-
Ũthamaki Ũhaana ta Mũtĩ MũneneMaũndũ Marĩa Ũngĩĩruta Kuumana na Bibilia
-
-
ITHOMO RĨA 62
Ũthamaki Ũhaana ta Mũtĩ Mũnene
Ũtukũ ũmwe Nebukadineza nĩ aarotire kĩroto kĩamũmakirie. Nĩ eetire andũ arĩa maamũtaũragĩra iroto nĩguo mamũtaũrĩre, no gũtirĩ o na ũmwe wao wahotire. Nĩ aacokire akĩaria na Danieli.
Nebukadineza eerire Danieli ũũ: ‘Kĩroto-inĩ gĩakwa nĩ ndonire mũtĩ, ũgĩcoka ũkĩneneha nginya ũgĩkinya matu-inĩ. Naguo woonekaga kuuma kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ. Warĩ na mathangũ mathaka na matunda maingĩ. Nyamũ ciathiaga kũhurũka kĩĩruru-inĩ kĩaguo, nacio nyoni igaaka itara honge-inĩ ciaguo. Ngĩcoka ngĩona mũraika oka kuuma igũrũ na akiuga ũũ: “Temai mũtĩ ũyũ na mũtinie honge ciaguo. Ĩndĩ mũtige gĩthukĩ hamwe na mĩri yakĩo tĩri-inĩ, kĩrĩ na mũrĩnga wa kĩgera na wa gĩcango. Ngoro ya mũtĩ ũcio nĩ ĩgacenjio ĩtige gũkorũo ĩrĩ ya mũndũ ĩtuĩke ta ya nyamũ, na ĩgũikara ũguo nginya mahinda mũgwanja mahĩtũke. Andũ othe nĩ makaamenya atĩ Ngai nĩwe Mũthamaki na no aheane ũthamaki kũrĩ mũndũ o wothe angĩenda.”’
Jehova nĩ aaguũrĩirie Danieli ũrĩa kĩroto kĩu kĩaugĩte. Rĩrĩa Danieli aataũkĩirũo nĩ kĩroto kĩu, nĩ aamakire mũno. Akĩra mũthamaki ũũ: ‘Na arĩ korũo kĩroto kĩu gĩkoniĩ thũ ciaku wee mũthamaki ũyũ, ĩndĩ nĩwe gĩkoniĩ. Wee nĩ we mũtĩ ũcio mũnene watemirũo. Nĩ ũkũũrũo nĩ ũthamaki waku, na ũrĩrĩaga nyeki o ta nyamũ ya gĩthaka. No tondũ mũraika aaugire gĩthukĩ gĩtigwo tĩri-inĩ hamwe na mĩri yakĩo, nĩ ũgaatuĩka mũthamaki rĩngĩ.’
Thutha wa ihinda rĩa mwaka ũmwe, Nebukadineza nĩ aathiire gũceeraceera igũrũ rĩa nyũmba yake akĩĩroragĩra Babuloni. Akiuga ũũ: ‘Githĩ rĩrĩ ti itũũra inene rĩrĩa ndĩyakĩire. Na githĩ ndikĩnenehete mũno!’ O hĩndĩ ĩyo aaragia, gũkiumĩra mũgambo igũrũ na ũkiuga ũũ: ‘Nebukadineza! Rĩu ũthamaki nĩ wehera harĩ wee.’
Nebukadineza akĩũrũo nĩ meciria make o hĩndĩ ĩyo na akĩhaana ta nyamũ ya gĩthaka. Akĩingatwo kuuma nyũmba-inĩ yake na agĩthiĩ gũtũũrania na nyamũ cia gĩthaka. Njuĩrĩ yake yaraihire ĩkĩhaana ta mathagu ma nderi, nacio ndwara ciake ikĩhaana cia nyoni.
Mĩaka mũgwanja yathira, Nebukadineza nĩ aacokereirũo nĩ meciria make na Jehova akĩmũtua mũthamaki wa Babuloni rĩngĩ. Nebukadineza akiuga ũũ: ‘Nĩ ngũgooca Jehova Mũthamaki wa igũrũ. Rĩu nĩ menyete atĩ nĩwe Mũthamaki. Nĩ atũmaga andũ arĩa etĩi menyihie na no aheane ũthamaki kũrĩ mũndũ o wothe ũrĩa angĩenda.’
