ ya gũtũnganwo, Jehova nĩwe warĩ igai rĩao. Maamũkagĩra gĩcunjĩ gĩa ikũmi kĩrĩ igai rĩao, nĩ ũndũ wa ũtungata ũcio wao. (Nda 18:20, 21; 35:6, 7) Famĩlĩ ciaheagwo mawĩra thĩinĩ wa gĩcigo kĩa mũhĩrĩga wao. O ũrĩa famĩlĩ cianenehaga na ariũ makagaĩrũo magai mao, noguo mĩgũnda yathiaga na mbere kũgaywo na ĩkĩnyihaga.

it-1 359 kĩb. 2

Mũhaka

Thutha wa gũcuka mĩtĩ na gũkamenyeka mũhĩrĩga mũna ũgũthiĩ gĩcigo kĩa mwena ũrĩkũ, ningĩ nĩ haarĩ bata kũmenya ũrĩa gĩcigo kĩu gĩgũkorũo kĩigana gũkĩringana na ũndũ wa kerĩ: ũrĩa mũhĩrĩga ũcio ũigana. “No mũhaka mũgayanie bũrũri ũcio na njĩra ya gũcuka mĩtĩ ũtuĩke igai gatagatĩ-inĩ ka famĩlĩ cianyu ciothe. Harĩ gĩkundi kĩrĩa kĩnenanene mwagĩrĩirũo kuongongerera igai rĩakĩo, nakĩo gĩkundi kĩrĩa kĩninanini mwagĩrĩirũo kũnyihanyihia igai rĩakĩo. Igai rĩa o mũndũ rĩrĩkoragwo harĩa mũtĩ wake wagwĩra.” (Nda 33:54) Itua rĩa gĩcigo kĩrĩa mũhĩrĩga mũna ũkũgaĩrũo kũringana na moimĩrĩro ma gũcuka mĩtĩ rĩtiacenjagia, no mũigana wa igai rĩao nĩ ũngĩacenjirie gũkĩringana na ũrĩa mũhĩrĩga ũigana. Kwoguo rĩrĩa gĩcigo kĩa mũhĩrĩga wa Juda kĩonekire kĩarĩ kĩnene mũno, mũgũnda wao nĩ wanyihanyihirio, na icunjĩ imwe ikĩneo mũhĩrĩga wa Simeoni.—Jos 19:9.

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

it-1 359 kĩb. 5

Mũhaka

Rũgano rwĩgiĩ ũrĩa gĩcigo kĩa mwena wa Ithũĩro wa Jorodani kĩagayanirio, ruonanagia atĩ gĩcigo kĩu na matũũra makĩo kĩaambire kũgayanio harĩ mũhĩrĩga wa Juda (Jos 15:1-63), Jusufu (Efiraimu) (Jos 16:1-10), na nuthu ya mũhĩrĩga wa Manase arĩa maaikarire mwena wa Ithũĩro wa Jorodani. (Jos 17:1-13) Thutha ũcio, kuonekaga ta kwambire gũtiga kũgayanio mĩgũnda tondũ kambĩ ya Isiraeli nĩ yathamire kuuma Giligali ĩgĩthiĩ Shilo. (Jos 14:6; 18:1) Bibilia ndĩonanĩtie ihinda rĩrĩa maambire gũikara, no Joshua nĩ aarũngire mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ mũgwanja nĩ ũndũ wa kũhũthĩrĩria kwĩgwatĩra gĩcigo kĩrĩa gĩatigarĩte. (Jos 18:2, 3) Nĩ kũheanagwo itũmi itiganĩte iria ingĩkorũo ciatũmire mĩhĩrĩga ĩyo mũgwanja ĩkorũo na mwerekera ũcio wa kũhũthĩrĩria. Athomi amwe maugaga atĩ no kũhoteke ũtonga mũingĩ ũrĩa meegĩrĩire naguo kuuma kũrĩ ndũrĩrĩ iria mookaga magĩtooragia, na gũkorũo atĩ ihinda-inĩ rĩu matiatharĩkagĩrũo nĩ Akanaani, nĩ gwatũmaga mone ta hatarĩ bata wa gũkorũo na ihenya rĩa kwĩgwatĩra gĩcunjĩ kĩu kĩngĩ gĩatigarĩte gĩa bũrũri ũcio. Ningĩ no kũhoteke matiendaga gũthiĩ, tondũ nĩguo megwatĩre gĩcigo kĩrĩa gĩatigarĩte, no mũhaka mangĩambire kũngʼethanĩra na mbũtũ irĩ na hinya cia ndũrĩrĩ iria ciaikaraga kũu. (Jos 13:1-7) Ningĩ no kũhoteke matioĩ wega gĩcigo kĩrĩa gĩatigarĩte kĩa Bũrũri wa Kĩĩranĩro ta ũrĩa mooĩ icigo iria ciarĩkĩtie kũgayanio.

NOVEMBA 8-14

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | JOSHUA 20-22

“Maũndũ Tũngĩĩruta Kuumana na Andũ Mataataũkĩirũo nĩ Ũhoro Wothe”

