Petero na Johana rĩu nĩ makinyĩte Jerusalemu kũhaarĩria Pasaka ta ũrĩa Jesu ekũmerĩte. Thutha ũcio, Jesu na atũmwo acio angĩ ikũmi o nao makerekera kuo. Rĩu nĩ hwaĩ-inĩ, riũa nĩ gũthũa rĩrathũa, nake Jesu na arutwo ake maraikũrũka kuuma Kĩrĩma-inĩ kĩa Mĩtamaiyũ. Rĩrĩ nĩrĩo riita rĩa mũico Jesu gũkorũo kĩrĩma-inĩ kĩu mũthenya nginya rĩrĩa akaariũka.

Thutha wa kahinda Jesu na arutwo ake magakinya itũũra-inĩ na magathiĩ nyũmba-inĩ ĩrĩa mekũrĩĩra Pasaka. Makambata rumu ya igũrũ, na magakora atĩ indo ciothe iria mekũhũthĩra nĩ haarĩrie. Jesu nĩ akoretwo akĩĩrĩgĩrĩra mũno ihinda rĩrĩ, nĩ ũndũ ũcio akoiga: “Nĩ ngoretwo ngĩĩrirĩria mũno kũrĩanĩra Pasaka ĩno na inyuĩ itananyamarĩka.”​—Luka 22:15.

Mĩaka mĩingĩ hau kabere, mũtugo wa kũnenganĩrĩria ikombe cigana ũna cia ndibei andũ magĩkũngũĩra Pasaka nĩ waambĩrĩirio. Rĩu, thutha wa Jesu kuoya gĩkombe kĩmwe, agacokia ngatho na akoiga ũũ: “Kei gĩkĩ mũnenganĩrĩrie, na o mũndũ akĩnyuĩre, tondũ ngũmwĩra atĩrĩ, kuuma rĩu, ndikanyua ndibei rĩngĩ o nginya Ũthamaki wa Ngai ũũke.” (Luka 22:​17, 18) Ũndũ ũcio ũkonania atĩ gĩkuũ gĩake nĩ gĩkuhĩrĩirie.

O magĩthiaga na mbere kũrĩa Pasaka, ũndũ wa mwanya ũgekĩka. Jesu agokĩra, akaruta nguo ciake cia igũrũ na akoya taurũ. Agacoka agekĩra maĩ kĩraĩ-inĩ kĩrĩa kĩrĩ hau hakuhĩ. Kũringana na mũtugo, mwene mũciĩ nĩwe ũtigagĩrĩra atĩ mũgeni nĩ athambio magũrũ, hihi nĩ ngombo yake. (Luka 7:44) Ihinda-inĩ rĩrĩ mwene mũciĩ ndarĩ ho, kwoguo Jesu akaruta wĩra ũcio. Ũmwe wa atũmwo nĩ angĩĩrutĩire, ĩndĩ gũtirĩ o na ũmwe wao wĩkire ũguo. Hihi nĩ tondũ marĩ o na macindano gatagatĩ-inĩ kao? O ũrĩa kũngĩkorũo kũrĩ, magaconoka kuona Jesu akĩmathambia magũrũ.

Jesu akinya harĩ Petero, Petero akarega akamwĩra: “Gũtirĩ hĩndĩ niĩ ũngĩthambia magũrũ.” Nake Jesu akamwĩra: “Itangĩgũthambia, ndũrĩ ngwatanĩro hamwe na niĩ.” Petero nake akamwĩra: “Mwathani, ndũgathambie o magũrũ moiki ĩndĩ thambia nginya moko na mũtwe.” Kwahoteka Petero akagega Jesu oiga ũũ: “Mũndũ o wothe ũrĩa wĩthambĩte ndabataraga gũthambio makĩria ma magũrũ tondũ akoragwo atherete biũ. Na inyuĩ mũrĩ atheru, ĩndĩ ti inyuothe.”​—Johana 13:8-10.

Jesu akamathambia othe 12 magũrũ, nginya Judasi Mũisikariota. Thutha wa gwĩkĩra nguo ciake cia igũrũ na gũikara metha-inĩ rĩngĩ, Jesu akoria ũũ: “Hihi nĩ mwataũkĩrũo nĩ ũguo ndeka? Mũnjĩtaga ‘Mũrutani’ na ‘Mwathani,’ na mũtikoragwo mũhĩtĩtie, tondũ ũguo nĩguo ndariĩ. Kwoguo, angĩkorũo niĩ Mwathani na Mũrutani wanyu nĩ ndamũthambia magũrũ-rĩ, o na inyuĩ nĩ mwagĩrĩirũo gũthambanagia magũrũ. Nĩ gũkorũo nĩ kĩonereria ndamũigĩra, atĩ o ta ũguo ndeka harĩ inyuĩ, o na inyuĩ mwĩkage ũguo. Ngũmwĩra atĩrĩ o ma o ma, ngombo ti nene gũkĩra mwathi wayo, o nake ũrĩa ũtũmĩtwo ti mũnene gũkĩra ũrĩa ũmũtũmĩte. Angĩkorũo nĩ mũĩ maũndũ macio-rĩ, gũkena nĩ inyuĩ mũngĩmekaga.”​—Johana 13:​12-17.

Ũcio nĩ ũrutani mwega mũno wĩgiĩ wĩnyihia! Arũmĩrĩri a Jesu matiagĩrĩirũo gwĩtũũgĩria, magĩĩciria atĩ nĩ a bata na nĩ magĩrĩirũo gũtungatwo. Handũ ha ũguo, magĩrĩirũo kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Jesu, ti na njĩra ya gũthambania magũrũ, no nĩ kwĩrutĩra gũtungatĩra arĩa angĩ marĩ na wĩnyihia na matarĩ na mũthutũkanio.

Hwaĩ-inĩ wa mũthenya ũyũ Jesu nĩ arutire atũmwo ake igũrũ rĩgiĩ kwĩnyihia na njĩra ya kũmathambia magũrũ. Rĩu, hihi thutha wa kũrĩa Pasaka, akagweta ciugo ici cia ũrathi ciaaririo nĩ Daudi: “Mũrata wakwa ũrĩa mũnene, ũrĩa ndĩrehokete, ũrĩa ũrarĩaga irio ciakwa, nĩanjikĩtie rũhaati.” Agacoka agacitaarĩria akoiga: “Ũmwe wanyu nĩ ekũngunyanĩra.”​—Thaburi 41:9; Johana 13:​18, 21.

Atũmwo makarorana, na o ũmwe wao akamũũria: “Mwathani, nĩ niĩ?” O na Judasi Mũisikariota akamũũria o ũguo. Petero akeera Johana ũrĩa ũikarĩte hakuhĩ na Jesu metha-inĩ amũũrie nũ ũcio ũkũmũkunyanĩra. Johana agakuhĩrĩria Jesu akamũũria: “Mwathani, twĩre nũ?”​—Mathayo 26:22; Johana 13:25.

Jesu akoiga: “Nĩ ũrĩa ngũhe kĩenyũ kĩa mũgate kĩrĩa ngũrikia mbakũri-inĩ.” Agacoka akarikia mũgate mbakũri-inĩ, na akaũnengera Judasi akoiga: “Mũrũ wa mũndũ nĩ ekũmũtiga, o ta ũrĩa kwandĩkĩtwo ũhoro wake, no kaĩ mũndũ ũrĩa ũkũmũkunyanĩra arĩ na haaro-ĩ! Nĩ kaba mũndũ ũcio atangĩaciarirũo.” (Johana 13:26; Mathayo 26:24) Shaitani akaingĩra thĩinĩ wa Judasi. Gũkinyĩria ihinda rĩrĩ, Judasi nĩ akũrĩtie mwerekera mũru, kwoguo agetĩkĩra kũhũthĩrũo nĩ Mũcukani na njĩra ĩyo agatuĩka “mwana ũrĩa wa kũũra.”​—Johana 6:​64, 70; 12:4; 17:12.

Jesu akeera Judasi atĩrĩ: “Ũndũ ũrĩa ũreka, wĩke na ihenya makĩria.” Atũmwo acio angĩ mageciria atĩ tondũ Judasi nĩwe ũigaga ithandũkũ rĩa mbeca, Jesu aramwĩra: “‘Gũra kĩrĩa tũrabatara nĩ ũndũ wa gĩathĩ,’ kana atĩ eeragwo ahe athĩni kĩndũ.” (Johana 13:​27-30) Ngũrani na ũguo, Judasi akoima agathiĩ gũkunyanĩra Jesu.

Hwaĩ-inĩ o ro ũcio wa irio cia Pasaka, Jesu akambĩrĩria gĩkũngũĩro kĩngĩ. Akoya mũgate, agacokia ngatho, akawenyũranga, na akanengera atũmwo ake marĩe. Akoiga ũũ: “Ũyũ ũrũgamĩrĩire mwĩrĩ wakwa, ũrĩa ũkũneanwo nĩ ũndũ wanyu. Ĩkagai ũũ nĩguo mũndirikanage.” (Luka 22:19) Mũgate ũcio ũkanenganĩrĩrio, na atũmwo acio makarĩa.

Jesu agacoka akoya gĩkombe kĩa ndibei, agacokia ngatho, na akanengera atũmwo. O ũmwe wao akanyuĩra gĩkombe kĩu, na Jesu akoiga: “Gĩkombe gĩkĩ kĩrũgamĩrĩire kĩrĩkanĩro kĩrĩa kĩerũ kũgerera thakame yakwa, ĩrĩa ĩgũitwo nĩ ũndũ wanyu.”​—Luka 22:20.

