-
Jerusalemu KwanangwoMaũndũ Marĩa Ũngĩĩruta Kuumana na Bibilia
-
-
ITHOMO RĨA 58
Jerusalemu Kwanangwo
Andũ a Juda nĩ maatiganagĩria Jehova maita maingĩ na magathathaiya ngai cia maheeni. No kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, Jehova nĩ aageragia kũmateithia. Nĩ aamatũmagĩra anabii aingĩ nĩguo mamakaanie, ĩndĩ andũ acio matiathikagĩrĩria. Handũ ha ũguo, nĩ kũnyũrũria maanyũrũragia anabii acio maatũmagwo. Jehova aaniinire ũhoi wao wa mĩhianano atĩa?
Mũthamaki wa Babuloni wetagwo Nebukadineza aatooragia bũrũri ũmwe thutha wa ũrĩa ũngĩ. Riita rĩa mbere rĩrĩa aatharĩkĩire Jerusalemu, nĩ aanyitire Mũthamaki Jehoiakini, anene othe, njamba cia ita, na mabundi, na othe akĩmatwara Babuloni. Agĩcoka akĩoya indo ciothe cia goro iria ciaigagwo hekarũ-inĩ ya Jehova. Thutha ũcio, Nebukadineza agĩtua Zedekia Mũthamaki wa Juda.
Zedekia atuwo mũthamaki o ũguo, nĩ aathĩkagĩra Nebukadineza. No mabũrũri marĩa maarigicĩirie Juda o hamwe na anabii a maheeni makĩra Zedekia aregane na Ababuloni. No Jeremia akĩmũhe mũkaana akĩmwĩra ũũ: ‘Waregana nao, andũ nĩ mekũũragwo, na kũgĩe na mĩrimũ na ngʼaragu gũkũ Juda.’
Thutha wa Zedekia gũthamaka kwa ihinda rĩa mĩaka ĩnana, nĩ aatuire itua rĩa kũregana na Babuloni. Eerire thigari cia Misiri imũteithie. Nake mũthamaki Nebukadineza agĩtũma thigari ciake itharĩkĩre Jerusalemu na igĩthiĩ igĩthiũrũrũkĩria itũũra rĩu. Jeremia akĩra Zedekia ũũ: ‘Jehova augĩte atĩ weneana kũrĩ Ababuloni, wee na itũũra rĩa Jerusalemu mũtikwanangwo. No warega gwĩka ũguo, Ababuloni megũcina itũũra rĩa Jerusalemu na magũkuue magũtware njera.’ No Zedekia aaugire ũũ: ‘Ndikwĩneana!’
Thutha wa mwaka ũmwe na nuthu, thigari cia Babuloni nĩ ciamomorire thingo cia Jerusalemu na igĩcina itũũra rĩu. Ciacinire hekarũ, ikĩũraga andũ aingĩ, na igĩkuua andũ ngiri nyingĩ igĩthiĩ nao.
Zedekia nĩ eetharire kuuma Jerusalemu, no Ababuloni nĩ maamũtengʼeririe. Maamũnyitĩire hakuhĩ na itũũra rĩa Jeriko na makĩmũtwara kũrĩ Nebukadineza. Mũthamaki ũcio wa Babuloni aarekire Zedekia eyonere ariũ ake makĩũragwo. Thutha ũcio Nebukadineza agĩtumumaria Zedekia maitho na akĩmũikia njera kũrĩa aacokire gũkuĩra. No Jehova akĩhe andũ a Juda kĩĩranĩro gĩkĩ: ‘Nĩ ngamũcokia Jerusalemu thutha wa mĩaka 70.’
Kũngĩathiire atĩa harĩ andũ ethĩ arĩa maatwarĩtwo Babuloni? Hihi nĩ mangĩatũũrire marĩ ehokeku harĩ Jehova?