w06 4/15 5 kĩb. 3

Maũndũ Mangĩgũteithia Kwaranĩria Wega na Ũrĩa Mũhikanĩtie Nake

Kwaranĩria na njĩra njega no kũmũteithie gwĩthema kwaga kũiguithania kana mũndũ kwaga gũtaũkĩrũo nĩ maũndũ wega. Kĩambĩrĩria-inĩ kĩa historĩ ya Aisiraeli, kwĩ hĩndĩ mũhĩrĩga wa Rubeni, Gadi, na nuthu ya mũhĩrĩga wa Manase arĩa maaikaraga mwena wa irathĩro wa Rũũĩ rwa Jorodani maakire “kĩgongona kĩnene mũno” hakuhĩ na Jorodani. Mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ ndĩataũkĩirũo nĩ kĩrĩa gĩatũmĩte meke ũguo. Mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ ĩrĩa yarĩ mwena wa ithũĩro yeciririe atĩ ariũ a Ithe wao acio arĩa maarĩ mwena ũrĩa ũngĩ wa Jorodani meekĩte gĩĩko kĩa ũregenyũki, na kwoguo makĩambĩrĩria kwĩhaarĩria nĩguo makangʼethanĩre nao mbaara-inĩ. No matanathiĩ kũrũa nao, nĩ maatũmire atongoria nĩguo mathiĩ maranĩrie na mĩhĩrĩga ĩyo yarĩ mwena wa irathĩro. Ũcio warĩ ũndũ wa ũũgĩ mũno. Nĩ maamenyire atĩ matiaakĩte kĩgongona kĩu nĩguo makĩhũthagĩre kũruta magongona matarĩ metĩkĩrie. Handũ ha ũguo, mĩhĩrĩga ĩyo yarĩ mwena wa irathĩro yetigagĩra atĩ ihinda rĩrĩa rĩngĩgoka mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩ nĩ ĩngĩkameera ũũ: “Mũtirĩ na igai harĩ Jehova.” Kĩgongona kĩu kĩngĩarĩ ũira atĩ o nao maarĩ athathaiya a Jehova. (Joshua 22:10-29) Meetire kĩgongona kĩu Mũira, hihi tondũ kĩngĩarĩ ũira atĩ harĩ o, Jehova nĩwe Ngai ũrĩa wa ma.—Joshua 22:34, kohoro ka magũrũ-inĩ.

w08 11/15 18 kĩb. 5

“Nĩ Tũthingatagei Maũndũ Marĩa Mangĩrehe Thayũ”

Aisiraeli amwe moonaga atĩ maarĩ na ũira mũiganu wa kuonania atĩ ũndũ mũũru nĩ wekĩtwo, na atĩ mangĩamahithũkĩire o rĩmwe gũtingĩoragirũo andũ aingĩ. No handũ ha gũtua itua rĩa na ihenya, mĩhĩrĩga ya mwena wa ithũĩro wa Jorodani nĩ yatũmire atongoria nĩguo mathiĩ makarĩrĩrie thĩna ũcio na ariũ a Ithe wao. Maamoririe ũũ: “Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte mwĩke gĩĩko gĩkĩ gĩa kwaga wĩhokeku harĩ Ngai wa Isiraeli? Ũmũthĩ nĩ mũhutatĩire Jehova mũkaga kũmũrũmĩrĩra.” No ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ mĩhĩrĩga ĩrĩa yakĩte kĩgongona ti kwaga yaagĩte wĩhokeku. No hihi mĩhĩrĩga ĩyo ĩngĩekire atĩa thutha wa kwĩrũo atĩ nĩ yaagĩte wĩhokeku? Hihi nĩ ĩngĩahiũhire gũũkĩrĩra acio maamokagĩrĩra kana mage kwaria nao? Maamarĩirie marĩ na ũhooreri makĩmataarĩria atĩ meekĩte ũguo tondũ maarĩ na wendi wa gũtungatĩra Jehova. Macokio mao nĩ maatũmire matũũrie ũrata wa hakuhĩ hamwe na Ngai, na makĩhonokia mĩoyo yao. Nĩ ũndũ wa kwaranĩria mahooreire, nĩ maahotire kũniina thĩna ũcio warĩ ho na magĩcokia thayũ.—Josh. 22:13-34.

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

it-1 402 kĩb. 3

Kanaani

O na gũtuĩka Akanaani aingĩ nĩ maahonokire na magĩkorũo matarĩ rungu rwa Isiraeli, no tuuge atĩ Jehova nĩ aaheire “Isiraeli bũrũri wothe ũrĩa eehĩtĩte kũhe maithe mao ma tene,” na atĩ nĩ aamaheire “ũhurũko mĩena yothe,” na atĩ “gũtirĩ kĩĩranĩro o na kĩmwe harĩ ciĩranĩro ciothe njega iria Jehova eerĩire nyũmba ya Isiraeli gĩtaahingire; ciahingire ciothe.” (Jos 21:43-45) Thũ ciothe iria ciathiũrũrũkĩirie Aisiraeli nĩ ciametigagĩra, na Aisiraeli matioonaga irĩ ũgwati harĩ ũgitĩri wao. Mbere ĩyo Ngai aaugĩte atĩ angĩkaingata Akanaani “kahora o kahora” nĩguo nyamũ cia gĩthaka itikaingĩhe na bũrũri wao ũtuĩke kũndũ gũtiganĩrie. (Tham 23:29, 30; Gũc 7:22) O na gũtuĩka Akanaani maarĩ na indo cia hinya cia mbaara, ta ngaari cia mbaara irĩ na mĩthece ya kĩgera, kũremwo kwa Aisiraeli kwĩgwatĩra icigo imwe, gũtingĩrũo atĩ nĩ Jehova wagire kũhingia kĩĩranĩro gĩake. (Jos 17:16-18; Ati 4:13) Handũ ha ũguo, Bibilia yonanagia atĩ maita manini marĩa Aisiraeli maahotirũo, maahotirũo nĩ ũndũ wao kwaga wĩhokeku.—Nda 14:44, 45; Jos 7:1-12.