Na njĩra ĩyo Jesu akambĩrĩria kĩririkano gĩa gĩkuũ gĩake kĩrĩa arũmĩrĩri ake magĩrĩirũo gwĩkaga o mwaka mũthenya wa Nisani 14. Nĩ gĩa kũmaririkania ũndũ ũrĩa Jesu na Ithe mekĩte nĩguo andũ arĩa monanagia wĩtĩkio makũũrũo ũkombo-inĩ wa mehia na gĩkuũ. Ngũrani na Pasaka ya Ayahudi, kĩonanagia ũkũũri wa ma harĩ andũ arĩa othe monanagia wĩtĩkio.

Jesu akoiga atĩ thakame yake nĩ “ĩgũitwo nĩguo andũ aingĩ moherũo mehia.” Andũ amwe arĩa mangĩkoherũo mehia nĩ atũmwo ake ehokeku na andũ angĩ ehokeku ta o. Acio nĩo magakorũo hamwe nake Ũthamaki-inĩ wa Ithe.​—Mathayo 26:​28, 29.

Hwaĩ-inĩ ũyũ wa mũico hamwe na atũmwo ake, Jesu nĩ amahe ũrutani mwega wĩgiĩ wĩnyihia na njĩra ya kũmathambia magũrũ. Nĩkĩ ũndũ ũcio nĩ wa bata? Tondũ harĩ wathe marĩ naguo. O na gũtuĩka nĩ merutĩire gũtungatĩra Ngai, no makararanagia igũrũ rĩgiĩ nũ mũnene gatagatĩ-inĩ kao. (Mariko 9:​33, 34; 10:​35-37) Ũndũ ũcio ũkeyumĩria o rĩngĩ hwaĩ-inĩ ũyũ.

Atũmwo acio makambĩrĩria ‘gũkararania igũrũ rĩgiĩ nũ mũnene gũkĩra arĩa angĩ.’ (Luka 22:24) Jesu no mũhaka akorũo nĩ arakara kuona magĩkararania rĩngĩ! Hihi egwĩka atĩa?

Handũ ha gũkũũma atũmwo nĩ ũndũ wa mwerekera ũcio wao, Jesu akaranĩria nao na njĩra ya ũhooreri akameera: “Athamaki a ndũrĩrĩ metũũgagĩria igũrũ rĩa andũ, nao arĩa marĩ na wathani igũrũ rĩa andũ magetwo Ateithania. Ĩndĩ inyuĩ-rĩ, mũtiagĩrĩirũo gũkorũo mũtariĩ ũguo. . . . Tondũ rĩrĩ, hihi nũ mũnene, nĩ ũrĩa ũikarĩte metha-inĩ kana nĩ ũrĩa ũratungatanĩra?” Agacoka akamaririkania kĩonereria kĩrĩa akoretwo akĩmaigĩra akoiga: “No niĩ ndĩ gatagatĩ-inĩ kanyu, ndariĩ ta ũrĩa ũratungatanĩra.”​—Luka 22:​25-27.

Atũmwo acio o na matarĩ akinyanĩru makoretwo hamwe na Jesu magerio-inĩ maingĩ maritũ. Nĩ ũndũ ũcio akameera: “Nĩ ndarĩkanĩra kĩrĩkanĩro na inyuĩ, o ta ũrĩa Awa aarĩkanĩire kĩrĩkanĩro na niĩ, kĩa ũthamaki.” (Luka 22:29) Arũme acio marũmagĩrĩra Jesu marĩ na wĩhokeku. Akameera atĩ kũgerera kĩrĩkanĩro kĩu arĩkanĩra hamwe nao, nĩ magaakorũo Ũthamaki-inĩ maathane hamwe nake.

O na gũtuĩka atũmwo marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro kĩu kĩa magegania, o nĩ andũ na ti akinyanĩru. Jesu akameera atĩrĩ: “Shaitani nĩ oigĩte atĩ nĩ arenda kũmũthũngũthia inyuothe o ta ngano” ĩrĩa ĩhurunjũkaga rĩrĩa ĩrahuhwo. (Luka 22:31) Ningĩ akameera: “Inyuothe nĩ mũkũhĩngĩka nĩ ũndũ wakwa ũtukũ ũyũ, tondũ nĩ kwandĩke ũũ: ‘Nĩ ngaaringa mũrĩithi, nacio ngʼondu cia rũũru rwake ihurunjũke.’”​—Mathayo 26:31; Zekaria 13:7.

Petero akehũũra gĩthũri akoiga: “O na arĩa angĩ othe mangĩhĩngĩka nĩ ũndũ waku, gũtirĩ hĩndĩ niĩ ingĩhĩngĩka!” (Mathayo 26:33) Jesu akeera Petero atĩ ngũkũ ĩtanakũga maita merĩ ũtukũ ũcio, Petero nĩ ekũmũkaana. Agacoka akamwĩra ũũ: “Nĩ thaithĩte Ngai nĩ ũndũ waku nĩguo wĩtĩkio waku ndũkaage hinya; nawe wacoka, ĩkĩra ariũ a Ithe wanyu hinya.” (Luka 22:32) No Petero agatĩtĩrithia akoiga: “O na angĩkorũo nĩ gũkua ngũkua hamwe nawe, gũtirĩ hĩndĩ ndĩgũkaana.” (Mathayo 26:35) Nao atũmwo acio angĩ makoiga o taguo.

Jesu akameera ũũ: “Ndĩ hamwe na inyuĩ ihinda inyinyi. Nĩ mũkanjaria; na o ta ũrĩa nderire Ayahudi, o na inyuĩ ndĩramwĩra atĩ, ‘Kũrĩa ndĩrathiĩ mũtingĩhota gũka.’” Agathiĩ na mbere akoiga: “Ndĩramũhe rĩathani rĩerũ, atĩ mwendanage; o ta ũrĩa ndĩmwendete inyuĩ, o na inyuĩ endanagai inyuĩ ene. Nĩ ũndũ ũcio andũ othe nĩ marĩmenyaga atĩ mũrĩ arutwo akwa, mwakorũo na wendo gatagatĩ-inĩ kanyu.”​—Johana 13:​33-35.

Petero aigua Jesu akiuga atĩ egũkorũo hamwe nao kahinda kanini, akamũũria: “Mwathani kaĩ ũrathiĩ kũ?” Jesu akamwĩra: “Kũrĩa ndĩrathiĩ, ndũngĩhota kũnũmĩrĩra rĩu, no nĩ ũgoka thutha-inĩ.” Ũndũ ũcio ũkarigithia Petero akoria: “Mwathani nĩ kĩĩ kĩngĩgiria ngũrũmĩrĩre rĩu? Nĩ ngũruta muoyo wakwa nĩ ũndũ waku.”​—Johana 13:​36, 37.

Jesu agacoka akaria ũhoro wĩgiĩ rĩrĩa aatũmĩte atũmwo mathiĩ makahunjie Galili matarĩ na mondo cia gwĩkĩra mbia kana cia irio. (Mathayo 10:​5, 9, 10) Akoria ũũ: “Nĩ harĩ kĩndũ mwagire?” Nao makamwĩra: “Aca!” No hihi marĩĩkaga atĩa ihinda rĩrĩa rĩũkĩte? Jesu akamataara akameera: “Ũrĩa ũrĩ na kamondo ka mbeca nĩ akoe, na ũrĩa ũrĩ na mondo ya irio eke o taguo, nake ũrĩa ũtarĩ rũhiũ rwa njora endie nguo yake ya igũrũ agũre. Tondũ ngũmwĩra atĩ, ũndũ ũrĩa mwandĩke no mũhaka ũhinge harĩ niĩ, atĩ, ‘Aataranĩirio hamwe na oini-watho.’ Nĩ gũkorũo ũndũ ũcio nĩ ũrahinga harĩ niĩ.”​—Luka 22:​35-37.

Jesu araria ũhoro wa ihinda rĩrĩa arĩhũũrĩrũo mũtĩ-inĩ hamwe na eki-naĩ kana oini-Watho. Thutha ũcio arũmĩrĩri ake nĩ makaanyarirũo mũno. Tondũ arutwo marona atĩ nĩ mehaarĩirie, makamwĩra: “Mwathani, haha tũrĩ na hiũ igĩrĩ cia njora.” Nake akameera: “Icio nĩ njiganu.” (Luka 22:38) Gũkorũo marĩ na hiũ igĩrĩ nĩ gũgũteithia Jesu thutha wa kahinda kũmaruta ũndũ ũngĩ wa bata.

Thutha wa Jesu kwambĩrĩria gĩkũngũĩro gĩa kũririkana gĩkuũ gĩake arĩ o rumu-inĩ ya igũrũ hamwe na atũmwo ake, akamomĩrĩria akameera: “Mũtikareke ngoro cianyu itangĩke. Onaniai wĩtĩkio harĩ Ngai; ningĩ onaniai wĩtĩkio harĩ niĩ.”​—Johana 13:36; 14:1.

Jesu akeera atũmwo ake ehokeku gĩtũmi gĩa kwaga gũtangĩka thutha wake gũthiĩ akoiga: “Thĩinĩ wa nyũmba ya Awa kũrĩ ciikaro nyingĩ. . . . Rĩrĩa ngaathiĩ na haarĩrie handũ nĩ ũndũ wanyu, nĩ ngooka rĩngĩ na ndĩmũgĩre, nĩguo harĩa ndĩ o na inyuĩ mũkoragwo ho.” No atũmwo matirataũkĩrũo atĩ araria ũhoro wa gũthiĩ igũrũ. Toma akoria atĩrĩ: “Mwathani, ithuĩ tũtiũĩ kũrĩa ũrathiĩ. Tũngĩkĩmenya njĩra atĩa?”​—Johana 14:2-5.

