Ũrĩa Ũngĩhiũrania na Gũkua Ngoro

1-2. Mũtũmwo Paulo aaiguaga atĩa rĩmwe na rĩmwe, na nĩkĩ no tũtaũkĩrũo nĩwe? (Aroma 7:​21-24)

RĨRĨA tweciria ũhoro wa mũtũmwo Paulo, kwahoteka tũmũririkanaga arĩ mũmishonarĩ warĩ na ũmĩrĩru, mũrutani warĩ na ũmenyeru, na mũndũ wandĩkire mabuku maingĩ ma Bibilia. Hatarĩ nganja ũguo nĩguo aatariĩ. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe nĩ aaiguaga akuĩte ngoro kana arĩ na kĩeha, o ta ũrĩa o na ithuĩ tũiguaga.

² Thoma Aroma 7:​21-24. Marũa-inĩ marĩa Paulo aandĩkĩire Aroma, nĩ aataarĩirie ũrĩa rĩmwe aaiguaga ngoro-inĩ, na aingĩ aitũ no tũtaũkĩrũo nĩwe. O na gũtuĩka aarĩ Mũkristiano mwĩhokeku werutanagĩria gwĩka wendi wa Ngai, nĩ aarũaga na merirĩria ma gwĩka ũndũ mũũru. Makĩria ma ũguo, rĩmwe Paulo nĩ aaiguaga ũũru nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa eekĩte atanatuĩka Mũkristiano, na ningĩ nĩ aarĩ na thĩna mũritũ aahiũranagia naguo.

3. Nĩ kĩĩ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ? (Ningĩ rora kohoro ka magũrũ-inĩ.)

³ O na gũtuĩka Paulo nĩ aahiũranagia na maũndũ ma kũmũũraga ngoro, ndaaigaga meciria make harĩ maũndũ macio.a Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, tũkwarĩrĩria ciũria ici: Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Paulo rĩmwe aigue akuĩte ngoro? Aahiũranirie atĩa na gũkua ngoro? Na ithuĩ tũngĩhiũrania atĩa na gũkua ngoro?

KĨRĨA GĨATŨMAGA PAULO AIGUE AKUĨTE NGORO

4. Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Paulo aigue akuĩte ngoro?

⁴ Maũndũ moru marĩa eekĩte tene. Paulo atanatuĩka Mũkristiano rĩrĩa eetagwo Saulu, nĩ eekire maũndũ maingĩ moru aacokire kwĩrira. Kwa ngerekano, nĩ eeroreire Stefano akĩũragwo na mahiga na nĩ aanyitaga ũndũ ũcio mbaru. (Atũm. 7:58; 8:1) Ningĩ Saulu nĩ aanyaririre Akristiano aingĩ na njĩra nene.—Atũm. 8:3; 26:​9-11.

5. Paulo aaiguaga atĩa nĩ ũndũ wa maũndũ moru marĩa eekĩte atanatuĩka Mũkristiano?

⁵ Thutha wa mũtũmwo Paulo gũtuĩka Mũkristiano, rĩmwe nĩ aaiguaga ũũru nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa eekĩte na hau kabere. Na no kũhoteke o ũrĩa mĩaka yathiaga noguo aaiguaga ũũru nĩ ũndũ wa ũrĩa aanyarirĩte Akristiano. Kwa ngerekano, aaugire ũũ marũa-inĩ make ma mbere kũrĩ Akorintho kĩndũ mwaka wa 55 M.M.: “Ndiagĩrĩire gwĩtwo mũtũmwo, tondũ nĩ ndanyaririre kĩũngano kĩa Ngai.” (1 Kor. 15:9) Mĩaka ĩtano thutha ũcio akĩandĩkĩra Aefeso marũa, aameerire atĩ we nĩ “mũnini gũkĩra ũrĩa mũnini mũno gatagatĩ-inĩ ka arĩa othe aamũre.” (Ef. 3:8) Na rĩrĩa aandĩkagĩra Timotheo, aaugire atĩ mbere ĩyo aarĩ “mũrumi Ngai na mũnyarirani na mũndũ ũtaarĩ gĩtĩo.” (1 Tim. 1:13) Ta hũũra mbica ũrĩa Paulo angĩkorũo aaiguaga angĩaceereire kĩũngano akore andũ ananyarira kana andũ ao a famĩlĩ?

6. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ watũmaga Paulo aigue agĩtangĩka mũno? (Ningĩ rora kohoro ka magũrũ-inĩ.)

⁶ Mũigua thĩinĩ wa mwĩrĩ. Harĩ ũndũ watũmaga Paulo aigue agĩtangĩka mũno, na aawĩtire “mũigua thĩinĩ wa mwĩrĩ.” (2 Kor. 12:7) O na gũtuĩka ndaagwetire nĩ ũndũ ũrĩkũ, ciugo icio aahũthĩrire nĩ cionanagia atĩ ũndũ ũcio nĩ wamũrehagĩra mĩtangĩko, na no kũhoteke warĩ thĩna wa mwĩrĩ kana thĩna wa mũthemba ũngĩ.b

7. Paulo aaiguaga atĩa nĩ ũndũ wa mawathe make ma kwaga gũkinyanĩra? (Aroma 7:​18, 19)

⁷ Kwaga gũkinyanĩra. Paulo nĩ aahiũranagia na mawathe ma kwaga gũkinyanĩra. (Thoma Aroma 7:​18, 19.) O na gũtuĩka nĩ eendaga gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire, kwaga gũkinyanĩra nĩ kwamũritũhagĩria gwĩka ũguo. O na kũrĩ ũguo, aaugire atĩ nĩ eerutanagĩria kũrũa na merirĩria make ma mwĩrĩ nĩguo ahote gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire. (1 Kor. 9:27) Ta wĩcirie ũrĩa aaiguaga akuĩte ngoro rĩrĩa acokerera ũndũ arerutanĩria kũrũa naguo!

ŨRĨA PAULO AAHIŨRANIRIE NA GŨKUA NGORO

8. Paulo eekire atĩa nĩguo ahote kũhiũrania na mawathe ma kwaga gũkinyanĩra?

⁸ O ta ũrĩa marũa ma Paulo monanagia, nĩ eecũranagia ũrĩa we na Akristiano arĩa angĩ mangĩrũa na mwerekera wa kwĩhia na matoorie kũgerera ũteithio wa roho mũtheru. (Rom. 8:13; Gal. 5:​16, 17) Paulo nĩ oonanirie nĩ mĩerekera na ciĩko ta irĩkũ Akristiano magĩrĩirũo gwĩthema nĩguo makenie Jehova. (Gal. 5:​19-21, 26) Hatarĩ nganja Paulo nĩ eecũranagia ũhoro wa mawathe make, na agathuthuria Maandĩko nĩguo one motaaro mangĩmũteithia kũgarũrĩra. Na no tũkorũo na ma atĩ nĩ aahũthagĩra motaaro marĩa aaheaga arĩa angĩ.

9-10. Nĩ kĩĩ gĩateithagia Paulo gũtũũria gĩkeno gĩake? (Aefeso 1:7) (Ningĩ rora mbica.)

⁹ O na gũtuĩka rĩmwe Paulo nĩ aaiguaga akuĩte ngoro, nĩ aahotaga gũtũũria gĩkeno gĩake. Kwa ngerekano, nĩ aakenaga rĩrĩa aigua riboti njega ciĩgiĩ ciũngano. (2 Kor. 7:​6, 7) Ningĩ ũrata wa hakuhĩ ũrĩa aarĩ naguo hamwe na Akristiano arĩa angĩ nĩ watũmaga agĩe na gĩkeno. (2 Tim. 1:4) Na nĩ aamenyaga atĩ nĩ eetĩkĩrĩkĩte harĩ Jehova. Ningĩ Paulo nĩ aakoragwo na gĩkeno tondũ aatungatagĩra Jehova arĩ “na thamiri theru.” (2 Tim. 1:3) O na rĩrĩa oohetwo Roma, aataarire Akristiano ũũ: “Kenagai thĩinĩ wa Mwathani.” (Afil. 4:4) Ciugo ciake nĩ cionanagia atĩ ndaatooragio nĩ mĩtangĩko. Angĩambĩrĩirie gwĩciria maũndũ mangĩtũma akue ngoro, nĩ erutanagĩria kũrũa namo nĩguo acokererũo nĩ gĩkeno.