“Mwĩtĩo ũũkaga mbere ya kũgwa, na roho wa mwĩtũũgĩrio ũgoka mbere ya kũhĩngwo.”—Thimo 16:18
-
-
Maandĩko Rũthingo-inĩMaũndũ Marĩa Ũngĩĩruta Kuumana na Bibilia
-
-
ITHOMO RĨA 63
Maandĩko Rũthingo-inĩ
Thutha wa ihinda, Belishazaru nĩ aatuĩkire mũthamaki wa Babuloni. Ũtukũ ũmwe akĩhaarĩria iruga na agĩta andũ ngiri ĩmwe arĩa maarĩ igweta bũrũri-inĩ wake. Akĩra ndungata ciake imatwarĩre ikombe cia thahabu iria Nebukadineza aarutĩte hekarũ-inĩ ya Jehova. Belishazaru na ageni ake makĩnyuĩra ikombe icio makĩgoocaga ngai ciao. O hĩndĩ ĩyo, gũkiumĩra guoko kwa mũndũ na gũkĩambĩrĩria kwandĩka ciugo cia magegania rũthingo-inĩ rwa nyũmba ĩyo maarĩ.
Belishazaru akĩmaka mũno. Agĩta andũ arĩa maamũtaũragĩra iroto na akĩmeera ũũ: ‘Ũrĩa ũkũndaũrĩra maandĩko maya nĩ ngũmũtua mũndũ wa gatatũ kuuma harĩ niĩ gũkũ Babuloni.’ Othe makĩgeria kũmũtaũrĩra ũrĩa maandĩko macio maaugĩte, no gũtirĩ wahotire. Nyina wa mũthamaki akĩingĩra kuo na akĩmeera ũũ: ‘Nĩ kũrĩ mũndũ wĩtagwo Danieli ũrĩa wataũragĩra Nebukadineza iroto. No agũtaũrĩre ũrĩa maandĩko maya maugĩte.’
Danieli agĩthiĩ kũrĩ mũthamaki, na mũthamaki akĩmwĩra ũũ: ‘Angĩkorũo nĩ ũkũhota gũthoma maandĩko maya na kũndaarĩria ũrĩa maugĩte, nĩ ngũkũhe mũgathĩ wa thahabu na njoke ngũtue mũndũ wa gatatũ kuuma harĩ niĩ gũkũ Babuloni.’ Danieli akĩmwĩra ũũ: ‘Ndikwenda iheo ciaku, no nĩ ngũkwĩra ũrĩa maandĩko maya maugĩte. Baba wanyu Nebukadineza aarĩ na mwĩtĩo, no Jehova nĩ aamũnyihirie. Nĩ ũĩ maũndũ marĩa mothe maamũkorire, no nĩ wagĩte gĩtĩo harĩ Jehova na njĩra ya kũnyua ndibei na ikombe cia thahabu iria ciarutĩtwo nyũmba-inĩ ya Jehova. Nĩkĩo Ngai andĩka ciugo: Mene, Mene, Tekel, na Parsin. Ciugo icio ciugĩte atĩ Amedia na Aperisia nĩ megũtooria Babuloni na ndũgũkorũo ũrĩ mũthamaki rĩngĩ.’
Hĩndĩ ĩyo kuoonekanaga ta gũtarĩ mũndũ ũngĩatooririe Babuloni, tondũ rĩarĩ itũũra rĩarĩ na thingo nene na rĩathiũrũrũkĩirio nĩ rũũĩ rũriku. No ũtukũ o ũcio, Amedia na Aperisia nĩ maarĩtharĩkĩire. Mũthamaki wa Perisia wetagwo Kurusu nĩ aaunithirie rũũĩ nĩguo thigari ciake ihote gũkinya ihingo-inĩ cia itũũra rĩu. Rĩrĩa ciakinyire kũu, ciakorire ihingo itarĩ hinge. Thigari icio ciaingĩrire, igĩtharĩkĩra itũũra rĩu, na ikĩũraga mũthamaki Belishazaru. Thutha ũcio Kurusu akĩambĩrĩria gwathana Babuloni.
Thutha wa ihinda rĩa mwaka ũmwe, Kurusu akiuga ũũ: ‘Jehova nĩ anjĩrĩte thiĩ ngake rĩngĩ hekarũ yake ĩrĩa ĩrĩ Jerusalemu. Ndungata yake o yothe ĩngĩenda gũthiĩ gũteithia no ĩthiĩ.’ Nĩ ũndũ ũcio o ta ũrĩa Jehova eeranĩire, Ayahudi aingĩ nĩ maacokire kwao mũciĩ thutha wa mĩaka 70 kuuma Jerusalemu yanangwo. Kurusu agĩcoka akĩneana ikombe cia thahabu na betha o hamwe na indo iria Nebukadineza ooete, igĩcokio hekarũ-inĩ ya Jehova. Hihi nĩ wona ũrĩa Jehova aahũthĩrire Kurusu gũteithia andũ ake?
“Nĩ agwĩte! Babuloni Ũrĩa Mũnene nĩ agwĩte, na nĩ atuĩkĩte gĩikaro kĩa ndaimono.”—Kũguũrĩrio 18:2
-