Jesu agacokia ũũ: “Nĩ niĩ njĩra na nĩ niĩ ũhoro ũrĩa wa ma na nĩ niĩ muoyo.” Nĩguo mũndũ aingĩre nyũmba-inĩ ya Ithe ya kũrĩa igũrũ, no mũhaka etĩkĩre Jesu na morutani make na egerekanie na ũrĩa aatũũraga. Jesu akoiga: “Gũtirĩ mũndũ ũkaga harĩ Awa atagereire harĩ niĩ.”​—Johana 14:6.

Filipu, ũrĩa ũthikĩrĩirie na kinyi, akamwĩra: “Mwathani, tuonie Awa, na nĩ tũkũiganĩra.” No kũhoteke Filipu arenda ũndũ ũkuonania hinya wa Ngai, ta cioneki iria Musa, Elija, na Isaia monire. Ĩndĩ atũmwo marĩ na kĩndũ kĩngĩ kĩega gũkĩra cioneki icio. Jesu akonania ũguo, akamũũria: “Filipu ndũrĩ ũrakinya kũmenya niĩ o na thutha wa gũkorũo hamwe na inyuĩ ihinda iraya ũguo? Mũndũ o wothe ũnyonete nĩ onete Awa o nake.” Jesu onanagia ngumo cia Ithe wega biũ, kwoguo gũikarania nake na kuona agĩka maũndũ no ta kuona Ithe. No Jesu akonania atĩ Ithe nĩ mũnene kũrĩ Mũriũ akoiga: “Maũndũ marĩa ndĩmwĩraga ndiaragia ndĩĩrĩte niĩ mwene.” (Johana 14:​8-10) Atũmwo nĩ marona atĩ Jesu arerekeria ũgooci harĩ Ithe nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa arutanaga.

Atũmwo a Jesu nĩ mamuonete agĩka maũndũ manene na makamũigua akĩhunjia ũhoro mwega wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai. Rĩu akameera ũũ: “Mũndũ o wothe wonanagia wĩtĩkio harĩ niĩ o nake nĩ arĩkaga maũndũ marĩa njĩkaga; na nĩ arĩkaga maũndũ manene gũkĩra maya.” (Johana 14:12) Jesu ndaroiga atĩ makaaringa ciama nene kũrĩ iria aringĩte. No nĩ mangĩkahunjia ihinda inene makĩria, gĩcigo kĩnene makĩria, na makinyĩre andũ aingĩ makĩria.

Jesu athiĩ, atũmwo matingĩgatigwo matarĩ na ũteithio, nĩ ũndũ ũcio akameera ũũ: “Mũngĩhoya ũndũ o wothe na rĩĩtwa rĩakwa, nĩ ndĩrĩmũhingagĩria.” Ningĩ akoiga: “Nĩ ngũhoya Awa na nĩ ekũmũhe mũteithia ũngĩ akoragwo hamwe na inyuĩ tene na tene, roho wa ũhoro ũrĩa wa ma.” (Johana 14:​14, 16, 17) Akamahe ũũma atĩ nĩ makaaheo mũteithia ũngĩ, roho mũtheru. Ũndũ ũcio thutha-inĩ ũgekĩka mũthenya wa Pentekoste.

Jesu akoiga: “Thutha wa kahinda kanini, thĩ ndĩkaanyona rĩngĩ, no inyuĩ nĩ mũkaanyona tondũ ndĩ muoyo, na inyuĩ nĩ mũgaatũũra muoyo.” (Johana 14:19) Jesu to kũmoimĩrĩra angĩkamoimĩrĩra thutha wa kũriũkio, ĩndĩ thutha wa ihinda, nĩ angĩkamariũkia makorũo nake igũrũ marĩ ciũmbe cia roho.

Jesu rĩu akagweta ũndũ ũyũ wa bata: “Mũndũ o wothe wĩtĩkagĩra maathani makwa na akamaathĩkĩra, ũcio nĩwe ũnyendete. Nake ũrĩa wothe ũnyendete nĩ arĩendagwo nĩ Awa, na niĩ nĩ ndĩrĩmwendaga na ngemenyithania wega harĩ we.” Nake Judasi, ũrĩa wĩtagwo Thadayo, akamũũria: “Mwathani, kaĩ gũthiĩte atĩa tondũ ũrenda kwĩmenyithania wega harĩ ithuĩ no ti harĩ thĩ?” Jesu akamũcokeria akamwĩra: “Mũndũ o wothe angĩkorũo nĩ anyendete, nĩ arĩathĩkagĩra kiugo gĩakwa, nake Awa nĩ ekũmwenda . . . Ũrĩa wothe ũtanyendete ndathĩkagĩra ciugo ciakwa.” (Johana 14:​21-24) Ngũrani na arũmĩrĩri ake, andũ a thĩ mationaga Jesu arĩ we njĩra, ma, na muoyo.

Jesu athiĩ-rĩ, arutwo ake marĩhotaga atĩa kũririkana maũndũ marĩa mothe amarutĩte? Jesu agataarĩria akoiga: “Mũteithia, roho mũtheru, ũrĩa Awa agaatũma na rĩĩtwa rĩakwa, nĩ ũkaamũruta maũndũ mothe na ũmũririkanie maũndũ mothe marĩa ndĩmwĩrĩte.” Atũmwo nĩ monete ũrĩa roho mũtheru wĩkaga maũndũ manene, kwoguo ũndũ ũcio ũkamomĩrĩria. Jesu ningĩ akoiga: “Ndamũtigĩra thayũ; ndamũhe thayũ wakwa. . . . Mũtikareke ngoro cianyu itangĩke o na kana itoorio nĩ guoya.” (Johana 14:​26, 27) Arutwo matikĩagĩrĩirũo nĩ gwĩtigĩra, tondũ Ithe wa Jesu nĩ arĩmatongoragia na akamagitĩra.

Thutha wa kahinda nĩ mekwĩyonera ũndũ ũronania ũgitĩri wa Ngai. Jesu akoiga: “Mũnene wa thĩ ĩno nĩ aroka, na ũcio ndarĩ na hinya igũrũ rĩakwa.” (Johana 14:30) Mũcukani nĩ aahotire kũingĩra thĩinĩ wa Judasi na akĩmũhĩtithia. No Jesu ndarĩ na mwerekera o wothe mũru ũrĩa Shaitani angĩhũthĩra nĩguo atũme atiganĩrie Ngai. Ningĩ Mũcukani ndarĩ na ũhoti wa kũgirĩrĩria Jesu ariũke. Nĩkĩ hihi? Jesu akoiga: “Ndĩreka o ũrĩa Awa anjathĩte njĩke.” Arĩ na ma biũ atĩ Ithe nĩ akaamũriũkia.​—Johana 14:31.

Jesu akoretwo akĩũmĩrĩria atũmwo ake ehokeku na njĩra ya kwaranĩria moimĩranĩtie ngoro. Rĩu nĩ gũtuku, na hihi thaa thita cia ũtukũ nĩ hĩtũku. Jesu akaheana ngerekano ya gwĩkĩra ngoro.

Akambĩrĩria na kuuga: “Nĩ niĩ mũthabibũ ũrĩa wa ma, nake Awa nĩwe mũrĩmi.” (Johana 15:1) Ngerekano ĩyo nĩ ĩhaanaine na ũndũ ũrĩa wagwetetwo mĩaka mĩingĩ mbere ĩyo wĩgiĩ rũrĩrĩ rwa Isiraeli, rũrĩa rwetagwo mũthabibũ wa Jehova. (Jeremia 2:21; Hosea 10:​1, 2) Ĩndĩ rĩu Jehova nĩ egũtiganĩria rũrĩrĩ rũu. (Mathayo 23:​37, 38) Kwoguo Jesu ararutana ũndũ mwerũ. We nĩwe mũthabibũ ũrĩa Ithe akoretwo akĩrĩmĩra kuuma rĩrĩa aamũitĩrĩirie maguta kũgerera roho mũtheru mwaka wa 29. No Jesu akonania atĩ towe ũrũgamĩrĩirũo nĩ mũthabibũ ũcio, akoiga:

“Rũhonge o ruothe rũrĩa rũtagĩaga na maciaro thĩinĩ wakwa [Awa] nĩ kũrũtema arũtemaga, na agaceha rũrĩa ruothe rũgĩaga na maciaro nĩguo rũgĩe na maciaro maingĩ makĩria. . . . O ta ũrĩa rũhonge rũtangĩgĩa na maciaro rũrĩ rwiki o tiga rũtũũrire mũthabibũ-inĩ, o na inyuĩ mũtingĩgĩa namo o tiga mũtũũrire mũrĩ na ũiguano na niĩ. Nĩ niĩ mũthabibũ; inyuĩ mũrĩ honge.”​—Johana 15:​2-5.

Jesu nĩ ekwĩrĩte arutwo ake ehokeku atĩ arĩkia gũthiĩ, nĩ angĩkamatũmĩra roho mũtheru ũtuĩke mũteithia. Thutha wa thikũ 51, atũmwo o hamwe na andũ angĩ magaitĩrĩrio roho ũcio, na njĩra ĩyo magatuĩka honge cia mũthabibũ. Na no mũhaka “honge” ciothe ciikare irĩ na ũiguano na Jesu. Nĩkĩ ũndũ ũcio nĩ wa bata?