¹⁰ Ũndũ ũngĩ wateithagia Paulo gũtũũria gĩkeno, nĩ kuona igongona rĩa ũkũũri rĩrĩ kĩheo Jehova aamũheete we mwene. (Gal. 2:20; thoma Aefeso 1:7.) Nĩ ũndũ ũcio, aarĩ na ma atĩ Jehova nĩ aamuohagĩra mehia make kũgerera igongona rĩu rĩa Jesu. (Rom. 7:​24, 25) Kwoguo Paulo nĩ aahotaga ‘kũrutĩra Ngai ũtungata mũtheru’ arĩ na gĩkeno, gũtekũmakania mahĩtia marĩa eekĩte tene kana kwaga gũkinyanĩra gwake.—Ahib. 9:​12-14.

11. Kĩonereria gĩa Paulo gĩtwĩkĩraga ngoro nĩkĩ?

¹¹ O ta Paulo, o na ithuĩ no tũigue tũrĩ na mbaara tũrarũa thĩinĩ witũ ya kwĩgirĩrĩria gwĩciria, gwĩka, kana kuuga ũndũ ũtangĩkenia Jehova. Kwoguo rĩmwe no tũigue tũkuĩte ngoro. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ wĩtagwo Elizac aaugire ũũ igũrũ rĩgiĩ ũndũ aahiũranagia naguo: “Nĩ njĩkĩragwo ngoro ndeciria ũhoro wa Paulo. Nĩ nyũmagĩrĩrio nĩ kũmenya atĩ to niĩ wiki hiũranagia na ũndũ ta ũcio. Ũndũ ũcio nĩ ũndirikanagia atĩ Jehova nĩ oĩ maũndũ marĩa ndungata ciake icemanagia namo.” Tũngĩka atĩa nĩguo tũkorũo na thamiri theru na gĩkeno o ta Paulo, o na angĩkorũo rĩmwe no tũigue tũkuĩte ngoro?

ŨRĨA TŨNGĨHIŨRANIA NA GŨKUA NGORO

12. Gũkorũo na mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho kũngĩtũteithia atĩa kũhiũrania na gũkua ngoro?

¹² Koragwo na mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho. Rĩrĩa twakorũo na mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho, nĩ tũhotaga kũiga meciria maitũ harĩ maũndũ ma gwaka. No tũringithanie mũtaratara ũcio na maũndũ marĩa twĩkaga tũtegũtĩrĩria nĩguo tũgĩe na ũgima mwega wa mwĩrĩ. Nĩ tũiguaga tũcanjamũkĩte rĩrĩa twarĩa irio cia gwaka mwĩrĩ, twamenyeria mwĩrĩ tũtegũtĩrĩria, na twakoma toro wa kũigana. Na njĩra o ta ĩyo, gũthoma Kiugo kĩa Ngai tũtegũtĩrĩria, kũhaarĩria na gũthiĩ mĩcemanio o hamwe na kũruta macokio, na kũnyitanĩra ũtungata-inĩ, nĩ gũtũmaga tũigue tũcanjamũkĩte. Maũndũ macio no matũteithie kũhiũrania na gũkua ngoro.—Rom. 12:​11, 12.

13-14. Mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho ũteithĩtie atĩa Akristiano amwe?

¹³ Ta wĩcirie ũhoro wa John, ũrĩa wamenyire atĩ arĩ na mũrimũ wa kansa arĩ na mĩaka 39. Kĩambĩrĩria-inĩ, nĩ aaiguire amakĩte mũno na arĩ na mĩtangĩko. Ndeetĩkagia atĩ no arware mũrimũ ta ũcio arĩ mũnini ũguo. Hĩndĩ ĩyo, mũrũwe aarĩ na mĩaka ĩtatũ tu. Nĩ kĩĩ gĩateithirie John ndagatoorio nĩ kĩeha? Aaugire ũũ: “O na rĩrĩa ndaiguaga nogereire, nĩ ndatigagĩrĩra atĩ tũrĩ na mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho. Twathiaga mĩcemanio yothe, tũkanyitanĩra ũtungata-inĩ o kiumia, na tũgeka ũthathaiya wa famĩlĩ tũtegũtĩĩrĩria, o na rĩrĩa ũtaarĩ ũndũ mũhũthũ gwĩka ũguo.” Acokia meciria na thutha aaugire: “O na gũtuĩka kĩambĩrĩria-inĩ mũndũ nĩ aiguaga arĩ na mĩtangĩko mĩingĩ, thutha-inĩ nĩ wonaga ũrĩa Jehova arakũhe hinya na agakuonia atĩ nĩ akwendete. Jehova no agũteithie na njĩra ta ĩyo, o ta ũrĩa aandeithirie.”