“Jehova Ngai, wee Mwene-Hinya-Wothe, matuĩro maku nĩ ma ma na nĩ ma ũthingu.”—Kũguũrĩrio 16:7
-
-
Anake Ana Gwathĩkĩra JehovaMaũndũ Marĩa Ũngĩĩruta Kuumana na Bibilia
-
-
ITHOMO RĨA 59
Anake Ana Gwathĩkĩra Jehova
Rĩrĩa Nebukadineza aanyitire anene a Juda na akĩmatwara Babuloni, nĩ aathuurire mũnene wetagwo Ashipenazi amarorage. Nebukadineza eerire Ashipenazi amwethere anake arĩa maarĩ athaka na maarĩ na hinya kũrĩ acio angĩ. Anake acio mangĩamenyeririo kwa ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ. Kũmenyerio kũu kũngĩamateithirie gũtuĩka anene kũu Babuloni. Anake acio no mũhaka mangĩerutire gũthoma, kwandĩka, na kwaria rũthiomi rwa Gĩakadi, rũrĩa rwahũthagĩrũo Babuloni. Ningĩ nĩ maagĩrĩirũo kũrĩa irio iria ciarĩagwo nĩ mũthamaki na anene ake. Amwe a anake acio maarĩ Danieli, Hanania, Mishaeli, na Azaria. Ashipenazi nĩ aamaheire marĩĩtwa ma kũu Babuloni akĩmeta: Beliteshazaru, Shadraka, Meshaki, na Abedinego. Hihi gĩthomo kĩu maaheirũo nĩ kĩngĩatũmire matige gũtungatĩra Jehova?
Anake acio ana nĩ maatuĩte itua rĩa gwathĩkĩra Jehova. Nĩ maamenyaga atĩ matiaagĩrĩirũo kũrĩa irio cia mũthamaki tondũ Watho wa Jehova nĩ waugĩte atĩ imwe ciacio ciarĩ na thahu. Nĩ ũndũ ũcio makĩra Ashipenazi ũũ: ‘Twagũthaitha ndũgatũhe irio cia mũthamaki.’ Nake Ashipenazi akĩmeera: ‘Mwaga kũrĩa irio cia mũthamaki acoke amuone mũrĩ ahĩnju, no ekũnjũraga!’
No Danieli nĩ aagĩire na rĩciria rĩa ũndũ mangĩka. Eerire mũndũ ũrĩa wamarũgamagĩrĩra ũũ: ‘Twagũthaitha ũtũheage o maĩ na irio cia mũgũnda kwa ihinda rĩa thikũ ikũmi. Ũcoke ũtũringithanie na anake arĩa marĩrĩaga irio cia mũthamaki.’ Na mũndũ ũcio agĩtĩkĩra.
Thutha wa thikũ ikũmi, Danieli na arata ake atatũ makĩoneka marĩ athaka na marĩ na riri gũkĩra anake acio angĩ othe. Jehova nĩ aakenire mũno tondũ nĩ maamwathĩkĩire. O na nĩ aaheire Danieli ũũgĩ wa kũhota gũtaũkĩrũo nĩ cioneki na iroto.
Ashipenazi arĩkia kũmenyeria anake acio, nĩ aamatwarire kũrĩ mũthamaki Nebukadineza. Mũthamaki akĩaria nao na akĩona atĩ Danieli, Hanania, Mishaeli, na Azaria maarĩ ogĩ gũkĩra anake acio angĩ othe. Akĩmathuura nĩguo marutage wĩra nyũmba-inĩ yake. Kaingĩ mũthamaki nĩ aamahoyaga ũtaaro maũndũ-inĩ ma bata. Jehova nĩ aatũmĩte makorũo na ũũgĩ gũkĩra ago na andũ arĩa othe maataaraga mũthamaki.
O na gũtuĩka Danieli, Hanania, Mishaeli, na Azaria maarĩ bũrũri wa kũraya, matiariganĩirũo atĩ maarĩ ndungata cia Jehova. Hihi wee nĩ ũrĩririkanaga Jehova hĩndĩ ciothe nginya rĩrĩa ũtarĩ hamwe na aciari aku?
“Ndũkanareke mũndũ o na ũrĩkũ aire wĩthĩ waku. Handũ ha ũguo, tuĩka kĩonereria harĩ arĩa ehokeku ũhoro-inĩ wĩgiĩ kwaria, mĩthiĩre, wendo, wĩtĩkio, na ũtheru.”—1 Timotheo 4:12
-