Jesu agataarĩria akoiga: “Mũndũ o wothe ũtũũraga arĩ na ũiguano na niĩ, na niĩ ndĩ na ũiguano nake, ũcio nĩ agĩaga na maciaro maingĩ; tondũ itarĩ ho gũtirĩ ũndũ o na ũmwe mũngĩhota gwĩka.” Arũmĩrĩri ehokeku a Jesu arĩa marahananio na “honge” nĩ mangĩkagĩa na maciaro maingĩ na njĩra ya kwĩgerekania na ngumo ciake, kũhunjia igũrũ rĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai marĩ na kĩyo, na gũtua andũ aingĩ arutwo. Ĩ mũndũ angĩkaaga gũikara arĩ na ũiguano na Jesu na aage kũgĩa na maciaro? Jesu akoiga: “Mũndũ o wothe angĩaga gũtũũra arĩ na ũiguano na niĩ, ateagwo nja. “ Agacoka akoiga: “Mũngĩtũũra mũrĩ na ũiguano na niĩ na uuge wakwa ũtũũre thĩinĩ wanyu, mwahoya ũndũ o wothe nĩ mũrĩhingagĩrio.”​—Johana 15:​5-7.

Jesu rĩu agacokera ũndũ anagweta maita merĩ wĩgiĩ gwathĩkĩra maathani make. (Johana 14:15, 21) Agataarĩria ũrĩa arutwo mangĩonania atĩ nĩ mareka ũguo akoiga: “Mũngĩathĩkagĩra maathani makwa, mũgũtũũra wendo-inĩ wakwa, o ta ũrĩa njathĩkagĩra maathani ma Awa ngatũũra wendo-inĩ wake.” Ĩndĩ, nĩ harĩ ũndũ ũngĩ makĩria ma kwenda Jehova Ngai na Mũrũ wake. Jesu akoiga: “Rĩrĩ nĩrĩo rĩathani rĩakwa, atĩ mwendanage inyuĩ ene o ta ũrĩa niĩ ndĩmwendete. Gũtirĩ mũndũ ũrĩ wendo ũkĩrĩte ũyũ, atĩ mũndũ ũmwe arute muoyo wake nĩ ũndũ wa arata ake. Mũrĩ arata akwa mũngĩka maũndũ marĩa ndĩramwatha.”​—Johana 15:​10-14.

Thutha wa mathaa maigana ũna, Jesu nĩ ekuonania wendo wake na njĩra ya kũruta muoyo wake nĩ ũndũ wa arĩa othe monanagia wĩtĩkio harĩ we. Kĩonereria gĩake kĩagĩrĩirũo gũtũma arũmĩrĩri ake monanie wendo ta ũcio wa kwĩima gatagatĩ-inĩ kao. Wendo ũcio nĩguo ũrĩtũmaga mamenyeke o ta ũrĩa Jesu ekũmeerĩte hau kabere atĩrĩ: “Nĩ ũndũ ũcio andũ othe nĩ marĩmenyaga atĩ mũrĩ arutwo akwa, mwakorũo na wendo gatagatĩ-inĩ kanyu.”​—Johana 13:35.

Atũmwo nĩ magĩrĩirũo gwĩcũrania igũrũ rĩgiĩ kĩrĩa gĩatũma Jesu amete “arata.” Akamataarĩria gĩtũmi akameera: “Ndĩmwĩtĩte arata, tondũ nĩ ndĩmũmenyithĩtie maũndũ mothe marĩa njiguĩte kuuma kũrĩ Awa.” Na githĩ ti gĩtĩo kĩa mwanya gũkorũo marĩ arata a hakuhĩ a Jesu, na kũmenya maũndũ marĩa Ithe amwĩrĩte! No nĩgetha matũũrie ũrata ũcio, no mũhaka ‘magĩage na maciaro.’ Jesu akameera ũrĩa kũrĩthiaga meka ũguo, akoiga: “Ũndũ o wothe mũrĩhoyaga Awa na rĩĩtwa rĩakwa, [nĩ] akamũhe.”​—Johana 15:​15, 16.

Wendo gatagatĩ ka arutwo acio, arĩa mahaananĩtio na “honge,” no ũmateithie gwĩtiiria maũndũ marĩa marĩ mbere. Akoiga atĩ thĩ nĩ ĩngĩkamamena, no akamomĩrĩria akameera: “Thĩ ĩngĩmũthũũra-rĩ, nĩ mũĩ atĩ yambĩte ĩgaathũũra niĩ mbere ya kũmũthũũra. Mũngĩrĩ a thĩ ĩno, thĩ nĩ ĩngĩmwendete tondũ mũrĩ ayo. No rĩu tondũ mũtirĩ a thĩ ĩno, . . . nĩkĩo thĩ ĩmũthũire.”​—Johana 15:​18, 19.

Agataarĩria makĩria kĩrĩa kĩngĩgaatũma thĩ ĩmathũũre akoiga: “Makaamwĩka maũndũ macio mothe moru nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩakwa, tondũ matiũĩ Ũrĩa wandũmire.” Jesu akonania atĩ ciama iria aaringaga nĩcio ciacirithagia arĩa maamũthũire akoiga: “Korũo ndiekire maũndũ marĩa matarĩ mekwo nĩ mũndũ ũngĩ gatagatĩ-inĩ kao, matingĩrĩ na mehia; no rĩu nĩ manyonete na magaathũũra o ũndũ ũmwe na Awa.” Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, rũmena rũu rwao nĩ rwahingirie ũrathi.​—Johana 15:​21, 24, 25; Thaburi 35:19; 69:4.

O rĩngĩ Jesu akameera atĩ nĩ akaamatũmĩra roho mũtheru ũtuĩke mũteithia. Arũmĩrĩri ake othe no maheo roho ũcio, na no ũmateithie kũgĩa na maciaro, ũguo nĩ kuuga ũmahotithie ‘kũruta ũira.’​—Johana 15:27.

Jesu na atũmwo marehaarĩria kuuma rumu ya igũrũ ĩrĩa mekũrĩagĩra irio cia Pasaka. Thutha wa kũmahe motaaro maingĩ, Jesu akameera: “Ndamwĩra maũndũ macio nĩguo mũtikae kũhĩngĩka.” Nĩkĩ ciugo icio nĩ cia bata? Akameera ũũ: “Andũ nĩ makaamũingata thunagogi-inĩ. Na rĩrĩ, hĩndĩ nĩ ĩroka rĩrĩa mũndũ o wothe ũkaamũũraga inyuĩ ageeciragia atĩ ararutĩra Ngai ũtungata mũtheru.”​—Johana 16:​1, 2.

Ũhoro ũcio no mũhaka ũkorũo nĩ wekĩra atũmwo kĩeha. O na gũtuĩka Jesu nĩ oigĩte hau kabere atĩ thĩ nĩ ĩngĩkamamena, ndaigana kũmeera ĩmwe kwa ĩmwe atĩ nĩ makooragwo. Nĩkĩ hihi? Akoiga: “Ndiamwĩrire maũndũ macio kĩambĩrĩria-inĩ, tondũ ndaarĩ hamwe na inyuĩ.” (Johana 16:4) Rĩu nĩ kũmahaarĩria aramahaarĩria atanathiĩ. Ũndũ ũcio nĩ ũkũmateithia matikanahĩngĩke thutha-inĩ.

Jesu agathiĩ na mbere akoiga: “Ndĩrathiĩ kũrĩ Ũrĩa wandũmire; ĩndĩ gũtirĩ o na ũmwe wanyu ũranjũũria, ‘Ũrathiĩ kũ?’” Hau kabere nĩ mekũmũũrĩtie kũrĩa arathiĩ. (Johana 13:36; 14:5; 16:5) No rĩu marĩ na kĩeha tondũ nĩ mamakio nĩ ũhoro ũcio ameera wĩgiĩ kũnyarirũo. Kwoguo makaremwo kũmũũria ũhoro makĩria wĩgiĩ riri ũrĩa ũrĩ mbere yake kana ũrĩa ũndũ ũcio ũngĩguna athathaiya a ma. Jesu akameera: “Tondũ nĩ ndamwĩra maũndũ macio, nĩ mwaiyũrũo nĩ kĩeha ngoro-inĩ.”​—Johana 16:6.

Agacoka akamataarĩria ũũ: “Ndĩrathiĩ nĩguo inyuĩ mũgunĩke. Nĩ gũkorũo ingĩaga gũthiĩ, mũteithia ndangĩũka kũrĩ inyuĩ; no ndathiĩ, nĩ ngaamũtũmĩra mũteithia.” (Johana 16:7) Jesu akua acoke athiĩ igũrũ, norĩo tu arutwo ake mangĩamũkĩra roho mũtheru, ũrĩa angĩtũma ũrĩ wa gũteithia andũ ake kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ.

Roho mũtheru nĩ ‘ũngĩkaaruta ũira mũiganu harĩ thĩ wĩgiĩ mehia na wĩgiĩ ũthingu na wĩgiĩ ituĩro.’ (Johana 16:8) Kwoguo thĩ nĩ ĩkaaguũrio nĩ ũndũ wa kwaga wĩtĩkio harĩ Mũrũ wa Ngai. Rĩrĩa Jesu angĩkambata igũrũ, ũndũ ũcio nĩ ũngĩkaruta ũira mwega wĩgiĩ ũthingu wake na wonanie kĩrĩa gĩgaatũma Shaitani, “mũnene wa thĩ,” atuĩrũo ituĩro iritũ.​—Johana 16:11.