NOVEMBA 15-21

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | JOSHUA 23-24

“Ũtaaro wa Mũico Ũrĩa Joshua Aaheire Rũrĩrĩ rwa Isiraeli”

it-1 75

Ũiguano

Nĩ kwagĩire na ũgarũrũku rĩrĩa rũrĩrĩ rwa Isiraeli rwaingĩrire Kanaani, Bũrũri wa Kĩĩranĩro. Ngai nĩ aaheete Aisiraeli kĩhooto gĩa kwĩgwatĩra bũrũri ũcio nĩguo ahingie kĩĩranĩro kĩrĩa eerĩire maithe mao. Kwoguo matiaingĩraga bũrũri ũcio marĩ aikari a ihinda inini, na Jehova nĩ aamagirĩtie kũgĩa ũiguano na ndũrĩrĩ iria ciarĩ bũrũri-inĩ ũcio iria ciathathayagia ngai cia maheeni. (Tham 23:31-33; 34:11-16) Maagĩrĩirũo gwathĩkĩra o mawatho ma Ngai tu, no ti ma ndũrĩrĩ icio ciarĩ hakuhĩ kweherio. (Ala 18:3, 4; 20:22-24) Nĩ maaheirũo mũkaana wa ĩmwe kwa ĩmwe atĩ matikanathondeke ũiguano wa kũhikanagia na andũ a ndũrĩrĩ icio. Ũiguano ta ũcio nĩ ũngĩatũmire manyitanĩre na atumia maathathayagia ngai cia maheeni, andũ a famĩlĩ ciao, meingĩrie mĩtugo-inĩ ya ũthathayia wa maheeni na ũndũ ũcio ũtũme maregenyũke na ũtuĩke mũtego harĩ o.—Gũc 7:2-4; Tham 34:16; Jos 23:12, 13.

w07 11/1 26 kĩb. 19-20

Kiugo kĩa Jehova Gĩtiagaga Kũhinga

Kuumana na maũndũ marĩa twĩyoneire na maitho maitũ, hatarĩ nganja no tuuge ũũ: “Gũtirĩ kiugo o na kĩmwe harĩ ciĩranĩro ciothe njega iria Jehova Ngai wanyu aamwĩrĩire kĩagĩte kũhinga. Ihingĩte ciothe harĩ inyuĩ. Gũtirĩ kiugo o na kĩmwe kĩagĩte kũhinga.” (Joshua 23:14) Jehova nĩ ahonokagia ndungata ciake, agacigitĩra, na agacirũmbũiya. Hihi nĩ harĩ kĩĩranĩro o kĩmwe gĩake tũngiuga atĩ nĩ kĩaagire kũhinga ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire rĩakinya? Aca gũtirĩ. Kwoguo nĩ ũndũ wa ũũgĩ kwĩhoka Kiugo kĩa Ngai.

Ĩ narĩo ihinda rĩũkĩte? Jehova nĩ aheete aingĩ aitũ kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra thĩinĩ wa thĩ ĩtuĩkĩte Paradiso. Andũ anini gatagatĩ-inĩ gaitũ, marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaathana na Kristo kũrĩa igũrũ. Gũtekũmakania kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa twĩ nakĩo, tũrĩ na itũmi nyingĩ cia gũikara tũrĩ ehokeku o ta Joshua. Mũthenya ũmwe kĩĩrĩgĩrĩro gitũ nĩ gĩkaahinga. Hĩndĩ ĩyo nĩ tũgeciria ũhoro wĩgiĩ ciĩranĩro ciothe iria Ngai eranĩire, na o na ithuĩ nĩ tũkauga ũũ: “Ihingĩte ciothe.”

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

w04 12/1 12 kĩb. 1

Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Joshua

24:2—Hihi Tera ithe wa Iburahimu aathathayagia mĩhianano? Kĩambĩrĩria-inĩ, Tera ndaathathayagia Jehova Ngai. No kũhoteke aathathayagia ngai ya mweri yetagwo Sini, ĩrĩa yoĩkaine mũno itũũra-inĩ rĩa Uru. Kũringana na mabuku ma Kĩyahudi, no kũhoteke Tera o na nĩ aathondekaga mĩhianano. No rĩrĩa Iburahimu aaumire Uru o ta ũrĩa aathĩtwo nĩ Ngai, Tera nĩ aathiire Harani hamwe nake.—Kĩambĩrĩria 11:31.

NOVEMBA 22-28

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | ATIIRĨRĨRI BŨRŨRI 1-3

“Rũgano Rwĩgiĩ Ũmĩrĩru na Kũhũthĩra Ũũgĩ”

w04 3/15 31 kĩb. 3

Ehudi Kuunanga Icoki rĩa Mũhinyanĩrĩria

Mĩbango ya Ehudi ndĩagaacĩrire nĩ ũndũ wa ũũgĩ wake mwene kana nĩ ũndũ wa thũ yake kwaga kwĩmenyerera. Kũhinga kwa mĩoroto ya Ngai gũtiringanaga na maũndũ maumanĩte na andũ. Gĩtũmi kĩnene kĩa Ehudi kũgaacĩra nĩ atĩ Ngai aarĩ hamwe nake, na nĩ eekaga kũringana na wendi wa Ngai wa kũhonokia andũ ake. Ngai nĩwe waarahũrĩte Ehudi, na ‘rĩrĩa rĩothe Jehova aarahũragĩra andũ ake mũtiirĩrĩri bũrũri, Jehova aakoragwo hamwe na mũtiirĩrĩri bũrũri ũcio.’—Atiirĩrĩri Bũrũri 2:18; 3:15.

w04 3/15 30 kĩb. 1-3

Ehudi Kuunanga Icoki rĩa Mũhinyanĩrĩria

Ikinya rĩa mbere rĩrĩa Ehudi ooire nĩ ‘gwĩthondekera rũhiũ rwa njora rũnooretwo mĩena yerĩ,’ na rwarĩ rũkuhĩ ũũ atĩ nĩ angĩarũhithire nguo-inĩ ciake. No kũhoteke nĩ eerĩgagĩrĩra atĩ nĩ angĩarorirũo kana e na kĩndũ kĩngĩrehe ũgwati. Kaingĩ hiũ cia njora ciekĩragwo mwena wa ũmotho, nĩgetha andũ arĩa maahũthagĩra guoko kwa ũrĩo mahote gũcicomora na ihenya. Tondũ Ehudi aahũthagĩra guoko kwa ũmotho, aahithire rũhiũ rwake “thĩinĩ wa nguo yake kĩero-inĩ gĩake kĩa ũrĩo,” harĩa arangĩri a mũthamaki matangĩahiũhire gũcaria. Nĩ ũndũ ũcio, atekũgirio nĩ mũndũ, akĩingĩra na ‘akĩneana irĩhi rĩa igooti kũrĩ Egiloni mũthamaki wa Moabi.’—Atiirĩrĩri Bũrũri 3:16, 17.

