Bata wa Ithimi Cia Mĩtugo

ITHIMI CIA MĨTUGO NĨ KĨĨ?

Andũ me na ithimi cia mĩtugo nĩ mahotaga gũkũũrana wega na ũũru. Ithimi ciao cia wega na ũũru iticenjagia kũringana na ũrĩa maraigua. No macirũmagĩrĩra nginya rĩrĩa mataronwo nĩ andũ arĩa angĩ.

ITHIMI CIA MĨTUGO NĨ CIA BATA NĨKĨ?

Ciana nĩ ciguaga mawoni maingĩ mahĩtanu megiĩ mĩtugo, hihi kuuma kũrĩ andũ arĩa mathiaga cukuru nacio, nyĩmbo iria ithikagĩrĩria, kana thenema na tabarĩra cia TV iria ciĩroragĩra. Maũndũ ta macio no matũme ciĩkĩrĩre nganja maũndũ marĩa irutĩtwo megiĩ mĩtugo.

Ũndũ ũcio ũritũhagĩra mũno ciana mĩaka-inĩ ya ũtinĩnja. Ibuku rĩa Beyond the Big Talk riugaga atĩ “ciana igĩkinyĩria mĩaka ĩyo nĩ ibataraga gũkorũo itaũkĩirũo atĩ andũ aingĩ nĩ marĩcihatĩkaga gwĩka maũndũ na njĩra andũ arĩa angĩ megũkenio nĩyo, na nĩ cirabatara kwĩruta gwĩka ũndũ ũrĩa ciramenya nĩ mwega o na angĩkorũo arata a cio matirakenio nĩguo.” Hatarĩ nganja, aciari nĩ marabatara kũruta ciana ciao maũndũ macio itakinyĩte mĩaka ya ũtinĩnja.

ŨRĨA ŨNGĨRUTA MWANA WAKU ITHIMI CIA MĨTUGO

Ruta mwana waku kũmenya wega na ũũru.

ŨTAARO WA BIBILIA: “Andũ agima . . . mamenyeretie ũhoti wao wa gũtaũkĩrũo na njĩra ya kũũhũthĩra, makahota gũkũũrana wega na ũũru.”—Ahibirania 5:14.

• Hũthagĩra ciugo ironania ũndũ kana nĩ mwega kana nĩ mũũru. Hũthagĩra maũndũ ma o mũthenya kuonania ngũrani ya ũndũ mwega na mũũru. Kwa ngerekano, mũndũ angĩheenania no wĩre mwana waku, “Mũndũ ũcio nĩ eka ũũru tondũ nĩ aria maheeni.” No mwana waku angĩaria ma, no ũmwĩre ũũ, “Nĩ weka wega mũno tondũ nĩ waria ma.” Mũndũ angĩaga gũteithia mũndũ mũkũrũ no wĩre mwana waku, “Mũndũ ũcio nĩ eka ũũru tondũ nĩ aga ũcayanĩri.” No mwana waku angĩteithia mũndũ mũkũrũ no ũmwĩre ũũ, “Nĩ weka wega mũno tondũ nĩ wonania ũcayanĩri.” Thutha wa ihinda, ciana ciaku nĩ irĩmenyaga atĩ ithimi cia mĩtugo no mũhaka cionanio na ciĩko.

• Taarĩria nĩkĩ ũndũ mũna nĩ mwega kana nĩ mũũru. Kwa ngerekano, no ũũrie ciũria ta: Nĩkĩ nĩ wega kwaragia ma? Kwaria maheeni kũngĩthũkia ũrata atĩa? Nĩkĩ nĩ ũũru kũiya? Kũhũthĩra ihooto njega no gũteithie mwana waku kũmenyeria thamiri yake gũkũũrana wega na ũũru.

• Tĩtĩrithia moguni ma gũkorũo na mĩtugo mĩega. No uuge ũũ: “Angĩkorũo nĩ waragia ma, andũ nĩ marĩkwĩhokaga” kana “Angĩkorũo wĩ mũtugi, andũ nĩ marĩendaga gũkorũo hakuhĩ nawe.”

Tigĩrĩra andũ othe thĩinĩ wa famĩlĩ yanyu moĩkaine atĩ nĩ marĩ mĩtugo mĩega.

ŨTAARO WA BIBILIA: “Ikaragai mũgĩĩthuthuragia ũrĩa mũtariĩ kũna.”​—2 Akorintho 13:5.

• Andũ othe thĩinĩ wa famĩlĩ yanyu magĩrĩirũo gũkoragwo na mĩtugo mĩega, nĩgetha ũkahotaga kuuga ũũ ũrĩ na ũũma:

  • “Famĩlĩ-inĩ itũ tũtiaragia maheeni.”

  • “Tũtirũaga na andũ kana kũmagũthũkĩra.”

  • “Tũtirumanaga.”

Mwana waku nĩ ekuona atĩ ithimi cia mĩtugo to mawatho tu, no nĩ mĩtugo ĩrĩa famĩlĩ yanyu yendaga kũmenyeka nayo.

• Aragĩrĩriai kaingĩ na mwana waku ithimi iria famĩlĩ yanyu ĩrũmagĩrĩra. Hũthagĩra maũndũ marĩa mekĩkaga o mũthenya kũruta mwana waku. No mũringithanie ithimi cianyu na iria irũmagĩrĩrũo tabarĩra-inĩ cia TV kana cukuru-inĩ. Ũria mwana waku ciũria ta: “Korũo nĩwe-rĩ, ũngĩeka atĩa?” “Famĩlĩ itũ ĩngĩahiũrania na ũndũ ũcio atĩa?”

Ĩkĩra hinya itua rĩa mwana waku rĩa kũrũmia ithimi cia mĩtugo.

ŨTAARO WA BIBILIA: “Tũũriai thamiri njega.”​—1 Petero 3:16.

• Gaathĩrĩria mĩtugo mĩega. Rĩrĩa rĩothe mwana waku eka ũndũ na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire, mũgaathagĩrĩrie na ũmũtaarĩrie kĩrĩa gĩatũma ũmũgaathĩrĩrie. Kwa ngerekano no ũmwĩre: “Nĩ wangenia tondũ nĩ waria ma.” Mwana waku angiumbũra ũndũ ekĩte ũtarĩ mwega, amba ũmũgaathĩrĩrie kuuma ngoro nĩ ũndũ wa kwaria ma, ũtanamũrũnga.

• Rũnga mĩtugo mĩũru. Teithagia ciana ciaku gwĩtĩkĩra moimĩrĩro ma ciĩko ciao. Mwana nĩ arabatara kũmenya mahĩtia make nĩ marĩkũ na ũrĩa mĩtugo yake yagararĩte ithimi iria famĩlĩ yao ĩrũmagĩrĩra. Aciari amwe nĩ magaga kwĩra ciana ciao atĩ nĩ ciahĩtia nĩguo itikarakare. No rĩrĩa aciari marĩrĩria na ciana ciao ũhoro wa mĩthiĩre yacio mĩũru, ũndũ ũcio nĩ ũrĩciteithagia kũgĩa na thamiri ĩngĩciteithia gwĩthema ũndũ mũũru hĩndĩ ĩngĩ.