Jesu agathiĩ na mbere akoiga: “Ndĩ na maũndũ mangĩ maingĩ ma kũmwĩra, ĩndĩ mũtingĩtaũkĩrũo nĩmo rĩu.” Rĩrĩa angĩgatũma roho mũtheru, nĩ ũngĩkamatongoria mataũkĩrũo nĩ “ma yothe,” na nĩ makaahota gũikara kũringana na ma ĩyo.​—Johana 16:​12, 13.

Atũmwo makagegio nĩ ciugo ici Jesu aracoka kuuga: “Thutha wa kahinda kanini mũtigũcoka kũnyona rĩngĩ, ningĩ thutha wa kahinda kanini nĩ mũrĩcoka mũnyone.” Makorania ũrĩa arenda kuuga. Jesu akamenya atĩ marenda kũmũũria ũhoro ũcio, nĩ ũndũ ũcio akamataarĩria akameera: “Ngũmwĩra atĩrĩ o ma o ma, nĩ mũkaarĩra na mũcakae, no thĩ nĩ ĩgaakena; mũkaagĩa na kĩeha, ĩndĩ kĩeha kĩanyu gĩgaatuo gĩkeno.” (Johana 16:​16, 20) Jesu oragwo mũthenya ũyũ ũngĩ, atongoria a ndini magakena, no arutwo ake makanyitwo nĩ kĩeha. Kĩeha kĩao gĩgacoka gĩgatuĩka gĩkeno Jesu ariũkio. Na gĩkeno kĩao gĩkongerereka amatũmĩra roho mũtheru wa Ngai.

Jesu akaringithania kĩeha kĩa atũmwo na kĩa mũtumia ũraheo mwana akoiga: “Mũtumia agĩciara mwana, akoragwo na kĩeha tondũ ihinda rĩake nĩ rĩakinya, no arĩkia gũciara mwana, ndacokaga kũririkana thĩna ũcio rĩngĩ nĩ ũndũ wa gĩkeno kĩa atĩ nĩ gwaciarũo mũndũ thĩinĩ wa thĩ.” Jesu akomĩrĩria atũmwo ake akameera: “Na njĩra o ta ĩyo, rĩu inyuĩ mũrĩ na kĩeha; no nĩ ngaamuona rĩngĩ, nacio ngoro cianyu icanjamũke, na gũtirĩ mũndũ ũkeheria gĩkeno kĩanyu.”​—Johana 16:​21, 22.

Nginyagia rĩu, atũmwo matirĩ mahoya ũndũ na rĩĩtwa rĩa Jesu. Kwoguo akameera: “Mũthenya ũcio nĩ mũkaahoya Awa thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩakwa.” Hihi mageeka ũguo nĩkĩ? Ti tondũ Ithe ndagakorũo akĩenda kũmacokeria. Jesu akonania ũguo akameera: “Awa we mwene nĩ amwendete, tondũ nĩ mũkoretwo mũnyendete na mũgetĩkia atĩ ndatũmirũo nĩ Ngai.”​—Johana 16:26, 27.

Thutha wa Jesu kũũmĩrĩria atũmwo na ciugo icio, no kũhoteke igatũma moige: “Nĩ ũndũ ũcio nĩ twĩtĩkĩtie atĩ woimire kwĩ Ngai.” No ica ikuhĩ wĩtĩkio ũcio wao nĩ ũkũgerio. Jesu o na akamataarĩria maũndũ marĩa marĩ mbere yao akameera: “Atĩrĩrĩ, hĩndĩ nĩ ĩroka, na nĩ nginyu, rĩrĩa inyuothe mũkaahurunjũka o mũndũ acoke nyũmba yake na nĩ mũkaandiganĩria.” No akamomĩrĩria akameera: “Ndamwĩra maũndũ macio nĩguo kũgerera harĩ niĩ mũgĩe na thayũ. Nĩ mũrĩkoragwo na thĩna thĩinĩ wa thĩ, no mwĩhei hinya. Niĩ nĩ ndooretie thĩ.” (Johana 16:​30-33) Jesu ti kũmatiganĩria aramatiganĩria. Arĩ na ma atĩ o nao no matoorie thĩ, na njĩra ya gwĩka wendi wa Ngai marĩ na wĩhokeku o na Shaitani na thĩ yake makĩgeragia gũthũkia wĩkindĩru wao.

Nĩ ũndũ wa gũtindĩkwo nĩ wendo mũnene harĩ atũmwo ake, Jesu akoretwo akĩmahaarĩria nĩ ũndũ wa gũthiĩ gwake kũrĩa gũkuhĩrĩirie. Rĩu akarora na igũrũ akahoya Ithe akoiga: “Goocithia mũrũguo nĩguo mũrũguo akũgoocithie, o ta ũrĩa ũmũheete wathani igũrũ rĩa andũ othe, nĩguo ahe arĩa othe ũmũheete muoyo wa tene na tene.”​—Johana 17:​1, 2.

Jesu nĩ aramenya wega biũ atĩ kũgoocithia Ngai nĩkuo kwa bata makĩria. O na kũrĩ ũguo, kĩĩrĩgĩrĩro kĩu Jesu aragweta kĩa muoyo wa tene na tene nĩ gĩa kũũmĩrĩria mũno! Tondũ Jesu nĩ ‘aheetwo wathani igũrũ rĩa andũ othe,’ no ateithie andũ magunĩke kuumana na igongona rĩake rĩa ũkũũri. Ĩndĩ ti othe makaagaya irathimo icio. Nĩkĩ hihi? Tondũ Jesu akaaheana irathimo cia ũkũũri kũrĩ arĩa tu mekaga kũringana na ũũ aracoka kuuga: “Naguo muoyo wa tene na tene nĩ atĩrĩ, nĩ makũmenye wee Ngai ũrĩa ũmwe wa ma, na mamenye ũrĩa watũmire, nĩwe Jesu Kristo.”​—Johana 17:3.

No mũhaka mũndũ amenye Ithe na Mũriũ wega biũ, akorũo na ũrata wa hakuhĩ nao. No nginya akorũo na muonere ta wao wa maũndũ. Ningĩ no mũhaka erutanĩrie kwĩgerekania na ngumo ciao mĩikaranĩrie-inĩ yake na andũ arĩa angĩ. No mũhaka ataũkĩrũo atĩ andũ kũheo muoyo wa tene na tene ti kwa bata gũkĩra kũgoocithia rĩĩtwa rĩa Ngai. Jesu rĩu agacokerera ũndũ ũyũ ekuugĩte:

“Nĩ ngũgoocithĩtie gũkũ thĩ, na ngarĩkia wĩra ũrĩa ũheete ndute. Awa, rĩu ngoocithia ndĩ hakuhĩ nawe na riri o ta ũrĩa ndaakoragwo naguo ndĩ hakuhĩ nawe thĩ ĩtanombwo.” (Johana 17:4, 5) Jesu aroria acokerio riri ũrĩa aarĩ naguo igũrũ kũgerera kũriũkio.

O na kũrĩ ũguo, Jesu ndariganĩirũo nĩ maũndũ marĩa ahingĩtie ũtungata-inĩ wake. Akahoya ũũ: “Nĩ menyithanĩtie rĩĩtwa rĩaku kũrĩ andũ arĩa waheire kuuma thĩinĩ wa thĩ. Maarĩ aku, ũkĩhe, na nĩ mathĩkĩire kiugo gĩaku.” (Johana 17:6) Jesu to kũgweta aagwetire rĩĩtwa rĩa Ngai Jehova, ũtungata-inĩ wake. Nĩ aateithirie atũmwo ake mamenye ũrĩa rĩĩtwa rĩu riugĩte​​—ngumo cia Ngai na ũrĩa arũmbũyanagia na andũ.

Atũmwo nĩ mamenyete Jehova, itemi rĩa Mũrũ wake, na maũndũ marĩa Jesu arutanĩte. Jesu akoiga ũũ arĩ na wĩnyihia: “Nĩ ndĩmaheete ciugo iria waheire, na magaciĩtĩkĩra na nĩ mamenyete na ma atĩ ndokire ndũmĩtwo nĩwe, na nĩ metĩkĩtie atĩ nĩwe wandũmire.”​—Johana 17:8.

Jesu agacoka akonania ngũrani gatagatĩ ka arũmĩrĩri ake na kĩrĩndĩ gĩa thĩ akoiga: “Ndĩrahoya nĩ ũndũ wao; ti thĩ ndĩrahoera, ĩndĩ ndĩrahoya nĩ ũndũ wa arĩa waheire, tondũ nĩ aku . . . Awa mũtheru, magitagĩre nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩaku mwene rĩrĩa ũheete, nĩguo makoragwo marĩ kĩndũ kĩmwe o ta ũrĩa ithuĩ tũrĩ kĩndũ kĩmwe. . . . Nĩ ndĩmagitĩrĩte, na gũtirĩ o na ũmwe wao ndaateire o tiga mwana ũrĩa wa kũũra,” nĩwe Judasi Mũisikariota, ũrĩa rĩu ũthiĩte gũkunyanĩra Jesu.​—Johana 17:​9-12.

Jesu agathiĩ na mbere kũhoya akoiga: “Thĩ nĩ ĩmathũũrĩte. . . . Ndirakũhoya ũmarute thĩinĩ wa thĩ, no ndĩrakũhoya ũmagitagĩre kuumana na ũrĩa mũru. O ti a thĩ ĩno, o ta ũrĩa niĩ itarĩ wa thĩ ĩno.” (Johana 17:​14-16) Atũmwo na arutwo angĩ maraikarania na kĩrĩndĩ gĩa thĩ, kĩrĩa kĩrĩ rungu rwa Shaitani, ĩndĩ no mũhaka maikare meyamũranĩtie nayo na maũndũ mayo moru. Na njĩra ĩrĩkũ?