Bibilia ndĩgwetaga maũndũ marĩa maambire gwĩkĩka kũu kwa Egiloni. Ũndũ ũrĩa yugaga nĩ ũyũ: “Rĩrĩa Ehudi aarĩkirie kũneana irĩhi rĩu rĩa igooti, akiumagaria andũ acio maakuuĩte irĩhi rĩu.” (Atiirĩrĩri Bũrũri 3:18) Ehudi aaneanire irĩhi rĩu, agĩcoka akiumagaria arĩa maakuuĩte irĩhi rĩu itĩna rĩigana ũna kuuma nyũmba-inĩ ya Egiloni, na thutha wa kũmaugĩra ũhoro, agĩcoka. Nĩkĩ? Hihi aathiĩte na arũme acio nĩ ũndũ wa kũmũgitĩra, kana tondũ nĩguo gwekagwo hĩndĩ ĩyo, kana hihi maarĩ o a gũkuua irĩhi? Na hihi aamaumagaririe mathiĩ nĩgetha matigekore ũgwati-inĩ akĩhingia muoroto wake? Gũtekũmakania rĩĩciria rĩrĩa aarĩ narĩo, Ehudi aacokire wiki arĩ na ũmĩrĩru.

“Rĩrĩa maakinyire harĩ mĩhianano ya gwacũhio Giligali, we mwene akĩhũndũka agĩthiĩ akĩra mũthamaki ũũ: ‘Atĩrĩrĩ, wee mũthamaki, ndĩ na ndũmĩrĩri yaku ya hitho.’” Maandĩko matitaaragĩria ũrĩa aahotire gũcoka kũrĩ Egiloni. Githĩ arangĩri matiabatiĩ gwĩcirĩria he na ũgwati? Hihi meeciririe atĩ Mũisiraeli ũmwe ndangĩarĩ ũgwati harĩ mwathi wao? Hihi rĩrĩa Ehudi aacokire arĩ wiki oonekire ta arĩ gũkunyanĩra aakunyanagĩra Aisiraeli acio angĩ? O ũrĩa kũngĩkorũo kwarĩ, Ehudi nĩ aahotire kũgĩa na mweke wa kwaranĩria na mũthamaki arĩ wiki.—Atiirĩrĩri Bũrũri 3:19.

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

w05 1/15 24 kĩb. 7

Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Atiirĩrĩri Bũrũri

2:10-12. No mũhaka tũkorũo na mũtaratara mwega wa kwĩruta Bibilia, nĩgetha ‘tũtikanariganĩrũo nĩ maũndũ marĩa mothe Jehova ekĩte.’ (Thaburi 103:2) Aciari nĩ magĩrĩirũo kũruta ciana ciao ũhoro wa ma wa Kiugo kĩa Ngai, na ũingĩre ngoro-inĩ ciacio.—Gũcokerithia Maathani 6:6-9.

NOVEMBA 29–DICEMBA 5

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | ATIIRĨRĨRI BŨRŨRI 4-5

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

w05 1/15 25 kĩb. 5

Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Atiirĩrĩri Bũrũri

5:20—Nĩ na njĩra ĩrĩkũ njata kuuma igũrũ ciarũĩrĩire Baraki? Bibilia ndiugaga kana ũndũ ũcio wahutĩtie ũteithio wa araika, mahiga marĩa maagũire kuuma igũrũ marĩa moonirũo marĩ kĩmenyithia kĩũru nĩ andũ ogĩ a Sisera, kana morathi megiĩ njata marĩa Sisera aarathĩirũo no makĩaga kũhinga. O ũrĩa kũngĩkorũo kwarĩ, hatarĩ nganja Jehova nĩ aaingĩrĩire maũndũ.

w06 3/1 28-29

Ciũria Kuuma Kũrĩ Athomi

Mũtũmwo Paulo eendaga kuuga atĩa rĩrĩa aaugire atĩ atumia magĩrĩirũo ‘gũikaraga makirĩte marĩ thĩinĩ wa ciũngano’?

Paulo eerire kĩũngano gĩa Korintho ũũ: “O ta ũrĩa gũkoragwo ciũngano-inĩ ciothe cia arĩa aamũre, atumia nĩ maikarage makirĩte marĩ thĩinĩ wa ciũngano, tondũ matiĩtĩkĩrĩtio kwaria.” (1 Akorintho 14:33, 34) Nĩguo tũtaũkĩrũo nĩ ũndũ ũcio wega, reke tũthuthurie ũhoro ũrĩa ũthiũrũrũkĩirie ũtaaro ũcio wa Paulo.

Thĩinĩ wa 1 Akorintho mũrango wa 14, Paulo arĩrĩirie maũndũ makonainiĩ na mĩcemanio ya kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Nĩ ataarĩirie maũndũ marĩa magĩrĩire kwarĩrĩrio mĩcemanio-inĩ ĩyo na akaheana ũtaaro wĩgiĩ ũrĩa ĩbatiĩ gwĩkwo. (1 Akorintho 14:1-6, 26-34) Ningĩ nĩ aatĩtĩrithirie muoroto wa mĩcemanio ya Gĩkristiano—“nĩgetha kĩũngano gĩakwo.”—1 Akorintho 14:4, 5, 12, 26.