¹⁴ Eliza ũrĩa ũkũgwetetwo aaugire: “Hĩndĩ ciothe ndathiĩ mĩcemanio na ndeka wĩruti wakwa kĩũmbe, nĩ ndirikanagio atĩ Jehova nĩ aathikagĩrĩria na nĩ anyendete mũno. Ũndũ ũcio nĩ ũndehagĩra gĩkeno.” Mũrori ũmwe wa mũthiũrũrũko gĩtarũ-inĩ kĩa Afrika wĩtagwo Nolan, aaugire ũũ agĩtaarĩria kĩrĩa kĩmateithagia marĩ na mũtumia wake Diane: “Nĩ tũrũmagĩrĩra mũtaratara witũ wa maũndũ ma kĩĩroho nginya rĩrĩa tũraigua tũkuĩte ngoro. Nĩ twĩyonagĩra atĩ hingo ciothe Jehova nĩ atũteithagia gũkorũo na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire. Rĩrĩa tũkuĩte ngoro nĩ twĩrutanagĩria kũririkana atĩ Jehova nĩ egũtũteithia na atũrathime. O na gũtuĩka rĩmwe tũtimenyaga njĩra ĩrĩa ekũhũthĩra, tũtikoragwo na nganja atĩ nĩ egwĩka ũguo.”

15. Nĩ atĩa ũngĩ tũngĩka angĩkorũo no tũrathiĩ na mbere kũigua tũkuĩte ngoro? Heana ngerekano.

¹⁵ Harĩ maũndũ mangĩ ũngĩbatara gwĩka angĩkorũo no ũrathiĩ na mbere kũigua ũkuĩte ngoro. Kwa ngerekano, ta tua atĩ nĩ ũratuurũo nĩ mũgongo. No ũteithĩke ũngĩcocoragwo kaingĩ, no ũndũ ũcio no wage gũkorũo ũrĩ mũiganu. Nĩguo ũmenye kĩrĩa kĩratũma ũtuurũo nĩ mũgongo, no wĩke ũthuthuria o na kana warie na ndagĩtarĩ. Na njĩra o ta ĩyo, no tũbatare gwĩka ũthuthuria Bibilia-inĩ na mabuku-inĩ maitũ kana o na twarie na Mũkristiano mũgimaru kĩĩroho, nĩguo tũhote kũmenya ũrĩa tũngĩhiũrania na thĩna witũ. Rekei tuone maũndũ mangĩ mangĩtũteithia.

16. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa kĩratũma ũkorũo na mĩtangĩko? (Thaburi 139:​1-4, 23, 24)

¹⁶ Hoya Jehova agũteithie kũmenya kĩrĩa ũrabatara. Mũthamaki Daudi nĩ aamenyaga atĩ Jehova nĩ aamũĩ wega. Kwoguo nĩ aahoire Jehova amũteithie kũmenya kĩrĩa gĩatũmaga akorũo na “mĩtangĩko ya meciria.” (Thoma Thaburi 139:​1-4, 23, 24.) O nawe no ũhoe Jehova agũteithie gũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa kĩratũma ũkorũo na mĩtangĩko na ũrĩa ũngĩhiũrania nayo. Ningĩ no wĩyũrie ciũria ta ici: ‘Nĩ kĩĩ kĩratũma ngorũo na mĩtangĩko? Hihi harĩ ũndũ ũtũmaga ndĩcirie maũndũ ma kũnjũraga ngoro? Hihi nĩ njikaraga ngĩciragia maũndũ macio handũ ha kũmateanĩria?’