No mũhaka maikare marĩ atheru, mamũrĩtwo gũtungatĩra Ngai, na njĩra ya kũhũthĩra ma iria irĩ Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania na iria Jesu arutanĩte we mwene. Jesu akahoya akoiga: “Matherie na ũhoro ũrĩa wa ma; kiugo gĩaku nĩkĩo ma.” (Johana 17:17) Thutha wa ihinda, atũmwo ake amwe nĩ mangĩkandĩka mabuku matongoretio nĩ roho wa Ngai, marĩa o namo mangĩgatuĩka gĩcunjĩ kĩa “ũhoro ũrĩa wa ma,” ũngĩteithia gũtheria mũndũ.

No thutha wa ihinda nĩ kũrĩ angĩ mageetĩkĩra “ũhoro ũrĩa wa ma.” Kwoguo Jesu akahoya ‘to ũndũ wa atũmwo acio marĩ hau oiki, no nĩ ũndũ wa nginya arĩa marĩgĩaga na wĩtĩkio harĩ we kũgerera kiugo kĩao.’ Nĩ ũndũ ũrĩkũ Jesu aramahoera marĩ othe? Akoiga ũũ: ‘Atĩ othe makorũo marĩ kĩndũ kĩmwe, o ta ũrĩa wee Awa ũkoragwo ũrĩ na ũiguano na niĩ, na niĩ ngakorũo na ũiguano nawe, atĩ o nao makoragwo marĩ na ũiguano na ithuĩ.’ (Johana 17:​20, 21) Jesu na Ithe ti mũndũ ũmwe, ĩndĩ makoragwo na ũiguano na njĩra ya atĩ nĩ metĩkanagĩria maũndũ-inĩ mothe. Jesu akahoya atĩ arũmĩrĩri ake makoragwo na ũiguano ta ũcio.

Kahinda kanini hau kabere, Jesu nĩ ekwĩrĩte Petero na arĩa angĩ atĩ arathiĩ kũhaarĩria handũ nĩ ũndũ wao, kũrĩa igũrũ. (Johana 14:​2, 3) Jesu rĩu agacokerera ũndũ ũcio mahoya-inĩ akoiga: “Awa, ndĩrenda atĩ arĩa ũheete makoragwo hamwe na niĩ harĩa ndĩ, nĩ getha meroragĩre riri ũrĩa ũheete, nĩ gũkorũo wanyendire mbere ya kĩambĩrĩria gĩa thĩ.” (Johana 17:24) Na njĩra ĩyo akonania atĩ mĩaka mĩingĩ mbere ĩyo, o na Adamu na Hawa matagĩte ciana, Ngai nĩ eendete Mũrũ wake wa mũmwe, ũrĩa wacokire gũtuĩka Jesu Kristo.

Akĩrĩkĩrĩria mahoya make, Jesu agatĩtĩrithia o rĩngĩ rĩĩtwa rĩa Ithe na wendo wa Ngai harĩ atũmwo na angĩ arĩa mangĩgetĩkĩra “ũhoro ũrĩa wa ma,” akoiga: “Nĩ ndĩmamenyithĩtie rĩĩtwa rĩaku na no ngũrĩmenyithania, nĩguo wendo ũrĩa ũnyendete ũkorũo thĩinĩ wao na niĩ ngorũo na ũiguano nao.”​—Johana 17:26.

Jesu akarĩkia kũhoya hamwe na atũmwo ake ehokeku. Na ‘thutha wa kũinĩra Ngai, magathiĩ Kĩrĩma-inĩ kĩa Mĩtamaiyũ.’ (Mariko 14:26) Makerekera mwena wa irathĩro magathiĩ mũgũnda-inĩ wĩtagwo Gethisemane, kũrĩa Jesu amenyerete gũthiĩ.

Maakinya kũndũ kũu gũthaka kũrĩ na mĩtĩ ya mĩtamaiyũ, Jesu agatiga atũmwo ake anana handũ. Hihi magatigwo hakuhĩ na kĩhingo gĩa kũingĩra mũgũnda-inĩ ũcio, tondũ Jesu ameera ũũ: “Ikarai thĩ haha na niĩ thiĩ haarĩa ngahoe.” Jesu hamwe na atũmwo atatũ, nĩo Petero, Jakubu, na Johana, makaingaingĩra kũu mũgũnda-inĩ ũcio. Agatangĩka mũno nginya akeera atũmwo acio atatũ ũũ: “Ndĩ na kĩeha kĩnene mũno, o ta ingĩkua. Ikarai haha mwĩiguĩte hamwe na niĩ.”​—Mathayo 26:​36-38.

Athiĩ makinya maigana ũna kuuma harĩ o, Jesu ‘agaturia maru na akainamĩrĩra akambĩrĩria kũhoya.’ Nĩ ũndũ ũrĩkũ arahoya Ngai ihinda-inĩ rĩrĩ arĩ na mĩtangĩko mĩingĩ? Akahoya akoiga: “Baba, maũndũ mothe no mahoteke harĩ wee; njehereria gĩkombe gĩkĩ. Ĩndĩ ti ũrĩa niĩ ngwenda, no nĩ ũrĩa wee ũkwenda.” (Mariko 14:​35, 36) Hihi arenda kuuga atĩa? Hihi nĩ kwenda arenda gwĩthema wĩra wake wa gũkorũo arĩ Mũkũũri? Aca tiguo!

Jesu anerorera arĩ igũrũ ũrĩa andũ mananyamarĩka makĩũragwo nĩ Aroma. Tondũ Jesu rĩu nĩ mũndũ ũrĩ na mwĩrĩ na no aigue ruo, nĩ araigua guoya nĩ ũndũ wa ũndũ ũrĩa ũrĩ mbere yake. No makĩria ma ũguo, aratangĩka mũno tondũ nĩ arona atĩ gũkua gwake arĩ ta mwĩki naĩ kwahota gũcambithia rĩĩtwa rĩa Ithe. Thutha wa mathaa maigana ũna, nĩ egũcuurio mũtĩ igũrũ o ta mũndũ ũtuĩrĩirũo mahĩtia ma kũruma Ngai.

Thutha wa kũhoya ihinda inene, Jesu agacoka na agakora atũmwo acio atatũ marĩ toro. Akeera Petero ũũ: “Mũtingĩhota kwĩigua na arĩ ithaa rĩmwe hamwe na niĩ? Ikarai mwĩiguĩte na mũhoyage mũtegũtigithĩria nĩguo mũtikaingĩre magerio-inĩ.” Jesu akamenya atĩ o na atũmwo acio marĩ na mĩtangĩko, na ningĩ nĩ gũtuku. Agacoka akoiga: “Nĩ ma ngoro nĩ ĩrenda, no mwĩrĩ ndũrĩ na hinya.”​—Mathayo 26:​40, 41.

Jesu agacoka agathiĩ riita rĩa kerĩ na akahoya atĩ Ngai amwehererie “gĩkombe gĩkĩ.” Acoka rĩngĩ agakora atũmwo acio atatũ marĩ toro, o rĩrĩa magĩrĩirũo gũkorũo makĩhoya nĩguo matikaingĩre magerio-inĩ. Jesu amarĩria, ‘makarigwo nĩ ũrĩa mangĩmũcokeria.’ (Mariko 14:40) Agathiĩ rĩngĩ riita rĩa gatatũ, na agaturia maru akambĩrĩria kũhoya.

Jesu nĩ aratangĩka mũno igũrũ rĩgiĩ ũrĩa gĩkuũ gĩake arĩ ta mwĩki naĩ gĩgũcambithia rĩĩtwa rĩa Ithe. No Jehova nĩ arathikĩrĩria mahoya ma Mũrũwe, na gũgakinya handũ Ngai akamũtũmĩra mũraika nĩguo amwĩkĩre hinya. O na kũrĩ ũguo, Jesu akaaga gũtiga gũthaitha Ithe, agathiĩ na mbere “kũhoya na kĩyo makĩria.” Arĩ na mĩtangĩko mĩingĩ mũno ya meciria, na nĩ araigua ũndũ ũcio ũmũritũhĩire mũno. Muoyo wake wa tene na tene na wa andũ arĩa angĩ metĩkĩtie ũrĩ hatĩka-inĩ. Tondũ wa ũguo, ‘thithino yake ĩkahaana ta mataata ma thakame magĩtaata thĩ.’​—Luka 22:44.

Jesu acoka riita rĩa gatatũ harĩ atũmwo ake, agakora marĩ toro. Akameera: “Ihinda-inĩ ta rĩrĩ nĩrĩo mũkomete na mũkahurũka! Atĩrĩrĩ, ihinda rĩa Mũrũ wa mũndũ gũkunyanĩrũo aneanwo kũrĩ ehia nĩ rĩkuhĩrĩirie. Ũkĩrai tũthiĩ. Ũrĩa ũkũngunyanĩra arĩ hakuhĩ.”​—Mathayo 26:​45, 46.

Rĩu thaa thita cia ũtukũ nĩ hĩtũku. Athĩnjĩri-Ngai nĩ marĩkanĩire marĩhe Judasi icunjĩ 30 cia betha nĩguo akunyanĩre Jesu. Kwoguo Judasi agatongoria gĩkundi kĩnene kĩa athĩnjĩri-Ngai arĩa anene na Afarisai mathiĩ magacarie Jesu. Marĩ na gĩkundi gĩa thigari cia Roma irĩ hamwe na mũnene wacio ikuuĩte matharaita.