Ũtaaro wa Paulo wĩgiĩ ‘gũkira’ wonekaga maita matatũ thĩinĩ wa 1 Akorintho mũrango wa 14. Maita macio matatũ, ũheanĩtwo kũrĩ andũ matiganĩte kĩũngano-inĩ, no wothe ũheanĩtwo nĩ ũndũ wa gĩtũmi kĩmwe—atĩ “maũndũ mothe . . . mekĩkage na mũtaratara o na mũbango mwega.”—1 Akorintho 14:40.

Riita rĩa mbere, Paulo aaugire ũũ: “Angĩkorũo nĩ harĩ mũndũ ũkwaria na thiomi, nĩ makorũo marĩ erĩ, na maingĩha mũno makorũo marĩ atatũ, o mũndũ riita rĩake, na hakorũo na mũtaũri. Ĩndĩ angĩkorũo hatirĩ na mũtaũri, nĩ aikare akirĩte kĩũngano-inĩ, eyarĩrie we mwene na arie na Ngai.” (1 Akorintho 14:27, 28) Ndeendaga kuuga atĩ mũndũ ta ũcio ndaabatiĩ kwaria mĩcemanio-inĩ, no eendaga kuonania atĩ kũrĩ hĩndĩ aagĩrĩirũo gũkira. Gĩtũmi nĩ tondũ, muoroto wa mĩcemanio wa gwaka andũ arĩa angĩ ndũngĩahingire korũo mũndũ ũcio nĩ angĩaririe na rũthiomi gũtarĩ mũndũ ũrataũkĩrũo.

Riita rĩa kerĩ, Paulo aaugire ũũ: “Anabii erĩ kana atatũ nĩ marie, nao arĩa angĩ makũũrane maũndũ marĩa mekwario. No mũndũ ũngĩ angĩamũkĩra ũguũrio hĩndĩ ĩyo aikarĩte hau thĩ, mwaria ũcio wa mbere nĩ akire.” Ndeendaga kuuga atĩ mũnabii ũcio wa mbere ndaabatiĩ kwaria mĩcemanio-inĩ, no eendaga kuonania atĩ kũrĩ hĩndĩ aagĩrĩirũo gũkira. Angĩakirire, ũcio waamũkĩrĩte ũguũrio na njĩra ya kĩama nĩ angĩamenyithirie kĩũngano, na kwoguo muoroto wa mũcemanio wa atĩ andũ othe “mekĩrũo ngoro” nĩ ũngĩahingire.—1 Akorintho 14:26, 29-31.

Riita rĩa gatatũ, Paulo aaheanire ũtaaro kũrĩ atumia Akristiano oiki akiuga ũũ: “Atumia nĩ maikarage makirĩte marĩ thĩinĩ wa ciũngano, tondũ matiĩtĩkĩrĩtio kwaria. Ithenya rĩa ũguo-rĩ, nĩ menyihagie.” (1 Akorintho 14:34) Nĩ kĩĩ gĩatũmire ahe aarĩ a Ithe witũ ũtaaro ũcio? Nĩgetha gũkorũo na mĩbango mĩega kĩũngano-inĩ. Aaugire ũũ: “Angĩkorũo nĩ harĩ ũndũ marenda kwĩruta-rĩ, nĩ morie athuri ao marĩ kwao mũciĩ, nĩ gũkorũo nĩ ũndũ ũrĩ thoni mũtumia kwaria thĩinĩ wa kĩũngano.”—1 Akorintho 14:35.

No kũhoteke aarĩ a Ithe witũ amwe nĩ maakararagia maũndũ marĩa maaugagwo kĩũngano-inĩ. Ũtaaro wa Paulo nĩ wateithirie aarĩ a Ithe witũ gwĩthema roho ũcio mũũru, na gwĩtĩkĩra itemi rĩao mũbango-inĩ wa Jehova wa ũtongoria menyihĩtie, na makĩria ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũtongoria wa athuri ao. (1 Akorintho 11:3) Makĩria ma ũguo, aarĩ a Ithe witũ mangĩaikarire makirĩte, nĩ mangĩonanirie atĩ matieriragĩria gũtuĩka arutani thĩinĩ wa kĩũngano. Rĩrĩa Paulo aandĩkĩire Timotheo, nĩ oonanirie atĩ ti ũndũ mwagĩrĩru mũtumia gũtuĩka mũrutani, akiuga ũũ: “Ndiĩtĩkĩrĩtie mũtumia arutage kana agaatha mũndũrũme, ĩndĩ nĩ aikarage akirĩte.”—1 Timotheo 2:12.

Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ mũtumia Mũkristiano ndagĩrĩirũo kwaria mũcemanio-inĩ wa kĩũngano? Aca. Matukũ-inĩ ma Paulo, nĩ kũrĩ hĩndĩ atumia Akristiano maahoyaga kana makaratha mohoro kĩũngano-inĩ, hihi matongoretio nĩ roho mũtheru. Hĩndĩ ta ĩyo, nĩ moonanagia gĩtĩo kĩao harĩ ũtongoria na njĩra ya kwĩhumbĩra mũtwe.a (1 Akorintho 11:5) Makĩria ma ũguo, matukũ-inĩ ma Paulo o na ũmũthĩ, aarĩ a Ithe witũ hamwe na ariũ a Ithe witũ nĩ mekĩragwo ngoro maumbũre ũhoro wĩgiĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩao mbere ya andũ. (Ahibirania 10:23-25) Aarĩ a Ithe witũ nĩ mekaga ũguo rĩrĩa marĩ ũtungata-inĩ, na rĩrĩa mekĩra andũ arĩa angĩ ngoro mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano na njĩra ya kũruta macokio mahaarĩrie wega rĩrĩa morio meke ũguo, na magetĩkĩra kũruta icunjĩ cia cionereria o hamwe na icunjĩ cia arutwo.