17. Nĩ maũndũ ta marĩkũ ũngĩthuthuria wĩruti-inĩ waku kĩũmbe mangĩgwĩkĩra ngoro? (Ningĩ rora mbica.)

¹⁷ Wĩruti-inĩ waku kĩũmbe, thuthuria maũndũ maratwarana na kĩrĩa ũrabatara. No wĩkĩrũo ngoro ũngĩthuthuragia ngumo cia Jehova. Kwa ngerekano, mũtũmwo Paulo nĩ eekĩrirũo ngoro mũno ecũrania ũhoro wa ũkũũri na wohanĩri wa Jehova. O nawe no wĩke ũndũ ta ũcio. Ũkĩhũthĩra Ũteithio wa Ũthuthuria Harĩ Aira a Jehova kana mabuku mangĩ maitũ, no ũthuthurie ngumo cia Jehova ta tha, wohanĩri, na wendo wake mwĩhokeku. Thutha wa kuona icunjĩ iria ingĩgũteithia, ciandĩke handũ. No ũciige handũ ũrĩcionaga, na ũgacithuthuragia rĩrĩa waigua ũkuĩte ngoro. Geria kũhũthĩra maũndũ marĩa wathoma kũringana na ũndũ ũrĩa ũragerera.—Afil. 4:8.

18. Akristiano amwe mathuthurĩtie maũndũ ta marĩkũ ma kũmekĩra ngoro?

¹⁸ Eliza ũrĩa ũkũgwetetwo nĩ aathuthuririe ũhoro wa Ayubu wĩruti-inĩ wake kĩũmbe. Aaugire: “Nĩ hiũranĩtie na mathĩna maingĩ marũmanĩrĩire, na kwoguo no ndaũkĩrũo nĩ ũrĩa Ayubu aaiguaga. Ayubu aacemanirie na igerio rĩmwe thutha wa rĩrĩa rĩngĩ. Na o na rĩrĩa aakuĩte ngoro biũ ndaatigire kwĩhoka Jehova, o na gũtuĩka ndaamenyaga kĩrĩa gĩatũmaga acemanie na mathĩna macio.” (Ayub. 42:​1-6) Nake Diane ũrĩa ũkũgwetetwo aaugire: “Wĩruti-inĩ witũ tũrĩ na mũthuri wakwa, tũrahũthĩra ibuku rĩa Kuhĩrĩria Jehova. Nĩ tũkenaga kuona ũrĩa Jehova atũrũngaga, o ta ũrĩa mũũmbi wa indo cia rĩũmba athondekaga rĩũmba. Rĩrĩa twakua ngoro nĩ ũndũ wa mahĩtia maitũ, nĩ tũririkanaga atĩ Jehova no arathiĩ na mbere gũtũruta na gũtũteithia gũtuĩka andũ ega makĩria. Ũndũ ũcio nĩ ũtũmaga tũmũkuhĩrĩrie makĩria.”—Isa. 64:8.

KORŨO NA MA JEHOVA NĨ ARĨGŨTEITHAGIA

19. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩrĩgĩrĩra kũigua rĩmwe na rĩmwe, na tũngĩkorũo na ma na ũndũ ũrĩkũ?

¹⁹ O na tũngĩkorũo na mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho na tũthuthuragie wĩruti-inĩ witũ maũndũ maratwarana na kĩrĩa tũrabatara, rĩmwe na rĩmwe no tũrĩiguaga tũkuĩte ngoro na tũrĩ na mĩtangĩko. O na kũrĩ ũguo, kũgerera ũteithio wa Jehova, no tũhote kũnyihanyihia mĩtangĩko hĩndĩ ĩrĩa yaumĩra. No tũkorũo na ma atĩ mahinda marĩa maingĩ nĩ marĩa tũrĩiguaga tũrĩ na thamiri theru na tũgakenera ũtũũro witũ tũgĩtungatĩra Jehova.

20. Ũtuĩte itua rĩa gwĩka atĩa?

²⁰ Rekei tũtue itua rĩa kwaga gũtoorio nĩ mĩtangĩko ĩgiĩ maũndũ twekire tene, mathĩna marĩa twĩ namo, kana mawathe maitũ ma kwaga gũkinyanĩra. Tũgĩteithĩrĩrio nĩ Jehova, no tũhote gũikara tũhooreire rĩrĩa twagĩa na mĩtangĩko. (Thab. 143:10) No twĩrĩgĩrĩre ihinda rĩũkĩte rĩrĩa tũgeeciragia o maũndũ ma gũtũrehera gĩkeno. Tũgookĩraga o mũthenya tũtarĩ na mĩtangĩko, tũgĩkenera gũtungatĩra Jehova, Ngai witũ ũtwendete.