Kũroneka atĩ rĩrĩa Judasi erirũo nĩ Jesu athiĩ rĩrĩa mekũrĩaga irio cia Pasaka, athire ĩmwe kwa ĩmwe kũrĩ athĩnjĩri-Ngai arĩa anene. (Johana 13:27) Nao macokanĩrĩria arangĩri ao o hamwe na gĩkundi gĩa thigari. No kũhoteke Judasi ambire kũmatwara rumu-inĩ ĩrĩa Jesu na atũmwo ake mekũrĩagĩra irio cia Pasaka. Gĩkundi kĩu rĩu nĩ kĩringĩte Mũkuru wa Kidironi na kĩerekeire mũgũnda-inĩ wa Gethisemane. Gĩkuuĩte matharaita, o hamwe na matawa na imũrĩ, kĩhotorete gũcaria Jesu.

Judasi aratongoria gĩkundi kĩu gĩkĩambata Kĩrĩma kĩa Mĩtamaiyũ, arĩ na ma biũ atĩ nĩ ekuona Jesu. Kiumia kĩrĩa kĩhĩtũku rĩrĩa Jesu na atũmwo maathiaga kuuma Bethania nginya Jerusalemu na magacoka, kaingĩ nĩ maahĩtũkagĩra mũgũnda-inĩ ũcio wa Gethisemane. No rĩu nĩ ũtukũ, na no kũhoteke Jesu aikaire rungu rwa mĩtĩ ya mĩtamaiyũ kũu mũgũnda-inĩ. Kwoguo-rĩ, thigari iria ingĩkorũo itarĩ nginya ciona Jesu ikũmũmenya atĩa? Judasi nĩ egwĩka kaũndũ nĩguo aciteithie kũmũmenya. Akoiga ũũ: “Ũrĩa ngũmumunya, ũcio nĩ we; mũmũnyite mũmũtware arĩ mũrangĩre.”​—Mariko 14:44.

Judasi akinyia kĩrĩndĩ mũgũnda-inĩ ũcio, akona Jesu arĩ na atũmwo ake na agathiĩ harĩ we. Judasi akamwĩra: “Wĩ mwega Rabii!” na akamũmumunya. Nake Jesu akamũũria atĩrĩ: “Mũndũ ũyũ, woka gwĩka atĩa gũkũ?” (Mathayo 26:49, 50) Nake Jesu agacokia kĩũria kĩu gĩake akoiga: “Judasi, ũrakunyanĩra Mũrũ wa mũndũ na njĩra ya kũmũmumunya?” (Luka 22:48) Na agatigana nake.

Jesu akarũgama mbere ya acio maramũrĩka na imũrĩ na matawa akoria: “Nũ mũracaria?” Nao makamũcokeria atĩrĩ: “Nĩ Jesu ũrĩa Mũnazarini.” Jesu akaria arĩ na ũmĩrĩru akoiga: “Nĩ niĩ we.” (Johana 18:​4, 5) Nĩ ũndũ wa kũrigwo nĩ ũrĩa gũgũcoka gũthiĩ, andũ acio makagwa thĩ.

Handũ ha Jesu kũhũthĩra mweke ũcio kũũrĩra nduma-inĩ akamoria o rĩngĩ nũ maracaria. Magacokia o rĩngĩ, “Nĩ Jesu ũrĩa Mũnazarini,” nake akameera ũũ ahoreire: “Nĩ ndamwĩra atĩ nĩ niĩ we. Angĩkorũo nĩ niĩ mũracaria-rĩ, rekei aya mathiĩ.” O na ihinda-inĩ rĩrĩ iritũ, Jesu nĩ araririkana ũrĩa ekuugĩte hau kabere atĩ ndekũreka o na ũmwe wa atũmwo ore. (Johana 6:39; 17:12) Jesu nĩ agitĩire atũmwo ake ehokeku na gũtirĩ o na ũmwe wao ũrĩte “o tiga [Judasi] mwana ũrĩa wa kũũra.” (Johana 18:​7-9) Nĩ ũndũ ũcio akoiga arũmĩrĩri ake ehokeku marekwo mathiĩ.

Thigari ikarũgama igathiĩ cierekeire harĩ Jesu, nao atũmwo magataũkĩrũo nĩ ũrĩa kũrathiĩ na mbere. Makoria: “Mwathani, tũmahũũre na rũhiũ rwa njora?” (Luka 22:49) O na Jesu atanacokia, Petero akoya rũhiũ rũmwe rũrĩa atũmwo marĩ naruo. Agatinia gũtũ kwa ũrĩo kwa Maliku, ndungata ya mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene.

Jesu akahutia gũtũ kũu kwa Maliku akahonia kĩronda kĩu. Agacoka akarutana ũndũ wa bata akeera Petero: “Cokia rũhiũ rwaku handũ haruo, nĩ gũkorũo arĩa othe moyaga rũhiũ makaaninwo o na rũhiũ.” Jesu akonania atĩ ndaretigĩra kũnyitwo akoiga: “Maandĩko mangĩkĩhingio atĩa marĩa monanĩtie atĩ ũndũ ũyũ no mũhaka ũgekĩka na njĩra ĩno?” (Mathayo 26:​52, 54) Agacoka akoiga: “Githĩ ndiagĩrĩirũo nĩ kũnyuĩra gĩkombe kĩrĩa Awa aheete nyuĩre?” (Johana 18:11) Jesu akonania atĩ nĩ eharĩirie gwĩka wendi wa Ngai o na kũngĩtuĩka atĩ nĩ egũkua.

Akoria kĩrĩndĩ atĩrĩ: “Muoka kũrĩ niĩ na hiũ na njũgũma ta arĩ mũtunyani muoka kũnyita? Ndĩrarutanaga o mũthenya thĩinĩ wa hekarũ, ĩndĩ mũtirokaga kũnyita. No maũndũ maya mothe marekĩka nĩguo ciugo iria ciaandĩkirũo nĩ anabii ihinge.”​—Mathayo 26:​55, 56.

Gĩkundi kĩa thigari, mũnene wao, na arangĩri a Ayahudi makanyita Jesu na makamuoha. Atũmwo mona ũguo, makora. O na kũrĩ ũguo, “mwanake ũmwe,” hihi mũrutwo Mariko agathiĩ hamwe na kĩrĩndĩ nĩguo arũmĩrĩre Jesu. (Mariko 14:51) Mwanake ũcio akamenyeka, na kĩrĩndĩ gĩkageria kũmũnyita, nowe agatiga nguo yake ya gatani akora.

Jesu arĩkia kuohwo ta mwĩki-naĩ, agatwarũo kũrĩ Anasi, ũrĩa warĩ mũthĩnjĩri-Ngai mũnene rĩrĩa Jesu arĩ kamwana aagegirie arutani thĩinĩ wa hekarũ. (Luka 2:​42, 47) Ariũ amwe a Anasi maacokire gũtungata marĩ athĩnjĩri-Ngai anene, no rĩu Kaiafa, ũrĩa ũhikĩtie mwarĩ wa Anasi nĩwe mũthĩnjĩri-Ngai mũnene.

Rĩrĩa Anasi arahũnga Jesu mahũri, Kaiafa akagĩa na ihinda rĩa gũcokanĩrĩria igooti rĩa Sanhedrini. Arĩa makoragwo igooti-inĩ rĩu rĩa andũ 71 nĩ hamwe na mũthĩnjĩri-Ngai mũnene na angĩ arĩa manakorũo gĩtĩ-inĩ kĩu.

Anasi akoria Jesu “ciũria ciĩgiĩ arutwo ake na ũrutani wake.” Jesu akamũcokeria atĩrĩ: “Ngoretwo ngĩaria mbere ya andũ othe. Ndĩratũire ndutanaga thunagogi-inĩ na hekarũ-inĩ, kũrĩa Ayahudi othe magomanaga, na gũtirĩ ũndũ o na ũmwe ndĩraaragia na hitho. Ũranjũria ciũria nĩkĩ? Ũria arĩa maraiguaga maũndũ marĩa ndĩramarutaga.”​—Johana 18:​19-21.

Mũrangĩri ũmwe ũrũgamĩte hau akahũũra Jesu rũhĩ akamũũria: “Ũguo nĩguo ũracokeria mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene?” No Jesu tondũ nĩ aramenya atĩ gũtirĩ ũndũ mũru ekĩte, akoiga: “Okorũo nĩ ndoiga ũũru, njĩĩra nĩ ha ndahĩtia; no angĩkorũo ndoiga ũrĩa kũrĩ-rĩ, wakĩngũtha nĩkĩ?” (Johana 18:​22, 23) Anasi agacoka akoiga Jesu atwarũo kũrĩ Kaiafa ũcio ũhikĩtie mwarĩ.

Gũkinyĩria rĩu, arĩa othe makoragwo Sanhedrini-inĩ, nĩo mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene, athuri, na andĩki-Watho nĩ macokanĩrĩire. Magacemania mũciĩ gwa Kaiafa. Watho ndwĩtĩkĩrĩtie cira ta ũcio wĩkwo ũtukũ wa Pasaka, no ũndũ ũcio ndũramagiria gũthingata muoroto wao mũru.