Kwoguo, atumia Akristiano ‘maikaraga makirĩte’ na njĩra ya gwĩthema kũgeria kuoya wĩra ũrĩa ũrutagwo nĩ arũme na kũrutana kĩũngano-inĩ. Matiumĩragia ciũria ingĩtũma ũtongoria wa andũ arĩa marutanaga wĩkĩrĩrũo nganja. Rĩrĩa aarĩ a Ithe witũ mahingia itemi rĩao rĩrĩa rĩagĩrĩire kĩũngano-inĩ, nĩ matũmaga kũgĩe na thayũ, na ‘maũndũ mothe mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano magekĩka nĩ ũndũ wa gwaka arĩa angĩ.’—1 Akorintho 14:26, 33.

DICEMBA 6-12

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | ATIIRĨRĨRI BŨRŨRI 6-7

“Thiĩ na Hinya Ũcio Ũrĩ Naguo”

w02 2/15 6-7

Motaaro ma Ngai no Makũgune

Gideoni, ũrĩa warĩ mũtiirĩrĩri bũrũri thĩinĩ wa Isiraeli, aarĩ na mawoni marĩa magĩrĩire kwĩyerekera. Ndaacaragia ũrĩa angĩtuĩka mũtongoria thĩinĩ wa Isiraeli. No rĩrĩa eerirũo arute wĩra ũcio, nĩ oonanirie ũrĩa eeyonaga ta atagĩrĩire. Aaugire ũũ: “Mbarĩ itũ nĩyo nini makĩria thĩinĩ wa mũhĩrĩga wa Manase, na niĩ nĩ niĩ mũndũ ũrĩa ũtoĩkaine thĩinĩ wa nyũmba ya baba.”—Atiirĩrĩri Bũrũri 6:12-16.

w05 7/15 16 kĩb. 3

“Rũhiũ rwa Njora rwa Jehova na rwa Gideoni!”

Amidiani maarĩ na guoya mũnene! O rĩmwe, kwagĩire inegene rĩa ndigithũ 300 ikĩũragwo, coro 300 ikĩhuuhwo, na arũme 300 makĩanĩrĩra. Amidiani nĩ maamakire o na makĩria rĩrĩa maaiguire gũkĩanĩrĩrũo ũũ: “Rũhiũ rwa njora rwa Jehova na rwa Gideoni!” Na ũndũ ũcio ũgĩtũma more magĩkayaga. Hĩndĩ ĩyo maatukanĩirũo ũguo, matingĩahotire gũkũũrana thũ ciao. Arũme 300 a Gideoni maathiire na mbere kũrũgama harĩa maarĩ, na Ngai agĩtũma thũ ciao ciũragane cio nyene. Amidiani makĩhootwo, makĩremwo kũũra, na arĩa maatigarire magĩthingatwo, na kwoguo matiacokire gũtuĩka ũgwati rĩngĩ harĩ Aisiraeli. Tharĩkĩro yao ya ihinda iraihu kwerekera Aisiraeli ĩgĩthira.—Atiirĩrĩri Bũrũri 7:19-25; 8:10-12, 28.

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

w05 1/15 26 kĩb. 6

Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Atiirĩrĩri Bũrũri

6:25-27. Gideoni nĩ aahũthĩrire ũũgĩ nĩgetha ndakarakarie arĩa maamũũkagĩrĩra. Rĩrĩa tũrahunjia ũhoro ũrĩa mwega, nĩ twagĩrĩirũo kwĩmenyerera tũtikarakarie andũ arĩa angĩ kũgerera ciugo citũ.

DICEMBA 13-19

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | ATIIRĨRĨRI BŨRŨRI 8-9

“Wĩnyihia Nĩ Mwega Gũkĩra Mwĩtĩo”

w00 8/15 25 kĩb. 4

Wĩkaga Atĩa Rĩrĩa Waga Kũiguithanĩria Ũndũ na Mũndũ Ũngĩ?

Rĩrĩa Gideoni aarũaga na Midiani, nĩ ooririe andũ a mũhĩrĩga wa Efiraimu mamũteithie. No rĩrĩa mbaara yathirire, arũme a Efiraimu nĩ maamũtetirie atĩ tondũ ndaametire mbaara ĩkĩambĩrĩria. Bibilia yugaga atĩ ‘maamũtetirie mũno marakarĩte.’ Nake Gideoni akĩmeera, “Nĩ ũndũ ũrĩkũ niĩ njĩkĩte ningithanĩtio na inyuĩ? Na githĩ thabibũ iria ihaarĩtwo cia Efiraimu ti cia bata gũkĩra magetha ma thabibũ cia Abi-ezeri? Ngai aaneanire anene a Midiani Orebu na Zeebu guoko-inĩ kwanyu, kwoguo-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ niĩ njĩkĩte ningithanĩtio na inyuĩ?” (Atiirĩrĩri Bũrũri 8:1-3) Kũgerera ciugo icio njega na cia kũhooreria, Gideoni nĩ aagirĩrĩirie mbaara njũru ya mĩhĩrĩga ĩrĩa ĩngĩaumĩrire. No kũhoteke andũ a mũhĩrĩga wa Efiraimu meeyonaga marĩ a bata na maarĩ na mwĩtĩo. O na kũrĩ ũguo, ũndũ ũcio ndwagiririe Gideoni acarie ũrĩa gũkũgĩa thayũ. Hihi o na ithuĩ no twĩke take?

w08 2/15 9 kĩb. 9

Rũmagĩrĩra Njĩra cia Jehova

Nĩguo tũtuĩke arata a Ngai, no mũhaka tũkorũo na “wĩnyihia.” (1 Pet. 3:8; Thab. 138:6) Bata wa wĩnyihia nĩ wonanĩtio thĩinĩ wa Atiirĩrĩri Bũrũri mũrango wa 9. Jothamu mũrũ wa Gideoni aaugire ũũ: “Hĩndĩ ĩmwe nĩ kwarĩ mĩtĩ yathiire gũitĩrĩria mũthamaki maguta nĩguo amĩthamakĩre.” Nĩ aagwetire mũtamaiyũ, mũkũyũ, na mũthabibũ. Mĩtĩ ĩyo yarũgamagĩrĩra andũ ega, arĩa mataacaragia ũrĩa megwatha Aisiraeli arĩa angĩ. No mũtare, ũrĩa ũhũthagĩrũo o kũruta ngũ, warũgamagĩrĩra wathani wa Abimeleku, ũrĩa warĩ mwĩtĩi, mũũragani, na weriragĩria kũhinyĩrĩria arĩa angĩ. O na gũtuĩka nĩ ‘aathamakĩire Isiraeli mĩaka ĩtatũ,’ aakuire gĩkuũ kĩa hinahi. (Atiir. 9:8-15, 22, 50-54) Githĩ ndũkĩrĩ ũndũ mwega makĩria gũkorũo “na wĩnyihia”?

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

it-1 753 kĩb. 1

Ebodi, I

O na gũtuĩka Gideoni aarĩ na muoroto mwega wa kũririkana ũhootani ũrĩa Jehova aaheete Aisiraeli na gũtĩithia Ngai, ebodi ĩrĩa aathondekire yatuĩkire “mũtego harĩ Gideoni na andũ a nyũmba yake,” tondũ Aisiraeli maahũũrire ũmaraya wa kĩĩroho na njĩra ya kũmĩthathaiya. (Ati 8:27) O na kũrĩ ũguo, Bibilia ndiugaga atĩ Gideoni we mwene nĩ aamĩthathairie. Ithenya rĩa ũguo, mũtũmwo Paulo amũgwetete arĩ ũmwe wa “itu inene” rĩa aira a Jehova ehokeku arĩa maarĩ kuo mbere ya Ũkristiano.—Ahi 11:32; 12:1.

DICEMBA 20-26

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | ATIIRĨRĨRI BŨRŨRI 10-12

“Jefitha Aarĩ Mũndũ Waigaga Jehova Mbere”

it-2 27 kĩb. 2

Jefitha

Jefitha ndaagondereire kuoya ikinya, na nĩ aahũthĩrire ũnene wake gũtongoria maũndũ. Aatũmanire ndũmĩrĩri kũrĩ mũthamaki wa Aamoni, na akiuga atĩ Aamoni nĩo maatharĩkĩire bũrũri wa Isiraeli. Nake mũthamaki ũcio akiuga atĩ Aisiraeli nĩo mooete bũrũri wa Aamoni. (Ati 11:12, 13) Hĩndĩ ĩyo Jefitha nĩ oonanirie atĩ ndaarĩ o njamba ya ita tu, no nĩ ooĩ maũndũ marĩa meekĩkĩte tene, na makĩria marĩa maahutanĩtie na ũrĩa Ngai aarũmbũyanagia na andũ ake. Nĩ aareganire na ũndũ ũcio Aamoni maaugire, akĩonania atĩ (1) Aisiraeli matiahinyĩrĩirie Aamoni, Amoabi, kana Aedomu (Ati 11:14-18; Gũc 2:9, 19, 37; 2Ma 20:10, 11); (2) Aamoni matiaikaraga bũrũri-inĩ ũcio wagucanagĩrio rĩrĩa Aisiraeli megwatagĩra bũrũri wa kĩĩranĩro tondũ warĩ moko-inĩ ma Aamori arĩa maarĩ Akanaani, na Ngai nĩ aaheanĩte mũthamaki wao Sihoni hamwe na bũrũri wake moko-inĩ ma Isiraeli; (3) Aisiraeli maaikarĩte bũrũri ũcio mĩaka 300, na Aamoni matiareganĩte na ũndũ ũcio. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, maarĩ na gĩtũmi kĩrĩkũ gĩa gwĩka ũguo ihinda-inĩ rĩu?—Ati 11:19-27.

it-2 27 kĩb. 3

Jefitha

Jefitha nĩ oonanirie atĩ thĩna ũrĩa waumĩrĩte wahutanĩtie na ũthathaiya. Aaugire atĩ Jehova Ngai nĩwe waheete Isiraeli bũrũri ũcio, na kwoguo matingĩaheanire o na gacunjĩ kanini kũrĩ athathaiya a ngai ya maheeni. Eetire Kemoshu ngai ya Aamoni. Andũ amwe maugaga atĩ nĩ aahĩtirie. No o na gũtuĩka Aamoni maarĩ na ngai yao yetagwo Milikomu, na Kemoshu yarĩ ngai ya Amoabi, ndũrĩrĩ icio nĩ ciathathayagia ngai nyingĩ. O na Suleimani nĩ eekire ũndũ ũtagĩrĩire akĩrehe ũthathaiya wa Kemoshu thĩinĩ wa Isiraeli nĩ ũndũ wa atumia a kũngĩ arĩa aahikĩtie. (Ati 11:24; 1Ath 11:1, 7, 8, 33; 2Ath 23:13) Ningĩ kũringana na athomi amwe no kũhoteke kiugo “Kemoshu” kiugĩte “Mũtoorania, Mũhootani.” (Rora ibuku rĩĩtagwo Gesenius’s Hebrew and Chaldee Lexicon, rĩrĩa rĩtaũrĩtwo nĩ S. Tregelles, 1901, kar. 401.) No kũhoteke Jefitha aagwetire ngai ĩyo kuonania atĩ Aamoni meetĩkĩtie atĩ nĩyo yamateithĩtie ‘gũtooria’ kana ‘kũhoota’ andũ arĩa angĩ, na kũmahe bũrũri ũcio.