Andũ aingĩ a igooti rĩu makoragwo na mũthutũkanio. Thutha wa Jesu kũriũkia Lazaro, Sanhedrini yatuire atĩ Jesu agĩrĩire kũũragwo. (Johana 11:​47-53) Na thikũ cigana ũna hĩtũku atongoria a ndini maabangire kũnyita Jesu mamũũrage. (Mathayo 26:​3, 4) Kwoguo nĩ ta Jesu arĩkĩtie gũtuĩrũo kũũragwo o na cira wake ũtambĩrĩirie.

Hamwe na gũkorũo na mũcemanio ta ũcio ũtetĩkĩrĩtio nĩ Watho, athĩnjĩri-Ngai anene na andũ angĩ a Sanhedrini marageria gũcaria aira arĩa mekũruta ũira wa maheeni wĩgiĩ Jesu. Makona aingĩ, no ũira wao ũkaga kũiguithania. Aira erĩ magacoka makeyumĩria makoiga: “Nĩ twamũiguire akiuga, ‘Nĩ ngũtharia hekarũ ĩno yaakirũo na moko, na njake ĩngĩ na thikũ ithatũ ĩtakĩtwo na moko ma andũ.’” (Mariko 14:58) Ĩndĩ, o na acio makaga kũiguithania biũ.

Kaiafa akoria Jesu atĩrĩ: “Ndũrĩ ũndũ o na ũmwe ũkuuga? Kaĩ ũtaraigua ũrĩa andũ aya maroiga ũkwĩgiĩ?” (Mariko 14:60) Jesu akaga kwaria igũrũ rĩgiĩ thitango ĩyo ya maheeni yario nĩ aira maraheana ũhoro ũtaraiguithania. Kwoguo Mũthĩnjĩri-Ngai Mũnene Kaiafa akahũthĩra njĩra ĩngĩ.

Nĩ oĩ atĩ Ayahudi nĩ marakaragio nĩ mũndũ ũroiga atĩ we nĩ Mũrũ wa Ngai. Hau kabere, rĩrĩa Jesu eetire Ngai Ithe, Ayahudi meendire kũmũũraga tondũ moigaga atĩ ‘eeigananagia na Ngai.’ (Johana 5:​17, 18; 10:​31-39) Tondũ Kaiafa nĩ oĩ maũndũ macio, akahũthĩra waara akeera Jesu: “Ndakwĩhĩtithia na Ngai ũrĩa ũrĩ muoyo ũtwĩre kana wee nĩ we Kristo Mũrũ wa Ngai!” (Mathayo 26:63) Nĩ ma Jesu anoiga atĩ we nĩ Mũrũ wa Ngai. (Johana 3:18; 5:25; 11:4) Angĩrega kuuga ũguo rĩu, kũngĩoneka ta arĩ gũkaana arakaana atĩ we nĩ Mũrũ wa Ngai na nĩwe Kristo. Nĩ ũndũ ũcio Jesu akoiga: “Ĩĩ nĩ niĩ; na nĩ mũkuona Mũrũ wa mũndũ aikarĩte thĩ guoko-inĩ kwa ũrĩo kwa Ũrĩa ũrĩ Hinya na agĩũka na matu ma igũrũ.”​—Mariko 14:62.

Kaiafa aigua ũguo, agatembũra nguo yake ya igũrũ akoiga: “Nĩ aruma Ngai! Tũrabatara aira angĩ a kĩ? Rĩu nĩ mweiguĩra akĩruma Ngai. Mũkuona atĩa?” Sanhedrini ĩgatua cira ũtarĩ wa kĩhooto ĩkoiga: “Agĩrĩirũo nĩ gũkua.”​—Mathayo 26:65, 66.

Magacoka makambĩrĩria kũnyũrũria Jesu na kũmũringa ngundi. Angĩ nao makamũringa rũhĩ ũthiũ na makamũtuĩra mata. Thutha wa kũmũhumbĩra ũthiũ na kũmũringa rũhĩ, makamũũria ũũ na kĩnyũrũri: “Mũnabii ũyũ, ta twĩre nũ wakũringa?” (Luka 22:64) Mũrũ wa Ngai aracirithio ihinda rĩrĩa rĩtagĩrĩire rĩa ũtukũ na agekwo maũndũ moru.

Thutha wa Jesu kũnyitwo mũgũnda-inĩ wa Gethisemane, atũmwo makamũtiganĩria makora nĩ ũndũ wa guoya. No thutha ũcio erĩ magacoka, magatiga kũũra. Ũmwe nĩ Petero “o hamwe na mũrutwo ũngĩ,” hihi mũtũmwo Johana. (Johana 18:15; 19:35; 21:24) Kwahoteka magakinyĩra Jesu agĩtwarũo kũrĩ Anasi. Anasi oiga Jesu atwarũo kũrĩ Kaiafa Mũthĩnjĩri-Ngai Ũrĩa Mũnene, Petero na Johana makamũrũmĩrĩra marĩ haraihu. No kũhoteke nĩ maretigĩra kũũrũo nĩ mĩoyo yao o makĩendaga kũmenya ũrĩa gũgũthiĩ harĩ Mwathi wao.

Johana nĩ oĩkaine nĩ mũthĩnjĩri-Ngai ũcio mũnene na kwoguo akahota kũingĩra kũu gwa Kaiafa mũciĩ. Ĩndĩ Petero agatigwo nja nginya Johana agacoka akaria na mũirĩtu ũrutaga wĩra kũu ũrĩa ũrarangĩra kĩhingo. Petero agacoka agetĩkĩrio aingĩre.

Ũtukũ ũcio kũrĩ na heho mũno, kwoguo arĩa marĩ nja magakia mwaki mote. Petero agaikara thĩ hamwe nao ote mwaki o agĩetagĩrĩra “one ũrĩa gũgũthiĩ” cira-inĩ wa Jesu. (Mathayo 26:58) Petero amũrĩkwo nĩ ũtheri wa mwaki, mũirĩtu ũrĩa ũkũrangagĩra kĩhingo akamũbaara wega. Akamũũria atĩrĩ: “Githĩ wee o nawe ndũrĩ ũmwe wa arutwo a mũndũ ũyũ?” (Johana 18:17) Na ndarĩ wiki, harĩ na andũ angĩ maramenya Petero na makoiga atĩ oima hamwe na Jesu.​—Mathayo 26:​69, 71-73; Mariko 14:70.

Ũndũ ũcio ũkarakaria Petero mũno. Arageria kwĩhitha ndakamenyeke nginya agathiĩ kĩhingo-inĩ. Kwoguo orio nĩ mũndũ ũmwe, Petero agakaana atĩ moima hamwe na Jesu akoiga: “Niĩ ndimũũĩ o na ndiramenya ũrĩa ũroiga.” (Mariko 14:​67, 68) Ningĩ akambĩrĩria ‘kuuga atĩ nĩ kaba anyitwo nĩ kĩrumi na akehĩta,’ ũguo nĩ kuuga atĩ nĩ ehaarĩirie kuonania na mwĩhĩtwa atĩ ciugo ciake nĩ cia ma na anyitwo nĩ kĩrumi angĩkorũo ti cia ma.​—Mathayo 26:74.

Cira wa Jesu naguo no ũrathiĩ na mbere, kwahoteka thĩinĩ wa nyũmba ĩmwe ya igũrũ kũu gwa Kaiafa. Kwahoteka Petero na andũ arĩa angĩ marĩ nja nĩ marona aira matiganĩte arĩa mararehwo marute ũira, makĩingĩra na makiuma.

Mwarĩrie wa Petero wa andũ a Galili nĩ ũronania atĩ ũrĩa aroiga agĩkaana Jesu ti wa ma. Ningĩ ũmwe wa acio marĩ hau nĩ metainwo na Maliku, ũrĩa ũtinirio gũtũ nĩ Petero. Kwoguo Petero akeerũo atĩrĩ: “Githĩ wee ndikuonire mũgũnda-inĩ mũrĩ nake?” Petero akaana riita rĩa gatatũ, ngũkũ ĩgakũga o ta ũrĩa Jesu ekuugĩte.​—Johana 13:38; 18:​26, 27.

Hĩndĩ ĩyo kwahoteka Jesu arĩ gĩthaku-inĩ arorete kũrĩa nja. Mwathani akehũgũra akarora Petero, na hihi ũndũ ũcio ũgatheca Petero ngoro mũno. Akaririkana ũrĩa Jesu ekuugĩte mathaa maigana ũna mahĩtũku rĩrĩa moima rumu ya igũrũ. Ta geria gwĩciria ũrĩa Petero araigua arĩkia kuona ũritũ wa ũndũ ũrĩa eka! Agacoka akoima nja na akarĩra mũno.​—Luka 22:​61, 62.

Kũngĩthiĩ ũguo atĩa? Hihi Petero, o we uuma na ma biũ igũrũ rĩgiĩ hinya wake wa kĩĩroho na wĩhokeku, angĩkaana Mwathi wake atĩa? Ũhoro wa ma nĩ ũrathũkĩrĩrio na Jesu aronwo ahaana ta mwĩki-naĩ mũru mũno. Handũ ha Petero gũtetera Jesu ũrĩa gũtarĩ ũndũ mũru ekĩte, we nĩ gũkaana akaana Ũcio ũrĩ na “ciugo cia muoyo wa tene na tene.”​—Johana 6:68.

Ũndũ ũcio wa kĩeha wakorire Petero ũronania atĩ o na mũndũ ũrĩ na wĩtĩkio na wĩrutĩire Ngai no ahĩngĩcĩke angĩkorũo atehaarĩirie wega nĩ ũndũ wa magerio marĩa mangĩũka. Ũndũ ũcio wakorire Petero ũrotuĩka mũkaana harĩ ndungata cia Ngai ciothe!