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

it-2 26

Jefitha

Jefitha Ndaaciarĩtwo Nja ya Kĩhiko. O na gũtuĩka nyina wa Jefitha etĩtwo “mũmaraya,” ũguo ti kuuga atĩ Jefitha aaciarĩtwo kuumana na ũmaraya kana agaciarũo nja ya kĩhiko. Aarĩ mũmaraya atanahikio nĩ Gileadi arĩ mũtumia wa kerĩ, o ta ũrĩa Rahabu aarĩ mũmaraya no agĩcoka akĩhikio nĩ Salimoni. (Ati 11:1; Jos 2:1; Mat 1:5) Ũndũ ũmwe ũronania atĩ Jefitha ndaaciarĩtwo nja ya kĩhiko, nĩ atĩ nĩ aaingatirũo nĩ ariũ a ithe, arĩa maaciarĩtwo nĩ mũtumia wa mbere wa Gileadi nĩgetha ndakagĩe na igai. (Ati 11:2) Ũndũ ũngĩ nĩ atĩ, thutha-inĩ Jefitha nĩ eetĩkĩrĩkire arĩ mũtongoria wa arũme a Gileadi, (na kuonekaga atĩ ariũ a ithe nĩo maarĩ aingĩ gatagatĩ-inĩ kao). (Ati 11:11) Ningĩ, nĩ aarutĩire Ngai igongona gĩikaro-inĩ kĩrĩa kĩamũre. (Ati 11:30, 31) Gũtirĩ ũndũ o na ũmwe harĩ macio ũngĩahotekire harĩ mwana ũciarĩtwo nja ya kĩhiko, tondũ watho waugĩte ũũ ĩmwe kwa ĩmwe: “Mwana o wothe ũciarĩtwo nja ya kĩhiko ndagĩrĩirũo gũka kĩũngano-inĩ kĩa Jehova. O na nginya rũciaro rwa ikũmi, gũtirĩ rũciaro rwake o na rũmwe rwagĩrĩirũo kũingĩra kĩũngano-inĩ kĩa Jehova.”—Gũc 23:2.

DICEMBA 27–JANŨARĨ 2

MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | ATIIRĨRĨRI BŨRŨRI 13-14

“Maũndũ Marĩa Aciari Mangĩĩruta Kuumana na Manoa na Mũtumia Wake”

w05 3/15 25 kĩb. 5

Samusoni Aahootanire nĩ Ũndũ wa Hinya wa Jehova!

O ũrĩa Samusoni aakũraga, ‘Jehova aathire o na mbere kũmũrathima.’ (Atiirĩrĩri Bũrũri 13:24) Mũthenya ũmwe aathire kũrĩ ithe na nyina akĩmeera ũũ: “Kũu Timina harĩ mũirĩtu Mũfilisti nyonete na akangucĩrĩria, na ndĩrenda mũmũgĩĩre atuĩke mũtumia wakwa.” (Atiirĩrĩri Bũrũri 14:2) Ta wĩcirie ũrĩa mangĩkorũo maamakire. Handũ ha kũhonokia Isiraeli kuuma moko-inĩ ma arĩa mamahinyagĩrĩria, mũriũ wao eendaga kũgĩa na ũiguano wa kĩhiko hamwe nao. Watho wa Ngai nĩ wagirĩtie andũ kũhikia atumia arĩa maathathayagia ngai cia maheeni. (Thama 34:11-16) Nĩkĩo aciari a Samusoni maamũũririe ũũ: “Ndũngĩetha mũtumia gatagatĩ-inĩ ka andũ arĩa mwĩtainwo nao na gatagatĩ-inĩ ka andũ aitũ othe? No nginya ũrute mũtumia gatagatĩ-inĩ ka Afilisti matarĩ aruu?” Nowe akiuga: “Ngĩĩrĩra mũirĩtu ũcio, tondũ nĩwe mwega na niĩ.”—Atiirĩrĩri Bũrũri 14:3.

Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ

w05 3/15 26 kĩb. 1

Samusoni Aahootanire nĩ Ũndũ wa Hinya wa Jehova!

Samusoni eendaga kuuga atĩa akiuga atĩ mũtumia ũcio “nĩwe mwega” nake? Ibuku rĩa Cyclopedia rĩa McClintock na Strong, riugaga atĩ ti na njĩra ya atĩ aarĩ “mũthaka kana nĩ aagucagĩrĩria, no nĩ atĩ nĩ angĩamũteithirie kũhingia muoroto wake.” Aarĩ na muoroto ũrĩkũ? Atiirĩrĩri Bũrũri 14:4, yugaga atĩ Samusoni “eethaga mweke wa gũtharĩkĩra Afilisti.” Kwoguo nĩkĩo eendaga mũtumia ũcio. Rĩrĩa Samusoni aatuĩkire mũndũ mũgima, ‘roho wa Jehova ũkĩambĩrĩria kũruta wĩra thĩinĩ wake,’ kana kũmũtindĩka eke maũndũ. (Atiirĩrĩri Bũrũri 13:25) Kwoguo roho wa Jehova, nĩguo watũmire Samusoni auge etherũo mũtumia gatagatĩ-inĩ ka Afilisti, na noguo wamũteithagĩrĩria akĩhingia itemi rĩake arĩ mũtiirĩrĩri bũrũri thĩinĩ wa Isiraeli. Hihi Samusoni nĩ aagĩire na mweke ũrĩa eethaga? Reke twambe tuone ũrĩa Jehova aamũheire ũũma atĩ nĩ angĩakorirũo hamwe nake.

[Kohoro ka magũrũ-inĩ]